T R E Ś Ć ; N ow a ta ry fa po,cztow'0-tale:k.omu®iika.'eyjna — U n orm ow an ie stosunków p ra w n y c h w zaw odzie księgowego (sitr. 33) — W yjaśnieniai w spraw ach księgow ego (str. 34) — In s tru k c ja M in is tra S karb u (str, 35) — Fowstamiei no w y c h p rz e d s ię b io rs tw ha nd low ych i u sług ow ych (sstir. 36) — Zasady .sym bołistytó («tir, 37) — -W ysokość z a s iłk ó w ro d z in n y c h (str. 39) — K o m u n ik a ty (str.
39) •— K a rto te k a ).
N o w a ta ry fa p o c zto w o -te le k o m u n ik a c y jn a
Ł dniem 1 s ty c z n ia br, weszła w ży c ie now a podwyższotna ta ry fa pocztow o-telekom . ogłoszona w D z ie n n ik u T a ry f pocz
to w y c h i te le k o m u n ik a c y jn y c h N r 12 z d n ia 2 gru dn ia 1947 roku,
Dotychczasow e s ta w k i o p ła t za u s łu g i w y k o n a n e przez pocztę, k tó re o b o w ią z y w a ły do koń ca g ru d n ia ub. ro k u b y ły z b y t n is k ie w p o ró w n a n iu z cenam i a rty k u łó w i usługi potrzebnych do u trz y m a n ia ru ch u po cztow o -te leko m ,, i s ta ły stę p rz y c z y n ą d e fic y tó w państw , p rz e d s ię b io rs tw a „P olska Poczta, T e le g ra f i T e le fo n ".
U trz y m y w a n ie ta r y f na d o tych cza so w ym po zio m ie b y ło - by równiozinaczne z dalszym po g łę b ia n ie m się nie d o b o ró w fina nso w ych prze dsiębiorstw a , a ty m sam ym w p ły n ę ło b y ham ująco przede 'wszystkim na tem po o d b u d o w y urządzeń po c z to w y c h i te le k o m u n ik a c y jn y c h , zniszczonych p ra w ie c a łk o w ic ie podczas w o jn y . To też p o d w y ż k a staw e k za usług i pocztow o -te leko m , s ta ła się p o n ie k ą d ż y c io w ą k o niecznością.
Tem pu o d b u d o w y naszego ż y c ia gospodarczego d o ró w nać m usi tem po o d b u d o w y urządzeń p o c z to w o -te le k o m u n i- k a c y jn y c h . W n ie d a le k ie j p rz y s z ło ś c i w ró c ić b o w ie m m u sim y do n o rm a ln y c h usług zwłaszcza te le fo n ic z n y c h i te le g ra ficzn ych w ta k im zakresie, ja k to m iało, m iejsce przed w ojną,
„ Polska Poczta, T e le g ra i i T e le fo n " w in n a znow u zająć je dn o z czo ło w y c h m ie jsc w ś ró d in n y c h poczt k ra jó w eu ro
pe jskich . O to dew iza n a czelnych w ładz p o c z to w y c h i w s z y s tk ic h po cztow có w , znanych nam zresztą z o fia rn e j pra cy dla dobra Poczty P o ls k ie j i Państwa.
C z y te ln ik o m naszym p o d a je m y p o n iż e j dość obszerny w y c ią g n o w o o b o w ią z u ją c e j ta r y ly pocztow o -te leko m . i ra d io - fo n ic z n e j w prze kon aniu, że w y c ią g ten będzie doskonałym podręcznym in fo rm a to re m dla sfer k u p ie c k ic h i prze m ysłu w zakresie usług p o c z to w o -te le k o m u n ik a c y jn y o h .
N iezależnie od teg o na specjalną uw agę zasług ują pewne m o w a cje w no w e j ta ry fie a m ia n o w ic ie : 3
1.
3.
