N- 13.
MONITOR WARSZAWSKI.
W W A R S Z A W IE D N IA 28 S T Y C Z N IA 1826. R O K U W SO B O T Ę .
D o s t r z e l e n i a m e t e o r o l o g i c z n e w W a r s z a w i e .
i Dnia
2 6Stycznia
Zrann . Popołudniu . W ieezoi cm
Ciej>!orniet z 11. Barometr. l f r i a i r. Stun Nie ha' Stopni zimna . —
6Stopni zimna . — 4 Stopni zimna . __ 4
Cali a8 I iii i y i
,6« — °»7 ., — «.5
Południow y Południow o-zachodni Południow o-zachodni Poluduio wo.zachodu i
Chm urno.
Chm urno.
Chm urno.
a7
Zrann . Popolu'loiii
\ \ icr/oi ein
Stopni zimna . — 3 Stopni ziniit;« , —
2• Stopni zimna — 3
Cali a8 liniy o.3
— "i!)
— «,3
Południow o -zacho du i Zacłiodni Północno-zachodni
Zachodni
Myła.
C hm urno.
Chm urno.
W A It S Z A W A .
Kaietan Morozewiez, na Radców do Dyre-
- K ilk u Izraelitów w stolicy naszey n,v kcVi g ^ w n e y JW . Tom: Hrabia Łubieński pisało w ięzy ku hebraj skim Elegie na zgon 1 W ‘ *•*"»«■ * Puchała. Na Radców Dy- wiekopomnego Ces.,.-/.a A L E X A N D R A . — rekc>* Szczegółowey W W . Jgnncy Bilski, A. Stern, C/.lonek Towar/.ysiwa Króle: W: Jó /e f Dvlińllh i , Benedykt Jh tw u sk i, P io tr P rzy jaciół N auk i Izby ‘ doradczey przy Sw idziński, Józef W y s z y ń s k i, Woyciech Komitecie do urządzenia spraw Izra
e litó w , naypierwey napisał Elegią wierszem ry m o w y m i miarowym. Znawcy zapewniają ze m im o baczności na zachowywanie|rymu i m iary, wiersz P. Sterna iest mocny i przed
miotowi odpowiadający. D rug ą Elt gią na
pisał zięć Pana Ń tu d in g a , kilka innych iest ieszcze bezim ienny cli. — i*. Abr. Stern napisał takżek M odlitwę żałobn ą w ięzyku hebraytkim, kończącą się uproszeniem łaski N a y w y i i ł e g o dl- M o n a r c h y m iło ściwie nain teraz panującego. M odlitwę tę
m aią wszyscyj Jzraelici w Polszczę odm a
wiać co P o n ie d zia łe k , Czwartek i Sobotę połejr—s trwania i.ilo b y . — ł ‘rŁ»rłoXył wspo- m nioną m odlitw ę na ięzyk Polski Pan J.
G. Sekretarz Jzby Doradex«y.
— Z Radzynia 24 Stycznia 1826 r.— Oby- watele Obwodu Jladzyńskiego na poŁegJiawc W . Gołębiow skiem u Iiormni&tarzowi tegoż Obwodu.
Kiedy po siedmioletnim pośród nas po.
bycie,na stopieńKom m issarza woyny wPod- laskie \ \ oiew,ódzlwo pow ołany; opuszczasz nas; dozwól abyśmy Tobie przy rozsianiu prawdziwe nasze w ynurzyli uczucia. W całym przeciągu Twojego urzędowania chciałeś d o w itid z i dowiodłeś że pjastuiąc poruczoną sobie od R ządu w ład zę, można j trudne obow iązki urzędu ściśle wykonać, i serca władany chfpoiyskać. Przyszedłeś do nas iak wszyscy',, odchodzisz iak nie
w ie lu, z czystem sumieniem i t ą p i y k n ą nagrodą ze Cię n ik t niewini , a wszyscy ż a łu ią ; odchodzisz zaszczycony ufnością R ządu i obryty rzetelnym obywatrlów sza.
cunkiem. Jakeś nam b y ł zawsze wzorem u- lcgłości dla prawa, stróżem porządku i po- koin a razem źródłem zdrów ych rad i ulgi , tak bądź pewny, iż pamięć twoich czynów na zawsze tez u nas pozostanie. Zegnam y Cię więc rozczuleni ża le m , z utracenia lak zacnego urzędnika i szlemy przed Tobą zy- czeni a , ażebjś w dalszym usługi publii z- ne'y zawodzie, zn ala zł obszemieysze pole do rozwinięcia p r/y iniolów um ysłu i serca Twoiego. — Chcie'y przyiąć te kilka słów lako świadectwo wysokiege upoważenia naszego i godny Ciebie upom inek od wszy
stkich mieszkańców Obw odu.
— w Luhliniv wybrani zostali , na Preze-
tWęgliński. Na Prezesa następnego JW Aloizy H rabia P oletyło, i na iego zastęp
cę W . W oyciech FFęgliński.
— P. Vicenti Sztukator o d lał z tw a
rzy ś p. Stanisław a Staszica, Jego popier sie, w naluralney wielkości, nader podo
bne ; na klóre przyym uie prenumera tę po zł. 20 w domu Elerta przy ulicy D l’ngie'y , lub wdomu Towarzystwa P rzy jaciół N auk.
— D n ia 26 b. m. wyszedł z druku: W iersz na zgon ś. p. Stanisława •Staszica. Dostać go m o żna za z ło ty 1 , we wszystkich księ
garn iach , kuntorach kuriera W ar. i u J P , Jabłońskiego Pedela Uniw. w pawilonie pałacu Kuzipnierowskiego.
PRZT JECIU LI (.lula »3 a t, a5 a6 i n-j Stycznia).
