*■ ■¿figi ifotĄ» i>}^
N - 5-
MONITOR WARSZAWSKI.
W W A R S Z A W I E D N IA 9 S T Y C Z N IA 1826. R O K U W P O N I E D Z I A Ł E K .
- — i . "■ - ... ,■ --- --- :;,v!.'-7L ---- ---■ i f - M * D o s t r z e l e n i a in e l e o r o i o g i c l u e w W a r s z a w i e .
Dnia 7 Stycznia
Zrann . Popołudniu . Wieczorem
Cie/>loinier i ii. fiii/ointlr. f f i u 1 r. Stan Niein- Stopni zimna . —• 7
Stopili zimna . — 6 Stopni /.¡inna . — 7
C#li 37 liniy 7,8
„ — 8,0 ., — 8 ,a
Północny
Północny Północno-wschodni Północno-wschodni
Chmurno.
Chmurno.
Chmurno.
8
/rana ■ Popołudniu . Wieczorem .
Sinpni zimna . — 10 Sinpni zimna . — 1 1 Stopni zimna .— 1
Cali »7 liniy 8.7 ,» — 9>4
! ,, — 10,7
Północny
Północny P óbiocno-wjchodni Północno-wschodni
Pogoda.
Pogoda.
Chmurno, 1 W A R S Z A W A .
— Od kilku dni mieszkańcy Warszawy, Stolicy Królestwa Polskiego, w G łó w n y m Ratuszu składnią przysięgę wierności Nay- iaśnieys/.eniu Cesarzowi i Królowi M I K O Ł A J O W I I. i iego Dostoynemu Następcy A L E K A N D R O W I .
__ W Siedlcach dnia 24. z. ni. obrani na członków Dyrekcyi szczegółowej Towa
rzystwa Ziem. Iired. J J W W . Ignacy Ciesz
kowski , Piotr Peliszowski, Felix Inarkow- sk\ , Tomasz Z a łu s k i, L ud w ik Borzysław- s k i, Kazimierz Rzewuski i Karol Osiecki;
a do Dyrekcyi główne'y JJWW'. Ignacy Zebrowski i Józef Hrabia Scypio. Nu Pre
zesa przyszłego zgromadzenia i iego za
stępcę J W W . Jan D yonizy Frankowski, i Henryk K fim ińtki.
— Dnia 4 b. m. o godzinie 7 wieczorem, zszedł nagle z tego świata J X . Szymon HieUki w HI roku ¿yci;*, Weteran Litera
tury naszey i zasłużony Członek Z grom a
dzenia X X . Piiarów przy ulicy D ługiey.
— Głos W . Garbińskicga, Dyrektora na
uk w Szkole przygotowawczey do Insty
tutu politechnicznego, Prof. Król. Warsz.
Uniwersytetu.
„ Ze przemysł i h a n d e l, są dwiema na wzuiem wspieraiącemi się sila m i, na których nayznacznieysza część niemal za
możności i szczęścia narodów polega ; te
mu n ik t rozsądny w wieku w którym ży- iemy przeczyć nie może. D la tego to wszystkie prawie Państwa Europy, całe usiłowania swoie zwracają, na ożywienie tych dwóch obfitych i dobroczynnych ¿ro
deł. Troskliwy R z ąd Kraiu naszego, po- stępuiąu w tymże samym duchu, nie szczę
dzi ani zabiegów , ani nakładów pienię
ż n y c h , dla wznoszenia różnych zakładów fabrycznych i obudzenia wszelkiego ro- dzoiu spekulacyy.— W krótkim przecią
gu czasu i nieiako czaruiącą s ił ą , wznio
sły się i dotąd wznoszą nowe osady i miasta, w których przemysł człowieka przysposabia różnym Klassom mieszkań
ców' potrzebne p ło dy rękodzielnicze, nie
zbyt dawno z zagranicy t j l k o sprowa
dzane. “
„ Jakkolwiek iednak stan takowy, m i
ł y m i rozrzewniaiącym iest dla każdego kochaiącego pomyślność Oyczyzny swo- iey , bez obawy przecież o przyszley iego trwałości myśleć nie można. J a k o ż , m a
my wprawdzie rozliczne fabryki, buduią się do nich rozmaitego rodzaiu machiny;
z każdym dniem, niemal choć nie wysoko, wznosi się przecież handel nad.ziemię do którzy d ł u g o , zdawał się iakby przyku
t y . — A l e , w te'm wszystkiem w y znajm y
szczerze , naywięcey ukazuie się przemysł i spekulacja Niemców, Francuzów lub A n glików , nie zaś co właściwie w kraiu P o l
skim bydź pow inno, przemysł i spekula- cya Polaków samych. “
„ Praw da, iż na uniewinnienie się na
sze, tysiące przytoezyćby można nieu
stannych przemian i nieszczęść, ż* iuż pominę t o , co wielu utrzym uie, iakoby iedynym przedmiotem tak przemysłu iako handlu polskiego, bydź powinny surowe płody z ie m i, a mianowicie drzewo i zbo
że , za które niegdyś nieznaiący ważności fabryk a przecie zamożni przodkowie na
si , zlotem ogromno ładowali skrzynie.
Lecz dzisiay nie tylko ostatnia ale i pier
wsza nawet z wymówek traci zupełnie ważność. — Kiedy albowiem ustały na zawsze n-asze przemiany i klęski, kiedy niemal Europa cała zmusza nas konie
cznie do obchodzenia się bez iey płodów , orli¿ucuiąc ■ t pogurd^J CO w rzadkie'y obfi
tości nasza wydaie -ziemia , potrzeba za
tem ażeby przemysł i wszelkiego rodzaiu spekulacje, to szacowne drzewo z pod obcego i odmiennego sprowadzone nieba, lepiey przyzwyczaić do naszego klimatu, nadadź mu wzrost i kierunek stósowny do n a tu r y . ziemi na którey go rozkrzewiuć chcemy, — czyli, że tak p ow iem , trzeba go spolszczyć zupełnie; gdyż zostawione bez podobnego starania, nietylkoby co
raz pośledniejsze wydawało owoce, ale z czasem nawet m ogłoby uschnąć zu pełnie.