w p o dw yższonych s ta w k a c h 1 o p ła t dla przekazów pocz
to w y c h mieszczą się ró w n ie ż o p ła ty za doręczenie k w o ty prze kazo w ej o d b io rc y w m ie js c u je g o zam ieszkania, po1- biera ne dotychczas p rz y w y p ła c ie przekazu. D z ię k i tej zm ia nie od biorca k w o ty prze sła nej przekazem poczto
w ym nie będzie po no sił żadnych kosztów ;
o p ła ty za w p ła ty n a k o n ta czekowe w P. K, 0 , ja k ró w nież w y p ła ty z ty c h k o n t podw yższone zo s ta ły o 30%;
zniesiono n a tom ia st d o d a tko w e o p ła ty za p rz e le w k w o t z prze kazó w p o czto w ych na k o n to czekow e o d b io rc y w P. K. O.;
ta ry fa dopuszcza p rz y jm o w a n ie przekazów pocztowych
do sum y 50.000,— z ło ty c h od p ry w a tn y c h na daw ców (dotychczas do 20,000,— z ło ty c h );
4. w p row a dzo no s p e c ja ln y ro d za j przekazów , tzw. m ie js c o w y c h prze kazó w zasilających , k tó ry c h zadaniem je s t u- m o ż liw ie n ie nadaw com (urzędom pa ń s tw o w y m i sam o
rząd ow ym , in s ty tu c jo m k re d y to w y m ) zasilan ia się w go
tó w k ę za p o śred nictw e m urzędu pocztow ego ze swego' ra c h u n k u bieżącego., prow adzonego w in s ty tu c ji k re d y to w e j poza siedzibą na da w cy. K w o ta m iejscow e go prze
k a z u zasilającego nie może przekraczać 500.000,— zł;
5. w zakresie te le k o m u n ik a c y jn y m w p row a dzo no szereg n o w y c h usług, k tó re w okre sie p o w o je n n y m nie b y ły dotychczas stosow ane a m ia n o w ic ie :
a) te le g ra m y m iejscow e, b) te le g ra m y m orskie,
c) te le g ra m y o k ilk u adresach = T M . . . = ,
d) w y d a n ie do w odu nadania tele gra m u na zgłoszone żą
danie,
e) ro z m o w y tele f. m ię dzym ia sto w e abonowane, codzien
n ie o te j sam ej o k re ś lo n e j godzinie,
f) po daw anie codziennie a b on en to w i sie ci tele foniczne j o pe w n ej porze dnia dokładnego czasu (opłata m ie sięcznie 200,— zł),
g) obudzenie tele foniczne ab onenta (opłata 20,— z ł za każde obudzenie),
w ru c h u zag ran icznym :
h) rozszerzony ru c h te le fo n ic z n y p ra w ie ze w s z y s tk im i p a ństw a m i e u ro p e js k im i,
i) rozszerzony ruch ra d io te le fo n ic z n y z k ra ja m i poza
e u ro p e js k im i.
W k o ń c u zw ra cam y c z y te ln ik o m naszym uw agę na to, że stała m iesięczna o p la ta abonam entow a za aparat te le fo n iczny (g łó w n y ) w sieciach z ta ry fą lic z n ik o w ą (a u to m a tycz
n ych ) nie u le g ła żadnej podw yżce (w Poznaniu opłata nadal 600,— z ł m iesięcznie).
O p ła ty z.a ro z m o w y m ie js c o w e w sieciach .autom atycz
n y c h podw yższone z o s ta ły z 3,— z ł na 5,-— zł, p rz y czym abonenci tele i. nie m ogą po bierać od osób p o s tro n n y c h za k o rz y s ta n ie z ic h te le fo n ó w o p ła ty w yższe j n iż 8,— zI za każdą rozm ow ę m ie jsco w ą pod ry g o re m zam kn ię cia te le fo nów.. W te j spra w ie p rzyp o m in a m y d la u n ik n ię c ia n ie m i
ły c h następstw , że D y re k c ja O k rę g u Poczt i T e fe g ra fó w w Po
znaniu o g ło s iła swego czasu zarządzenie w prasie codzien
nej, o o b o w ią zku um ieszczania przez w ła ś c ic ie li lo k a li p u b lic z n y c h odpow . w y w ie s z k i p rz y aparacie telefonicznym , dostępnym dla pu bliczno ści, z napisem : „R ozm ow a te le fo niczna m ie js c o w a 8,— z ło ty c h ".
B. J.
- 30 -
Taryfa pocztowa,
telegraficzna, telefoniczna i radiofoniczna
obowiązująca od 1-go stycznia 1948 r.
(W Y C IĄ G )
I. TARYFA POCZTOWA
R o d z a j p r z e s y ł k i
' O p ł a t a
o d u ia g i z ł g r
1. OBRÓT K R A J O W Y P rzesyłki lis to w e :
a) L is ty do 20 g 15 —
ponad 20— 250 g 25 —
„ 250— 500 g 30 —
500— 1000 g 35 —
„ 1000— 2000 g 40
b j L is ty — m ie js c o w e do 20 g 5 —
w e zw ania pła tn icze
a) K a r tk i pocztow e 6
b) K a r tk i pocztow e —
¡m iejscowe w ezw ania
pła tn icze 3 —
D ru k i:
a) nadaw ane po jedynczo do 20 g 3 —
ponad 20— 50 g 6 —
5 0 - 100 g 10 —
„ 100— 250 g 15 —
2 5 0 - 500 g 20 —
500— 1000 g 25 —
1000— 2000 g 30 —
„ 2000— 3000 g 35 —
b) nadaw ane jednlocze- śnie w ilo ś c i:
ponad 500— 2000 szt. 71) /o
60"/ 0
,, 2000 sztuk opłat
za d ru k i c) bezadresowe, za każ-
d y ty s ią c lu b jego część nadane ró w nocześnie, je d n a k w ilo ś c i c o n a jm n ie j 500
sztuk 500
d) u lo tk i, za k a ż d y ty-.