Młocki M ic lu ł Starosta z W oli Uostowskiey__
Clccierska Konstaneya MarszałLowa z Rossyi __
Dunin Antoni Referendarz z Radzymina __ O piriski X a ^ e ry X iąźc z I.itwy — Małachowska Maryanna Hrabina z Siedlec — Seypio Józef Hrabia z Przewłok — Raihberg Teodor Kapitau Dragonów baderiskich z Karlsruhe — Piazino- w iki Gabryel Starosta z Zhyczyna — Wingens Korneliusz Mechanik z Gdańska — Kuszewska Rcferendarzowa z Leszowa — Kraiiiski Stanislaw Oby. z Pogorzeli — Gafczyński Jan Oby. z Szy
manowa.
f f l ’JE i IłA t.l (dnia a3 a/| a5 aG i 27 Stycznia).
Burzyński Prosper Biskup do Sandomierza — X . Moszczyński Mateusz Kanonik do Radomia
— Rutliier Andrzey Pułkownik do Lubartowa
— M artin J.m Obyw. do K rę /.o ły __ Stawiar- ski Ignacy Obyw. do Msliszynti — Ilaltrozzo Bartlomićy kupiec do Siedlec — Glücksberg Mi- jttftay. księgarz do Kiiowa — Chełkowski Szatn- lielUn do Dykowie — Broricowa Marszałkowa do Kapinosa — Skrybicki Alenander Jenerał do Kossri — Praźmowski Felix Starosta do Zgliszczyna — Sapieha Eustachy Xi;jze do W i l na — Ratenberg Teodor K apitan dróg badcii- skich do Petersburga.
a
Silol/iotuiir
11. S /jc z n in .— K ollegium handlowe zasiągnąwszy zda
nia Akademii umieiętnośęi zezw oliłb na 10 lat ty lko na petycyą podaną rządowi przez A nglika M akintosh w celu pozyskania na lat 15 w yłącznego przyw ileiu na fabryka
c ją stali za pośrednictwem gazu. Lecz sa Dyrekcyi Szczegółuwey T. Z. K. W | Iia n tó r tak zwany zelazny zapytany przez
1
K ollegium m in odmiennego b y ł tdania.
Zobaczm y iak w tym przedmiocie sam K antor swoie zdanie oświadcza:
„ Chociaż Kommissarze zgadzaią się że robota «tali sposobem Pana Mackintot.h nie iest znaną ani używ aną w k r a in , i«-, dnakże przeciw te’y metodzie powstaią trudności tym większe , że z niey w y ni
knie znaczne uszkodzenie ważnego rodzą- iu przemysłu kraiowego. Albowiem gdy przypuszcza że stal z tak dobrym bartom iaka tylko w yrobiona iest w K rólestw ie, może b y d ź z m nieyszym kosztem i w prędszym czasie p o d łu g nowego sposobu w yrabiana, a zatem monopolista spuścił-' by ią po takiey cenie że istuące fabryki p o d łu g zwycznynych sposobów, na tętn bardzo szk o d o w ały b y , — przeto opierając się na postanowieniu K róleskiem z dnia 16 Marca 1824 r. dotyczącem się upoważnie
nia wyłącznego do roboty gw oździ m a
chiną z zagranicy sprowadzoną , to iest : źe nie iest rzeczą przyzwoitą udzielać w y
łączn e przywileje na zagraniczne w ynalaz
ki metod zmodyfikowanych lub ulepszo
nych n a'w yroby znane i od dawna prak
tykowane w K ró le s tw ie ,.— Kommissarze nie m ogą pochwalić przywileiu którego żą da P. de M acluntoeh.“ ( Dz. b^r.)
%
H n n no w erii 1\ S|yc*nia ** z 1 1 , nuoweru piszą dnia 11 Stycznia Przecież iuż zima nadeszła do nas; aż do oslatniey chw ili mieliśmy tak łagodnej pow ietrze its ie n n e , że fio łk i w ogrodach1 zakw itły , a nawet i po polach stokrotki się rozw iiały . Na równinach po za W e zerą b y d ło na paszę wypędzano.
— Buduią tu bardzo w iele, z kam ienia w naypięknieyszym guście; ulica Jerzego m ogłaby zdobić najw ięk szą Stolicę E u ropy.
— X ią ż e C am bridge nie tyle dnie wzo
rów przepychu ile dobroczynności; nay- większym wydatkiem iego iest iałm użna tygodniowa dla ubogich. Rozm aw ia z każdym . Dzieci iego odbieraią wycho- I wanie pod iego ok iem , a tow arzystwo.iclr iak naystarannie'y dobrane, niczego w tym celu nie oszczędza. Powszechnie za to iest X ią że lubiony i szanowany. W ca
ły m dworze widać w ielką oszczędność ; ale za to adm inistracja kraiowa wspierą nowe z a k ła d y , m yślą nawet o wy budowa-’
niu pom nika zwycięztwa pod W aterloof
W kraiu zaym uią się teraz wyboram i de-
putowanycli na następne zgromadzenie
slanów.
—
56
—•/
Her’ina
*iO. Stycznia.— K ró l Jinc rozkazać raczył aby przy-
^padaiąca na dzień 2 2 b. m. uroczystość k o ro n acji i orderów, dla zbytnich mrozów nie w katedralnym zam kow ym kościele, lecz w samymże zam ku odbyła się. Szczu
p łe m iejsce nie dozwala przystępu, tylko zaproszonym du stołu króleskiego kawale
rom ozdobionym orderami i znakam i ho
norowem u
— P o d łu g .wydanego dnia 31 Grudnia uw iadom ienia, Ministerstwa spraw wewnę
trznych i zagranicznych, zakazane iest w calem Królestwie Pruskiem sprzedawa
nie pisma pod tytułem literarisches Con
versations Blatt.
sięcy fr. Spod/.iewaią się źe most ten bę
dzie równie dogodny dla podróżnych i kupców iako tez dla gospodarzy wiey- skicli na stronie niemieckie'y miasta.