Niezmordowana opieka Rządu obmyśliła bardzo ważny i zdaie się iedyny w te'y mierze środtk , przez założyć się maiący w stolicy naszey Instytut Politechniczny, którego właściwym celem bydź powinno, upowszechnić między iak największą li
czbą mieszkancóv% , a mianowicie pomię
dzy temi których to ma bydź wyłącznym zawodem, upowszechnić m ów ię, znaio- mość i biegłość we wszystkiem co w calem znaczeniu, praktyczną naukę handlu i praktyczną naukę przemysłu stanowi.—
Z tego punktu Insty.ut politechniczny u- ważany, składać się będzie w przyszłości ze czterech W y d z ia łó w : 1. z wydziału handlowego, — 2. z wydziału iechnicztio- tne.chanicznego, obeymuiącego wszystkie praktyczne przedmioty, którym mechani
ka za g łów n ą służy podstawę, 3. ■/. wy
działu techniczno - chemicznego, ob«ymnią- cego w sobie nauki w yrobów , na chemii się opieraiących, — z wydziału Inienieryi i budownictwa cywilnego. — W y d z ia ł o- stitni dla w ie lu , na pierwszy rzut oka, zdaie się nie mieć styczności z przemy-
! słem i h a n d le m .— Lecz ieśli dobrze o- brachowana spekulacya żywi i udoskona
la przemysł wynayduiąc spieszny i coraz nowszy produktom iego o d p ły w ; sztuka urządzania komm unikacyy tak lądowych iak wodnych, dzielnie częstokroć wspiera, równie pierwsze iak d rugie.— Każdy pra
wie śm iały pom ysł handlowy, każdy niemal z wielkich zakładów fabrycznych, łą c z y w sobie nieodrębnie prawie ważne iakie inżynierskie dzieło. D la lego to nayhandlownieysze i najbogatsze zarazem w przemysł: Angliia i Ameryka p(Jłno- cna , na.ywięce'y liczą k a n a łó w , nnylepiey maią pod różnemi kształtami urządzone K om m nnikacye.— Ale po co tak dalekich przykładów. W cóż się obrócą tyle po
żądane, tyle korzyści obiecuiące dla kraiu na nasze'y Kam ionnie zakłady fabryczne ; ieżeli, czego uchoway na* B oże, Inżynier nie podoła przywieść do skutku tylu śmiałych proiaktów , Które ¡«dynie iatność wspomnionym zakładom zapewnić mogą.
Jestże nadto iakie przemysłowe przedsię
wzięcie któregoby dokładne i przyzwoite urządzenie niepotrzebowało pomocy bie
głego Architekta?
Cztery zatem W y d z ia ły politechniczne, nie m a ią , iak się nie iednemu w ydaie, ża- dney dishartnonii pomiędzy sol>ą, ale o- wszem wszystkie zmierzaią do jednego i ogólnego enłey Instrukcji celu: wzniesie
nia i ustalenia przemysłu i handlu naro
dowego.
Pozostaie jeszcze z kolei do wyłożenia w krótkości powod założenia i celu S z k o ły przygotowawczej’ do Instytutu po
litechnicznego, którey kierunek wysoka Magistratu!*» Rządowa łaskawie mi powie
rzyć raczyła.
W iek nasz iest wiekiem w którym u d o skonalenie częstokroć naydrobnieyszego rzemiosła , do tego posunięto stopnia , iż aby się w niem wynieść nad mierność i y, pewną korzyścią wytrzymać konkuren- c y ą , potrzeba koniecznie pewnego n a u k o wego poprzednio nabytego usposobienia.
Nay w ażnieysze, najzawilsze nawet prawdy matematyczne, poczytywane niegdyś za czcze tylko spekulacje, lub rozrywkę l i
czonych, tworzą dzisiay podstawę wielu praktycznych i ręcznych zatrudnień. Fi- z jk a i C h e m ii* , iako nauki koniecznie potrzebne , daią się stosownym spo
sobem po wszystkich niemal znaczniey- szych fabrykach i rękodzielniacli Anglii i F ran c ji. Owe nawet sławne prawa atra- k c y i , przed kilkadziesiąt laty dla głów tylko uprzywilejowanych od natury do
stępne , dziś w dwóch dopiero wspomnio-
nycli pańslwnćh, nayftiższn rękodzielni
cza KlasSa, nie tylko dokładni«' rozumie a W,line do ivvol'a
ole co więrey, dziwiąc się w iiitlj nad ge
niuszem człowieka , z ro*t o w i i ien i eni u- w ielbia niepoietąfdcibróć i wielkość Stwór- cy wszech rzeczy.
