Wejście Niemców do Lublina i początek okupacji niemieckiej - Mosze Handelsman - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

MOSZE HANDELSMAN

ur. 1925; Lublin

Miejsce i czas wydarzeń Lublin, II wojna światowa

Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W

poszukiwaniu Lubliniaków. Izrael 2006, Żydzi, okupacja niemiecka, żołnierze niemieccy

Wejście Niemców do Lublina i początek okupacji niemieckiej

Stałem na rogatce i widziałem jak wojsko germanckie wchodzi do Lublina. Przedtem przeszli Polacy. Słyszałem jak oni strzelali Polaków, słyszałem. Oni zabili Polaków.

Wzięli Polaków, ja słyszałem, 15 minut strzelania i oni ich zabili. Pewnie, ja nie widziałem tego. No, przedstawiłem sobie, że oni [ich] zabili. No, widziałem, co oni robili. Oni weszli, mnie nic nie zrobili. Którzy byli ludzie dorośli, oni wzięli ich, żeby oni pomogli im taskać amunicje wszystkie takie. To ja biegłem. Tak widziałem pierwszego dnia Niemców. Oni [otwierali] sklepy, wytaszczyli wszystko ze sklepów.

Oni nie odnosili się dobrze. Na przykład chłopiec sprzedawał papierosy, blok taki papierosów. Podchodzi do niego Niemiec i pyta się. Niemiec sam nie szedł nigdy, zawsze dwóch, trzech żołnierzy. Niemiec podchodzi do tego [chłopca] i pyta się, ja myślę, ile to [kosztuje]. A on powiedział jemu ile to kosztuje, on mało coś to powiedział i zastrzelił jego! Tak. On nie pytał nic, co, gdzie. Rozumie pan? Ja nie widziałem [tego], ja słyszałem, kto stał niedaleko jego, to widział. No, zaraz się mówi, gdzie pan się nachodził, mówi się, [że zastrzelili] teraz chłopca. Jedna minutka to pan już wie co się stało. Jeden powiada drugiemu co się stało. Nie widzieliśmy nigdy takich [sytuacji]. Co oni chcieli, to oni robili. Ludzie byli bez [żadnej] obrony. O! Ludzie byli bez nijakiej obrony, i Polacy i Żydy. No, Żydom było bardzo źle, bardzo źle. Kiedy Niemcy weszli było bardzo, bardzo źle. Byli młodzi żołnierze i byli u nich [dorośli]

ludzie w armii. Byli młodzi żołnierze, armia, była armia, która mobilizowała i do wojny.

Ale byli ludzie dorośli 40 lat, 50 lat. Oni byli [inni], a młode ludzie inaczej się odnosili, lepiej.

(2)

Data i miejsce nagrania 2006-11-17, Riszon le-Cijjon

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Joanna Rycerz

Redakcja Maria Radek