OGOLNOPOLSKI
INFORMATOR
S P I S T R E Ś C I
W skaźniki wzrostu przemysłu miejscowego w Planie 6-letnim . Planowanie w przemyśle miejscowym Z S R R (słowo wstępne inż. M . Gałecki). In ż. M aksym ilian Reich — Planowanie w e w nętrzne w produkcji masowej. Stanisław Jankowski — Lepiej m n ie j — lecz lepiej. D Z IA Ł T E C H N IC Z N Y : Inż. Stanisław K is- syn — Rem onty maszyn i urządzeń w dyrekcji wrocławskiej.
Jerzy P ieku t — Najczęściej spotykane w ady odlewnicze oraz icb. przyczyny. P. J. — Konserwacja pasów skórzanych.
W S P Ó Ł Z A W O D N IC T W O I R A C J O N A L IZ A T O R S T W O : Racjo
nalizatorstwo w przemyśle miejscowym. Sztandar Współzawod
nictwa Pracy w D P M — K rakó w . S Z K O L N IC T W O Z A W O D O W E : Adam N ow ak — Szkolnictwo zawodowe przed now ym ro
kiem szkolnym. Studium zaoczne planowania i statystyki w W -w ie . Szkolenie inspektorów kontroli. Szczecin szkoli nowe kadry. K O N F E R E N C J E I O D P R A W Y : Sieć korespondentów zakładowych w P M . Zagadnienie planowania na r. 1951 (uwagi z odprawy roboczej w W arszawie). Z konferencji w Szczecinie.
D Z IA Ł P R A W N Y : Czynsze komorniane w lokalach w ynajętych.
C Z Y T E L N IC Y P IS Z Ą . Rozmowa z C zytelnikam i. Co w arto przeczytać. Co piszą dzienniki.
f ' \ *
v « «
MIESIĘCZNIK
S I E R P I E Ń 1 9 5 0 R O K V
NR 40 C E N A 100 zł
W u z n a n i u z a p r a c ę
Prezes C entralnego U rz ę d u D ro b n e j W y t wórcżości w uznaniu m y ś li tw órczej i pracy w ło żonej w odbudow ę, rozbudow ę i p ro d u k c ję p rz e m y s łu m iejscowego oraz biorąc p o d uwagę po
stawę społeczną i p o lityczn ą k a n d y d a tó w w y ró ż n ił p ra c o w n ik ó w z a k ła d ó w w dyrekcjach prze
m y s łu m iejscow ego, w n io s k u ją c 5 do odznaczenia K rz y ż a m i Z a s łu g i, n a d a n ym i z ko le i przez Prezydenta R zeczpospolitej P o ls k ie j oraz 46 p ra c o w n ik o m nadał odznaki p rzo d o w n ictw a i ra
cjonalizatorstw a :
Nazwa zakładu i adres Nazwisko i imię Stanowisko Rodzaj odznaki
D Y R E K C J A P A Ń S T W O W E G O P R Z E M Y S Ł U M IE J S C O W E G O Państwowa Huta Szkła w Białymstoku
Państwowa Huta Szkła w Białymstoku Państwowa Huta Szkła w Białymstoku
Państwowa Huta Szkła w Białymstoku
S Z T O M P K A Marian robotnik D O M A Ń S K I Antoni robotnik P IN C Z Y KO WS ' K I
Franciczek robotnik K R A W C Z Y K Czesław robotnik
— B I A Ł Y S T O K Odznaka Przodownika
Pracy
Odznaka Przodownika Pracy
Odznaka Przodownika Pracy
Odznaka Przodownika Pracy
M E T A L O W A I E L E K T R O T E C H N I C Z N A D Y R E K C J A P A Ń S T W O W E G O P R Z E M Y S Ł U M IE J S C O W E G O - B Y D G O S Z C Z .
Fabryka Siatek Drucianych — Chełmno D R Ą G Rozalia
Warsztat Mechaniczny — Bydgoszcz B 5 AjŁiE CIK I Franciszek Państwowa Fabryka „J. Broda” — Toruń W I Ś N I E W S K I Józef Bydgoska Fabryka Maszyn — Bydgoszcz P U Z I A K Stanisław
robotnica Srebrny Krzyż Zasługi kowal Odznaka Przodownika
Pracy
ślusarz Odznaka Przodownika Pracy
majster Odznaka Racjonalizato
ra Produkcji D Y R E K C J A P A Ń S T W O W E G O P R Z E M Y S Ł U M IE J S C O W E G O — G D A Ń S K Państw. Fabryka Wyrób. Metal Nr 1 —
Rumia—Zagórze Z N Ó J Jan tukarz
Państwowa Huta Szkła — Starogard IG N A T O W I C Z Stanisław majster Państw. Fabryka Maszyn i Od. Nr 2 —
Puck Ki A S1P £ R E K Augustyn tokarz
Odznaka Przodownika Pracy
Odznaka Racjonalizoto ra Pracy
Odznaka Przodownika Pracy
Państw. Fabryka Maszyn i Odlew. Nr 3 —
Gniew R A D Z f E> J E W SK i Alfons brygadzista Odznaka Przodownika
Pracy
S Z A l R A F I N Paweł tokarz Odznaka P; /.odownika Pracy
O G Ó L N O B R A N Ż O W A D Y R E K C J A P R Z E M Y S Ł U Fabryka Mebli „Opole” w Opolu T O M Maria
Zakł. Przem. Chemicznego „Klejżel” —
Brzezie P R A S Z E i L I K Jan
Fabryka Mebli „Śląsk” w Katowicach P A T U R A Józef Zakład Pradniczo-Farbiarski w Raciborzu K O M O R E K Antoni
M IE J S C O W E G O — G L I W I C E robotnica Odznaka Przodownika
Pracy
robotnik Odznaka Przodownika Pracy
stolarz Odznaka Przodownika Pracy
majster Odznaka Przodownika Pracy
D Y R E K C J A P A Ń S T W O W E G O P R Z E M Y S Ł U M IE J S C O W E G O — J E L E N I A G Ó R A Fabryka Grzebieni Bogatynia
ipow. Zgorzelec S Ł O T W I N S K I Tadeusz kier. zakładu Odznaka Przodownika Pracy
Fabryka Maszyn i Odlew. Żeliwa —
Barcinek S K O C Z Y L A S Tadeusz tokarz Odznaka Przodownika
Pracy
Zakłady Ceramiczne w Bolesławcu P I E K A R S K I Stanisław robotnik Odznaka Przodownika Pracy
OGÓLNOPOLSKI M ie s ię c zn ik
I N F O R M A T O R
P A Ń S T W O W E G O
P R Z E M Y S Ł U M I E J S C O W E G O
R o k 5 S i e r o i e ń 1 9 5 0 ___________________N r 40 (52)
W s k a ź n ik i m zrostu p rze m ysłu m iejscoinego
uj P lanie 6 -le tn im
P a ń s tw o w y p rz e m y s ł m ie js c o w y p o w s ta ł w 1944 r. i choć m a k ró tk ą h is to rię , to je d n a k bogatą w p rze m ia n y.
J e ś li konieczność p o w sta n ia i odibudowy ró żn y c h gałęzi p rz e m y s łu w ie lk ie g o b y ła jasna d la w s z y s tk ic h , to odnośnie państw ow e go prze
m y s łu m iejscow ego b ra k b y ło początkow o w y ra ź n y c h w y ty c z n y c h . Z a s ta n a w ia n o się ja k ą nadać m u fo rm ę o rg a n iz a c y jn ą , ja k ie p o w in ie n s k u p ić z a k ła d y i ja k ie są je g o zadania w c h w ili o d b u d o w y i p rz e b u d o w y s tr u k tu r y gospodar
czej k r a ju .
P o n ie w a ż życie w y m a g a ło ro z w ią z a n ia tego zagadn ienia, u p a ń s tw o w io n e - m a łe za kła d y p rz e m y s ło w e po przez w o j. w y d z ia ły p r z e m y sło w e p rz e s z ły pod zarząd w o je w ó d z k ic h d y r e k c ji p rz e m y s łu m iejscow ego. W te n sposób p rz e m y s ł m ie js c o w y został w łą c z o n y d o ogól
n e j g o sp o d a rki n a ro d o w e j z a ró w n o w p la n ie 3 -le tn im (p rz e m y s ł m ie js c o w y w y k o n a ł plan 3 -le tn i z n a d w y ż k ą ), ja k i do 6 -le tn ie g o p la n u gospodarczego, w k tó r y m z a jm u je pow ażne m iejsce.
P rz e m y ś l m ie js c o w y re a liz o w a ł s w ó j p la n 3 -le tn i w ra m a ch M in is te rs tw a P rz e m y s łu i H a n d lu , a k o ń co w ą jego fazę w ra m a c h M i
n is te rs tw a P rz e m y s łu L e k k ie g o .
W y jś c io w y p r o je k t p la n u 6 -le tn ie g o n a k re ś lo n y b y ł d la p rz e m y s łu m ie jsco w e g o jeszcze w ra m a c h M in is te rs tw a P rz e m y s łu L e k k ie g o , a po z o rg a n iz o w a n iu C e n tra ln e g o U rz ę d u D ro b n e j W y tw ó rc z o ś c i p rz e m y s ł m ie js c o w y w sze d ł a u to m a ty c z n ie do p la n u d ro b n e j w y tw ó rc z o ś c i, w ra m a ch C U D W , k tó r y poza p rz e m y s łe m m ie js c o w y m O be jm u je p la n p rz e m y s ło w y sp ó ł
dzielczości p ra cy. P la n 6 -le tn i ja k o p la n ro z w o ju
gospodarczego i b u d o w y p o d sta w s o c ja liz m u s ta w ia P M pow ażne zadania.