siąc lu b je go część, nadane rów nocześnie,
* je d n a k w ilo ś c i co
n a jm n ie j je dn ego t y
siąca sztuk Y 400 __
D ru k i dla o c ie m n ia ły c h do 7000 g 3 —
P a p ie ry handlow e do 100 g 10 —
ponad 100— 250 g 15 —
25 500 g 20 —
5 0 0 -1 0 0 0 g 25 —
„ 1000— 2000 g 30 —
P ró b k i to w a ró w :
a) nadaw ane po je dynczo do 100 g 6 —
ponad 10J— 250 g 12 yr—
„ 250— 5u0 g 18 ~~~~
Rodzaj przesyłki
O p ł a t a
od wagi zł gr
b) nadaw ane jednoczę- 70%
śnie w ilo ś c i ponad opłat
100 sztuk za próbki
P rz e s y łk i m ieszane:
a) nadaw ane pojedynczo
bądź zaw ie ra ją ce rów - do 100 g 10 —
nież p a p ie ry handlo- ponad ICO— 250 g 13 —
we „ 250— 500 g 18 —
500— 1000 g 25 -
„ 1000—2000 g 30 | —
b) skła da jące się w y łą c z -
nie z d ru k ó w i p ró - 70%
bek to w a ró w , nada- opłat za
w ane jednocześnie w prze syłki
ilo ś c i ponad 100 sztuk . mieszane
2. OBRÓT Z A G R A N IC Z N Y P rz e s y łk i lis to w e :
L is ty :
a) do C ze cho słow acji b ) . do in n y c h k ra jó w
K a rtk i pocztow e:
a) dio C ze cho słow acji b) do in n y c h k ra jó w
D ru k i:
a) dio C ze cho słow acji b) do in n y c h k r a jó w
D ru k i d la o c ie m n ia ły c h : a) do C ze cho słow acji b) do in n y c h k ra jó w
P ap ie ry handlow e:
a) do C ze cho słow acji b) do in n y c h k ra jó w
P ró b k i to w a ró w : a) do C ze cho słow acji b) do in n y c h k ra jó w
P rz e s y łk i mieszane:
a) do C ze cho słow acji b) do in n y c h k ra jó w
P a k ie c ik i
ja k w ob rocie k ra jo w y m do 20 g za każde dalsźe 20 g
30 18
ja k w ob rocie k ra jo w y m 18 ;
ja k w o b ro c ie k ra jo w y m za każde 50 g
ja k w o b ro cie k ra jo w y m za każde 1000 g 3
ja k w o b ro c ie k ra jo w y m za każde 50 g
n a jm n ie j 6 30 i
ja k w ob rocie k ra jo w y m za każde 50 g
n a jm n ie j 6 12
ja k w ob rocie k ra jo w y m za każde 50 g Jeżeli p rz e s y łk a za
w ie ra ró w n ie ż pa
p ie ry ha nd low e n a jm n ie j
za każde 50 g n a jm n ie j
30
12 60
- % l
3. O P ŁA T Y d o d a t k o w e d l a p r z e s y ł e k L IS T O W Y C H
Rodzaj św iadczenia
O b ró t w e w n ą tr z ,
z ! I g r
O b ró t z a g r a n ic z n y g r j 'z ł
Polecenie p rz e s y łk i lis to w e j P ośw iadczenie :
1. o d b io ru po le cone j p rz e s y łk i lis to w e j przez adresata :
20 30
—
a) żądane p rz y na da niu p rz e s y łk i 15 — 30 — b) żądane po nada niu p rz e s y łk i
• doręczenia z w y k łe g o lis tu , żądane
30 — 45 —
przy na da niu lis tu
ospieszne do ręczenie p rz e s y łk i l i stow e j w m ie js c o w y m obszarze
15
p o czto w ym
W y d a w a n ie p rz e s y łe k lis to w y c h , k r a jo w y c h i nadchodzących z zagra-
50 60
nic y , adresow anych poste restante 10 — 10 — D oręczenie p a k ie c ik a
P rzyję cie po le cone j p rz e s y łk i lis to -
— — 25 —
w e j poza go dzinam i u rz ę d o w y m i 20 — 20 —
4. P A C Z K I W OBROCIE W E W N Ę T R Z N Y M
W aga
S T R E F A d o 100 k m
2ł i gr
p o n a d 100-300 k m
z ł | g r
p o n a d 300 k m z ł g r
do 3 k g 40
_
50_
70_
ponad 3— 5 kg 50 — 70 — 1 0 0 —
„ 5— 10 kg 70 — 100 — 150
,, 10— 15 k g i 00 - r - 150 — 20o
_
,, 15— 20 k g 120 — 180 280 —
P a c z k i z z a w a rt. k s ią ż e k i w y d a w n ic tw
do 3 k g 2 o — 25 - 35
_
ponad 3— 5 k g 25 — 3 5 — 50
_
„ 5— 10 k g 35 — 50 — 7 5 —
„ 10— 15 k g 50 — 75 — 100 —
„ 15— 20 k g 60 — 90 140 —
b) Paczki z podaną w a rto ścią
O pła ta za przew óz p a c z k i bez po danej w a rto ś c i oraz op ła ta ase k u ra c y jn a za każde 1000 zł podanej w a rto ś c i lu b ic h c z ę ś ć ...IB,— z ł
7. P R ZE K A ZY P O C ZTO W E W OBROCIE W E W N Ę T R Z N Y M
Przekazy d o 'S u m y 500 z ł . . . 30,— z ł
p o n a d 500 z ł
M
1000z ł . . 4 5 ,— z ł1000 z ł 2000 z ł . 60,— z ł
i1
2000 z łn
5000 z ł . . 90,— z ł51 5000 z ł
1 1
10000 z ł . 135,— z łli 1C000 zł n 150C0 z ł . 180,— z ł
51 15000 z ł 1
1
20000 z ł . . 225,— z ł11 20000 z ł
1 1
30000 z ł . 305,— z ł5» 30000 z ł 11
n
40000 z ł . . 385,— z ł1 1 40000 z ł ir
u
50000 z ł . . 4 65;— z łDoręczenie k w o t p rz e k a z ó w do s u m y
rzekow ych P. K. O.:
100 z ł . . 5,— z ł
ponad 100 z ł 11
n
500 z ł 8,— z łii 500 z ł 51 ;r 1000 z ł . 10,— z ł
11 1000 z ł I I
..
