opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty Warszawa 2019
SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE VI
Program nauczania języka polskiego dla szkoły podstawowej
MAŁGORZATA JAS
DARZBÓR – O MYŚLIWSKIEJ
ETYCE, CEREMONIALE
I TWÓRCZOŚCI MYŚLIWYCH
Bożena Święch dr Beata Rola
Agnieszka Ratajczak-Mucharska Redakcja językowa i korekta – Editio
Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Tytuł lekcji:
Darzbór – o myśliwskiej etyce, ceremoniale i twórczości myśliwych
(kompetencje kluczowe: porozumiewanie się w języku ojczystym/tworzenie i rozumienie informacji, świadomość i ekspresja kulturalna, kompetencje obywatelskie)
Cele kształcenia (wymagania ogólne):
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 3) Rozwijanie zdolności dostrzegania wartości ogólnoludzkich oraz ich adaptowania w relacjach społecznych, aktywności obywatelskiej w szkole i środowisku lokalnym, aktywności kulturalnej (w tym w twórczości własnej). III. Tworzenie wypowiedzi. 1) Rozwijanie umiejętności świadomego wypowiadania się w określonych formach wypowiedzi ustnych i pisemnych. 3) Rozpoznawanie intencji rozmówcy oraz wyrażanie intencji własnych, rozpoznawanie języka jako działania (akty mowy). 4) Poznawanie i świadome wykorzystywanie elementów retoryki w rozumieniu oratorsko-komunikacyjnym (nastawionym na sztukę rozmowy oraz konstruktywny dialog) oraz retoryczno- -kompozycyjnym (wyrażanie i interpretowanie komunikatów w mowie i na piśmie w sposób zrozumiały dla odbiorcy, uporządkowany pod względem logicznym i kompozycyjnym, rzeczowy oraz poprawny językowo w pełnym zakresie kontekstów społecznych i kulturowych).
Treści kształcenia (wymagania szczegółowe):
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 1. II. Kształcenie językowe.
3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń: 3) określa sytuację komunikacyjną i rozumie jej wpływ na kształt wypowiedzi. III. Tworzenie
wypowiedzi. 1. Elementy retoryki. Uczeń:4) dokonuje selekcji informacji (kl. V);
2) rozróżnia argumenty odnoszące się do faktów i logiki oraz odwołujące się do emocji.
Metody/Formy pracy:
m. praktyczne: praca z tekstem źródłowym; m. podające: pogadanka;
m. eksponujące: film, muzyka; m. problemowe, aktywizujące: grupy eksperckie (jigsaw), quiz, scenki dramowe; formy pracy: w grupach.
Środki dydaktyczne:
nagrania sygnałów myśliwskich (strona Polskiego Związku Łowieckiego), Krzysztof Mielnikiewicz Muzyka myśliwska (portal Kultura Łowiecka), informacje o ceremoniale i etyce myśliwych na stronie Polskiego Związku Łowieckiego, Gra Wojskiego na rogu – odpowiedni fragment filmu Pan Tadeusz w reż. Andrzeja Wajdy.
Przed lekcją:
Wszyscy uczniowie zapoznają się z zasadami etyki łowieckiej (PZŁ); grupy eksperckie uczniów przygotowują informacje o: 1) zwyczajach i ceremoniałach myśliwskich;
2) patronach myśliwych; 3) etymologii pozdrowienia darzbór i jego pisowni;
4) historii hymnu polskich leśników; 5) rogu myśliwskim; 6) motywie polowania w muzyce klasycznej. Mają wybrać najważniejsze i najciekawsze informacje, przygotować się do ich zaprezentowania kolegom w trzyminutowej wypowiedzi (mogą przygotować także pomoce/rekwizyty do prezentacji) oraz sformułować na oddzielnych kartkach trzy pytania do quizu sprawdzające znajomość ich tematu.
Podczas lekcji:
1. Nauczyciel rozpoczyna lekcję odtworzeniem sygnału myśliwskiego darzbór. Pyta uczniów, co to za sygnał. Odtwarza fragment filmu Andrzeja Wajdy (gra Wojskiego na rogu).
2. Nauczyciel pyta uczniów o wrażenia z lektury kodeksu polskich myśliwych: Co było zaskakujące? Co było waszym zdaniem najważniejsze? Jaki obraz myśliwego wyłania się z zasad obowiązujących w Polskim Związku Łowieckim? Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela tworzą notatkę: na schematycznym rysunku „ludzika”
nanoszą cechy myśliwego, odpowiadając na pytania: Co myśliwy powinien mieć
„w głowie”? Co – w sercu? Co powinien umieć? (ręce), Co go powinno prowadzić przez życie? (nogi).
3. Uczniowie łączą się w mieszane grupy tak, aby znaleźli się w nich „eksperci”
z każdego z obszarów tematycznych zadania przed lekcją. „Eksperci” uczą kolegów tego, co w opracowywanym materiale uważają za najważniejsze, najciekawsze (nauczyciel jest „strażnikiem czasu” – 3 minuty na wypowiedź każdego „eksperta”).
4. Uczniowie wracają do pierwotnych grup. Nauczyciel, który wcześniej zebrał kartki z pytaniami, organizuje quiz. Nagradza ocenami grupy, które udzieliły w nim najwięcej prawidłowych odpowiedzi.
5. Nauczyciel pyta uczniów, jak nowo zdobyta wiedza wpłynęła na rozumienie i odbiór omawianego na poprzednich lekcjach fragmentu Pana Tadeusza.
Uczniowie wypowiadają się swobodnie, a następnie redagują odpowiedź na to pytanie w zeszytach (Co nowego dostrzegłem/dostrzegłam w opisie polowania w „Panu Tadeuszu” dzięki zdobytej na lekcji wiedzy?). Chętni uczniowie odczytują notatkę.
6. Lekcję kończy wysłuchanie fragmentu Czterech pór roku Vivaldiego (polowanie o poranku).
7. Zadanie domowe: Naucz się pięknie czytać opowiadanie Przemysława Gromady pt. „Jestem myśliwym”, nagrodzone w konkursie literackim miesięcznika Polskiego Związku Łowieckiego „Łowiec Polski” w 2005 r.
5
Komentarz metodyczny
Zadania aktywizują uczniów o różnych talentach i zainteresowaniach oraz
o różnych preferencjach sensorycznych i sposobach uczenia się, w tym uczniów ze SPE (muzyka, quiz, scenka dramowa z rekwizytem, notatka-ludzik).