O gólna w a rto ś ć p r o d u k c ji uspołecznionego p rz e m y s łu d ro b n e g o zg ru p o w a n e g o w C U D W , a w t y m i p rz e m y s łu . m ie jsco w e g o w z ro śn ie w ro k u 1955 o 467% w sto s u n k u do w y k o n a n ia p la n u z r. 1949.
S ta n o w ić to będzie d la P M w r o k u 1955 — 5 % g lo b a ln e j w a rto ś c i p ro d u k c ji całego p rze m y s łu uspołeczn ionego k r a ju , a 30,4% ca łe j d ro b n e j w y tw ó rc z o ś c i. Ten w z ro s t p ro d u k c ji P M o piera się m ię d z y in n y m i na p o d n ie s ie n iu w y d a jn o ś c i p ra c y i w z ro ś c ie s ta n u zatrudnię®
n ia . .
Z a tru d n ie n ie w P M w okresie k o ń c o w y m p la n u 6 -le tn ie g o w z ro ś n ie ogółem o 134%
w sto su n ku d o s ta n u k a d r w P M z ro k u 1949, w ty m w z ro s t ro b o tn ik ó w p ro d u k c y jn y c h w y n ie sie 266% , a p ra c o w n ik ó w g ru p y p rz e m y s ło w e j — 253%.
W z ro s t w y d a jn o ś c i n a to m ia s t na 1 p ra c o w n i
k a w s to su n ku do 1949 r. w z ro ś n ie o 85% przez u s p ra w n ie n ie p ro d u k c ji, je j a u to m a ty z a c ję i w ła ś c iv /e w yposażen ie z a k ła d ó w P M w m a
s z y n y i narzędzia.
W y ty c z o n y w z ro s t w y d a jn o ś c i o 85% , ja k o w y n ik s to p n io w y c h pra c P M w o kre sie p la n u 6-letniego, będzie m ię d zy in n y m i w y n ik ie m fa chow ego szko le n ia k a d r, ra c jo n a liz a c ji p ro d u k c ji, u s p ra w n ie ń i w yn alazczości, w s p ó łz a w o d n i
c tw a p ra c y ; o g ó ln y c h n a k ła d ó w in w e s ty c y j
n y c h p o p ra w ia ją c y c h stan w yposażenia tech
nicznego.
W a c h la rz p ro d u k c ji P M o b e jm u je n ie m a l w s z y s tk ie ro d z a je p rz e m y s łó w , a m ia n o w ic ie : m e ta lo w y , d rz e w n y , ch e m iczn y, te k s ty ln y , pa
p ie rn ic z y , s k ó rz a n y i m in e ra ln y oraz sze ro ki
zakcres u słu g przede w s z y s tk im d la p rz e m y s łu kluczow ego i te re n u , na k tó r y m p ra c u ją za
k ła d y p rz e m y s łu m iejscow ego.
R ozw ój P M w e d łu g w y m ie n io n y c h g ru p b ra n ż o w y c h k s z ta łto w a ć się będzie w p la n ie 6 "le tn im nastę p u ją co :
w a rto ś ć p r o d u k c ji b ra n ż y m e ta lo w e j w z ro ś n ie w 55 r. w sto su n ku do ro k u 1949 o 555%, W b ra n ż y d rze w n e j o 533%, w chem icznej o 382% , w te k s ty ln e j o 231% , w p a p ie rn ic z e j o 319% , w skó rza n e j o 432% , w re szcie w m in e ra ln e j o 347%.
P rz e m y s ł m e ta lo w y je s t n a jw ię k s z ą gałęzią, O bejm ującą o k o ło 53,4% o g ó ln e j p r o d u k c ji P M , następne m ie jsce z a jm u je branża d rz e w n a 20% , chem iczna 1Ó%, m in e ra ln a 5,8%, p a p ie rn icza 5% , w łó k ie n n ic z a 3,7% , skórzana 2,1% .
N a s ile n ie sie c i z a k ła d ó w p ro d u k c y jn y c h w p o d zia le na w y m ie n io n e g ru p y b ra n ż o w e n ie je s t je d n o lite n a obszarze k r a ju i to d o p e w n e go s to p n ia c h a ra k te ry z u je p r o f il gospodarczy poszczególnych w o je w ó d z tw . W o je w ó d z tw a k a to w ic k ie , poznańskie i p o m o rskie posiadają n a js iln ie j ro z w in ię tą sieć ¡zakładów m e ta lo w ych , n a to m ia s t w o j. o ls z ty ń s k ie , szczecińskie, k o s z a liń s k ie i o p o M rie j— c h a ra k te ry z u je n a ,- s iin ie j b ra n ża d rze w n a .
Z a k ła d y ró żn o b ra n ż o w e k o n c e n tru ją się p rz e w a ż n ie w w o je w ó d z tw a c h c e n tra ln y c h , po
łu d n io w y c h i p o łu d n io w o -z a c h o d n ic h .
S ła b ie j re p re z e n to w a n y je s t p rz e m y s ł ¡miej
scow y na te re n a c h w o j. b ia ło sto ckie g o , kosza
liń s k ie g o i zielonogórskiego i d la tego p la n 6 le tn i k ła d z ie s iln y n a c is k na b u d o w ę n o w y c h z a k ła d ó w na ty c h ziem iach, aby w y m ie n io n e w o je w ó d z tw a m ożna b y ło w r. 1955 zaliczyć do rz ę d u w o je w ó d z tw u p rz e m y s ło w io n y c h .
P la n 6 -łe tn i p rz e w id u je ró w n ie ż ro z w ó j p rz e m y s łu m ie jsco w e g o w w o je w ó d z tw a c h śre d n io - u p rz e m y s ło w io n y c h ja k : k ie le c k ie , rzeszow skie, lu b e ls k ie , o ls z ty ń s k ie i w arsza w skie .
R ów nocześnie ze w z ro s te m ilo ś c i za kła d ó w w zrastać bę d zie ro z w ó j p r o d u k c ji n o w y c h a r ty k u łó w i zw ię ksze n ie i,ch a s o rty m e n tó w , ja k ró w n ie ż zw iększenie a s o rty m e n tó w a r ty k u łó w po
p rz e d n io p ro d u k o w a n y c h .
P la n 6 -łe fn i p rz e w id u je syste m a tyczn e zaopa
trz e n ie p rz e m y s łu m ie jsco w e g o ze s p e c ja ln y m w y k o rz y s ta n ie m do p r o d u k c ji s u ro w c ó w dane
go te re n u i w s z e lk ic h n a d a ją c y c h się o d pad ków in n y c h p rz e m y s łó w , ja k o s u ro w ca do w tó rn e g o p rze ro b u . Na czoło n o w e j p r o d u k c ji w y s u w a ją się a r t y k u ły p o p rz e d n io im p o rto w a n e i p rz e znaczane na e ksp o rt, a ponad to a r ty k u ły m aso
w e j k o n s u m c ji i s p e c ja ln ie c h a ra k te ry s ty c z n e d la r y n k u w e w n ę trz n e g o danego te re n u .
W p rz e m yśle m e ta lo w y m zw ró co n o sp e cja ln ą uw agę na p ro d u k c ję a r ty k u łó w codziennego
u ż y tk u i s p rz ę tu d o m ow ego oraz na p ro d u k c ję o ku ć b u d o w la n y c h i m e b lo w y c h .
W p rz e m yśle ch e m ic z n y m w okresie p la n u 6 -le tn ie g o zw iększa się p ro d u k c ję a rty k u łó w ja k : pasty, p ro s z k i d o p ra n ia i p o le ro w a n ia , k o s m e ty k i, a r ty k u ły h ig ie n y osobistej oraz w y ro b y g u m o w e : sm oczki, z a b a w k i, rę k a w ic z k i itp .
G ru p a d rz e w n a o b e jm u je szerzej w y ró b m e
b li s to la rs k ic h i -tapicerskich, w y ro b y b e d n a r
s k ie i k o ło d z ie js k ie , sp rzę t d o m o w y, s k rz y n ie i op a ko w a n ia , a r ty k u ły gospodarstw a dom ow e
go, g a la n te rię d rze w n ą , s ita rs tw o i szczotkar- stw o.
P rz e m y s ł p a p ie rn ic z y . p ro d u k o w a ć będzie w s z e lk ie o p akow a nia, te c z k i, k a rto te k i, sko ro s z y ty , k s ią ż k i h a n d lo w e itp .
P rz e m y s ł s k ó rz a n y o b e jm u je o b u w ie d zie cię ce i ch ło p ię ce oraz w s z e lk ie ty p y o b u w ia sp o r
to w e g o i g a la n te rię skórzaną.
P rz e m y s ł m in e ra ln y -— n ie ty p o w e o p a ko w a n ia szklane, szkła sto ło w e , g a la n te rię , lu s tra i szkła m e b lo w e .
P o n ie w a ż p la n 6 4 e tn i s ta w ia ja k o je d n o z w a ż n y c h zadań s z y b k i ro z w ó j uspołecznionej d ro b n e j w y tw ó rc z o ś c i, a w ty m i p rz e m y s łu m iejscow ego, przed p ra c o w n ik a m i tego p rz e m y s łu s to i ob o w ią ze k w zię cia ja k ¡n a ja k ty w n ie j
szego u d z ia łu w te j ro zb u d o w ie .