2000 z ł . 15,— z ł2000 z ł I I 15 5000 z ł . 25,— z ł
11 5000 z ł 51 10000 z ł . 40,— z ł
li 10000 z ł 11 15000 z ł • «SP,— z ł
11 15000 z ł >1 1 f 20000 z ł . 80,— z ł
51 20000 z ł 30000 z ł . 110,— z ł
II 30000 z ł 11 15 40000 z ł . 140,— z ł
M 40000 z ł 51 50000 z ł . 170,— z ł
K ore spo nd encja zamieszczona na o d c in k u p rz e k a
zu pocztow ego, czekowego lu b b la n k ie tu P. K. O 6,— zł D o da tko w a op ła ta za prze kazy k ra jo w e i nadcho
dzące z z a g ra n ic y .adresow ane „po ste re s ta n te '1 10,— zł Pospieszne doręczenie przekazu w m ie js c o w y m ob
szarze p o cztow ym , nieza leżn ie o d o p ła ty za do
ręczenie , ... ...50,— zł
5. O P ŁA T Y D O D A T K O W E D L A PAC ZE K
R o d z a j ś w i a d c z e n i a
O b ró t w e w n ę t r z n y
Z ł ! g r
D oręczenie pa c z k i: do 10 k g 25 —
ponad 10 k g Pospieszne doręczenie p a c z k i w m ie j
scow ym obszarze po c z to w y m , nie- 40
zależne od o p ła ty za doręczenie W y d a n ie p a czki adresow anej „poste
50
~
restan te"
P rz y ję c ia p a c z k i poza go dzinam i urzę-
30 —
d o w y m i
S kładow e — za k a ż d y dzień z w ło k i
20 —
w odbiorze paczki 10 —
n a jw y ż e j je d fta k P rzepakow anie paczek uszkodzonych oraz paczek zag ran icznych , p o d le g a ją c y c h od p ra w ie celnej
300
do w a g i 10 k g 40
ponad. 10 k g 60 —
6 PRZESYŁKI Z P O D A N Ą W A R T O Ś C IĄ W OBROCIE W E W N Ę T R Z N Y M a) L is ty w a rto ś c io w e
N a jw y ż s z a dopuszczalna w a rto ść 100.000 zł, a urzędo
we 250,000 zł.
N a jw y ż s z a dopuszczalna g ra n ic a w a g i 2 kg.
O p ła ta za lis t p o le c o n y o d p o w ie d n ie j w a g i oraz op ła ta ase k u ra c y jn a za każde 1.000'z ł po da ne j w a rto ś c i lu b ic h część:
a) nadaw ane w stan ie z a m k n ię ty m . • . 10,—
b) nadawane w stanie o tw a rty m . . . . 30,
8. O P ŁA T Y RÓ ŻNE
R eklam acja p rz e s y łk i p o czto w e j w ob rocie k ra jo w y m 30,— zł w ob rocie zag ran icznym 45,— zł Zastrzeżenie o d b io ru w urzędzie p o cztow ym ze s k r y
te k i przegródek:
1. p rz e s y łe k lis to w y c h , czasopism — m iesięcznie 100,— zł 2. p rz e s y łe k p o d 1 oraz lis tó w w a rto ś c io w y c h ,
prze kazó w p o c z to w y c h i czeko w ych P.K.O. —
m ie sięczn ie , ... 300, zł 3. paczek — m ie s ię c z n ie ... ... 2000,— zł P ełno m ocnictw o pocztow e do o d b io ru okre ślo nej
p rz e s y łk i p o c z t o w e j ... 10,— z ł P ełno m ocnictw o pocztow e do o d b io ru prze syłe k
p o c z to w y c h ...i . 200,— zł P ośrednictw o p rz y cle niu :
a) p rz e s y łk i l i s t o w e j ...30,— zł b) p a c z k i ... 60,— z*
M ię d z y n a ro d o w y ku p o n na od p o w ie d ź . . . . 45,— zł
9. O P ŁA T Y Z A C Z Y N N O Ś C I P. K. O.
W p ła ty ponad
czekow e: do sum y 100 zł . ■ 5,— zł
100 zł ,, „ 500 z ł . . 10,— zł
500 zł „ „ 1000 z ł .
- V 6 * * * * * * * * 15'-
z ł1000 zł „ „ 2000 zł . . . . 21,— zł 2000 zł „ „ 5000 z ł . . . . 33,— zł 5000 zł „ „ 10000 z ł . . . 52,— z ł 10000 zł „ „ 50000 z ł . . . . 80,— zł 50000 zł „ 100000 Zł . . . . 105,— z ł
100000 zł „ „ 250000 zł . . 195,— zł
250000 zł „ „ 500000 z ł . . . . 300,— zł 500000 zł ,, „ 750000 zł . . . . 390,— zł 750000 zł „ „ 1000000 z ł . . . 520,— zł 4000000 z ł op rócz o p ła ty ja k w y ż e j
dalsze 100000 z ł lu b ich część .