Aby za tein nie tylko podać sarnę spo
sobność, doskonalenia się w przeilmiotaeh dawanych w Instytucie politechnicznyni, ale, co.i^wn.ie.njjl. Wu/jn in , skrócie. czas
uwielbienia godnego Prezesa R a d y , które
go sprawiedliwie Oycern i Opiekuneln nay- pożyteczniey szych Instytutów kraiowych nazw;ićby n iz i n a ; wszystko to piękną ro- kuie przyszł ość.— Niechay ieszcze , ze tak powiem starszy' Brat Uniwersytet swemu młodszemu łaskawie iak dotąd i nadal nieodniawia p o m o c y ; niechay dotychcza- SoVvi Professórowie Jrfstytiitn, w swych niezmordowanych us iłow aniach, połączą się braterską iednością , a w krótszym mo-
— 18 —
żony bv<lź powinien na nabywanie samych tylko k ouieczui» iii niezbędnie im potrze
bnych wiadomości i nauk ; aby ile m ożno
ści ust a hi ć i zap'eyv nić każdego z nich po
stęp; aby nie Iviorzy«; w w\ '/.’al icU In stytutu z przedifiiotów pomocnie., yell po- drobnion-y ob i ic/norotlnvrh Katedr ; ' tno- gąeyeli zmnożyć koszta i pomieszać raz dobrze odznaczony porządek; utworzoną została Szhoła prz\ gotowawcza do Irmly lu lu politer hmcznegy..,-r- Tu po .złożeniu exa- miiiu z nn.ieysz/y lui.) wię.k ty liczby przedmiotów, (,slóiO\\ine d; -.»¡-i atleto po
wołania, każdy, g«Jzi< kęlw,. ■. re.szt.ą by) pierwiastków«» sposobiony,. , ^ s i uch a wazy z korzyścią w oznaczonym pi ze. D y re ktora czasie wszystkiej) p nn,ipcuiczych i stosownie do u-go 'zawodu dawanyeb w ia ilomośei i nauk, wchodzi nareszcie d o ’wl’a- ściwego sobie W y d zia łu Instytutu poli
technicznego. -— Kandydaci tylko Inże.nie- ryi i Budownictwa cywilnego, prócz z ł o żonego popv/.edniczo i \innnu , obowiąza
ni są przed wniyśeieni do Szkół\ przygo- towawczi.y, okazać świadectwo doyrzałości akademickiey. Om t\ 1 ko w tym pier
wszym roku staii< yie m ną i całość S zk o
ły , w kt*»n:y naydłuższy p.obyt ¡est dwu
letni, gdyż •/.<• wszystkich W ydziałów tn- stytulu politech. ieden tylko lużcuiery i i lludownictw a- cy wilnego z dniem d zis ie j
szy m , powinien sic, rozpocząć, inne zaś dopieVo w roku t r z e c im ,— przez co 8 zka- ła przygotowawcza swoich uczniów w zu
pełnym komplecie, dopiero w roku na
stępnym mieć może. —-
Tymczasowie szkoła wspomnipna , w y
dział Inżeuiery i i liiidownielwa cywilnego, mieścić się muszą ze wszystkn;m, w czterech dość szczupłych salach, udzielonych z go
ścinności I niwersytetu , który w obecney chwili , liczny w Professorów , okazały przez rozmaite i rzadkie zb io r y , równie iak przez różnego rodzaiu zakłady i b u dowle, nie d a w n o , bo przed dz#:vvięcią l a t y , zanikiiietym b y ł w bardzo maleń
k im , że im; powiem w trudnym do do
strzeżenia obuębie. To zalym niepozorne Instytutu pojilech. powstanie, ani na* dzi
wić, ani zasmucać powinno. — Chciwa ch w a ły , z zapałem o dobro kraiu dbała, liczna i należy eie usposobiona, a nawet zaszczytnie iuż znana z swych zasług mło-
I dzież, doskonaląca się na przyszłych Pro
fessor*» w za granicą; — stały i łaskawie oznaczony etat; niezmienna i opiekuńcza
przemysłów e\ v.wl'a.-.zcza k lassie, który ło- ze niżby kto m n ie m ał czasie, wszystkie o Instytucie politech. powzięte nad zie ie, przy Na y wyższego pomocy , spełnione zo
staną.
T y zaś szanowna M łodzieży , poświęca- iąca się InŻenferyi i architekturze cywilney;
składńiąca. w tym roku o g ó ł uczniów i n s ty tu tu ,‘ chcicy’ na samym " wstępie , nale
życie ocenić nowy ten dowód troskliwo
ści o dobro twoie R ządu i razem d o k ła dnie rozebrać ważność powołania twoiego.
Jeżeli bowiem z pomiędzy was który , o- biera ie dla tego ty lk o , czego przypuścić nie moźi)a , aby w udzielanein sobie sty- pendyum r /ą d o w e m , znalazł tymczasowe utrzy m an ie , ieżli go tylko albo powabuość przyszłęy posady, albo co gorzey powaby zysku zayjnuią, poślednie a może i o p ła kane z takiego na kray spłyną korzyści.
Z chęcią bowiem własnego tylko zysku, prawdziwa chęć doskonalenia się, zwykle zostaie w rozbracie i ta n.jypotrzebniey- sza każdemu urzędnikowi «Miota: rzetel
ność, rzadko ko d y iey towarzyszy.
Odrzuć zatem szlachetna M ło d zie ż y , tak niegodne myśli na zawsze z twoitiy pa
mięci, i chciey być dum ną w przyszłości, nie z pozornego tylko blasku, ale z go
dności którą w samem twoieau powołaniu znjileść potrałisz. pamb tay V.awsze, iż przyszłe dzieła twoie pozy tuczne ze swego przeznaczeniu, poświadczać ieszcze maią naocznie wiekom następnym, równie o stanie obecnym R z ą d u , iako o stanie nauk i guście twoićy Oyrzyzny. — Pomniy , że kiedy ciekawy podróżny nadaremnie śle
dzi u dzisieyszych mieszkańców Mo rui lub W łoszech, ilnwiuiy wielkości Greków i R z y m ia n , z zadumieniem czyta takową, w szczątkach,, niemy cli , i że tik powiem, wiekami przywalonych głazów , które ge
niusz budowniczego piętnem doskonałości oznaczy I'.
Tak szlachetną ciągle postępuiąc drogą, w ścisłych evaminacli i w liieuüielem zaelio-•> O c waniu przepisów , które troskliwość R z ą du oznaczyła , a bliższa twoie zwierzchność święcie. wypełniać będzie, nic więcey zapewne zn.ileść nie zdołasz, prócz ogól
nego dobra kraiu i dobra twego w ła
snego. “
t r o s k l i w o ś ć W y s o k i e y M a g i s t i a t u r y c / u w a - iące’y n a d o ś w i e c e n i e m p u b l i e ¿ f e m ; •— zna- n e ś w i a t i'o i o’b> w at. •. > g o r l i w ; «js«:b, w c h o i l z ą e y e h d o n a y . wy ż s / '.t* V Pt i I n s : j - i tut t i p o l i t e c h n i c z n e g o k t ó ré v roz- | w a d z e p o r u c z o n J . i l je. L ( r*ys Z lV i " mi ę- | cie i u d o s k o n a l e n i e t»--o lii; A «‘O; > i 1,' ! w a ż n e g o z a k ł a d u — o w a nic li ... .va}-1 c z o n a w VI r w a ł o ś ć , we is/, , d . j się a / i ę c i n e h , k u d o b r u <)gi-
ć y c h -, t a k z n a k o m i c i e <,,ii» 11 «i <i i a ca c j j
PR/ } Jf.CH.-1 U (ilni i 7 i 8 Stycznia).