W y k o n a n ie b o w ie m przez p rz e m y s ł m ie j
scow y zadań w y ty c z n y c h w p la n ie 6 -le tn im w zm oże ro z w ó j d ro b n e j w y tw ó rc z o ś c i, p o w ię k szy m asę to w a ro w ą p o trze b n ą do zaspokoje nia rosnących p o trze b p ra cu ją ce j ludności, p rz y
c z y n i się d o w y k o rz y s ta n ia lo k a ln y c h su ro w có w i o ż y w i gospodarczo te re n m a ły c h m ia s t i m ia steczek, dotychczas p o z b a w io n y c h p la có w e k p rz e m y s ło w y c h .
R ozbudo w a p rz e m y s łu m ie jsco w e g o oprzeć się ¡musi o m ie js c o w e ra d y n a ro d o w e i te re n o w e w y d z ia ły p rz e m y s łu ja k o je d n o lite o rg a n y te re n o w y c h w ła d z p la n o w a n ia gospodarczego.
P la n o w a n y w P M w z ro s t p ro d u k c ji zwłaszcza w zakresie a r ty k u łó w p o p rz e d n io im p o rto w a n y c h i e k s p o rto w y c h p rz y c z y n i się do w zm o
cnienia e ksp o rtu , a o bniżen ia im p o rtu .
W y k o n a n ie p la n u 6-letniego przez P M je st m o ż liw e p rz y w ła ś c iw e j, s ta łe j i w z ra sta ją ce j tro sce o c z ło w ie k a , p rze z z a p e w n ie n ie m u k o rz y s ta n ia ze w s z y s tk ic h p rz y s łu g u ją c y c h m u u p ra w n ie ń i zdobyczy s o c ja ln y c h , a także s ta ły w z ro s t p o k ry c ia je g o co dzienn ych potrzeb.
Szeroko z a k ro jo n y 6 -le tn i p la n p ro d u k c ji i u s łu g P M w y k o n a n y p rz e d te rm in o w o i z n a d w y ż k ą , p o w in ie n dać rozszerzenie p ro d u k c ji, p o d n ie s ie n ie je j ja k o ś c i, w ię kszą podaż iia r y n k u i p o ta n ie n ie a r ty k u łó w bezpośredniej k o n s u m c ji. T y lk o ta k ie w y n ik i s tw ie rd z ą w ro k u 1955, że p rz e m y s ł m ie js c o w y w y k o n a ł p la n w ła ś c iw ie i osiągną ł z a m ie rz o n y cel.
Planoujanie ui przemyśle miejscowym ZSRR
(słomo mstępne inż. M. Gałecki)
N ie s p o ty k a n y w dziejach kapita listyczn ych państw ro z w ó j w szystkich gałęzi gospod arki na
rodow ej, — znaczny w zrost potencjału p rze m y
słowego p onad poziom przedw ojenny, budow a podstaw racjonalne j g o sp o d a rki ro ln e j, kolo sa l
ne ‘osiągnięcia na o d c in k u . b u d o w n ictw a socjal
nego, ro z w ó j n a u k i i s z tu k i, a w w y n ik u tych osiągnięć s ta ły w zro st d o b ro b y tu mas pracują
cych — oto w y n ik i p lanow e j gospod arki nasze
go państwa, w k ró tk im okresie pow ojennym . Jeśli u p rz y to m n im y sobie, ja k i b y ł obraz na
szej gospodarki narodow ej na starcie, tj. bez
pośrednio po zakończeniu działań w ojennych, obraz zbom bardow anych i spalonych przez h itle row skiego okupanta m iast i w si, zniszczonych i zdewastowanych fa b ry k , je śli u p rz y to m n im y sobie, że w czasie okupacji zginęła o lb rzym ia część naszych fachow ców , z r o z u m ie m y ja k w ie l
kie są nasze Osiągnięcia {na przestrzeni k ilk u za
ledw ie lat. O siągnięcia ty m cenniejsze, ze znacz
ną część w y s iłk ó w m usieliśm y poświęcić na w a l
kę z rodzim ą reakcją, inspirow aną przez zachod
nich im p e ria listó w .
N a p rze kó r podżegaczom w ojennym , na prze
k ó r fo rm u łk o m „e k o n o m is tó w ” spod znaku do
lara, obliczającym moc naszego potencjału sit W ytw órczych je d y n ie w e d łu g w z o ró w matema
tycznych, w y g ra liś m y b itw ę o plan trz y le tn i i chlubnie przechodzim y ' pierwsze etapy pla n u sześcioletniego.
Ten n ie sp o tyka n y u nas d otąd rozmachy osią
gnięcia i jasne p e rs p e k ty w y na przyszłość b y ły m ożliw e do osiągnięcia je d yn ie p rz y gospodarce planow ej, je d yn ie w naszym u stroju, zm ierzają
cym konsekw entnie do socjalizm u i przede w szystkim w loparciu o pom oc Z w ią z k u R adziec
kiego. N a ró d R a d zie cki b y ł i jest przyjacielem , k tó r y ofiarą k r w i sw oich najlepszych syn ó w o k u p ił naszą niepodległość. Związek^ R adziecki — państw o, w o k ó ł którego koncentrują się państwa dem okracji lu d o w e j, jest bastionem p o k o ju , — skarbnicą doświadczeń, k tó ry c h nam bez ogra
niczeń udziela. _ _ .
W ramach o lb rzym ich osiągnięć Z w ią z k u R a
dzieckiego w zakresie całej gospod arki naro d o wej, w rzędzie przodujących gałęzi gospod arki
iest przem ysł. D z ie s ią tk i tysię cy fa b ry k , gig a n tyczne ga kla d y b u d o w y urządzeń w y tw ó rc z y c h a rów nolegle — w ie lk i ro z w ó j uczelni w yższych i średnich, p rzyg o to w u ją cych k a d ry w y s o k w a li- fik o w a n y c h in ż y n ie ró w i techników , reprezentu
jących bardzo w y s o k i poziom m y śli technicznej
*) S treszcze nie ro z d z ia łu I I I k s ią ż k i L . W o ło d a r- skie go „ P ła n ir o w a n ije m ie s tn o w o c h o z ia js tw a i k u l t u r - n o w o s tr o itie ls tw a “ (P la n o w a n ie g o s p o d a rk i m ie js c o w e j i b u d o w n ic tw a socja ln e g o ) — G o s p ła n iz d a t 1945.
w oparciu o ta k mocną bazę w postaci w yso- k o k w a lifo k o w a n y c h k a d r technicznych stoją w Z w ią z k u R ad zie ckim na o d p o w ie d n io w y s o k im poziom ie k o m ó rk i planow ania na w szystkich szczeblach, poczynając od zakładu kończąc na centralnych urzędach.
W socjalistycznej gospodarce kom órka plano
w ania jest ko m ó rką sztabową. P lanista trzym a w rę ku w szystkie nici, prowadzące do poszcze
gólnych kom órek, na któ re składa się organizm je d n o stki przem ysłow ej. P lan gospodarczy jest fu n k c ją planu techniczno-przem yslow ego i fin a n
sowego. . , . ,
W zw ią zku z ogrom ną wagą zagadnień, które spoczywają w rę ku p la n isty, na o d pow ie dnim poziom ie postaw iono p rzyg o to w yw a n ie kadr.
Liczne uczelnie na średnim i w yższym szcze-^
b lu gw arantują w yszko le n ie o dpow ie dniej ilości w y k w a lifik o w a n y c h planistów , bogata lite ra tu ra w zakresie planow ania daje p o d sta w y nauczania, a równocześnie pozwala stale podwyższać osobi
ste k w a lifik a c je planistom , ju ż w przem yśle za
tru d n io n y m .
Fachowa lite ra tu ra radziecka reprezentuje bar
dzo w y s o k i poziom m y ś li naukow ej, a równocze śnie jest opracow yw ana w sposób jasny i przej-
zysty.
O prócz założeń teoretycznych, czyte ln ik otrzy-
•nuje odrazu w iele p ra ktyczn ych wskazań, k or um ożliw iają m u szyb kie i nieskom plikow ane przeniesienie doświadczeń w ie d z y przodujących naukow ców i te ch n ikó w nla teren swojej jed- P o d rę c z n ik *) „ L . W o lo d a rs k ie g o ” Planowanie przem. m iejscowego i b u d o w n ictw a socjalnego jest przykładem p ro s to ty i zw ięzłości w ykładu..
P rzed ru ko w u ją c część tekstu w naszym ..In fo r
matorze” pragniem y udostępnić pracow nikom P olskiego P rzem ysłu M iejscow ego doświadcze
nia B ratniego N a ro d u Z w ią z k u R adzieckiego na
« . ■» t __________
w*
W w y n ik u pom yślnego w y k o n a n ia s ta lin o w skich p ię cio la te k, Z w ią z e k R a d zie cki stał się p o tę żn ym m o ca rstw e m p rz e m y s ło w y m . P rze
m y s ł so c ja lis ty c z n y osiągnął w s w y m ro z w o ju
>oważne sukcesy.
W la ta c h b u d o w n ic tw a po ko jo w e g o i w la- ach w o jn y ogrom ną ro lę w gospodarce naro- lo w e j k r a ju od e g ra ł p rz e m y s ł m ie jsco w y. Jesz- :ze na X V I I zjeździe W K P ( b ) S ta lin w ska- :ał na konieczność „ro z w in ię c ia radzieckiego Przemysłu m iejscow ego, dania m u m ożności ika za n ia in ic ja ty w y w sp ra w ie p ro d u k c ji to- y a ró w powszechnego spożycia i u d z ie le n ia m u
3
w s z e lk ie j m o ż liw e j pom ocy przez dostarczenie su ro w có w i ś ro d k ó w “ 1).