— W e d łu g rapportów z kraiu Gryzonów law iny spadły na k ilk u przeieżdżaiący ch przez A lbulę dnia 8 Stycznia , lecz wszy
scy się przecież uratowali. D nia 22 przy te'yże samey górze, tak zw^na iarcaa wietrz
na (toiest sklepienie ze śniegu wiatrem pę
dzonego przy boku skały uformowane J spadla na pocztę z 17 osobami iadącą i na 15 sanek ładow nych ; niektórzy sami się wyratowali i pom ogli drugim. Także na górze S im p lo n wyrobnik ieden utra cił ży cie przyw alony lawiną.
— Dziennik F rankfurtski um ieścił nastę- puiący wyciąg z Listu prywatnego pisanego z Petersburga: O d dnia 9 t. n i., dnia zgubnego w którym doszła ta okropna wiadomość uderzająca razem Piossyą, E u ropę i świat cały, przerażenie iest po
wszechne, słychać same tylko łk a n ia i westchnienia, widać same tylko łz y , same ty lko blade i w ynędzniałe tw arze, a za
ledwie usta ośmielą się wyrzec zgubną prawdę że Alexandev iuz nie iy ie .— Ża
łob n e milczenie pannie w tem piękne'm mieście , K ościoły tylko napełnione t łu mem wiernych zanoszących swoie żale ‘do stóp o łta rz y ; łz y i płacz są powszechne od najniższego gm inu aż do możnych; od poddańców aż] do Cesarskie'y rodziny pa- nuie wielkie i głębokie zmartwienie. N a wet oboiętnych tych którzy niegdyś r o zum ieli że m aią pr awo użalać się, mocno dotknęła ta niepowrotna stra ta i ta k lę
ska p u b lic zn a.— Ach! trzeba więc by ło śmierci m onarchy abyśmy poznali iak dro
gim b y ł sercom naszym , abyśmy ocenili dobre i wielkie iego duszy przym ioty?
Czy liż nie widzieliśmy, że od lat dw u
dziestu p ięciu , '¡emu w inniśm y nasz byt dobry, nasze bezpieczeństwo i pomyślność naszych ro d zin ; że on to u w o ln ił nas od J ' nieprzyiaciót naszych i p rzy w rócił po
rządek i spokoyność E u ro p y ? — Ju ż więc nie uyr/.emy tego wielkiego męża który wdziękiem swoiey postaci i uprzeymym tonem przeym ow ał ufnością i p rzy w ią
zaniem tych wszystkich co zb liża li się do iego osoby; który na Ironie daw ał nam przy k ład i wzór cnot wszystkich ; który pośród nayważnieyszych spraw nie zanied
bywał' niczego coby się m ogło p rz y ło żyć do powszechnego szczęścia, który do bre w cichości c z y n ił a złego nikom u nie w y r z ą d z a ł,— który znaiąc całą siłę swoie- go obszernego państwa pracow ał iedynie nad ustaleniem p o k o iu , i prócz wszy
stkich wielkięh m oralnych przym iotów posiadał w naywyższym stopniu nay- rzadszy i nayważnieyszy p rz y m io t: zw y
ciężania siebie samego.
Św iat postradał w nim iednego z nay- przyiemnieyszych ludzi, iednego z nayo- świeceńszych monarchów, iakioh wystawia-
x
A uh alt - Cotłien 14 S tyc zniaD n ia 13 b. m. ogłoszono tu drukiem następuiące X iążęce obwieszczenie: „ Z Bo- żey łaski My Fryderyk Ferdynand udziel
nie panuiący X ią ż e A n h altsk i, X ią ż e Sa
sk i, Engerski i W estfalski, Hrabia Aska- n i i , Pan na Bernburgu i Zerbst etc. etc.
Wszem w obec i każdemu w szczególno
ści z naszych wiernych p o ddanych, wła- ścicielom dóbr ziem skich, Magistratom, obywatelom m ie js k im , S ędzio m , gm inom i wszystkim naszym poddanym duchowne
go i cywilnego stanu, nasze pozdrowienie i ła sk ę ! Zaw iadam iam y ich niniejsze'm, że wspólnie z naszą ukochaną m ałżo nk ą, Nayiaśnieyszą X ię ż n ą Ju lią na Anhalcie i Liebden dnia 21 Października r. z. w Pa- ryżu na ło n o K ościoła R zy m sk o - K atolic
kiego wróciliśm y. Ł ąc zy m y atoli nasze oświadczenie, iż zachowywać i bronić bę
dziemy praw i wolności naszych podda
nych wyznania Protestanckiego, tak iak dotąd czyniliśm y, ani przestaniemy o szczęście i pomyślność kraiu naszego we
dług możności nasze'y starać się. Chcemy także ninieysze'm rów nież iak i codzien- nemi gorącem i m odlitw am i nas i naszych wiernych poddanych opiece i łasce Boga, kieruiącego i ulrzym ulącego X iążęta i na
rody, -z wszelką polecić pokorą. Tak działo się w stoleczne'm nasze'm mieście -Cothen dnia 13 Stycznia w roku po na
rodzeniu Pana naszego Jezusa Chrystusa 1826. Panowania naszego 8. (podpisano^
Ferdynand. (G . B.J
---
mmrn
of>om*
---z Frankfurtu
10 Stycznia.— N ależy wspomnieć iako osobliwsze ziawisko natury, że w Sidelsbrunn, nay- wyżsźym i nayzim nieyszym szczycie gór o- kręgu Lińdenfels (w Odenw ald) kw itnęły w późne'y Jesieni Jabłonie a w pierwszych dniach Bożego N arodzenia m ia ły wiele m ałych iabłek.