Gostkowski Michał Sędzia z Opatowa — Zieliń
ski Ignacy Podpiilkow nik z Łowicza— Gloin Jó zet Mecenas z Kocka — Małachowski Henryk Hrabia z Łowicza — Walewski Alexander Hrabia
z Ł o w i c z a — S a p i e h a Ku stae liy X i ą ż e z W i l n a , __
U YJECH.11.1 (dnia 7 i 8 Sytcznia Stembtfrt Antoni kapitan do Itadomia— Jewlu- / szenko FeliJjeger do Petersburga— Laskowski ka- pitnn do Płońska — It:.dov; :ecka Marszałkowa «lo ICrmznéy - Witkowska .tózef.i Uadezvna do |»lo- cka— Dziednszyeki Ignacy Hrabia do I.eśnowoli — Sobakm Alexander Szanitielan do Petersburga._
/ I’ r Ir t s i n r u lii (^27^ Crint.
\ Gruilriui o god- I I rnno.) owi N a y i a ś 11 i e y s z «’ y C E S A R Z O W E Y
M A T K I iest w tymże samym star.ie co i wczoray.
— ( Z Ui G ru d n ia o godzie 11 rano ) —
N. C E S A R Z O W A M \TK.A, przepędziła nOc ilosyć spokoynie a/zdroy. ie J E Y iest w tyrriie stanie co i wczoray.
. P o d łu g wiadomości w z Taffanbogu zo D dnia ^30. Listopada) 12. Grudnia , zdrów ie iN. Cesarzowey E L Ż B I E T Y utrzymuie się, chociaż w ieduakowym stanie słabości. N.
C E S A R Z O W A M A T K A odebrała list w ła snoręczny od Nayiaśnieyszey Gesarzowe'y E L Ż B I E T Y .
— C^J i i G rudnia o god. 10 z ra n a .) — Dzięki N;»ywyższemu, zdrowie J. C. Mości C E S A R Z O W E Y M A T K I zaczyna się po
lepszać i Nayiaśnieysza P A N I dosyć do
brze ostatnią noc przepędziła.
— W przeszły Wtorek (fc ), w dwadzie
ścia dni po zgonie wiekopumney pamięci N. Cesarza A L E X A N D R A Ńayprzewiele- bnieyszy Metropolita Serafin z calem swo- icm Duchowieństwem celebrował AIsze S.
i uroczyste żałobne JMabożeństwo w K ate
dralnym Kościela Matki Boskiey Kaziiń- skiey. Ten dostoyny obrządek na którym znaydowały się wszystkie znakomite oso
by tey stolicy i niezmierny tłu m wiernych, o d b y ł się z naytkliwszemi oznakami bole
ści powszechne'y ; wszyscy mieszkańcy Pe
tersburga głę!>oko przeniknieni tein uczu
ciem okazuią ie w caley mocy przy każ- dey nowey sposobności. IN i ^ y ies/.czc tkliwszych i smutiiieyszycłi hołdów nie po
święcono ])auiiątce ukochanego od narodu Monarchy.
— Nasi czytelnicy dowiedzą się z ukon
tentowaniem że Pan Don e , artysta zbyt znany aby go chwalić potrzeba, sztyebo wać każe w lny chwili P anu / 1 r i^ h l, swóy przepyszny całkowity obraz N. Cesarza A L E X A N D R A ; wiadomy talent Pana J1 riglit zaręcza za dokładność wykona
nia tey r o b o ty , którey wykończenie staie się tein droższe w obecnym czasie, iż zda
niem wszystkich którzy widzieli obraz, podobieństwo ma być tak wielkie iak ie
szcze nigdy. Sztych ten, który wyydzie na widok publiczny z początkiem ro
ku bieżącego, mieć będzie 23 cale wysokości, 15 szerokości. Cena ¡ego na papierze d u ń s k im , r. pierwszego wy
bicia 100 r u b l i; na Welinie z pierwszego wybicia 50 r u b li, z drugiego 25 rubli.
l ’ri numerować można w malarni Pana Ile rmitażu i o wszystkich zagra
nicznych Księgarzy.
_ D la zachęceniu przemysłu i handlu miasta Tuganrogu N. Cesarz ALK\AN- D E R raczył nad.ulź temu miastu ukazem z 46 Listopada zaadressow any m do Sena
tu rządzącego, też same przywileie co i miastu Odessie.
— Na przełożenie ministra skarbu, i podług zdania komitetu ministrów zatwier
dzonego przez N. C E S A R Z A A L E X A N - dra 30 Września r. z., wolno iest cudzo
ziemcom prowadzić handel szczegółowy w uprzywilejowanych miastach Nowe'y Rossyi z patentem Kupca trzecie'y giełdy lecz iuż razem niti mogą używać korzy, ści nadanych negocyantom zagranicznym
— Ukazem z 20 Listop;ida r. z. Setiai rządzący ogłosił uznanie 1'. von der Tr lU- iako Austryackiego Konsula w Mosk w ie
I
P. Aj il unie iako ieneralnego Konsula Sar dyńskiego VN Odessie, a P. Jerzego Stre-
iako wice Konsula hiszpańskiego
— 19 —
w R y d z e , i wzywa właściwe władze aby in> udzielały pomocy i opieki w razie
*praw iedłiwey reklamacyi z i'/i slrony.
