Język polski
zagadnienia do opracowania klasa 1 a LO P
indywidualne nauczanie 22.06.-26.06.2020 2h
Temat: Francesco Petrarka - mistrzem sonetu.
1. Renesansowa koncepcja miłości
Odrodzenie afirmuje(uwzniośla) cielesną naturę człowieka i wynikającą z jej praw miłość zmysłową. Starano się wysubtelnić miłość ziemską, dostrzec niebezpieczeństwa kryjące się w namiętności, wydobyć dramatyzm niespełnionych uczuć i uwzioślić cierpienia miłosne. takie ujęcie miłości idealnej widać w twórczości F.
Petrarki. To jeden z twórców renesansu, pisał zarówno po łacinie i po włosku.
2. Geneza Sonetów
Francesco Petrarka uznawany jest za jednego z twórców renesansu . Pisał zarówno po łacinie, jak po włosku, zwanym wcześniej volgare- językiem pospolitym
Zbiór sonetów F. Petrarki powstawał na przestrzeni wielu lat. Zbiór zawiera 366 utworów, z czego 317 stanowią sonety To historia miłosna człowieka prawdziwie i głęboko kochającego. Sonety zostały poświęcone Laurze, którą poeta poznał w Wielki Piątek w kościele św. Klary w Avinionie. Sonety składają się z dwóch części:
Sonety do Laury żywej i Sonety do Laury umarłej (1330-1365). O samej Laurze wiemy niewiele, zmarła najprawdopodobniej w czasie epidemii dżumy.
3. Sonet - to nowy gatunek, który zawdzięczamy Petrarce, wywodził się z sycylijskiej poezji ludowej.
Sonet- zbudowany jest z 14 wersów zgrupowanych w dwóch strofach czterowersowych i dwóch strofach trzywersowych. Pierwsze dwie zwrotki maja charakter opisowy lub narracyjny, dwie kolejne refleksyjno- filozoficzny. To tzw. sonet włoski. Drugi typ sonetu - to sonet francuski składający się z trzech
czterowierszy i dwuwiersza (dystych). W Polsce w okresie renesansu poeci realizowali wzorzec francuski ( J. Kochanowski, Mikołaj Sęp -Szarzyński), w następnych wiekach zaczął dominować sonet włoski.
4. Przeczytaj Sonet 85 i Sonet 61, odpowiedz na pytania określ temat sonetu
z kim? o? Oto jest pytanie , z czym podmiot liryczny zestawia swoje uczucia
wskaż antytezy i paradoksy w utworze , wyjaśnij czemu służą zastosowane środki stylistyczne jaki jest stan umysłu i duszy zakochanego?
Sonet 61
omów zawartą w sonecie refleksję
co oznacza w wierszu słowo błogosławione ; jaki jest cel tych wyliczeń ?
który element urody kobiecej poeta uznał za najważniejszy, dlaczego ?
jakie uczucia towarzyszą miłości ?
petrarkizm- inspirowany twórczością F. Petrarki, wzorzec w poezji ukazywania miłości jako słodkiego cierpienia, a ukochanej jako ideału kobiety, przedstawionej jednocześnie jako Pani Anielska ( Donna Angelicata) oraz słodki i gorzki nieprzyjaciel; imię Laura nabrało symbolicznego znaczenia.
W Polsce prekursorem liryki miłosnej był Jan Kochanowski, który odwoływał się przede wszystkim do poezji Petrarki. Nie tylko naśladował petrarkizm , ale zdobywał sie na oryginalność
5. Przeczytaj wiersze Jana Kochanowskiego (s.118, s.120), odpowiedz na pytania
Srogie łańcuchy na swym sercu czuję
porównaj utwór Kochanowskiego z Sonetem 61 Petrarki ( motywy, oksymorony, antytezy - omów ich funkcję ; co pomija Kochanowski)
jakaż tezę interpretacyjną można postawić w stosunku do obu utworów ? która miłość wydaje ci się szczęśliwsza ?; która bogatsza w refleksje?
Nie zawżdy, piękna Zofija
wskaż w wierszu odwołania do mitologii greckiej
określ, jaka rola w budowaniu nastroju przypada opisom przyrody
z jakiej tradycji filozoficznej wywodzi się postawa etyczna zaproponowana pięknej Zofijej ? Temat: Podsumowanie wiadomości o epoce renesansu.
1. Renesans określany jest także mianem odrodzenia. Wskaż dwa sposoby rozumienia tej nazwy.
………
2. a) Zdecyduj, które informacje dotyczące epoki odrodzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
Zdanie Prawda Fałsz
Określanie renesansu epoką wielkich odkryć odnosi się jedynie do przełomowych odkryć geograficznych, których dokonano w tamtym okresie.