— za
. . 65,— zł
- 32
II. TARYFA TELEGRAFICZNA
Ruch krajotuy
R o d z a j ś w i a d c z e n i a
T e l e g r a m y :
za k a ż d y w y ra z t a r y f o w y ... ... .
na dto zasadnicza op ła ta... • Za opłaconą odpow iedź tele gra ficzną „R P " p rz y n a da niu tele gra m u . Za tele gra ficzne zaw ia d o m ie n ie o do ręcze niu tele gra m u ze w s k a z ó w k ą „ P C “ Za z aw iad om ienie dro gą po czto w a o doręczeniu tele gra m u ze w ska zów ka
„ P C P " ... ... . . . .. , . , • . Za spraw dzenie tele gra m u ze w ska zów ką ,T C " . . . . . . Za nadanie tele gra m u przez telefon:
za każde 50 w y ra z ó w ta ry fo w y c h lu b ic h c z ę ś ć ...
Za u m ó w io n y lu b s k ró c o n y adres te le g ra fic z n y — r o c z n ie ...
O pła ta w z ło ty c h
z w y k łe 8,—
20
,—
p iln e 16,—
40,—
opłata w d o w o ln e j w y s o k o ś c i 70,—
ja k za k a rtk ę pocztow ą p o ło w a o p ła ty za tele gra m z w y k ły
o te j sam ej ilo ś c i w y ra z ó w 20
,—
1600,—
III. TARYFA TELEFONICZNA
Ruch krajotuy
O P Ł A T Y Z A R O Z M O W Y
R o d z a j ś w i a d c z e n i a
M ie js c o w a rozm ow a przeprow adzona z ro z m ó w n ic y p u b lic z n e j . M ię d z y m ia s to w e rozm o w y:
O pła ta za 3-m in u to w ą rozm ow ę w z ło ty c h
r o z m o w y ...
na dto należność posłańcze:
U w aga: A b o n e n c i nie m ogą po b ie ra ć od osób p o s tro n n y c h za k o rz y s ta n ie z ic h te le fo n ó w o p ła ty w yższe j n iż 8,— z ł za rozm ow ę m ie js c o w ą
10
z w y k ła p iln a
do 25 k m ... 30 60
25 „ 50 „ . - ... 60 120
50 „ 100 „ ... 120 240
100 „ 200 „ ... 180 360
200 „ 3 0 0 ... 210 420
300 „ 400 „ . . . 240 480
400 „ 500 ... 270 540 500 ... • .
’f ' 300 600
ro z m ó w n ic y celem przeprow adzenia Va o p ła ty % o p ła ty
za rozm owę za rozm owę
z w y k łą ■ p iln ą
t o w y m ... 50 50 w w y s o k o ś c i rzeczyw isteg o
kosztu posłańca
O P Ł A T Y A B O N A M E N T O W E
W sieciach z ta ry fą ry c z a łto w ą : (z obsługą ręczną):
(w zależności od g ru p y — ilo ś c i abon en tó w — i k a te g o rii, tj. m ie js c a zain sta lo w a n ia aparatu telefonicznego)
Za aparat te le fo n ic z n y k o ń c o w y w gru pie I I I I I I I V V
w k a te g o rii I - s z e j ...400 480 720 1000 1200 - " I I - g i e j ... ... . 480 720 1000 1500 1700
„ " " H U c i e j ... 480 800 1100 1600 1800
Za, aparat te le fo n ic z n y d o d a tk o w y na te j sam ej po sesji co i c e n tra lk a lu b
aparat g ł ó w n y ... ... 200 250 350 400 450 W sieciach z ta ry fą lic z n ik o w ą (centrale autom atyczne):
Za aparat te le fo n ic z n y k o ń c o w y s ta ła op ła ta abonam entowa w grupach I i I I I I I bez w zg lę d u na ka te g o rię a b o n a m e n t u ... 3g0 450 nadto za każdą rozm ow ę m ie js c o w ą ...5,— zl
I V i V 600
IV. OPŁATY JEDNORAZOWE WSTĘPNE I INSTALACYJNE za zakładanie telefonów
In fo rm a c ji ud zie la każdy urząd p o c z to w o -te le k o m u n ik a c y jn y .
/
- 33 -
V. TARYFA RADIOFONICZNA
( W y c i ą g )
W yszcze g ó ln ie n ie o p ła ty
O p ła ta m iesięczna O pła ta miesięczna
u lg o w a no rm aln a u lg o w a norm alna w z akia- w lo k a la c h w św ie- dach m ie szkaln ych t lić ach in s ty t. i Za k a ż d y ra d io o d b io rn ik z la m pa m i k a t o d o w y m i...
~L k ^ d l rad io o* i o n n i k bez lam p k a t o d o w y c h ...
7 n,SZj :Pu'nik t o d b io rc z y od pro w ad zon y z innego m ieszkania . .
_a ka żd y g ło ś n ik ra d io w ę z ło w y o- m o c y dó Y i W a t t a ... ...
a ka żd y g ło ś n ik ra d io w ę z ło w y o m o c y p o w y ż e j % W a tta ...
a w yd a n ie zezw olenia rad io fo niczn eg o p rz y re je s tra c ji urządzenia je dn o-
przedsięb.