— W skutku ’/.dania Komitetu Ministrów, zatwierdzonego przez, N. C. A L E X A N D R A i wydanego 11 Sierpnia r. ?.. na propozy c y îj Ministra Skarbu, wolno i est.
rękodzielnikom zagranicznyni którzy nie naturalizowali się w kraiu i opatrzyli się w potrzebne świadectwa do przebywania w liosśyi fwyiąwszy żydów) zapisywać się do cechów rzemiosł' we wszystkich miastach Cesarstwa, za upoważnieniem izby skarbowey; płacić będą tez s.ime podatki i uli gać tym samym urządzeniom
■ iak' rękodzielnicy rossyyscy: lecz wolni będą od służby woyskowćy od usług o- sobistych w mieście i od płacenia ppgłu.
wnego, zamiast ktorego każdy nmyster płacić będzie iak w obu Stolicach dwa
dzieścia rubli rocznie, wviawszy uprzy
wilejowane miasta w Nowéy Rossyi. O- bowiązani są także stosować się do urzą dzeń z 12 Sierpnia 1818 wyiąwszy to co się dotyczę podziału podatków który iesl potrzebny w sa ni o y tylko stolicy.
IV in ln u l . S ty c z n ia .
J. K. C. Mość raczył nayłaskawiey na- stępuiąc) list przesłać,X içciu Hohenzollern, Prezesowi Nadworne') rady woiennóy, J e nerałowi Kaw altryi.
„K ochany Xiąże H o h en zolle rn !“
„A\ dowód nie w y gasłe-y pamięci związ
ków nay śeiśłeyszey p rzyjaźni, iakie mię
dzy Mną a ś. p. Cesarzem Wszech llossyy
¡siniały, ¡i które')- skutki lak zbawiennie łączą się z wielkiemi wypadkami {wiata czasów naszych, chcę:
„ N a p r z ó d : A b y p i l i k n o s z ą c y i m i e Al e- xalidra , na zawsze ie zatrzymał.“
,,1‘owtórr: A by w ciągot pięcioniedziel- ney żałoby, chorągiew tego P u łk u krepą osłoniona b y ła .“
„Potrzecie: Aby na nabożeństwo ż a ło bne iutro w kaplicy poselstwa Hossyyskie- go odprawić się maiące, wystąpiła dy- wizya Grenadyerów p u łk u rzeczonego a Oilicerowie osłonili się wielką k r e p ą .“
„ W e d łu g tego więc urządzisz co po
trzeba.“ — w W ieduiu ‘29 Grudnia 1825.
l''run< iszck
— Nazaiuirz przed południem w Kaplicy Po
seł 11 fissy y sk iego , odprawiło się żałobne nabożeństwo za s. p. ( '-sarza Ab x indra , na klon. ni obecni byli Nadworny i P a ń stw i Kanclerz X iąże iVI«tlernioli , członki i i a la dyplomatycznego , Cesarsko-królescy iyiiuist.rowie dworu i urzędnicy dworu.
Oddział Grenadyerów z p u łk u Alexan
dra, stosownie do Naywyzszugo rozporzą
dzenia, wystąpił przed Kaplicą Poselstwa, aOilicerowie stanęli osłonieni wielką kre
pą. (Dos. ¿lust.)
z Monachium 27 <1 rudnia.
Wszystkie dzienni ki zwróciły uwagę s " o i ę i a k szczęśliwie nowy Król Rawaryi zaezy„a adniinistr.icyą państw swoich.
¡V #• - *
1 ■*> pierwsze starania za wstąpieniem na 1,111 obrócił na przyniesienie ulgi swoim ludom. W yznaczył Konimissye do czynie
nia reform i pilnie na nich prezydowal'.
Gorliwość iego nie ogranicza się na sło- w-eh i obietnicach; sam ten monarcha l.iie przykład oszczędności, przyiąl tyl-
;>0 dwa miliony z trzech które stany pań- st\>a w yznacz)!) niu inko listę cywilna.
Skassowal pensy« nie zasłużone luli udzie
lone b o g a ty m , lecz starannie zachował
pensye w d ó w , ubogich sierot, młodyah studentów, a nawet pow iększył małe pen
sye ubogich. Wrodzona dobroć Monarchy umocniona iest praw dziwem Uczuciem re- ligii. K r ó l Ludw ik wychowany b y ł przez Xiędza Sarnbiiga, nowego Jana Nepomuce
na przy dworze Baw ary i. 2nu swoie o- bowiązki iako chrześciianina i dokładnie one wypełnia. Będąc tylko hastępcą tro
nu lu b ił odwiedzać ubogich nieznany od nich , i wywiadywać się o ich potrzebach, a potem posyłał im wsparcie. Tego n a
wet roku rozdzielił przeszło 10,000 złotych reń. w W iirzburgu gdzie zwykle mieszkał.
Przytaczaią wiele tkliwych dowodów iego dobroci 'dla starców, m atek, którym co tydzień wsparcie przesyłał. Duchowień
stwo wielką ma nadzieję w iego pobożno
ści ii w iego zamiarach. M ów ią ze na p u blicznym posłuchaniu nie m ó g ł wstrzy
mać się od wyznania iż ministrowie zmar
łego K róla wiele złego wyrządzali religii.
¿'ci/g usiłow ał, przydał, tu wynagrodzić.
Biskupi p o c h le b ia j sobie, źe uposażenie ich stolic i kapituł w dobrach grunto
wych dokonane będzie o ile okoliczności do
zw o lą, iak to przyrzeczom). Spodziewają się że Katedry otrzymają fundusze na u- trzymanie Kościołów i przyzwoitości ob
rzędów ; że seminarya uposażone będą, i
¡liż reskrypt Króleski nakuzuie w każde) dyecezyi zaprowadzić seminaryuin przygo
towawcze dla dzieci, to iest co w e Francy i nazywaią małe Seininaryum. Pomyślnie wróżyć należy o panowaniu które w ten sposób się zaczyna i winszować ludom, że zostaią pod berłem Monarchy znające
go ile wpływa rełigiia na szczęście ludzi, pragnącego z.jednac ń y or-zunuw nnie mo
cą praw , wtenczas gdy własnym p rz y k ła dem przywiązanie do nićy obudzą.