— W źródłach słonych w okręgu M u n ster (w W estfalii) postrzeżono od dawnego Czasu gaz palny i dla tego zstępuią tam
T.lam pą Pana D a v y ; ź r ó d ło zwane D u ch a, zawiera n ajw ięk szą ilość tego gazu od ktorego iak się zdaie imie swoie po
wzięło ; ma 40 stóp głębokości. K ontroler I ¡;ł nam dzieie. B y ł ozdobą tronu Rossyi tych źród e ł słonych P. R a te rs , bierze I > podporą wszystkich innych. N igd y nie ten gaz na swóy pryw atny użytek: j znajdziem y w duszy Monarchy połączo-
— P. Hudson L oiie w yiechał dnia 6 S ty cznia z W iedpia do K onstantynopola.
— Most na drótach, do którego P. D ufour z Genewy plan p o d a ł, ma łączy ć wyższe miasto F reiburg z drogą Berneńską. Je- dyny ty lko słup w środku podpierać go m a , unosić się zaś będzie nad przepaścią 160 stóp g łę b o k ą , maiąc 810 stóp d łu g o ści, 25 szerokości; kosztować ma 325 ty.
ney takie'y stałości z rozum em , takie’j' pro
stoty i prawości w zasadach z taką roztro
pnością, ta kie'y skromności i um iarkow a
nia z tak w ielkim wpływ em na wolą in nych przez mowę i siłę rozumowania. U- wielbiano w nim m ądrą ostrożność p o łą czoną z męzką odw agą; głęboką czułość w oluą od namiętności, a dla uwieńczenia tych wszystkich wzniosłych przym iotów
pobożność z prawdziwe'm zjednoczoną św ia- tłem .
N ajlep szy i pełen uszanowania syn l>jł najtroskliw szym i n a jb a c zn ie js z y m M"- żem. C zu ły brat i k re w n y ; uwielbiali g<>, wszyscy członkow ie iego dostóyney rod/.i- ny, którzy wszyscy tchnęli dla niego przy-
wiązaniem t poświęceniem bez granic.
A L E X A N D E R posiadał w wysokim sto
pniu m iłość swóiego ludu i przychylne zdanie współczesnych; lecz potomnośćie- szcze m u większą sprawiedliwość wymie
rzy, a historya umieści i«go panowanie w li
czbie n a jp o m y śln ie jszy ch i naychlufmiey- szych, iuż to
7. powodu rozwinięcia i wy
doskonalenia s ił Rossyi, iuż z powodu szczę
ścia które' zje dnał ludom ulrzy mu ią<
spokojnosc i pokóy Europy. v
z .Mon Rcliium 12 S ty c z n ia
Kommissya do wykrycia oszczędności w Etacie w oyskow ym Królestwa Bawar
skiego pod przewodnictwem J. K. Mości, złożona z Ministra Stanu, Jenerała P oru
cznika M aillot de. la T reille, Radzcy S ia
nu K n o p p , Jenerała Majora Ur. Seyssel, P u łk o w n ik a Barona F ic k , Pułkow nika Inżenierów Streiler i Pułkow ników ze Szta- bu G łów nego Kwaterm istrzostwa, Baura i H e r dech e r, odbyła dnia 31 Grudnia r.
z. ostatnie posiedzenie, w końcu którego Monarcha raczy ł oświadczyć ie'y swe za
dowolenie z gorliwości, tudzież okaz^ney biegłoścj w te'y rzeczy, czynności i nieza
przeczonego przyw iązania do dobrego celu.
— Teatr nadworny Króleski w Municii rozpoczął rok 1826 wystawą W ilh e lm a Telia. Esslair w ystąpił w roli Telia i o.
kazał się w niey iak zwyczaj nie Mistrzem.
Sńieg przez Aubera, który na m iiyskim teatrze w Berlinie tjle uzyskał wzięlości, w M onachium przyjęty b y ł z oklaskami.
— D nia 22 G rudnia 18’i5 r. skonfiskowano, dzieło przytrzym ane poprzednio przez rząd Bawarski okręgu Izaar pod tytułem : ,. Roz-- ,, prawa teologiczno - polityczna Spinozy,
,, wdlno przetłum aczona 7 przyciskami
„ J. A. Fialba, (który, iak wiadomo, przed czterema laty odstąpił’ Katolickiego Ko- ścioł.i i został protestantem) ; dzieło to Zostało zakazanem z powodu panuiącego w nim materyaliamu i niecnycli obelg przeciwko katolickiem u K ościoło w i, cały zaś skład ejtemplarzy zabrano tak u wy
dawcy iako i we wszystkich innych księ
garniach.
— Franenhofur w M nnich kazał teraz zrobić śrubę talow ą o 350 gwintach. - Te gw inty są prawie nie widzialne dla wol
nego oka, a drót cienki, srebrny, okręcony około dwóch śrub takich , wystawia oku nieprzerwaną płaszczyznę.
— Piękna zeszłego lata p o ra , dozw oliła Professorowi Gruithuisen w podroży swo ie'y przez najpię kn ie jsze okolice Niemiec, zwrócić uwagę Professorów Asti\onomii przy różnych Uniwersytetach , na odkryty przez niego wizerunek w kształcie walca na X ię ży c u w idzialny. W szyscy bez w y
jątku przyznali iż rysunek zgodny i.st zupełnie z tein co się widzieć daie na xię- życu. U dzielił’ im także litografów arią J>j- blicę obeym uiącą 33 figury , n aj nowszych odkryć przez niegoż na xiężycu poczy
nionych.
*
Lom lyrui
13 S ty c z n ia— W idocznie fałszywa wieść rozgłoszo
na w giełdzie (że powstanie w Madrycie
—
57
—domaga się 7.wołania dawnych Kortezów),
sprawiła i z, hiszpańskie papiery (z pożyczki K ortezów) o 1 procent podniosły się.
— O d dnia 21 Listopada do 22 G rudnia p. z- w Glasgowie ( 130,(>00 mieszkańców liczący n iJ stawiono przed Policyą 1225 o- sól). Między te mi było 680 oskarżonych o rozruchy przez piinństwo zrzijdzOn«.