Program produkcyjny
P o d s ta w o w y m celem p ro d u k c ji p rz e m y s ło w e j je s t w y tw a rz a n ie p ro d u k tó w , będących bądź ś ro d k a m i p ro d u k c ji (o b ra b ia rk i, m aszy
n y, narzędzia do o b ró b k i m e ta lo w e j it d . ) , bądź p rz e d m io ta m i powszechnego spożycia (o buw ie, p ro d u k ty spożywcze itd .). D la te g o też p la n o w a n ie p rz e m y s łu rozpoczyna się od u s ta le n ia p ro g ra m u p ro d u k c y jn e g o w yrażonego w u ję c iu n a tu ra ln y m i w a rto ś c io w y m .
D la każdego p rze d się b io rstw a p rz e m y s ło w e go i d la każdej gałęzi p rz e m y s łu u sta la się p la n p ro d u k c ji w u ję c iu n a tu ra ln y m t j. no
m e n k la tu rę o k re ś lo n y c h ro d z a jó w w y ro b ó w p rze m y s ło w y c h , a d la każdego ro d z a ju w y r o b ó w — ilość, k tó ra p o w in n a b yć w y k o n a n a w okresie p la n o w a n y m (ro k , k w a r ta ł) .
U s ta le n ie n o m e n k la tu ry w y ro b ó w , a s o rty m e n tu i w ie lk o ś c i p ro d u k c ji p o w in n y poprze
dzać pow ażne prace p rzyg o to w a w cze : należy o k re ś lić zapotrzebo w anie na określone rodzaje w y ro b ó w , a s o rty m e n t w y ro b ó w i w ie lk o ś ć za
p o trze b o w a n ia . K o m is je p la n o w a n ia , sporzą
dzając p la n p ro d u k c ji d la p rze m ysłu , p o w in n y porozum ieć się ze sp ożyw cam i p ro d u k c ji, znać ic h p o trz e b y i życzenia. P raca ta p o w in na b yć prow adzon a codziennie, aby p rz y spo
rz ą d za n iu p la n u m o g ły b yć u w z g lę d n io n e w s z y s tk ie ośw iadczenia, życzenia i w ska zó w k i o d p o w ie d n ic h pla có w e k. P rze p ro w a d ze n ie ty c h pra c je s t konieczne, aby m óc m a k s y m a l
n ie zado w o lić zapotrzebow anie, rozszerzyć i u ro z m a ic ić a s o rty m e n t p ro d u k c ji, p o p ra w ić je j jakość.
O kre śle n ie n o m e n k la tu ry i a s o rty m e n tu w y ro b ó w na okres p la n o w a n y je s t począ tkie m sporządzania p la n u . N a le ż y u s ta lić w ie lko ść p ro d u k c ji, t j. ilość w y ro b ó w , k tó ra będzie w y tw a rz a n a w okresie p la n o w a n y m przez okreś
lo n ą gałęź prze m ysło w ą .
K o m is je p la n o w a n ia p rz y jm u ją c p r o je k ty p la n ó w od w y d z ia łó w i zarządów k o m ite tó w w y k o na w czych 2), p o w in n y spraw dzić, czy o d p o w ia d a ją one d y re k ty w o m p a r t ii i rzą d u i pow iązać je z ro z w o je m poszczególnych gałęzi p rze m ysłu . Lecz n ie je s t to w ysta rcza ją ce ; n a le ży s p ra w dzić, czy p la n został sporządzony p ra w id ło w o . W ty m celu n a le ży s k o n tro lo w a ć ro zlicze n ia w ię k s z y c h p rze d się b io rstw , spraw dzić, ja k w y k o rz y s ty w a n e są urządzenia, czy p rz y ję to p ra w id ło w e n o rm y itd . M ożna to uczyn ić, w y c h o dząc z na stę p u ją cych zasadniczych założeń:
W ie lko ść p ro d u k c ji w u ję c iu n a tu ra ln y m o kre śla p o te n c ja ł p rze d się b io rstw . P la n p o w i
n ie n zakładać m a ksym a ln e w y k o rz y s ta n ie is t- n ie ją c e j m ocy p ro d u k c y jn e j p rz e d s ię b io rs tw
! ) J . S ta lin , Z a g a d n ie n ia le n iw i zm u, iw yd. 10 ros., 2) O d p o w ie d n ik p re z y d ió w r a d n a ro d o w y c h (p rz y p . tłu m a c z a ), s tr. 559.
i sprow adzen ie do m in im u m w szelkiego rodza
ju s tra t p ro d u k c y jn y c h . M oże się p rz y ty m u ja w n ić szereg ta k zw a n y c h „w ą s k ic h g a rd e ł“ . Z adanie k o m is ji p la n o w a n ia polega na ty m , a b y w s p ó ln ie z p rz e d s ię b io rs tw a m i i w y d z ia ła m i k o m ite tó w w y k o n a w c z y c h pow ziąć decyzje odnośnie usu n ię cia „w ą s k ic h g a rd e ł“ i w te n sposób zapew nić m a ksym a ln e w y k o rz y s ta n ie całego p o te n c ja łu p ro d u k c y jn e g o przedsię
b io rs tw .
Po o k re ś le n iu za potrzebo w ania na w y ro b y p rze m ysło w e i po u s ta le n iu m o żliw e g o za kre su p ro d u k c ji w is tn ie ją c y c h prze d się b io rstw a ch należy sporządzić b ila n s d la ty c h w y ro b ó w .
J e ś li is tn ie ją c y p o te n c ja ł p ro d u k c y jn y nie p ozw ala na p ro d u k c ję p o trze b n e j ilo ś c i w y r o bów , to n a le ży p o sta w ić zagadnienie bądź b u d o w y n o w y c h p rz e d s ię b io rs tw , bądź w yposa
żenia w now e urządzenia is tn ie ją c y c h p rze d s ię b io rs tw i ic h pow iększenia.
P rz y u s ta le n iu w ie lk o ś c i p ro d u k c ji w n a tu rze p o w in n o być zapew nio ne p ra w id ło w e w y k o rz y s ta n ie urządzeń na po d sta w ie n o rm te c h n ic z n y c h i w y n ik ó w o sią g n ię tych w s k u te k w p ro w a d z e n ia n o w e j te c h n o lo g ii, stachanow - s kich m e to d p ra cy, o rg a n iz a c ji p ro d u k c ji sy
stem em p o to k o w y m i zastosowanie udosko
naleń.
Kozne gałęzie p rz e m y s łu w y m a g a ją różn ych m e to d o kre śle n ia w ie lk o ś c i p ro d u k c ji w na
tu rze . O m ó w m y to na p rz y k ła d a c h .
w . p r z e m y ś l e m e t a l o w y m w y sokość p la n o w a n e j p ro d u k c ji zależna je s t od zdolności w y tw ó rc z e j urządzeń.
D la o k re śle n ia w ie lk o ś c i p ro d u k c ji na
le ż y posiadać następujące dane: 1) is tn ie ją c y p a rk m a s z y n o w y .o d d zia łó w p rz y g o to w a w c z y c h i o d d z ia łó w o b ró b k i w e d łu g g ru p i ty p ó w ; 2) .system p ra c y u rz ą dzeń; 3) w ie lk o ś ć p o w ie rz c h n i m ontażo - w y c h w o ddziała ch m o n ta żo w ych . Posiadając te dane m ożna o b liczyć p o trze b n ą d la w y k o na n ia ustalonego p ro g ra m u moc p ro d u k c y jn ą w m aszynogodzinach w e d łu g g ru p urządzeń.
N astępnie n a le ży o b liczyć p o trze b n ą d la w y k o n a n ia ustalonego p ro g ra m u m oc p ro d u k c y j
ną w m aszynogodzinach. W ty m celu trzeba znać zadanie p ro d u k c y jn e w n a tu rz e i n o rm y p ra c y w m aszynogodzinach d la każdego w y ro b u . P rzem nażając n o rm y przez ilość każde
go ro d z a ju w y ro b ó w w e d łu g ro d z a jó w o b ró b k i, o trz y m u je m y ilość m aszynogodzin, p o trze b ną d la w y k o n a n ia ustalonego p ro g ra m u p ro d u kcyjn e g o .
A n a liz a d a n ych o w y k o rz y s ta n iu urządzeń d a je moznosc o kre śle n ia m o ż liw e j w ie lk o ś c i p ro d u k c ji, ja k ró w n ie ż o pracow an ia niezbęd
n y c h przedsięw zięć, m a ją c y c h na celu usunie- ie „w ą s k ic h g a rd e ł“ . Celem p ra w id ło w e g o w y k o rz y s ta n ia istniejąceg o p a rk u m aszynowego n a le ży uzyskać możność p rz e rzu ca n ia ro b ó t - jednego ro d z a ju urządzeń na inne, ja k r ó w
nież łączenia p rze d się b io rstw , p o d le g ły c h p rze m y s ło w i m ie jsco w e m u d la p ro d u k c ji o kre ślo n y c h ro d z a jó w w y ro b ó w .
W w y p a d k u , g d y w y k o n a n ie ustalonego p ro g ra m u p ro d u k c y jn e g o nie je s t zabezpieczone rozporządza lną m ocą urządzeń, należy w p la nie in w e s ty c y jn y m p rze w id zie ć u zu p e łn ie n ie istniejąceg o p a rk u m aszynowego i opracować k o n k re tn e zadania o rg anizacyjn o-techniczne, m ające na celu p o p ra w ę w y k o rz y s ta n ia is tn ie ją c y c h urządzeń.
