Janusz Górecki
Konferencja "Liturgia i teologia
chrztu od starożytności
chrześcijańskiej do czasów
nowożytnych" (Gniezno-Lednica,
11-12 czerwca 2013)
Studia Lednickie 12, 183-1852013
Janusz Górecki
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Konferencja „Liturgia i teologia chrztu
od starożytności chrześcijańskiej
do czasów nowożytnych”
(Gniezno–Lednica, 11–12 czerwca 2013)
T
ytułowa konferencja to już drugie przedsięwzięcie naukowe organizowane w ramach cyklu planowanych na lata 2012–2016 obrad związanych z 1050. rocznicą chrztu Polski, organizowanych przez Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy oraz gnieźnieński Instytut Kultury Europejskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Patronat honorowy nad konferencją przyjęli Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak oraz Prymas Polski Arcybiskup Metropolita Gnieźnieński Józef Kowalczyk. Dwudniowe obrady (11 i 12 czerwca 2013 r.) odbywały się w siedzibach organizatorów — Kolegium Europejskim w Gnieźnie oraz w Dziekanowicach.Konferencję otworzył dyrektor Instytutu Kultury Europejskiej prof. dr hab. Leszek Mrozewicz, który serdecznie przywitał uczestników oraz przybyłych na otwarcie gości — wśród nich gnieźnieńskich posłów i senatorów oraz reprezen-tującego stronę kościelną biskupa pomocniczego archidiecezji gnieźnieńskiej — Krzysztofa Wętkowskiego.
Właściwe obrady konferencyjne obejmowały wystąpienia dwudziestu uczest-ników, którzy w swoich referatach zaprezentowali pogłębioną refleksję nad prob-lematyką chrztu, ukazując wielowymiarowe aspekty tego liturgicznego i teolo-gicznego aktu. Referenci przedstawili zarówno aspekty chrzcielnego wymiaru roku liturgicznego (D. Brzeziński), jak również czas, w którym chrztu udzielano (S. Fedorowicz). Przegląd zagadnień związanych z wczesnochrześcijańskimi oraz średniowiecznymi źródłami odnoszącymi się do chrztu obejmował analizę frag-mentów Apokalipsy świętego Jana (P. Podeszwa), Tradycji Apostolskiej Hipolita Rzymskiego (D. Kwiatkowski), świadectw teologów i Ojców Kościoła (B. Czy-żewski, M. Sołomieniuk, M. Przyszychowska, J. Naumowicz). Referenci zarówno dywagowali nad znaczeniem chrztu cesarza Konstantyna, Teodozjusza (K. Ilski) i króla Franków Chlodwiga (H. Pietras, M. Ożóg), jak i podzielili się intere-sującymi spostrzeżeniami dotyczącymi liturgii chrztu w myśli Alkuina z Yorku
Studia Lednickie XII (2013) 184
(M. Sas). Niezmiernie ciekawy był blok wystąpień skupionych na analizie prob-lematyki chrztu w polskich źródłach liturgicznych (W. Pałęcki), chrztów Żydów na ziemiach polskich (R. Witkowski) czy teorii i praktyki chrztów dzieci (M. De-limata). Przedstawiono także ewolucje formy chrzcielnicy (J. Nowiński), chrzest w monastycznej teologii XII w. (M. Chojnacki) i kwestie chrztów pogan przez Krzyżaków (W. Rozynkowski). Obrady sesyjne zakończyły wystąpienia dotyczące reformy rytuału chrztu w okresie między Soborem w Trydencie a Watykańskim II (A. Sielepin) oraz praktyk realizowanych przez komunistów w okresie milenium chrztu Polski (G. Łukomski).
Konferencja pokazała znaczenie chrztu w świecie antycznym i rozwój rytu chrzcielnego w czasach Ojców Kościoła, okresie karolińskim i młodszych epokach. Wydobyła jego złożony charakter, który można prześledzić w wielu źródłach — w tym również w najstarszych polskich przekazach liturgicznych (pontyfikałach krakowskim i płockim). Przybliżyła problematykę praktyki chrzcielnej Kościoła stosowanej na terenach barbaricum wobec przyjmowanych do jego wspólnoty. Akcentując liturgiczne i teologiczne znaczenie chrztu w Kościele, wskazała na interpretację tego aktu jako jednego z fundamentów chrześcijaństwa, pozwalają-cego na funkcjonowanie jego wyznawców od chwili ich narodzin (przyjęcia przez chrzest do Kościoła), aż po śmierć.
Materiały z konferencji zostaną opublikowane w pokonferencyjnym wydaw-nictwie — drugim z tomów serii publikacji przygotowywanej przez Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy oraz Instytut Kultury Europejskiej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Gnieźnie z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski.
Ważnym wydarzeniem towarzyszącym naukowemu spotkaniu w Kolegium Europejskim i Muzeum na Lednicy była również msza dziękczynna w intencji władców z dynastii Piastów, koncelebrowana przez prymasa Polski księdza arcy-biskupa Józefa Kowalczyka w historycznej kaplicy z czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego, na Ostrowie Lednickim w dniu 12 czerwca. Msza stanowiła istotny prolog wprowadzający w drugi dzień obrad, które wzbogacono również przez zapo-znanie prymasa Polski, przybyłych na mszę świętą gości i uczestników konferencji z historycznym dziedzictwem Ostrowa Lednickiego.
Konferencja „Liturgia i teologia chrztu... 185 Janusz Górecki
Fot. 1. Uczestnicy konferencji po mszy koncelebrowanej przez prymasa Polski arcybisku-pa Józefa Kowalczyka w historycznej kaplicy przyarcybisku-pałacowego kościoła z czasów Mieszka I
