Polacy mieli być robotnikami, nie pozwalano nam się kształcić - Barbara Miluska - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

BARBARA MILUSKA

ur. 1930; Dobre

Miejsce i czas wydarzeń Puławy, II wojna światowa

Słowa kluczowe projekt Tajne nauczanie. Cisi bohaterowie, szkolnictwo, II wojna światowa, Żyrzyn, tajne nauczanie

Polacy mieli być robotnikami, nie pozwalano nam się kształcić

Pęd do rozwijania wiedzy, pęd do nauki pozostał. To jest taki bakcyl, który nam zaszczepiono wbrew temu, co Niemcy zamierzali. Bo Niemcy przecież wiadomo, że na początku mieli w swoim założeniu, żeby nie dać Polakom w ogóle żadnej szansy na uczenie się. Polacy mieli być robotnikami tego najgorszego rzędu. Przecież tutaj Frank wydał specjalne oświadczenie, to przecież jest znane, że Polakom należy zapewnić tylko minimalne nauczanie, to znaczy uczenie matematyki do dziesięciu i poznawanie liter, a nic więcej, żeby właśnie nie było możliwości kontynuowania wiedzy. Bo wiadomo, że człowiek zdolny, człowiek mądry, nie pozwoli się zniewolić, nie da się zniewolić. My wzrastaliśmy opanowując tę wiedzę niedozwoloną, szczególnie te patriotyczne nurty. Wyrośliśmy w przekonaniu, że wolność jest czymś, co musimy sami zdobyć, musimy osiągnąć przez to, że będziemy mądrzy, mądry człowiek może sterować sobą i sterować krajem w razie czego. Wiedza, to była furtka na świat, wzrastaliśmy wszyscy w tym przekonaniu. Nikt nie rezygnował, zdawaliśmy te egzaminy. Potem, po wojnie, młodzież dalej się kształciła, narażała się też na pewne wyrzeczenia - bo to było wyrzeczenie - oni nie dojadali, w trudnych warunkach na stancjach żyli, ale to było zaszczepione na tajnych kompletach, ten pęd do wiedzy.

To jest to, co jest taką wartością nadrzędną nauczania, organizowania kompletów.

Data i miejsce nagrania 2018-06-18, Puławy

Rozmawiał/a Piotr Lasota