— Na wyspie S. lleleny graią iu ż teraz komedye. Wzstawiono szlukę pod ty tu
łe m : A0 zhóyców (z pow ieści Szeelier¡jsady).
Pierwsze wystawienie przyniosło 60, dru
gie 40 t. s.
— M ornin g Chronicie czyniąc uwagi nad spowiedzią, tak m ów i:
„ Jesteśmy przekonani, że spowiedź często zapobiega popełnieniu występków, i m niem am y , że wieśniacy irlandzscy dla tego o 1 yle prze wy z.sza ią w poczciwości wieśniaków angielskich, że się spowiaduią.
Szcz.ery katolik m n ie m a, że ukrywanie czego na spowiedzi, albo też wyrażanie się dwóznacznym sposobem , naraża zba
wienie duszy, i nie potrzeba znać tak do
brze serca ludzkiego aby postrzedz, że obowiązek spowiadania się natychmiast po spełnieniu wyslępku powinien, bydź bliższym hami/lcem , aniżeli ogólna O- bawa kary w życiu p rzyszłem , zw ła
szcza gdy ta ostatnia pobudka osłabiona iest. zwodniczą nadzielą żałowania przy śm ierci, nadzieią którey się tuk łatwo tyle ludzi oddaie. “
— K ury er zawiera d ług ą rozpraw ę, wy- kazuiącą ile machiny parne Perkinsa dzielnieysze są nad skutek procliu. Z ro biona przez niego parna machina iest ie- d y n a, która nosi i zasługuie na nazwisko machiny zabezpieczaiącćy. P. Perhins do
z w o lił n a umyślnie po kilka razy działać w iększe'y sile pyry niżeli rurka iego m ogła wytrzymać i spraw ił e x p lo zy ą, osoba zaś iego niedoznalu żadnego uszkodzenia. — Orí trzech bit w których c zy n ił swoie doświadczenia po kilka razy, często pękła ru rk a , żaden jednak człowiek nie został uszkodzony.
z Koto ego Y ar ku
8 (J rudnia.
— Wyiąt.ek z Poselstwa Prezydenta Sta
nów Zjednoczonych do Senatu i Izby R e prezentantów, przy otwarciu posiedzenia:
,, Przez ciąg dziesięcioletni stosunki na
sze ze wszystkiemi narodam i b y ły ozna.
czońe pokoiem i ciągle są przyjacielskie:
od zamknięcia ostatnich obrad niedozna- ły żadney znakom itey odm iany. P o lity ka Stanów Zjednoczonych w stosunkach handlowych z innem i n a ro d a m i, była nay- liberalnieysza. W zamianie obustronne')’
płodów wszelakich , strzegliśmy się iukie
go bądź zakazu, i nienak hulaliśm y cła na wywóz naszych produktów. To postępo
wanie b y ło ściśle zachowywane, i kiedy potrzeba okazała się nadania nasze'y m a
rynarce pewnych przywilejów w yłącznych w naszych portach , stało się to iedynie ze względu na podobneż środki używane u innych narodów z nami handel prowa
dzących , które się sobą opiekow ały z krzy
wdą naszą.
’ U kład handlow y tymczasowy , zawarty między F rancyą i Stanami Zjednoczonemi w dniu 24. Czerwca 1822 r. stanął na za
sadzie ówczesne'y potrzeby i naglących pod ten czas okoliczności: ograniczony zo
stał na dwa la ta , rachuiąc od 1. Paździer
nika 1822, z w arunkiem , iż się będzie u
w a ża ł za przedłużony do ostatecznie za
wrzeć się mającego ogólnego Traktatu , wyjąwszy gdyby która strona na sześć mie*
sięcy przed tftrm inem , iego ukończenie wypowiedziała. Ten u k ład b y ł korzy
stnym dla obu stron i za wspólne'm zezwo
leniem potrwa zapewne dlużey ; iednakże zostawia nierozstrzygnięte niektóre ważne przedmioty dla obywateli obu k ra ió w , a m ianowicie dla mieszkańców Stanów Z je
dnoczonych , z powodu roszczeń które czy
nią do R ządu lraneuzkiego za własności zabrane im w czasach nader nieprzyiem- nycli. ^za RonapartegoJ. Od czasu iak iuż upom inam y się o to u F r a n c y i, i odwo
łu je m y się do ie'y w spaniałom yślności, n i
gdy nie zaprzeczała nam słuszności tych zażaleń. Spodziewaliśmy się, źe wstąpie
nie nowego Monarchy na tron będzie dla nas pom yślną sposobnością upom nienia się o te zabory; i w istocie upm inaliśm y się
czynszów ; nareszcie cokolwiek więc^y nad m ilio n wydano na wewnętrzne ulepszenia stósownie do upoważnień ostatniego K o n gresu. Dodawszy do ty cli wydatków 4 m iliony opłacone iako procent od d ług u narodowego, pozostanie blisko siedm m i
lionów którem i zaspokojono wszelkie p o trzeby służby we wszystkich częściach"wła- dzy prawodawcze'y , wykonawcze'y i sądo- wey , rachuiąc w to utrzym anie siły zbroy- ne'y, lądowe'y i morskie') , i wszystkie przy
padkowe wydatki krain tak rozległego iak iest Jedność Amerykańska.
Część czynna siły morskiey S ta n ó w , szczególnie')- użyta była w 3ch mieyscach:
Na śródzieinnem m o rzu, na brzegach A- m eryki od strony Oceanu spokoynego, i w Indyach zachodnich. W ysełano czasa
mi statki do krążenia oko ło brzegów A- frykijj, iako zarażonych handlem niew ol
ników , tudzież do strzeżenia naszego po- o n ie , ale na próżno. Na przedstawienia j lo w u w zatoce Hudson i niedaleko brze- ponowione przez naszego Ministra 'przy
Dworze francuzkim nie dano żadney od
powiedzi. G d ) by żądania wzaiemne n a rodów m ogły bydź wnoszone przed sąd T ry b u n ału niestronnego , iużbyśmy dawno wygrali sprawę i byli zapłaceni.
gów ziemi Labrador.