P rz y o kre ś le n iu m ocy is tn ie ją c y c h przedsię
b io rs tw p rz e m y s łu m etalow ego należy sta ra n n ie spra w d zić o rganizację p ro d u k c ji, w ie lko ść p o w ie rz c h n i m o n ta żo w ych i stan ic h w y k o rz y s ta n ia , spowodować przejście przedsię
b io rs tw na p ro d u k c ję system em p o to k o w y m . C e lo w y m jest, aby k o m is je p la n o w a n ia po
s ia d a ły paszporty każdego prze d się b io rstw a , w k tó ry c h p o w in n y b yć umieszczone w s z y s tk ie dane o jego m ocy, p a rk u m aszynow ym , lic z e b ności personelu i in n e w s k a ź n ik i jego pracy.
W p r z e m y ś l e m a t e r i a ł ó w b u d o w l a n y c h w ie lk o ś ć p ro d u k c ji oblicza się d la każdego ro d z a ju urządzeń i w w y p a d k u u ja w n ie n ia „w ą s k ic h g a rd e ł“ , o p ra co w u je się sposoby ic h z lik w id o w a n ia . W cegielnia ch w ie lko ść p ro g ra m u określona je s t is tn ie ją c y m i prasam i, su sza rn ia m i i p ie ca m i do w y p a la n ia cegieł. Je śli p ro g ra m p ro d u k c y jn y cegieł u s ta la n y je s t w y ż e j, n iż pozw ala na to p o te n c ja ł p ro d u k c y jn y , to w p la n ie należy p rz e w i
dzieć odpo w ie d n ie zw iększenie urządzeń.
P o te n c ja ł c e g ie ln i okre śla się o d d zie ln ie dla pras, p o w ie rz c h n i suszarni i pieców do w y p a la n ia cegieł. D la o kre śle n ia m ocy poszczegól
n y c h ro d z a jó w urządzeń należy p o siłko w a ć się następującą m etodą:
d la p r a s m ożna o k re ś lić p o te n c ja ł, po
siadając następujące dane: a) ilość p ra sy w e d łu g system ów ; b) ilość d n i p ra c y w okresie p la n o w a n y m d la każdej p ra sy; c) ilość zm ian na dobę i d) n o rm ę w y d a jn o ś c i prasy na^ je d ną zm ianę w tysiącach sztu k c e g ły -s u ró w k i.
Posiadając te dane, m ożna o kre ślić moc p ro d u k c y jn ą każdego p rze d się b io rstw a o d d zie ln ie i d la całego p rz e m y s łu ceglarskiego na te r y to riu m o krę g u odnośnie p ro d u k c ji su ro w e j ce
g ły . W ty m celu należy o k re ś lić w yd a jn o ść każdej p ra sy drogą przem nożenia w y d a jn o ś c i na dobę przez ilość d n i p ra c y w p la n o w a n y m okresie i dodać p ro d u k c ję poszczególnych pras.
D la o kre śle n ia m ocy p ro d u k c y jn e j s u s z a r n i m u s im y rozporządzać n a s tę p u ją c y m i d a n y m i: a) ogólna długość p o w ie rz c h n i „suszarni (sezonow ej) w m e tra c h bieżących; b ) je d n o razow a pojem ność suszarni w tysiącach sztu k ce g ły s u ro w e j; c) czas trw a n ia sezonu w dniach;
d) ilość o b ro tu w ciągu sezonu; e) w yd a jn o ść cegły s u ró w k i z 1 m e tra bieżącego p o w ie rz c h n i suszarni w ciągu sezonu.
Posiadając te dane, m ożna o kre ślić o g ó ln y p o te n c ja ł p rz e m y s łu ceglarskiego odnośnie su
szenia s u ró w k i. W o d ró ż n ie n iu od fa b r y k se
zon o w ych obliczenie p o te n c ja łu d la przedsię
b io rs tw całorocznej p ro d u k c ji p rzeprow ad za się w e d łu g m ocy sztucznych suszarni.
D la p i e c ó w d o w y p a l a n i a d a n y m i w y j
ś c io w y m i d la o kre śle n ia m ocy są: a) ilość p ie ców i ic h system ; b ) ilość d n i p ra c y każdego pieca w okresie p la n o w a n y m ; c) w yd a jn o ść z i m 3 p rz e strze n i pieco w e j na m iesiąc; d) ilość k o m ó r w piecu i ic h pojem ność. P ro g ra m w y p a la n ia s u ró w k i określa p la n p ro d u k c ji go
to w e j cegły. D latego w a ż n y m je s t u sta le n ie m aksym alnego w y k o rz y s ta n ia m ocy p ieców do w y p a la n ia i zapew nie nie zniesienia ro z p ię to
ści pom ię d zy t y m i o s ta tn im i a p ra sa m i i su
szarniam i.
W z w ią z k u z u sta le n ie m p la n u p ro d u k c ji cegły p o w in n o b yć postaw ion e zadanie w y d o b y c ia g lin y w zakresie, zabezpieczającym ca ły p la n p ro d u k c ji cegły.
D la o kre śle n ia p la n u w y d o b y c ia g lin y n a le ży p o siłko w a ć się n o rm ą zużycia g lin y na 1000 sztuk s u ró w k i. Z nając tę no rm ę i w ie lko ść p ro g ra m u p ro d u k c y jn e g o , m ożna u s ta lić p ro g ra m w y d o b y c ia g lin y . P oniew aż w y d o b y c ie g lin y prow adzone je s t w w iększości w y p a d k ó w p rz y pom ocy kopaczek m echanicznych, należy d la każdej ko p a czki u s ta lić o k re ś lo n y system pra cy, k tó r y b y z a p e w n ił zaopatrzenie w szyst
k ic h agregató w w glinę.
P rz y sporządzaniu p la n u d la p rz e m y s łu ce
g la rskie g o należy u w z g lę d n ić is tn ie n ie fa b ry k sezonow ych i zapew nić przepro w a d ze n ie prac p rz y g o to w a w c z y c h w e w ła ś c iw y m czasie, aby z a k ła d y sezonowe m o g ły rozpocząć pracę w ca
łe j ro zciągłości od p oczątku sezonu.
D la p r o d u k c j i - w a p n a o bliczenie p ro g ra m u p ro d u k c y jn e g o d o ko n yw a n e je s t w e d łu g pieców . N a le ży p rz y ty m zapew nić m a k s y m a l
ne w y k o rz y s ta n ie m o cy p ieców p rz y n a jw y ż szej n o rm ie w y d a jn o ś c i z 1 m 8, sta ra ją c się 0 zw iększenie w s p ó łc z y n n ik a w y k o rz y s ta n ia pieca.
D la o kre śle n ia w ie lk o ś c i p ro d u k c ji w a p n a na
le ży m ieć następujące dane: a) ilość pieców 1 ic h system ; b ) w ie lk o ś ć każdego pieca; c) n o rm a w y d a jn o ś c i z i m 3; d) w s p ó łc z y n n ik e k s p lo a ta c ji; e) p la n u n ie ru c h o m ie n ia pieców na okres re m o n tu k a p ita ln e g o ; f ) ilość dób p ra cy w okresie p la n o w a n ym .
Różne k o n s tru k c je pieców posiadają różną w yd a jn o ść, a ic h stan te c h n ic z n y okre śla m oż
liw o ś ć w y k o rz y s ta n ia ic h w ciągu określonego czasu. D la te g o należy znać n ie ty lk o ilość pie
ców , lecz ró w n ie ż ic h system , ic h stan i w szyst
k ie techniczne w s k a ź n ik i p ra c y pieców w o k re sie u b ie g ły m .
D la o kre śle n ia w y d a jn o ś c i pieców na dobę należy znać w ie lk o ś ć pieców , n o rm ę w y d a jn o ści z 1 m 3 i w s p ó łc z y n n ik e k s p lo a ta c ji pieca.
O la o kre śle n ia konieczności i czasu trw a n ia re m o n tu k a p ita ln e g o p ieców należy m ieć dane 0 stanie te c h n ic z n y m pie có w i crybie ic h p ra cy w okresie u b ie g ły m . Czas trw a n ia re m o n tu k a p ita ln e g o , w y ra ż o n y w dniach, składa się z na
stę p u ją cych e le m e n tó w : a) w y ła d o w a n ie w a p na; b ) u n ie ru c h o m ie n ie pieca; c) re m o n t; d) przesuszenie; e) załadow a nie; f ) podniesienie te m p e ra tu ry ; g) w y ła d o w a n ie k a m ie n ia z c h ło d ni. C elem skrócenia czasu trw a n ia re m o n tu n a le ży zawczasu p rze p ro w a d zić w s z y s tk ie p ra ce p rzyg o to w a w cze (p rz y w ó z m a te ria łó w itp .) z ty m , a b y n a ty c h m ia s t po u n ie ru c h o m ie n iu pieca rozpocząć re m o n t.
D la zabezpieczenia w y k o n a n ia p la n u p ro d u k c ji w a p n a przez zaopatrzenie w k a m ie ń , n a le ży opracow ać p la n jego w yd o b ycia . W ty m ce
lu n o rm ę zużycia k a m ie n ia na 1 t w a p n a na
le ż y przem nożyć przez ogólną p ro d u k c ję wapna.