’/ R z y m u 2 0 G r u d n ia .
Oyciec S. zaprowadził w swoieni Pań- sl wie nową Klassy łikacyą pomiędzy nie
wolnikami skazanemi na galery : skaza
ni na całe życie, będą zaprowadzeni do Darsenny w Civila - Vechio , skazani od 3 do 10 l a t — do Ankony, ci zaś którzy na krótszy przeciąg czasu skazani, do R z y mu i Spoleto. Staraią się przez dobre obeyście się zniemi uczynić im ile można utratę wolności znośnieyszą , i dzieie się to w wysokim stopniu w kościelnćm P a ń
stwie. (G . B.)
— Pomiędzy książkami zakazunemi przez kon"regacyą w Rzymie , znayduie się tło- maczenie łnstoryi literatury włoskiey przez Pana Gin°uene i liistoi yi rewolucyi fran- cuzkiey przez Pana M ig n o ł.
— Pewien znakomity rzymski obywatel, Vicenzo S a r to r i, ma teraz 12 dzieci i 90 wnuków , którzy wszyscy żyią.
__ W Neapolu z wielkiem upodobaniem przyięto nową Operę Paciriiego. Przepy
szne Dekoracye porobiono z widoków P o m pei , wyziew Wezuwiusza kopiowany z natury.
— W e d łu g wiadomości z Algieru z dnia 21. Września, przygotowania wielkie Re iencyi na wytępienie K a b y ló w , (pierwiast
kowych mieszkańców tamtych o k o l i c ) , skończyły się zupełną klęską Algierczy
ków , i teraz mieszkańcy wybrzeżów od Algieru do Rona zhroyne czoło stawiają teieilcyi. Kom munikacya między ohn- dwoma miastami przerwana; Goniec an
gielskiego Wicekonsula w Bona do K o n sula w Algierze zabity został, a depesze
iego zginęły. Dey ciągle się okazuie p rzy chylnym dla Anglików.
i
1 W ia d o m o ś c i -i C r e c y i.
! — (Z Etoile. ) — Waleczni obrońcy Messo- longi , oczekuiąc co chwila oblężenia sie
bie tak ze slrony lądu iako i morza, p e ł ni stałego przedsięwzięcia poniesienia I śmierci za swoię O y e zy zn ę, przygotowa
li się na śmierć uroczystością religiyną.
Po ogólnym przeglądzie woyskowym, na którym się Wszyscy żołnierze po brater
sku p ocałow ali, a każdy Kapitan wszyst
kich ludzi ze swoiev kompanii uściskał, biskup udzielił' im błogosławieństwa i po
krop ił wodą święconą chorągwie ozdobio
ne l.iurami. Puczem Epark w y s ła ł na o- krętach archiwum , starców , kobiety i dzie
ci do Z a n te , Itaki i Cefalonii, a ostatnich polecił opiece Jończyków. Rozstanie się było bardzo tkliwe. W dowa po Marku Uoszarim niebyła w stanie rozłączyć się z swoim w u iem , starym N othim . Starzec dodawał odwagi iakby iaka istota n ad
ziemska, wszystkim pogrążonym w żało bie i s m u tk u , i pocieszał ttm rozstających siii iż w krotce świetne zwyeięztwo przy
wróci ich do Aetolii. Ze zaś kom m unik a
cya jeszcze nigdzie nie była przerwana, przeto Karahyskos, Sturnaris i Zongos sprowadzili znaczną ilość b y d ła , a z wysp dowieziono w obfitości zapasów ży- w ności. •szedzie pracuią około bateryy i szańców , i ciągle robią kartacze i ła d u n ki. Urządzono wszyski« stanowiska; każ
dą piędź ziemi potrzeba będzie krwią o- płaeić. Niem i którędy uciekać; w ie o tein 3000 Giwków bijących się od 9ciii miesię
cy z Turkami. Za dni 10 będziemy za
pewne św u d k am i morderczey walki.
— (/. j.¡ud N uvarino 8 Ij.sioiHiilii) . — O d czasu morderstwa w Ohio nie podobnego nie.
w idziano dn tego co się dzieie w Morei; w m o
ich oczach ośmset luli dziewięćset kobiet i dzieci greckich naładow a ł Ibrahim basza na okręty, i posłał ie swemu oyeu do E- gipfco.
— fiisty z Liw orno donoszą, że Miaulis zaiął stanowisko między flottą Turecką i Egipską, lbrałiim zaimśl.i pod Nawory- nem zimować.
— W yiątek z Gazety f ’Qw-ze.c}me‘y . — z Konstantynopola dnia '.ID 1 ,:..lopada. — Dnia wczorayszego zost.ił AIufl\ nadspodziewa
nie z Urzędu złożony. JNa\spr/.ecznieysze wieści bie^aią względem po w ud ów tey nie łaski.
Grecy którzy wylądowali do Kandyi do
znali klęski, z powodu wycieczki którą '1'urcy z twierdz uczynili. Dnia IG Listo
pada około 300 Greków przybyłych z S a mos wylądowało i usiłowało wzburzyć mieszkańców Kandyi ; lecz się. im ten za
miar liii udał a wszyscy Grecy którzy w y lądowali poginęli.
Po d łu g wiadomości odebranych z Pelo
ponezu, interessa greckie w tamtych miey- scacli są ieszcze w smutnieys/.ym j sUnie , lecz te wiadomości zdaią się bvdź w czę
ści przesadzone. -I lak donos/ą że po j rzy- byciu flotty tureeki(ry z Alexandryi , Na-, poli di Romania żądało k^pitnlaeyi. Jak
kolwiek ta wiadomość iesl. niespodziewa
na , dałoby ie) przecież podobnństwjj do prawdy[to ż e , iak powiadaią, wybuchnął bunt w N a p o l i , w skulek którego uduszo
no trzech członków. Panuią także roz
terki i w Hydra. Wsz)stkie te wiadomości Os!al)iaią nader odwagę Greków w te) sto
licy.