Musieliśmy utrzym yw ać m a łą eskadrę na morzu śródziemnem , aby sobie oszczę
dzić upokarzającego wypadku dawania ha
raczu na zabespieczenie handlu naszego na tem morzu. Rów nież do lego obowiązy- Z upodobaniem w id z ia łe m , iak duch li- j wała nas woyna Greków z T u rk a m i, z beralny K o lu m b ii »adosyć czy n ił podo- | powodu iż w tey walce neulralne statki bnem uż żądaniu. Między papierami, które I wystawione (byw ały na obelgi i zabory.
złożono Kongresowi , znaydzie on traktat handlu i żeglugi z tą 15ze;cząpospolitą zawar
ty. M amy zam iartakież traktaty pozawierać
Zdarzały się p rz y p a d k i, rzadkie wprawdzie, że nasze kupieckie okręty napadane by ły przez ro z b ó y n ik ó w , maiących banderę ze wszystkiemi innem i Pospolitem i Rzeczą-I grecką , lecz nieupoważnionych ani od mi południa , i tuszemy sobie dopiąć celu j R ządu greckiego, ani od żadnego innego, naszego pomyślnie. Zasada, którą Stany W alka bohatyrska, którą w ytrzym uią Gre- Zjednoczorie do te g o p o d a ią , opiera sio na cy i do klórey interessuiemy się iako dwóch punktach: nayprzód wzaiemność Chrześcianie, trwa ciągle z odmiennem bezwarunkowa, powtóre naywiększe ud/.ie- szczęściem i powodzeniem.
lenie wzaiemne przywileiów tak ich, iakie się daią n a ro d o m , które chcemy życzli
wie przyymować.
Pom iędzy środkami, które przyniosła po
trzeba wzmocnienia 6tósunków wzaie- mnyclt między narodami niepodległem i A- m e ry k i, iest Kongres w P anam a, gdzie każdy naród będzie m ia ł reprezentanta dla radzenia o szczęściu powszechne m.
Rzeczypospolite K o lu m b ii, M ehiku i Ame-
Eskadra którąśm y w ysłali do Indyów zachodnich m iała na celu wykonywać prawa tyczące się zniesienia handlu n ie w o ln ik ów , iako też opiekować się uaszyni handlem przeciw rozboiom statków , cho
c ia ż b y nawet opatrzonych w regularne pasz
port a stron woiuiących! O ddaw ności han
del niew olników ustał iuż pod naszą ban
derą , i le że li niektórzy nasi w s p ó ło b y w a tele jeszcze się zaym uią tem zgwałceniem ry ki środkowe')- , iuż w y słały Deputowa- j praw kraiu naszego i ludzkości, i oddaią nych na to zgrom adzenie, i wezwały Sta- | się temu niegodziwem u handlow i, to ty l
ny Zjednoczone /tby się reprezentowały j ko pochodzi z ląd , iż się uk ry li pod za- przez swoich M inistrów : to wezwanie iest * słoną bandery innych narodów, nie tyle przyięte i M inistrowie są mianowani aby ile my skwapliwych do wytopienia tego tam zasiadali i naradzali się w tych wszyst- ^ ochydnego handlu na ciało ludzkie, kich materyach które nie będą sprzeciwiac j Ze spisu ludności, robionego ieszcze w r.
się n e utraln o ści, od którey a b jś m y od- 1791 dow iedziano się że Siany Ziednoczone stepowali ani chcą ani życzą sobie Stany zaludnione b y ły czterema m ilionam i dusz:
A m e r y k a ń s k i e . w ciągu lat trzydziestu ta ludność więce'y P r z y c h o d y s k a rb u , od 1. Stycznia do podw oiła się; rozległość k r a m , han- 13. W r z e ś n i a , nie licząc drugi ey połow y dlu ‘ bogactwa powiększyła się w t e y ż e p o ż y c z k i 5 m ilionów d o la ró w , upoważnio- , samey proporcyi ; reprezentacya narodowa ney aktem z d. 26. Maia 1824 r. w ynoszą klóra się (składała z 65 członków Izb y niż-
16,500,000 d o larów ; m am y nadzieię źe j sze'y i 7. 26 w senacie, dzisiay liczy wię- dochody z bieżącego kw artału p r z e n io s ą ce'y niż 200 członków Izb y Reprezentan- 5,000,000 d o la rów , nie licząc pożyczki, tów i 48 w Senacie; gdy przeciwnie wy- W y datki roku większe będą niespełna o działy Rządow e adm inistracji i sprawie- 2 m ilio n y ; na s&mo spłacenie d łu g u naro- dliwości pozostały w swym pierwiastko- dowego użyto summę blisko 8 m ilio n ów ; j wym stanie i potrzebuią powiększenia, oko ło półtora m iliona dano iako d łu g j K on sty tu cja na mocy któręy zebrani wdzięczności w oiow nikom z czasów rewo- tu ¡esteście, iest kartą w ładzy ograniczo- lucyynych , i drugą prawie taką snmmę u- j ney. Jeżeli w przedstawieniu do waszych żyto na potrzeby fort.yfikacyi tudzież na narad różnych przedm iotów , które z obo- zakup m ateryałów artylleryi i innych przed,
m iotów do obrony s łu żący ch ; p ó ł m ilio na poszło na powiększenie nasze'y m a ry narki ; m ilio n na zakupienie części grun-
tów od Indyan i na opłacanie im różnych rf/ę oct ]udu wam nad an ą; lecz ieżeli
w iązku moiego czynię, znaydziecie się nie
dosyć upow ażnionym i, do korzystnego ich
ułatw ie n ia, niech żaden wzgląd nie powo-
duie wami abyście przechodzić m ie li w ła-
I sza prawodawcza władza rozciąga się do I wszystkich tych przypadków , niechcieć w I tencz^s nic uczynić na korzyść ludu,J‘by- I ło b y zrzekać się naypięknieyszych przy-
wileiów i zdradzać swoie obow iązki.