D la p r z e m y s ł u s z k l a r s k i e g o w ie l
kość p ro g ra m u p ro d u k c y jn e g o określana je s t ilo ścią a g re g a tó w i ic h w yd a jn o ścią . P ro d u k cja ró ż n y c h w y ro b ó w w o kre ś lo n y c h ilościach zależna je s t od w ie lk o ś c i m asy szklanej, k tó rą m ogą w yd a ć istn ie ją ce agregaty. D la ró ż
n y c h ro d z a jó w pieców u stalona je s t określona n o rm a w y d a jn o ś c i m asy szkla n e j na dobę. Z n a ją c te n o rm y , ilość a g regató w oraz tr y b ich pra cy, m ożna o k re ś lić zakres p ro g ra m u p ro d u k cyjn e g o m asy szklanej, a stąd n o m e n k la tu rę 1 ilość w y ro b ó w , k tó re m ożna w y p ro d u k o w a ć na is tn ie ją c y c h w p rze d się b io rstw a ch urządze
niach. J e ś li do p la n u w łą cza się p ro d u k c ję no
w y c h ro d z a jó w w y ro b u , d la o b ró b k i k tó ry c h b ra k odpow ie dniego urządzenia , to należy w p la n ie p rz e w id z ie ć m ontaż ta kie g o urządze
nia.
D la t a r t a k ó w zakres p ro g ra m u p ro d u k cyjn e g o p o w in ie n być o k re ś la n y na p odstaw ie o b licze n ia w y d a jn o ś c i urządzenia. D la okre śle n ia w y d a jn o ś c i tra k ó w należy znać ilość t r a k ó w i p rze p ro w a d zić o b licze n ie d la każdego z n ic h w e d łu g n astępu jącej p ro s te j m etody.
Ł a d u n e k drze w a na je d e n o b ró t m n o ży się przez ilość o b ro tó w tra k a na m in u tę , przez liczb ę m in u t p ra c y w czasie je d n e j zm iany, przez w s p ó łc z y n n ik w y k o rz y s ta n ia czasu p ra cy tra k a , a o trz y m a n y ilo c z y n d z ie li się przez długość kloca.
W re z u lta c ie o trz y m u je m y ilość p rz e ta rty c h w ciągu d n ia klo có w . L iczb ę tę n a le ży p rze m nożyć przez k u b a tu rę jednego kloca. W w y n ik u o trz y m u je m y w y d a jn o ś ć tra k a na dzień, w y ra ż o n ą w m e tra c h sześciennych p rze ta rte g o d rew na. P rzem nożenie te j lic z b y przez ilość d n i p ra c y daje w y d a jn o ś ć tra k a w okresie p la n o w a n ym . P ro g ra m ca łe j p ra c y ta rta k ó w r ó w nać się będzie ogólnej sum ie d re w n a ta rte g o przez w s z y s tk ie tra k i.
D la p r z e m y s ł u o b r ó b k i d r z e w n e j w ie lk o ś ć p ro g ra m u p ro d u k c y jn e g o określa
się, w ychodząc z a s o rty m e n tu p ro d u k c ji, pod
legającej obróbce, je j ilo ś c i i m ocy is tn ie ją cych urządzeń. P osiadając dane o ilości w y r o b ó w i n o rm ie czasu na ic h w yko n a n ie , można o b liczyć czas p o trz e b n y d la ic h w y p ro d u k o w a n ia na poszczególnych ro d za ja ch urządzeń.
O kre śla ją c te n czas (ró w n ie ż w m aszynogodzi- nach), m ożna u sta lić, czy is tn ie ją c y p a rk m a
szyn o w y zapew nia w y k o n a n ie p ro g ra m u p ro d u kc y jn e g o w naturze. Je śli poszczególne ro dzaje urządzeń nie za p e w n ia ją w y k o n a n ia za
dania, to n a le ży p rze w id zie ć m ontaż n o w ych urządzeń lu b zm ianę procesu technologicznego w ta k i sposób, aby w y k o rz y s ta ć urządzenia nie w p e łn i obciążone.
D la p r z ę d z a l n i p ro g ra m oblicza się w e d łu g ilo ś c i is tn ie ją c y c h w rzecion. A b y o kreślić, ja k ą ilość przę d zy m ożna w y p ro d u k o w a ć w okresie p la n o w a n y m , n a le ży u s ta lić liczbę w rzecionogo dzin, czas rz e c z y w is te j p ra c y w w rzecionogo dzinach (ilość ka le n d a rzo w ych w rze cio n o g o d zin z w y łą c z e n ie m s tra t, zw iąza
n y c h z re g u lo w a n ie m i u ru c h a m ia n ie m w rz e cion) i liczb ę w rzecionogo dzin rze czyw iste j p ra c y przem nożyć przez w yd a jn o ść 1000 w rz e cion na godzinę. Sum a d a je ilość przędzy, k tó rą może w y p ro d u k o w a ć fa b ry k a w okresie p la n o w anym .
P rzytoczone dane o m etodach obliczenia dla poszczególnych gałęzi p ro d u k c y jn y c h w ska zu ją , że p ro g ra m p r o d u k c y jn y w n a tu rze okre śla ją urządzenia. D la te g o też k o m is je p la n o w a n ia p o w in n y spow odow ać najlepsze w y k o rz y s ta nie is tn ie ją c y c h urządzeń, p ra w id ło w e obcią
żenie ty c h urządzeń i po p ra w ę o rg a n iz a c ji p ro d u k c ji.
O bciążenie urządzeń z n a jd u je sw ój w y ra z w e w s p ó łc z y n n ik u zm ianow ości urząćizeń.
W s p ó łc z y n ik zm ianow ości urządzeń oblicza się drogą dzie le n ia lic z b y zm ia n m aszynow ych, p rze p ra co w a n ych w ciągu n a jw ię k s z e j zm ia n y przez liczb ę z m ia n m aszynow ych, prze p ra co w a n y c h w ciągu określonego czasu. O kreślenie w s p ó łc z y n n ik a zm ianow ości d la poszczególnych ro d z a jó w urządzeń d a je możność u ja w n ie n ia w s z y s tk ic h niedociągnięć i po d ję cia k ro k ó w dla ich u sunięcia .
D la o kre śle n ia stopnia w y k o rz y s ta n ia u rz ą dzeń oraz z a tru d n ie n ia ro b o tn ik ó w należy po
s iłk o w a ć się w s k a ź n ik ie m zm ianow ości s iły roboczej. W s p ó łc z y n n ik zm ianow ości s iły ro boczej oblicza się drogą d zie le n ia całej lic z b y ro b o tn ik ó w , z a tru d n io n y c h p rz y p ro d u k c ji przez liczb ę ro b o tn ik ó w , z a tru d n io n y c h w liczebnie n a jw ię k s z e j zm ianie. P rz y 8-godzinn ym d n iu p ra c y n a jle p s z y m w s p ó łc z y n n ik ie m ' będzie w s p ó łc z y n n ik ró w n a ją c y się 3, tzn. że urządzenia będą w p e łn i w y k o rz y s ta n e . Im m n ie js z y bę
dzie w s p ó łc z y n n ik , ty m sła b ie j w y k o rz y s ty w a na je s t zdolność p ro d u k c y jn a przedsiębio rstw a, gdyż sta n o w iska robocze n ie są c a łk o w ic ie za
ję te w ciągu całego czasu pracy.
C elem m aksym alnego w y k o rz y s ta n ia u rz ą dzeń, konieczne je s t zapewnienie^ najlepsze j o r
g a n iz a c ji p ro d u k c ji, w szczególności drogą w p ro w a d ze n ia w p rze d się b io rstw a ch n ie p rz e r
w anego system u potokow ego, k tó r y zn a la zł n a j
szersze zastosowanie w la ta c h w o jn y narodo
w e j w przem yśle.
Is to ta n ie p rze rw a n e g o system u potokow ego polega na ty m , że o b ra b ia n y m a te ria ł przez ca
ły czas z n a jd u je się w ru c h u , cz y li, m ów iąc, inaczej, c a ły proces p ro d u k c y jn y w y ro b u , ro z
poczynając od p rz y g o to w a n ia surow ca do w y dania gotow ego w y ro b u , w y k o n y w a n y je s t n ie p rze rw a n ie .. P rzy p o to k o w y m system ie p ro d u k c ji, urządzenia i sta n o w iska robocze ro z
mieszczane są w e d łu g bie g u procesu te chno
logicznego, każda operacja p rz y d z ie la n a je st do określonego stanow iska roboczego; u sta la się ry tm ic z n ą pracę w e d łu g h a rm o n o g ra m u i m e- c h a n izu je się p rze su w a n ie części. W w y n i
k u m ożna zw iększyć w yd a jn o ść p ro d u k c ji p rz y is tn ie ją c y c h urządzenia ch i p rz y ty m sam ym składzie załogi.
B adanie dośw iadczeń p rz o d u ją c y c h przedsię
b io rs tw , k tó re zo rg a n iz o w a ły p ro d u k c ję syste
m em p o to k o w y m i przeniesienie tego d ośw iad
czenia do p rze d się b io rstw , p o d le g ły c h p rz e m y s ło w i m ie jsco w e m u , u m o ż liw i lepsze w y k o rz y stanie istniejąceg o p a rk u m aszynow ego i z w ię kszy w y d a jn o ś ć p ro d u k c ji. N a le ży ró w n ie ż za
p e w n ić w p ro w a d z e n ie do p rze d się b io rstw prze m y s łu m iejscow ego n o w y c h procesów te chno
logiczn ych , udoskonaleń te ch n iczn ych itp . K o m is ja p la n o w a n ia u sta la p la n p rz e m ysło w y w n a tu ra ln y c h w sk a ź n ik a c h ilo ści p ro d u k c ji i w u ję c iu w a rto ś c io w y m . D la o kreślenia ogólnej w ie lk o ś c i p ro d u k c ji p rz e m y s ło w e j s łu ży w s k a ź n ik p ro d u k c ji g lo b a ln e j w n ie z m ie n n y c h cenach z 1926/27 r. W s k a ź n ik ten daje możność nie ty lk o o kre śle n ia ogólnej w ie lk o ści p ro d u k c ji (czego nie m ożna osiągnąć p rz y k o rz y s ta n iu z n a tu ra ln y c h w s k a ź n ik ó w w ie l
kości p ro d u k c ji, poniew a ż je s t ona ró żn o ro d n a ), lecz ró w n ie ż oceny d y n a m ik i w z ro s tu p ro d u k c ji p rz e m y s ło w e j, z m ia n y s tr u k tu r y posz
czególnych gałęzi p rz e m y s ło w y c h itp .