— 20 —
— Dostrzegucz WTscliodni,zawiera list 7, Syra , pod 29 Października, cl ono?/,« - c y , i i powstały Hwj stronnictwa w Na- p o l i , że wiele krwi pr/.ebino , że trzech członków rzłjdowycli zamordowano. Dn- strzega.cz ich ni-ewy m ie niu, lec/, donnie iż mówi/j ze b y ły Minister Sprawiedliwości The otoki został uw ięziony, i ż e E p u r k Axi- oti uciekł. (!)■ F r k j
x l ‘i i i y*•< 28 G rtid n iii.
Obrządek żałobny odprawiony w Kaplicy Greckiey w Paryżu na którym z n a jd o w a li się wszyscy llossyanie obecni w Paryżu i Panowie L o n g e ro n, Je Rastignac i A/o- den b y ł niezmiernie tkliw ym.
— Urabia P o n o di Bor^o m ia ł dawać bul w-rocznice uroczystości Nay iaśniej'sze- go Cesarza A L E X A N D H A . O dłożon o bal teri na dzień 26 h m. z powodu przypa
dających świąt Bożego narodzenia. A TEN dla którego przygotowywano te festyny iuż nie ź y ł !
— Donoszą z Konstantynopola pod d.27 Listopada że Hrabia Guilleminot, poseł francuzki przy porcie ottomańskiey straci!
riaysmutnieyszym przypadkiem iedynego syna który mu b y ł pozostał.
M ło d y Eugeniusz Guille.rnin t znaydu- iąc-ffię na polowaniu w okolicy Konstanty
nopola, upuścił fuzyą z ręku. Fuzya w y
strzeliła i zgruchotała mu rękę , chirurgo
wie ambassady wydobyli z rany 80 zia- rek srótu. Jeilnakł« tetano« okazało się;
mniemano Że się uspokoi odięciem ręki:
lecz nayniebezpiecznieysze symptomata na
stały; nareszcie nieszczęśliwy młodzieniec um arł po 24 dniach nayst.raszliwszych cier
pień. S n o s ił ie z największą odwagą, wołoiąc tylko „ach czemuż nie padłem pod ciosem nieprzyinciela pod okiem Xię- cia.“ 'Eugeniusz G uillem inot odznaczył się b y ł w wielu zdarzeniach w woynie hiszpnńskiey.
— Lord Cochrane iest teraz w Bruxelli z całą familią swoią , gdzie iak słychać chce osiąść.
— Hrabia Catabianca, Jenerał porucznik woysk króleskioh, par F ra n c y i, wielki u- r/.ędnik legii lionorowey, u m a r ł w Bastia 28 Listopada.
— Gazeta x lV ashingtonn donosi o na- stępuiącem zdarzeniu, które naraziło na nie
bezpieczeństwo życie byłego prezydenta stanów Zjednoczonych Puna Jefferson.
Pewien rzeźbiarz który chciał odcisnąć biust tego dawnego urzędnika, p rzy by ł do niego z rekom endacyjnym listem Pana Ma- disson. Oświadczał w nim tenże, iż artysta posiada sposób nowy, bardzo dogodny i korzystny. Pan Jeffersson bez trudności poddał się oper.icyi, które'y skutkiem bydź miało doskonalsze podobieństwo rysów twarzy i dokładność w proporcyi i for
mach popiersia. Zamiast zdięcia naprzód wycisku z twarzy oi'.yli mnski dla odlania potem tylney części głowy, rzeźbiarz chciał od razu wzór swóy zrobić , i oznay- m ia ł że zalet» ieg<i sposobu zależy nade- wszystko na zręcznem oderwaniu odlewy od rozmaitych części bustu człowieka a pote'm na złożeniu kawałków. Dawny prezydent r/.«czypospolitćy został od ra
zu odlany od szczytu głowy aż do niższey części brzucha. Nagle odlewa , także no
wy m sposobem przygotowana, stwardnia
ła iak marmur na cielc pacyenta , i tchu go pozbawiła. Na hałas którugo narobił
Pan Jefferson tupaiąc nogami, przybiegła iego rodzina, pospieszono pokruszyć uży
cie«! gwałtowny cli środków tę pokrywę bardzo materyalną, a model na w p ół ska
mieniały zaledwie ducha odzyskał. W u- siłowunich które czyn ił dla pozbycia się tey pokrywy która iego rysy potomności przesłać m ia ła , Pan Jeflerson w y b ił sobie rękę i ramię. Zapewniaią że rzeźbiarz bar
dzo się uskarża na niecierpliwość swoiego -wzoru a nadewszystko mocno żałuie ar
cydzieła które barbarzyńcy bez żadnego względu zniszczy li.
— Niedawno sześciudziesiąt uczniów szko
ły politechniczne”)' dostało mocnych bole- ści po kiszkach. Dochodzono przyczyny i znaleziono że nieiaki Iia d u e l, rzeźnik, nie dosyć o itr o ż n jm b y ł z naczyniami mie- dzianeini, w których przyrządzał mięso swoie na przedaż , i że cielęcina szpikowa
na którą ci uczniowie ie d li, za nadto d ł u go stała <do wystygnienia w tych naczy
niach , chociaż z resztą przyzwoici« wy
bielonych. Pociągniony za to do Sądu , ska
zany zosta ł na sześć dni więzienia , na ka
rę pieniężną 16 trunków i zapłacenie ko
sztów piocessowych.
— W yszed ł właśnie z druku Telemak Fenelona wierszem przerobiony przez P.
N. Lernarchant.
— P. Desrnazure*, Sekretarz Margrabiego Roussy , Prefekta w N io r t, właściciel, Redaktor 1
byłego konstytucyynego w o y ska, którzy zostali powieszeni w Grenadzie dnia 25 Listopada , za posunięcie okrucieństwa aż do tego stopnia iż wyrżnęli iericow po
wierzonych ich straży. Ci ieńcy mieli bydź zaprowadzeni do więzień w Grenadzie z powodu swoiego przywiązania do pruwey władzy.