Apogeum złotego wieku w Polsce przypada na XVI stulecie i jest związane z panowaniem dynastii Jagiellonów.
Autorem teorii predestynacji jest Marcin Luter.
Podstawowym hasłem reformacji była chęć odnowy chrześcijaństwa.
Podstawowym hasłem irenizmu było kształcenie postawy otwartości oraz życzliwości w rozwiązywaniu spornych zagadnień.
Perspektywa w malarstwie została odkryta w dobie renesansu.
b) Popraw treść zdań, które określiłeś jako fałszywe, tak aby zawierały prawdziwą informację.
………
………
………
………
3. Przyjrzyj się ilustracji. Wskaż elementy decydujące o tym, że mamy do
czynienia z renesansowym portretem.
………
………
………
………
Pier della Francesca, portret Federica da Montefeltro, 1465–1470
4. Wykaż, że Williama Szekspira można określić mianem rewolucjonisty sztuki teatralnej. Sformułuj dwa argumenty, w których odniesiesz się do konkretnych elementów ze sztuk tego dramatopisarza.
………
………
………...
5. Zgadnij, kim są postaci przedstawione na ilustracjach A, B i C, wiedząc, że poniżej pokazano ich dzieła oraz „dzieło”. Wypisz imiona i nazwiska postaci, podaj tytuł rzeźby i obrazu.
Domena publiczna
A. B. C.
A. ………
B. ………
C. ……… – włoszczyzna
6. Wymień trzy osiągnięcia epoki renesansu odnoszące się do różnych dziedzin, które miały doniosły wpływ na kolejne epoki. Uzasadnij swój wybór.
osiągnięcie pierwsze
………
………...
………
osiągnięcie drugie
………
………...
………
osiągnięcie trzecie
………
………...
...
.
Temat: Powtórzenie wiadomości o epoce odrodzenia (2h)
I . Rozwiąż krzyżówkę.
1. Charakterystyczne dla epoki renesansu przekonanie, że to człowiek znajduje się w centrum świata.
2. Gatunek stworzony przez Boccaccia.
3. Dział retoryki zajmujący się prowadzeniem sporów.
4. Nurt poezji, w którym poeta zajmuje aktywną postawę, wzywając do walki za ojczyznę.
5. Autor Kazań sejmowych.
6. Nazwa krainy geograficznej położonej na kresach Rzeczypospolitej, która pojawia się w jednej z pieśni Jana Kochanowskiego.
7. Nazwa teatru należącego do Williama Szekspira.
8. Wsparcie materialne dla młodych, utalentowanych artystów świadczone przez ludzi dobrze sytuowanych, utytułowanych.
9. Nazwa poglądu filozoficzno-teologicznego utożsamiającego wszechświat z Bogiem, a pojawiającego się np.
w hymnie Jana Kochanowskiego Czego chcesz od nas Panie.
10. Zaskakujące zakończenie.
11. Gatunek, którego wybitnym przedstawicielem był Francesco Petrarka.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Odczytaj hasło i wyjaśnij jego znaczenie.
………
………
II .
Giovanni Pico della Mirandola, Mowa o godności człowieka (fragment)
Było tak. Już najwyższy ojciec i architekt Bóg, zgodnie z tajemnymi prawami mądrości, zbudował ten, który widzimy, dom świata, najwspanialszą świątynię boskości. Region ponadniebiański przyozdobił inteligencjami, znajdujące się w eterze globy ożywił, a szpetne i cuchnące części niższego świata wypełnił mnóstwem istot wszelkiego rodzaju. Po dokonaniu tego dzieła artysta zapragnął, aby znalazł się ktoś, kto by potrafił wniknąć w sens tak potężnego dzieła, kochać jego piękno i podziwiać jego wielkość. Przeto po stworzeniu już wszystkiego rozmyślał […] nad powołaniem do życia człowieka.
Ale nie było żadnego archetypu, którego nowy twór mógłby być naśladownictwem, ani nie istniało w skarbcu nic, co by powiększyć mogło dziedzictwo nowego syna, ani też nie było miejsca w niższych partiach świata, gdzie mógłby się osiedlić ten przyszły kontemplator wszechświata. Wszystko bowiem było już zapełnione. Wszystko zostało rozdzielone pomiędzy istoty najwyższych, średnich i najniższych szczebli. I mogło
się wydawać, że zabrakło czegoś w końcowym akcie ojcowskiej potęgi, jakiś niedomiar mądrości i planu pojawił się w rzeczy bardzo istotnej, a ten, który chwalony jest przez innych za swą boską hojność w dobrodziejstwie miłości, został przez nią sam w sobie ograniczony. Postanowił przeto twórca najwyższy, aby ten, któremu nie mógł dać nic własnego, miał wespół z innymi to wszystko, co każdy z nich dostał z osobna.