125 400 125 600
75 100 75 150
50 100 50 150
50 100
100 300
50 100
150 450
razowo 100 200 100 200
w a g a : O p la ta u lg o w a z,a ra d io o d b io rn ik i z a in s ta lo w a n e w lo k a la c h m ie szka ln ych p rz y s łu g u je : a) osobom z a tru d n io n y m w in s ty tu c ja c h p a ń s tw o w y c h i sam orządow ych
to) z a tru d n io n y m na po d sta w ie u m o w y o pracę c) w o js k o w y m w słu żbie czynn ej
d) w ła ś c ic ie lo m w ie js k ic h gospodarstw ro ln y c h e) em e ryto m p a ń stw o w ym
f) d u c h o w n y m w y z n a ń uznanych
Za w y d a n ie p o tw ie rd z e n ia zgłoszenia; Rocznie
a) na w y tw ó rn ię i na pra w ę sprzę tu rad io te chniczne go ; . . . . 500 z ł b) na handel sprzętem ra d io te c h n ic z n y m : ... 2000 z ł
Unormowanie stosunków prawnych w zawodzie księgowego
K w e stia -unorm owania s to s u n k ó w p ra w n y c h w zaw odzie księgow ego a w szczególności rzeczoznaw cy k s : ęgow ości ro z p a try w a n a _ b y ła u nas od po czątku bieżącego stulecia.
W w ię k s z o ś c i pa ń s tw e u ro p e js k ic h u s ta w y tego ro d za ju o b o w ią z u ją t d a ją o lb rz y m ie k o rz y ś c i za ró w n o państw u, ja k i poszczególnym prze dsiębiorstw o m .
J a k p rz e d s ta w ia ła się ta spraw a u nas y okresie m ię d z y w o je n n y m
W ro k u 1926 o d b y ł s ię p ie rw s z y a w ro k u 1929 d ru g i O g ó ln o k ra jo w y zjazd k s ię g o w y c h , k t ó r y p o w o ła ł do ży c ia naczelną rep reze ntację Zawodu księ go w eg o — Radę G łótońą Zrzeszeń K s ię g o w y c h i Rzeczoznawców K się g o w o ści w P ol
sce, i p o le c ił je j opraco w an ie no rm re g u lu ją c y c h s to su n ki praw ne w zaw odzie księ g o w e g o i rzeczoznaw cy księ go w ości.
Rada ta w la ta c h 1932 i 1934 s k ła d a ła M in is tro m Spra
w ie d liw o ś c i oraz Przem ysłu i H a n d lu p r o je k t u re g u lo w a n ia s tosu nków p ra w n y c h w zaw adzie księ go w eg o i rzeczoznaw
cy księ go w ości.
G łów ne po sta n o w ie n ia tego p ro je k tu są na stępujące:
K s ię g o w y m u p ra w n io n y m może b y ć ten, k to w yka zać się może:
a) św iadectw em uko ńcze nia śre d n ie j s z k o ły h a n d lo w e j albo in n e j s z k o ły śred niej ogólnokszta łcące j w ra z z dowodem ukończenia d w u le tn ie g o k u rs u handlow ego,
ó) p ię c io le tn ią p ra k ty k ą zaw od ow ą ! (dla osób z w yższym w y k s z ta łc e n ie m w y s ta rc z y trz y le tn ia , p ra k ty k a za w o dowa),
e) złożeniem p rze d od po w ie dn ią k o m is ją egzam inu z p o m y ś ln y m w y n ik ie m .
Rzeczoznawcą k s ię g o w o ś c i może b y ć ten, k to :
a) posiada u p ra w n ie n ia księ g o w e g o co n a jm n ie j przez pięć la t,
b) z ło ż y ł w try b ie ustaw ą p rze w id zia nym , egzam in s tw ie r
dza ją cy w y ż s z y stopień p rz y g o to w a n ia zaw odow ego, u- tp ra w n ia ją c y n ie ty lk o do pro w a dzen ia ksią g i sporzą
dzania b ilan sów , lecz także i do oce ny i k o r e k ty b ila n sów, sporządzonych przez k s ię g o w y c h u p ra w n io n y c h , a
• to w charakterze publiczne go organu k o n tro ln e g o , oraz
■ ' do. w y d a w a n ia o p in ii w ,s p ra w a c h .o rg a n iz a c ji przedsię
biorstw a , a także w charakterze b ie g łe g o sądowego we w sze lkie go ro d z a ju spraw ach ro z p a try w a n y c h przez sądy
z w y k łe , w y d z ia ły ha nd low e, sądy a d m in is tra c y jn e , w ła dze skarb ow e lu b sądy polu bow ne , ja k ró w n ie ż do za
św iadczenia w y c ią g ó w z k s ią g h a nd low ych.
Ponadto od osób u b ie g a ją c y c h się o t y tu ł rzeczoznawcy księ go w ości w y m a g a n y je s t cenzus n a u k o w y , k tó r y p ro je k t okre śla vna stępu ją co: d y p lo m u ko ńcze nia je d n e j z w yższych uczelni, k tó r a może b y ć uczelnią h a n d lo w ą lu b ekonom iczną, albo też in n e j u c z e ln i w y d a ją c e j ś w iade ctw a u p ra w n ia ją c e do za jm o w a n ia sta n o w is k urzę dn iczych I k a te g o rii w c y w iln e j służbie p a ń stw o w e j.
