opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty.
Warszawa 2019
SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE IV
Program nauczania języka polskiego dla szkoły podstawowej
MAŁGORZATA JAS
SENSACYJNE PRZYGODY
ZWYCZAJNYCH NIEZWYCZAJNYCH
BOHATERÓW POWIEŚCI
PT. „SKRZYNIA WŁADCY PIORUNÓW”
Bożena Święch dr Beata Rola
Agnieszka Ratajczak-Mucharska Redakcja językowa i korekta – Editio
Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Tytuł lekcji:
Sensacyjne przygody zwyczajnych niezwyczajnych bohaterów powieści pt. „Skrzynia władcy piorunów”
(kompetencje kluczowe: kompetencje społeczne i obywatelskie, myślenie matematyczne, kompetencje naukowo-techniczne)
Cele kształcenia (wymagania ogólne)
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 1) Kształtowanie zainteresowań i kompetencji czytelniczych, służących doskonaleniu umiejętności krytycznego odbioru, analizy i interpretacji utworów literackich i innych tekstów kultury z wykorzystaniem myślenia naukowego. 3. Kształcenie językowe. 5) Kształcenie kompetencji gramatycznej opartej na rozumieniu, że poprawne posługiwanie się językiem wymaga poznania jego kodu i umiejętnego (…) tworzenia logicznych i spójnych ciągów wypowiedzi.
III. Tworzenie wypowiedzi. 5) Poznawanie podstawowych zasad retoryki, w szczególności argumentowania (…). IV. Samokształcenie. 8) Rozwijanie umiejętności efektywnego i odpowiedzialnego posługiwania się technologią informacyjną (…).
Treści kształcenia (wymagania szczegółowe)
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 1. Czytanie utworów literackich.
Uczeń: 2) rozpoznaje fikcję literacką; 8) odróżnia dialog od monologu (…);
9) charakteryzuje (…) narratora i bohaterów w czytanych utworach; 12) określa tematykę utworu; 14) nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst;
17) przedstawia własne rozumienie utworu i je uzasadnia; 19) wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach; 20) wskazuje wartości w utworze. 2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: 3) określa temat i główną myśl tekstu. II. Kształcenie językowe.
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:1) wskazuje główne cechy języka mówionego i języka pisanego. III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Elementy retoryki. Uczeń:
3) tworzy logiczną, semantycznie pełną i uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi. 2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) redaguje notatki; 5) opowiada o przeczytanym tekście; 9) wykorzystuje wiedzę o języku w tworzonych wypowiedziach.
Metody/Formy pracy
m. praktyczne: praca z tekstem źródłowym, ćwiczenia redakcyjne; m. eksponujące:
film, spot radiowy; m. programowe: korzystanie z materiałów dostępnych w sieci i ich i przetwarzanie, komunikowanie się w przestrzeni wirtualnej; m. problemowe, aktywizujące: dyskusja, tarcza strzelnicza, balon; forma pracy: zbiorowa, grupowa.
Środki dydaktyczne
Zasoby dostępne w sieci (filmy, spot reklamowy, wywiad) opisane poniżej.
Przed lekcją
Uczniowie podejmują aktywności na platformie e-learningowej szkoły, w chmurze (jeśli szkoła lub nauczyciel dysponuje taką przestrzenią). Słuchają nagrania, w którym Marcin Kozioł zachęca do przeczytania swojej książki Skrzynia Władcy Piorunów, oglądają wywiad Radosława Kotarskiego z autorem. Poznają bohatera książki, Spajka, obserwują go w pracy psa asystującego osobie z niepełnosprawnością.
Dyskutują na forum moderowanym przez nauczyciela: Jak mi idzie lektura? Który bohater jest moim ulubionym? Kogo podziwiam w moim życiu? Za co? Kto był lub jest dla ludzkości „Władcą Piorunów” i zmienił świat na lepsze? Za co kocham mojego czworonoga? itp. Przesyłają nauczycielowi krótkie informacje sporządzone szyfrem Cezara.
Opis przebiegu zajęć lekcji:
1. Nauczyciel rozszyfrowuje informacje od uczniów. Nagradza ocenami najbardziej aktywnych na forum dyskusyjnym. Uczniowie zaznaczają na tarczy strzelniczej ocenę różnych aspektów powieści, np.: 1) Bohaterowie są wyraziści; 2) Akcja toczy się wartko; 3) Autor porusza ważne sprawy; 4) Opisy pobudzają wyobraźnię;
5) Dialogi bohaterów są interesujące; 6) Dzięki lekturze czytelnik dowiaduje się wielu nowych rzeczy; 7) Przesłanie wynikające z lektury zmienia sposób myślenia;
8) Książkę warto polecić innym. Wylosowani uczniowie ustnie uzasadniają swoją ocenę we wskazanym przez nauczyciela aspekcie (1–6). Nauczyciel zadaje pytania pomocnicze (np. Co o tym świadczy? Jakie podasz na to dowody/przykłady?
Dlaczego tak sądzisz? Podaj przykład opisu, który pobudził twoją wyobraźnię.
Co w języku opisu sprawia, że staje się on wyrazisty? itp.), aby argumenty podawane przez uczniów bazowały nie tylko na emocjach, lecz także na faktach, i zawierały konkretne przykłady.
2. Nauczyciel łączy uczniów w 6 grup, każda otrzymuje jeden z aspektów 1–6 i wykonuje zadanie: W 4–8 zdaniach odnieście się do zagadnienia, podając przynajmniej dwa argumenty poparte przykładami. Uczniowie zapisują tekst na plakatach. Prezentują je kolejno, a nauczyciel udziela im informacji zwrotnej (co jest w pracy dobre, co wymaga korekty i jak poprawić tekst).
3. Grupy dokonują modyfikacji tekstów i prezentują je ponownie. Nauczyciel ocenia prace.
4. Ewaluacja lekcji metodą balonu: Uczniowie odnoszą się do pracy w grupie – na kartkach samoprzylepnych piszą: Co mi pomagało podczas pracy w grupie?
(czasza); Na czym polegał mój wkład w pracę grupy? (kosz); Co utrudniało mi pracę w mojej grupie? (balast).
5
Komentarz metodyczny
Lekcja ma walory poznawcze (porządkuje wiedzę uczniów w zakresie analizy tekstu literackiego, doskonali umiejętność argumentowania) oraz wychowawcze (postawy życiowe bohaterów lektury, aktywność osób z niepełnosprawnością, przełamywanie stereotypów w postrzeganiu osób „innych” – integruje uczniów ze SPE z klasą).