W ie lko ść p ro d u k c ji p rz e m y s ło w e j o krę g u składać się będzie z su m y p ro d u k c ji g lo b a l
nej poszczególnych gałęzi p rze m y s ło w y c h , a p ro d u k c ja g lo b a ln a gałęzi określana je s t d ro gą dodania g lo b a ln e j p ro d u k c ji w s z y s tk ic h p rz e d się b io rstw p rze m ysło w ych .
O gólna suma g lo b a ln e j p ro d u k c ji składa się:
\ z w a rto ś c i w y ro b ó w g o to w y c h (w cenach
< */ n ie z m ie n n y c h ), w y p ro d u k o w a n y c h w o k re sie p la n o w a n y m (ro k , k w a rta ł, m ie s ią c );
ró ż n ic y m ię d z y w a rto ścią p ó łfa b ry k a tó w , w y p ro d u k o w a n y c h w okresie p la n o w a n y m a w a rto ś c ią p ó łfa b ry k a tó w w ła sn e j p ro d u k c ji, p rz e ro b io n y c h w ty m okresie przez przedsię
b io rs tw o ;
z w a rto ś c i p ó łfa b ry k a tó w i p ro d u k c ji od
d z ia łó w pom ocniczych i ubocznych, prze znaczonych do sprzedaży osobom p o stro n n ym , d la w łasnego b u d o w n ic tw a , d la re m o n tó w k a p ita ln y c h i na p o z a p ro d u k c y jn e p o trz e b y przed
się b io rstw a ;
z w a rto ś c i u s łu g o d d zia łó w p ro d u k c y jn y c h d la osób p o stro n n ych , w łą cza ją c w to u s łu g i d la w łasnego b u d o w n ic tw a ;
ze z m ia n y pozostałości niezakończonej p ro d u k c ji (w łącza się do s k ła d u p ro d u k c ji g lo b a ln e j ty lk o w przem yśle b u d o w y maszyn, w y rę b u lasu, w y d o b y c ia to rfu , tło cze n ia w in a ).
W skła d g lo b a ln e j p ro d u k c ji p rz e m y s łu t o r fow ego w łącza się ró w n ie ż w artość, w y w ie z ie n ia to r fu z b ło t do p u n k tó w zdania to r fu spo
ż y w c y w m ie js c u p ro d u k c ji, lecz nie w artość przew ozu k o le ja m i p u b lic z n y m i.
G lo b a ln a p ro d u k c ja p rz y w y rę b ie lasu w łą cza w sw ój sk ła d w a rto ść:
d re w n a w y w ie zio n e g o na p u n k ty spc ż y cia, do p rz e d s ię b io rs tw p rz e ró b k i fa b ry c z n e j oraz do s ta c ji k o le jo w y c h ;
d re w n a , k tó re p rz y p ły n ę ło do m iejsca prze znaczenia i zostało w y c ią g n ię te z w o d y lu b przekazane zostało na w odzie spożyw cy;
ta rc ic y i d re w n a opałow ego ,z u ż y ty c h na ' b u d o w n ic tw o w łasne, re m o n t i na p o trz e b y p o z a p ro d u k c y jn e p la có w e k w y rę b u lasu w m ie jscu w y rę b u ;
ta rc ic y i d re w n a opałowego, przekazanych spożyw cy w lesie (w w ysokości 30% cen n ie z m ie n n y c h ).
Poza w s k a ź n ik ie m g lo b a ln e j p ro d u k c ji ( b r u t
to ) is tn ie je w s k a ź n ik p ro d u k c ji to w a ro w e j. Pod p ro d u k c ją to w a ro w ą ro z u m ie się p ro d u k c ję go
tow ą, zb yw a n ą osobom lu b in s ty tu c jo m po
s tro n n y m . M ożna o k re ś lić sumę p ro d u k c ji to w a ro w e j w drodze odliczenia z sum y p ro d u k c ji g lo b a ln e j w a rto ś c i p rz y ro s tu p ó łfa b ry k a tó w i niezakończonej ip ro d u k c ji. P oniew aż p ro d u k c ja to w a ro w a przeznaczona je s t do zbycia, oce
n ia się ją z w y k le po h u rto w y c h cenach sprze
dażnych odnośnych la t (w łą cza ją c p odate k o b ro to w y ). W skła d p ro d u k c ji to w a ro w e j nie w łącza się w a rto ś c i su ro w có w po w ie rzo n ych , je ś li z ta k ic h się p ro d u k u je , a u w z g lę d n ia się ty lk o ko s z ty p rze ro b u surow ca na g o to w y p ro d u k t.
Pow ażne m iejsce w pla n a ch p rz e m y s łu m ie j
scowego z a jm u je p ro d u k c ja p rz e d m io tó w p o w szechnego spożycia. S ta ra ją c się o m a k s y m a l
ne pow iększenie p ro d u k c ji p rz e d m io tó w p o w szechnego spożycia, k o m is je p la n o w a n ia p o w in n y o d zw ie rcia d la ć to w plan a ch p rz e m ysło w ych . D latego w p la n ie um ieszcza się w skaź
n ik w y d a jn o ś c i p ro d u k c ji powszechnego spo
życia w u ję c iu w a rto ś c io w y m .
K o m is je p la n o w a n ia , na r ó w n i z opracow a
n ie m p la n ó w p rz e m y s łu państw ow ego, sporzą
dzają p la n y d la spółdzielczości p rz e m y s ło w e j i spółdzielczości in w a lid z k ie j, k tó re posiadają
nie ty lk o p rze d się b io rstw a p rzem ysłow e, w y tw a rz a ją c e p ro d u k c ję , lecz ró w n ie ż przedsię
b io rs tw a usłu g o w e d la zaspakaja nia potrzeb lu d n o ści: z a k ła d y fo to g ra fic z n e , fry z je rs k ie itd . P rze d się b io rstw a ta k ie nie p ro d u k u ją , lecz działalność ic h p o w in n a znaleźć odbicie w p la nie. D latego w z b io rczych w s ka źn ika ch prze
m y s ło w y c h umieszcza się w s k a ź n ik zajęć prze m y s ło w y c h w cenach sprzedażnych.
O prócz u s ta le n ia ty c h w s k a ź n ik ó w d la prze m y s łu m iejscow ego, spółdzielczości p rze m ysło w e j i spółdzielczości ¡in w a lid z k ie j, p o w in ie n być sporządzony p la n ro z w o ju sieci w a rs z ta tó w i p u n k tó w u s łu g o w y c h d la lu d n o ści (za kła d y napraw cze, k ra w ie c k ie itd .) w s k a li okręgu.
(dc. w n-rze w rz e ś n io w y m ).
IN Ż . M A K S Y M IL IA N R E IC H
P lanoiuanie ujeujnętrzne w p ro d u k c ji m asoiuej
P la n u je m y od sześciu la t; je s t to n o w y ro dzaj pracy. W ła ściw e p la n o w a n ie m ogło się ro z w in ą ć dopiero w system ie g o sp o d a rki p la n o w e j, w p a ń s tw ie ro z w ija ją c y m się na zasa
dzie u s tro ju socjalistycznego. D aw n e p rze d w o je n n e te o rie p la n o w a n ia b y ły d o k try n e rs tw e m bez fu n d a m e n tó w i bez p e rs p e k ty w y p rz y s z ło ści. D la te g o m ożna sp o ko jn ie pow iedzieć, że m ię d zy p la n o w a n ie m , ja k ie b y ło znane przed w o jn ą a d zisie jszym p la n o w a n ie m , nie m a po
dobieństw a.
P la n u je m y od 6 la t. S łuszniej b y ło b y po
w iedzieć, że od 6 la t ro z w ija m y m etodolog ię p la n o w a n ia , u c z y m y się tw o rz y ć zasady p la n o w a n ia i u c z y m y się stosować je w życiu. Po
k o n u je m y p rz y ty m szereg tru d n o ści, a n a w e t w e w n ę trz n y c h oporów . N ie ła tw o je s t p la n o wać, a dobrze p lanow a ć je s t n a p ra w d ę t r u d no. A le za to nie m a w iększej s a ty s fa k c ji, ja k dobrze opracow ać p la n i k o n se kw e n tn ie go re alizow ać. N ie m ó w im y tu ju ż o p o tężnych k o rzyścia ch gospodarczych, ja k ie daje dobre p la n o w a n ie za rów no całem u p rz e m y s ło w i ja k i za
k ła d o w i p ro d u k c y jn e m u .
W a rto zastanow ić się po k ro tc e nad tru d n o ściam i i opo ra m i, ja k ie m u s im y pokonać w p la n o w a n iu .
T ru d n o ś c i je st w ie le , n ie k tó re z n ic h zostały ju ż p ra w ie że z lik w id o w a n e — n ie k tó re nieste
t y jeszcze is tn ie ją . Do p ie rw s z y c h należy z a li
czyć b ra k szczegółow ych in s tr u k c ji i w y ty c z n y c h oraz b ra k je d n o lite g o system u p la n o w a nia. Choć obecnie m a m y ju ż bardzo dużo szcze
g ó ło w y c h in s tr u k c ji p la n o w a n ia , są w ¡nich jeszcze b ra k i, specjalnie na szczeblu, ro z p ra c o w u ją c y m odgórne w y ty c z n e w fo rm ę szcze
g ó ło w y c h w z o ró w i in s tru k c ji. D ru g i rodzaj tru d n o ś c i to przede w s z y s tk im b ra k d ośw iad
czonych p la n is tó w i choćby s k ro m n e j tr a d y c ji p la n o w a n ia oraz b ra k s ta ty s ty k i i spra w o zd a w czości, grom adzącej dane do p lanow a nia.