K s ię g o w i u p ra w n ie n i i rzeczoznaw cy księ g o w o ści b y lib y Z orga nizow a ni w te ry to ria ln y c h Izbach K się go w ych, nad k tó r y m i w yższym organem k o n tro ln y m b y ła b y Rada N a czelna K s ię g o w y c h R ze czypospolitej P o ls k ie j z siedzibą w W arszaw ie, w skła d k tó r e j w c h o d z ilib y de le gaci poszcze
g ó ln y c h Izb K s ię g o w y c h w y b ra n y tih w stosu nku p ro p o r- c j onainym .
P raw a i o b o w ią z k i p r o je k t u jm u je następująco:
•a) K s ię g o w i u p ra w n ie n i. K s ię g o w y . w sw ej p ra c y za
w o d o w e j ob ow iąza ny je s t k ie ro w a ć się zasadam i p ra w id ło w e j księ go w ości. K s ię g o w y je s t o d p o w ie d z ia ln y za p ra w id ło w o ś ć b ila n su , k tó rą stw ie rdza sw ym podpisem .
b) Rzeczoznawcy księ go w ości. D la ro zstrzyg n ię cia spraw, k tó re m o g ły b y w y n ik n ą ć z p ra k ty c z n e g o zastoso
w a n ia zasad księ go w ości, p o m ię d z y pracodaw cą i k s ię g o w ym , będą przez Iz b y K s ię g o w y c h w yzn acza ni p r a k ty k u ją c y w ic h o k rę g u rzeczoznaw cy księ go w ości, m a ją c y cha
ra k te r niezależnego organu p u b lic z n o -k o n tro ln e g o .
Bilanse roczne i spra w o zdan ia ra c h u n k o w e przedsię
b io rs tw . o b ow iąza nych do skła da nia p u b lic z n y c h , s p ra w o zdań, muszą ibyć przed idh ogłoszeniem s p ra w d z o n e -i za
świadczone przez je dn ego z rzeczoznaw ców księgow ości, c zynn ych w o krę gu da ne j Iz b y K się go w ych.
Rzeczoznawca ks ię g o w o ś c i s tw ie rd z a ją c y sw ym p o d p i
sem, p o ło ż o n y m pod o d p o w ie d n ie j tre ś c i: zaśw iadczeniem , zgodność i p ra w id ło w o ś ć bilan su, mą p ra w o żądać w sze l
k ic h da nych po trz e b n y c h m u do tego ro d z a ju stw ierdzenia.
Ponadto, p r o je k t prze w id u je ,; ż e '.w tńęreśie p ’ ęciu la t Od w e jś c ia w życie, zostaną- nadane 'z a re je s tro w a n y m k s ię g o w y m t y tu ły księ go w eg o u p raw nio ne go i rz e c z o z n a w c y 'k s ię gow ości, na. zasadzie posiadanych k w a lifik a c ji, biorą c pod
- 34 -
uw agę do tychczaso w ą p ra k ty k ą za w o d o w ą i zajm ow ane stanow isko. W ty m okre sie p rz e jś c io w y m może b y ć na
dany t y tu ł księ go w eg o up ra w n io n e g o i rzeczoznaw cy k s ię gowości także osobom, nie m a ją c y m od po w ie dn ieg o w y kształcenia naukow ego.
P ro je k t ten m ia ł na celu zorg an izow an ie zaw odu k s ię g o wego w ogóle a w ię c ró w n ie ż zaw odu rzeczoznaw cy k s ię gowości w ram ach zaw odu w o lne go , >na w z ó r le k a rz y , ad w o
k a tó w itp . z org an izow an ych w Izbach Le karskich, A d w o k a c k ic h itp . in s ty tu c ja c h sam orządu zaw odowego.
W uzasadnieniu do p ro je k tu p o w o ła n o się m ię dzy in n y m i na ważność prac w y k o n y w a n y c h przez księgow ego, ja k np.
pra c w y m ie n io n y c h w par. 66 rozporządzenia M in is tra Spra
w ie d liw o ś c i z d n ia 1 lip c a 1934 o re je strze ha nd low ym , przyznającego k s ię g o w y m pew ne p ra w a publiczne, m ów iąc, że „D o k u m e n ty przedstaw ione sąd ow i re je s tro w e m u . . , p o w in n y b yć podpisane przez kup ca ja k ró w n ie ż przez, k s ię gowego, je ż e li on je sporządził. Do p rz e d s ta w io n y c h do
k u m e n tó w k u p ie c d o łą c z y odpis bilansu, pośw ia dczo ny w ten sam sposób przez ku p ca i księ go w eg o i z ło ży go w sądzie re je s tro w y m ".
P ro je k t ten n ie je d n o k ro tn ie b y ł om aw iany, m im o to nie został on o p u b lik o w a n y w fo rm ie a k tu prąw nego i pozostał nadal p ro je kte m .
W dziele pt. „R o z b ió r B ila n su ", Marce,1 Scheffs na str.