Przyjął więc człowieka jako dzieło o nieokreślonym kształcie, a po wyznaczeniu mu miejsca w samym środku świata, tak się do niego odezwał:
– „Nie wyznaczam ci, Adamie, ani określonej siedziby, ani własnego oblicza, ani też nie daję ci żadnej swoistej funkcji, ażebyś jakiejkolwiek siedziby, jakiegokolwiek oblicza lub jakiejkolwiek funkcji zapragniesz, wszystko to posiadał zgodnie ze swoim życzeniem i swoją wolą. Natura wszystkich innych istot została określona i zawiera się w granicach przez nas ustanowionych. Ciebie zaś, nieskrępowanego żadnymi ograniczeniami, oddaje w twoje własne ręce, abyś swą naturę sam sobie określił, zgodnie z twoją wolą.
Umieściłem cię pośrodku świata, abyś tym łatwiej mógł obserwować wszystko, co się w świecie dzieje. Nie uczyniłem cię ani istotą niebiańską, ani ziemską, ani śmiertelną, ani nieśmiertelną, abyś jako swobodny i godny siebie twórca i rzeźbiarz sam sobie nadał taki kształt, jaki zechcesz. Będziesz mógł degenerować się i staczać do rzędu zwierząt; i będziesz mógł odradzać się i mocą swego ducha wznosić się do rzędu istot boskich”.
1. Wyjaśnij znaczenie wyrazu „godność”, który pojawia się w tytule fragmentu dzieła Mirandoli.
………
2. Wymień wszystkie cele, które postawił przed człowiekiem Bóg.
………
………
3. Wskaż dwa podobieństwa i dwie różnice pomiędzy opisem stworzenia człowieka znajdującym się w Księdze Rodzaju oraz w dziele Mirandoli.
podobieństwa różnice
III.
Jan Kochanowski, Pieśń świętojańska
o sobótce (fragment) Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem (fragment)
Panna XII Wsi spokojna, wsi wesoła, Który głos twej chwale zdoła?
Kto twe wczasy, kto pożytki Może wspomnieć za raz wszytki?
[…]
Oracz pługiem zarżnie w ziemię;
Stąd i siebie, i swe plemię, Stąd roczną czeladź i wszytek
Opatruje swój dobytek.
Jemu sady obradzają, Jemu pszczoły miód dawają;
Nań przychodzi z owiec wełna I zagroda jagniąt pełna.
On łąki, on pola kosi, A do gumna wszytko nosi.
Skoro też siew odprawiemy, Komin wkoło obsiędziemy.
Tam już pieśni rozmaite, Tam będą gadki pokryte, Tam trefne plęsy z ukłony,
Tam [i] cenar, i goniony.
WÓJT
Panie, słysząc aż straszno stać!
Jakoż prostak nie ma się bać [...].
Ksiądz pana wini, pan księdza, A nam prostym zewsząd nędza […].
Ale nam chudym prostakom Zewsząd cirpieć nieborakom.
Zły dzwonek, a gorsza kłoda1, 1 więzienie
Z obu stron niedobra zgoda.
Bo jako Marcin nastanie,
Snadnie2 wnet szczkawka3 przestanie: 2 szybko Dajże czynsz, dajże kokoszy: 3 czkawka Zać więc mało tej rozkoszy?
Dajże sep4, sery, gęś, jajca, […] 4 podatek To w niwecz, com się narobił. płacony Dajże jeszcze przedsię owies, w zbożu By też więc skakał jako pies.
Rzadkoć mam z ciebie ten obrok, Boć go czekam przez cały rok. […]
A co sobie ma prostak rzec? […]
Urzędnik, wójt, szołtys, pleban, Z tych każdy chce być nad nim pan.
1. Podaj dwie różnice pomiędzy sposobem ukazywania wsi w obu tekstach.
………
2. Zdecyduj, które z poniższych informacji dotyczące tekstów są prawdziwe, a które fałszywe.
Zdanie Prawda Fałsz
W obu tekstach dominuje motyw arkadyjski w sposobie ukazywania wsi.
Tekst Mikołaja Reja ma charakter satyryczny.
Oba teksty reprezentują ten sam rodzaj literacki.
Wyróżniony środek poetycki pojawiający się w ostatniej strofie utworu Kochanowskiego to anafora.
3. Wyjaśnij, jakie zmiany społeczne sprawiły, że wieś stała się jednym z najważniejszych motywów polskiej literatury renesansowej.
………...
...
...
...
Ważne
Po wakacjach wracamy do omawianych zagadnień (powtórzenie wiadomości). Czytamy dramaty Szekspira -Hamlet, Makbet, Romeo i Julia
Proszę przeczytać powieść H. Sienkiewicza Potop ( 3 t)