O m ó w im y teraz o p o ry w e w n ę trzn e . T k w ią one w nas sam ych i w naszym otoczeniu. Te o p o ry to niechęć do u ja w n ia n ia ró ż n y c h u k r y ty c h rezerw , to obawa przed ś m ia ły m p la n o
w a n ie m , przed u ja w n ia n ie m w s z e lk ic h m o ż li
wości. P rz y c z y n y są różne, m ię d zy in n y m i oba
w a p rzed n ie w y k o n a n ie m napiętego pla n u , chęć p ozostaw ie nia sobie m o ż liw o ś c i spokojnego w y k o n a n ia p la n u i zapew n ie n ie przekroczenia, n ie u m ie ję tn o ść z m o b iliz o w a n ia załogi dla w y k o n a n ia w y s o k ic h zadań. K r y je się w ty m ta k że i n ie w ysta rcza ją ce z ro zu m ie n ie dla zasad gosp o d a rki p la n o w e j, b ra k znajom ości ekono
m ii i — pe w n a w yg o d a życiow a. A le może n a j
w ażniejszą p rz y c z y n ą je s t to, że n a w e t na za
k ła d z ie p ro d u k c y jn y m p la n u je się z za b iu rk a , że p la n o w a n ie nie je s t powszechne, że n ie b io rą w n im u d z ia łu szerokie m asy p racujących.
P rz y p a trz m y się z b lis k a p rz e b ie g o w i p la n o w ania. P la n o w a n ie składa się z szeregu czyn
ności, obecnie ju ż d o k ła d n ie o kre ślo n ych i sko
o rd y n o w a n y c h . C a ły p la n n a zyw a się p la n e m te c h n ic z n o -p rz e m y s ło w o -fin a n s o w y m . Już w te j d łu g ie j n a zw ie je s t zasadniczy podział, k tó r y się jeszcze rozpada na b a rd z ie j szczegóło
w e pojęcia. N ie w c h o d z im y w dziedzinę m e to d o lo g ii p la n o w a n ia , je s t ona dostatecznie jasno określona w szczegółow ych in s tru k c ja c h .
P rz e jd ź m y od ra zu do samego przebiegu p la now ania. Zaczyna się ono od tego, że zb ie ra m y albo d o sta je m y w y ty c z n e , co m a m y robić.
M a ją c te w y ty c z n e , ro z p ra c o w u je m y nasze m o ż liw o ś c i w ykonaw cze. Z p o ró w n a n ia w y ty c z n y c h i m o ż liw o ś c i w y k o n a n ia ro d z i się ostateczny p la n p ro d u k c ji. N astępnie ro z p ra c o w u je m y szczegółowo w a ru n k i, ja k ie są po
trze b n e d la w y k o n a n ia tego p la n u p ro d u k c y j
nego (z a tru d n ie n ie , zaopatrzenie, energia, re m o n ty , in w e s ty c je , szkolenie itd .) i w reszcie ze sta w ia m y w y n ik i fin a n so w e i ekonom iczne.
Z a s ta n ó w m y się szczegółowo nad dw om a ele
m e n ta m i tego przebiegu p la n o w a n ia : nad ze
s ta w ie n ie m naszych m o ż liw o ś c i i naszych po
trz e b d la ic h w y k o n a n ia . O p ie ra m y się p rze de w s z y s tk im na sta tystyce i spraw ozdaw czości u b ie g ły c h okresów , na a n a lizie bieżących w y n i
k ó w i na p rz e w id y w a n iu na przyszłość. I tu zachodzi szereg p ro b le m ó w często bardzo t r u d n y c h do ro zw ią za n ia albo ro z w ią z y w a n y c h nie zawsze w e w ła ś c iw y sposób. W e źm y pod u w a -
gę s ta ty s ty k ę i sprawozdawczość. To, czym ro z
porządzam y, to są prze w a żn ie dane c a łk ie m ogólne, dane, k tó re m a ją zobrazow ać na zew n ą trz g lo b a ln ie w y n ik i p ra c y zakładu. D o p la n o w a n ia potrzeba na m zup e łn ie in n e j spra w o zdawczości i s ta ty s ty k i. M u s im y m ieć u ję te szczegółowo te w s z y s tk ie e lem enty, z k tó ry c h b ędziem y bud o w a ć nasz p la n i w ła ś c iw ie na
le ż a ło b y zacząć od o pracow an ia ty c h elem en
tó w .
O perow ać b ędziem y albo w s k a ź n ik a m i albo d a n y m i c a łk o w ity m i, k tó re w p e w n y m za kre sie będą analogiczne d la w s z y s tk ic h za kła d ó w ale będą też i różne w zależności od w a ru n k ó w lo k a ln y c h i od c h a ra k te ru zakładu. W s k a ź n ik i m uszą b yć żyw e, m u s im y znać nie ty lk o ich w a rto ś c i bezw zględne, ale ró w n ie ż ic h d y n a m i
kę w okresie, k tó r y p o d d a je m y o b se rw a cji. N a j
lepszą fo rm ą do o b s e rw a c ji i a n a liz y w su a źn i- k ó w będzie w y k re s , p o p a rty ja ką ś o bjaśnia jącą legendą, z k tó re j w y n ik a ć m u s i przede w sz y s t
k im p o w ią za n ie z in n y m i w s k a ź n ik a m i i z za
s a d n iczym i z m ia n a m i o rg a n iz a c y jn y m i.
P oniżej p o d a je m y p rz y k ła d w y k re s u , k tó r y d a je dość ja s n y obraz w ie lk o ś c i i zm ienności w s k a ź n ik a p ro c e n tu p rze kro cze n ia n o rm y . W y kre s je s t dw uczęściow y, po le w e j s tro n ie m a m y średnie roczne w y n ik i, po p ra w e j s tro n ie m a m y średnie m iesięczne w y n ik i. W y k re s u z u p e łn ia m y co m iesiąc w y n ik a m i ze s ta ty s ty k i, o d n a w ia m y go co ro k , w y k re ś la ją c po le w e j s tro n ie n o w ą średnią roczną. M a m y w ię c b ie żący stan z u b iegłe go m iesiąca i obraz całości od początku. W w y k re s te n należało b y jeszcze w ry s o w a ć po le w e j s tro n ie p la n o w a n y śre d n i p ro c e n t p rze kro cze n ia n o rm y , o ile w ty m cza
sie b y ł on p la n o w a n y , podobnie, ja k je s t to zrobione w p ra w e j części w y k re s u lin ią k re s kow aną. M ożna ró w n ie ż w p ro w a d z ić w n im oprócz ogólnej ś re d n ie j w a rto ś c i w y k o n a n ia n o rm , jeszcze zró żn iczko w a n ie na średnie w y n ik i p rz y pracach rę czn ych i m aszynow ych.
Z a le ży od tego, ja k daleko chcem y posunąć ana
liz ę w y n ik ó w , co nas in te re s u je i co będzie nam potrzebne do p lanow a nia.
uo .
«0 •
«00
e
Śr e d n i e PRZEKROCZENIE n o r m y
r o c z n e %
130
m i w l ę c i n e p l a n
n o
s *
■wo
400
90
-19*6 * 7 H I 50 9\ •n 53 5k W L . A T A
1 » 5 <t » 6 i 0 9 10 11 « M I E i l Ą C f
O pisany p o w yże j w y k re s je s t ty lk o p r z y k ła d o w ym , podaje zasadę, stosować m ożna go do n a jró ż n ie js z y c h w ie lk o ś c i pod sta w o w ych . Z a sada je g o pozostanie je d n a k ta sama, czy bę
d zie m y w n im u jm o w a li w y d a jn o ś ć p ra c y czy stopień w y k o rz y s ta n ia m aszyn, czy też zuży
cie su ro w có w p o d sta w o w ych czy w reszcie w y n ik i ogólne i w s k a ź n ik i w y d a jn o ś c i poszczegól
n y c h zespołów. C h a ra k te r w y k re s u m ó w i nam bardzo w ie le i trz e b a się nauczyć czytać z w y - kresu.
M ożna b y t u naw iązać do m a te m a tyczn ych te o r ii z ja w is k m asow ych, o g ra n ic z y m y się je d n a k do k ilk u u w a g p ra k ty c z n y c h . P rz y p a trz m y się d w u m w y k re s o m A i B.
W je d n y m i d ru g im w y p a d k u średnia rocz
na ( lin ia k re sko w a n a ) je s t ta k a sama. Jednak w y k re s A p o ka zu je p ro d u k c ję ró w n o m ie rn ą , świadczącą o d o b re j o rg a n iz a c ji p ra cy, pod
czas g d y w y k re s B o b ra zu je p ro d u k c ję cha
otyczną, o d u żych skokach. W n io se k p ro s ty : śre d n i w y n ik B n ie je s t p ra w d z iw y , gdyż mieszczą się w n im b łę d y o rg a n iza cyjn e , w y rażające się w n a g ły c h spadkach w a rto ś c i (s ty czeń, czerw iec, lis to p a d ). U sunięcie ic h p rz y czyn podniesie m o m e n ta ln ie śre d n i w y n ik i da z u p e łn ie in n y obraz m o ż liw o ś c i zakładu.