N areszcie, drodzy obyw atele, czekam z ufnością skutku waszych narad , przeko nany ze bez narażenia władzy należące'y lu d o w i, przeymiecie się uczuciem waszycl obow iązków względem oyczyftny, iakoteż odpowiedzialnością która nad wami cięży, [ i ze użyiecie wszelkich iakie macie sposo
bów do zapewnienia dobra publicznego.
O b y T E N który zgłębia serca ludzkie, m ó g ł p rz y jś ć wam na pomoc w usiłow a
niach które czynić będziecie dlaziednania oyczyznie wnsze'y dobrodzieystw i naywyż- szego stopnia pomyślności!
(podp.J Jolia, Quincy Adams,
ł M ad rytu 3 Styc znia
— R ząd nasz wszelkiemi sposobami usi- łu ię polepszyć stan naszych finansów. W y datki w Departamencie woiennym , które zeszłego roku 350 m ilionów realów w yno
siły maią na rok teraźniejszy uczynić tylko summę 230 m ilio n ó w , chociaż woy- sko nia b y d i powiększone.; os/.czędność (8 m ilionów talarów ) nastąpi przez inne o- graniczenia ; iakoż Officerowie głównego sztabu A rtylleryi i Korpusu Inżynierów , z w yjątkiem m aley lic zb y , przeydą na li-
I
stę służb y ogólney. W ie lu OiJicerów z rozmaitych K róleskich korpusów utworzo
nych w czasie re w o lu cji, których niemo- 1 £na w w o jsku pom ieścić, otrzyma w in ny mJ sposobie zaopatrzenie. Nawet i M i
nistrowie Spraw wewnętrznych i skarbu za
prowadzą oszczędność,częścią przez zmniey- szenie liczby U rzędników ( w Skarbie iuż piękny początek z ro b io n o ), częścią przez ustanówienie m axim um dla tych którzy' k il
ka Urzędów piastuią.
— W szystkie francuzkie dzieła i p o litjr- czne gazety są tu zakazane; wyiąwszy : Drapeau b la n c , Gazetę cod zie n ną, Gaze
tę Francuzką , D ziennik P a r y z k i, G w iaz
d ę , M o n ito r, D zie nn ik F ra n k fu rts k i, Ku- ryera M o zy , i pisma X ię d /a de la Men- nais. Pozam ykano większą część założo
nych tu francuzkich Księgarni, pomiędzy innem i don) Co/tpin , któryr od lat 60 za
szczytnie swóy handel prow adził.
— R ozstał się z tym światem dnia 15 G rudniu D o n O liv a , nadworny radca K r ó la hiszpańskiego i arćhidynkon toledańakiey Katedry. D ochody iego roczne w ynosiły 130 tysięcy realów. (G . B.)
— M inister w oyny zgrom adził dnia 12 wszystkich Jenerałów Poruczników Arty- leryi. Zdaie się, że celem tego Z grom a
dzeni i b y ło przyięcie nowych lawet dział do oblężenia używanych, których dośw iad
czano w rozmaitych szkołach woiennych i które wiele dogodności połączaią W o- góle m ów iąc zdaie się, że artylerya zay- m uie się gorliwie ulepszeniem swoich ma- te ry a łó w , a ponieważ sam m inistsr znajr- d ow ał się w iey K orpusie, naturalną iest rzeczą, że stara się dadź iey popęd do którego zdolni są doświadczeni i światli ie'y oficerowie.
:— Pan Villcle m ia ł w przeszłym tygo
dniu długie posłuchanie u Króla. Ze zaś n ikt trzeci do niego n ie n a le ża ł, przeto nie można wiedzieć o iego treści. Z tym wszystkiem zdaie się odtąd że P. Yilrolles nie iest tyle nieprzyjazny dla Ministra;
ro zm aw iał z nim bardzo uprzejm ie. G d y
by się to częściey p rzy tra fia ło , P. Y i
trolles o b urzy łb y na siebie opinią ^loiali- tó w , którzy zawsze na nim
O B W IE S Z C Z E N IA R Z Ą D O W E . Kornmissya TYoiewództwa Mazówieckis.go-
W Zastosowaniu się do Reskryptu K o m . missyi Rządowe'y Przychodów i Skarbu z dnia 29 G rudnia r. z. N ro 82,963 podaie do wiadomości Publiczne'y, iż X ią ż e Na
miestnik K róleski Reskryptem daty 9 G r u dnia r. z. N ro 9,597 rozciąg n ął i do m ia
sta Kalisza wolność rozsyłania z tegoż miasta towarów kolonialnych za kw itam i zuświadczaiącemi do innych pom niejszych miast w kraiu położonych.
w Warszawie dnia 14 Stycznia 1826.
Radca Stanu Prezes Bernbieliński.
Sekretarz Jeneralny Filipecki.
sw oie ï nadzieję ; iego zaś odm ienny sposób m jślenia nie wieleby się dla niego przy
d a ł; albow iem , Założywszy że gdyby chciał zostać parem > P. V illèle nie nada- remnieby go w prow adził w dziedziczną
>"-bę, gdy go z tak wie4kim staraniem z wy.
borczey izby oddalił.
— Zam ierzają zm niejszyć liczbę Sądów dotychczas trwających.
— W zatoce Gaskońskiey burza trwa c ią g le , lak iż żaden okręt z P ółn o cy nic zaw inął.