— Członkowie Municypalności Barcellony 7, roku 1823 , którzy z powodu adresu poda
nego do Kortezów, wymaguiącego formal
nie złożenia K r ó la , byli prześladowani, powracaią powoli do Barcellony, stawia
jąc się iako ieńcy ; łecz prawie wszyscy za kaucyam i swoię wolność otrzymali.
(C .B .)
c Is n u ty u n 25 G ru d n ia
— X ią ż e Buckingham skazany został w Winchester na dwie kary pieniężne i na opłacenie kosztów , gdyż przeciw statutom nie kazał na powozach swoich odmalować Imienia sweoo i Nazwiska.O
— P. Monroe, znany iako Prezydent Sta
nów Zjednoczonych, niedawno w pewne'in Hrabstwie w W irgin ii obrany został Sędzią pokoiu , i nie wzbraniał się bynaymnicy przyiąć tego urzędu.
— Czvtamy w liście iednego Olficera ma
rynarki , datowanym na brzegach Peru, że pewny Dowód/.ca angielski wszedł do Kallao , w celu pojednania pntryotów z Ijiowied/.ialny wydawca 1 Gubernatorem hiszpańskim R o d il, które-
„ Dziennika Dep. Sevres14 wzbraniał się umieścić w swoiey gazecie doniesienie ta m tejszego handlowego domu o otworzoney składce dln dzieci Jenerała Foy. D rukarz nieodważył się drukować doniesień na o- sobnych kartkach Oltymź« samym p rze d miocie.
— u4ristarque , mowi Dziennik Gwiazda, twierdzi że rada przyięła środek opłaca
nia na przyszłość officyalistów cywilnych i sądowych co sześć miesięcy. Nowy ten wy
nalazek iest dalszym ciągiem przychylnych uczuć tego Dziennika dla A d m in istra c ji.
mu chciał życie ratow ać, i przewieść te- go walecznego wodza do Europy. A n gielski dowódzca dobize został przyięty ; lecz Rodil odrzucił wszelkie pośrednictwo Anglików , mówiąc iż chciał bronić twier
dzy ai, do ostatnie'y c h w ili, i umrzeć po Kasty Hańsk u na przeznaczonemu m u miey.
scu. ( M r . Chr.)
— Francuzkie okręty prowadzą ciągle handel niewolnikami, pomimo zakazu swo
iego rządu i wszelkiey baczności A n g li
ków. Jeden znicli , Orfeusz, przeznaczo
ny do M ar ty n ik i, został na początku mie- Września przez Angielski okręt Maid-
— Z aoew niaią że Pan R aym ond, który I ____
. . " , , 1 stone zatrzymany 1 wzięty; znaleziono na się Rothschildowi prze nie wierzył, osadzony _ J
v ‘ ,eg° pokładzie 700 nieszczęśliwych mmzy-
nów , prawie wszystkich okutych na szyi i n o g a c h . Podmoście w które' 111 ściśnieni leżeli , m iało tylko trzy stopy w ysokości.
— R ossini, teraźniejszy dyrektor m » ' | Jnny f.-ancuzki Okręt maiący 135 niewol- zyki przy tuteyszym włoskim teatrze, P°- | ników> po(| Czas ładowania i na morzu biera pensją 20,000 fr.; pracuie on teraz | slrac;.j- sw«ich officerów , niewiedział gdzie w Force , tak moco uczuł położenie swo
iego stanu, iż zdaie się iakby trochę zm y słów utracił.
nad poprawą swoiey operj' pod tytułem Mahom et.
__ W nocy 21. Grudnia schwytano w Hotelu Angielskim i w okolicy Palais Royal 76 Judzi, którzy byli bez mieszka
nia i bez pewney legitymacyi. Wszystkich zaprowadzono do Policyi.
— Nadpowietrzni żeglarze mało znani
się miał daley obrócić, i tułaiąc się po m o
rzu widział się przymuszonym wezwać po
mocy Angielskiego wschodnio-indyyskiego o k r ę tu , aby m u tenże wskazał kierunek;
ten zaprowadził go do Freetown , gdzie w łożono natychmiast sekwestr nn okręt.
— R obią teraz w Szwecyi pod dozorem i kierunkiem professora Porlern balon w nowym świecie, wzbudzaią w nim pra- I parny z miedzi, zawierający w sobie sa
lę , pokóy sypialny, k u c h n ią , gabinet i pokóy do ubierania, balon ten ma 53 stóp wysokości a 290 obw odu; P. Porlern chce sam nim kierować.
wie tenże sam zapał co i w Europie , w chwili odkrycia halonów. Syn fizyka bardzo znanego w Paryżu P. Eugeniusz Robertson, wzniósł się powtórnie w Nowym Jorku. W tym locie to naywięcey zasta
nawia że młoda i piękna dama nieobawia- ł a się pobliskiego morza i puściła się z ż e glarzem. Pewien Anglik dawał 1000 d o larów aby m ó g ł znaydować się w te'm towarzystwie.
/, \1/ł>hi/tn 14 (î ru*lui ».
— Od dawnego czasu, nasza Gazeta nie- o z n a jm iła nam o straceniach. Dzisiay o- głasza exekucyą czterech wojskowych z
/. la ilio n y -8 I.itto p a d a
— K r ó l w y dał przed kilku dniami na- stępuiący wyrok : Wszystkie osoby któ
rym dałem w Brazylii urzędy skarbowe i sądownicze, i które za powrotem do E u ropy w r. 1821 utraciły takowe, maią się.
zgłosić w ciągu trzech miesięcy, do Mini- stermm Skarbu z Nominacyami swoiemi , dla otrzymania wynagrodzenia. Dekret ten wydany iest w pałacu Maffra , 20. Listo
pada 1825 r.