— Ciekawość Paryżanów zwrócona iest teraz na process , od kilk u dni w sądzie polieyi poprąwczey toczączący się, przeciw nieiakie'y K a m illi Józefinie A delajdzie Be
noit ■ /. domu M dlot. Rozw iódłszy się z mę
żem swoim skazanym za kradzież na gale- ry, przybrała t j t u ł znakomite'y dam y. a łu d ząc różnego stanu osoby przyrzeczenia
mi orderów , urzędów i Ł p. znaczne sum
my naprzód od nich wybierała. Teraz 12 takowych oszukaństw zarzucaią mniemane'y M argrabim Cawpenłre ; wiele innych któ
rzy oszukani byli przed 3 a nawet przed 7 laty, wcale nie przyięto do aktu oskar
żenia. D o tąd broni się z W 6zelką śm iało
ścią.
— Sprowadzono z Caen do Paryża potę
żnego w ołu. F enix ten między bydłem ro
galem iest koloru ty gry sa, a dla wielkości i piękności godzien podziwienia. W yso
kości ma 6 * stóp, a waży 4000 funtów.
— Kornmissya na ktôre'y prezydow ał M i
nister W o jn y przyznała mechanikowi P i
chet dostawę 30 tysięcy żelaznych łóżek za cenę 47 franków 49 cent. ( 13 talarów).
T ym sposobem woysko cieszyć śię będzie z znacznego polepszenia swoiego bytu.
— Akadem ia w mieysce zm arłego Jeo- grafa Buache przyięła Kapitana L udw ika Freycinet za swoiego członka.
— Polityczno - literacka gazeta niższego R enu og łosiła niedawno , że duchowni nie mogą się bezpiecznie pokazywać po ulicach Strasburga , nie wystawiając się na iako- wą obelgę. Prezydent więc napisał do R e ktora : , Mości P anie ! winienem prawdzie i sluszńosci tó oświadczenie , że mieszkań
cy Strasburga zawsze się w uczuciach re
lig ijn y c h od znaczali, daiąc tego dowód iawny w czasie ostatnie'y missyi ; obow iąz
kiem przeto iest moim o g ło s ić , iż to co W P a n w gazecie swoiey poprzednio um ie
ściłeś iest fałszem .“
g r u n lu ią
* 10 S ty c zn ia
— D elfin zaszczycił dnia 13 obecnością swoią szkołę króleską politechniczną.
P r z y ją ł X ięcia Jenerał-Porucznik hrabia Bordesoidle' gubernator, Jenerpł m ajor wi
ce - hrabia Paillhou pod - gubernator i Bi- net inspektor nank , na czele funkeyonary- uszów i professorów zakładu; zaprowadzo»
n y b y ł po te'm niezw łocznie no w ielki am
fite a tr, gdzie zgromadzeni uczniowie po
witali swoiego dostoynego opiekuna okrzy
kami : Niech iyie K r ó l, niech zyie Delfin..
J. K . M. raczył zn ajd o w ać się na lekcj’i chemii, wykładnne'y przez P. C a y . Lussac i ośw iadczył mu iak naypochlebnie'jr, że go 7. w ielką ciekawością słuchał.
D e lfin lustrow ał po tem uczniów i ośw iadczył im swoie zadow olenie, za dobry duch który ich ożywia i za ciągłe przykładanie się do nauk.
Dyrekeya Jeneralna Poczt Foólestwa P o l
skiego.
Zatwierdzone przez Kom missyą R ządow ą Spraw W ewnętrznych i P oliey i ceny ga
zet , dzienników i wszelkich pism peryo- dycznych, tak krajowych jako i zagrani
cznych na rok 1826 do wiadomości p ub li
cznej' podaie iak następuie:
I. P O L S K I E . Bocznie.
D zienni k W ileński . . z ł. 80 Izj‘s Polska 12 Numerów . — 60 K u r jr r Litewski . . . ___ 120 W eteran Poznański . . — 40
Półrocznie.
R ozry w ki dla Dzieci . . z ł. 15 Kwartalnie.
Gazeta Warszawska . . ?A'. 24 Gazeta Korrespondenta W arszaw. — 24 Rozm aitości do Korresp. W arszaw .,
ieżeli oddzielnie bez Gazety są
abonowane . . . — 6
K uryer Warszawski . . — 10 M onitor Warszawski . . — 15 Gazeta Poznańska . . , __ 24 Gazeta Krakowska . . __ 24 Gazeta Lwowska z Rozmai/ościami — 30 Biblioteka Polska . . — 15 D ziennik W arszawski . . — 15 ' Obraehowanie korzyści rolniczych
Tom . . . . — 71
Pam iętnik umiejętności nauk i sztuk
Tom . . . . __ _7 ,
Rachunkowości Gospodarskie Tom — 8 Ceres D ziennik Rolniczy Tom . — 6
11. R O S S Y Y S K I E.
Rocznie.
St. Petersburgskie W iadom ości — 120 W iadomości Senatskie . __ 80 Ruski Inw alid . . . __ 120
Syn O y c z jz n y __ 120
D odatki Literackie . . __ 80
Oyczyste Zapiski . . 90 !
Zu rn al Departam entu Narodowego
Oświecenia . . . __ 90 Ukaziciel odkryciów w fizyce, che
m ii etc. . . . — 90 Senatskie Obiawienia . . — 80 Moskiewskie W iad om o ści, na b ia
ły m papierze . . _ 100 na ordynaryynym papierze — 90 Błalionam ierenriyy . • __ 12 0 Sorewnowatel Proswieszczenia i Bła-
, hotworeniia . . __ 90
Zurnal Imperatorpkaho Czełowieko lubiw aho ObszcZestwa
Z u rn a l Historyczny W iestnik Europy Sibirski W iestnik
Ruski W iestnik . „ M agazyn I l i story i N aturalney M uzeum dla Dzieci
D z iennik R olniczy
D zie n nik H istoryi T echnologii Siew ernyi Archiw
Zapiski dla Amatorów k o n i D ziennik M uzyczny . Z u rn al D am ski . . Chrystyanskoie Cztenie .
(Dokończenie w przyszl przyszłym Num erze)
— 90
— 80
— 90
—
120
—
80
— 80
— 150
— 80
— 90
—
120
—
120
— 90
—