258 tom IV , ta k pisze w pow yższej spraw ie:
„P rz y obecnych s k o m p lik o w a n y c h i coraz b a rd zie j kom plikujących się stosunkach gospodarczych, w ym a ga nia , sta
w iane k s ię g o w y m na zach od zie' pod w zględem fachow ego i ogólnego p rz y g o to w a n ia , są coraz wyższe. D zieje się to z tego pow odu, że is to ta czynności k się go w eg o zm ierza do OiSiągnięcia d w u celów :
1. zorg an izow an ia m o ż liw ie ja k n a jd o k ła d n ie js z e j k o n tr o li p rz e b ie g u y d z ia ła ln o ś c i gospodarczej a to w celu zu
pełnego opanow ania, m ożności prze pro w ad zen ia an alizy oraz w p ro w a d ze n ia zm ian czy ulepszeń, o p a rty c h o w y n ik i te j an alizy;
2. p e rio dyczne go p rz e d s ta w ie n ia istotn ego stanu m a ją t
kow eg o da ne j je d n o s tk i gospodarczej oraz w y n ik ó w , osią
g n ię ty c h z te j d z ia ła ln o ś c i za d a n y okres czasu w postaci zysku lu b s traty.
Z p u n k tu w id z e n ia ogólno-gospodarczego i państw ow ego pożądany je s t zatem m o ż liw ie w y s o k i poziom fa c h o w y i e ty c z n y zaw odu księgow ego.
Intere s zaw odu k s ię g o w y c h w ym aga:
1. w y o d rę b n ia n ia go z ogółu p ra c o w n ik ó w p ry w a tn y c h . 2. stw orze nia d la je g o p rz e d s ta w ic ie li, tj. dla k s ię go w ych , ja k o w y k o n a w c ó w k o n tro li nad p rz e ja w a m i czynności gospodarczych, o rg a n iz a c ji odrębnej, o s il
ne j w ię z i m o ra ln e j,
3. p o dn iesien ia po zio m u fachow ego przyg o to w a n ia , 4. z ap ew nie nia po trze bn ej nie za w isło ści p rz y w y k o n y
w a n iu w ła ś c iw y c h tem u zaw o d o w i czynności,
5. stw orzenia o d p o w ie d zia ln o ści p o d w ó jn e j a m ia n o w ic ie : o rg a n iz a c ji zaw odu k s ię g o w y c h przed w ła ś c iw y m i w ła d z a m i p a ń s tw o w y m i, a c z ło n k ó w te j o rg a n iz a c ji przed je j w ła d z a m i".
Reasum ując ^należy s tw ie rd z ić , że sprawa un orm o w an ia s tosu nków p ra w n y c h w zaw odzie księ go w eg o jest sprawą poważną. W ie m y , że stosu nkow o m a ło m am y księ g o w ych , k tó r z y m ogą sprostać sw o im zadaniom w dz is ie js z e j go
spodarce p la n o w e j. W ie m y rów nie ż, że szerokie rzesze księ go w ych, pozbaw ione w ie d z y w okresie o k u p a c ji, sprag
nione są te j w ie d z y , a u m o ż liw ić im to m ożem y, stw arza
ją c od po w ie dn ią o rg a n iz a c ję zaw odową, k tó ra czuw ałaby nad o d p o w ie d n im poziom em fa c h o w y m i etyczn ym sw ych członków .
mgr G, Feige-Górski.
W yjaśnienia w sprawach księgowego’1
L-y. — Bielsko. — 1. Czy w w y p a d k u p o b ie ra n ia przez personel całodziennego u trz y m a n ia w e d łu g n o rm y z ł 3.000,—
m iesięcznie, na le ży od tejże s u m y potrącać po da te k od w y nagrodzeń oraz opłacać s k ła d k i do Ubeizpieczalni Społecz
nej?
Ś w iadczeniem ubezp iecze niow ym p ra c o w n ik ó w oraz pod
staw a w yn a g ro d ze n ia do p o d a tk u od w yn ag rodze ń jest nie tylKO sum a w y p ła c a n a za pracę w e fo rm ie g o tó w k i, lecz .rów n ie ż i suma po bra na w naturze. T y m sam ym podstaw ą o p o d atkow ania ja k ró w n ie ż podstaw ę do obliczenia s k ła dek do U b e z p ie c z a n i Społecznej je s t łączna k w o ta w y p ła cona w gotów ce ¡oraz po b ra n ia w n a tu ra lia c h .
2. C zy p rz y pro w a d ze n iu k o n tro li ilo ś c io w e j w k a rto tekach m ag azyn ow ych ilo ś c io w o i w a rto ś c io w o z ka ż d o ra zow ym w y rz u c e n ie m salda muszą b y ć poszczególne k o n ia zam ykane m iesięcznie?
W od niesie niu do k o n tro li ilo ś c io w e j nie w ym a ga się m iesięcznego zam knięcia. N ie m ó w i o ty m .obowiązku ro z porządzanie m in is tra skarbu z dnia 31. 10. 1946 r. Jeżeli w y rz u c a m y każdorazow o saldo, tzn. w y k a z u je m y stan k o ń c o w y co do ilo ś c i po zostałych to w a ró w i ok re ś la m y je n o w artość, natenczas d a je m y w ię c e j ja k dostateczny ■obraz po
siadanych to w a ró w w m agazynie.
3. Jak na le ży księ go w ać s to łó w k ę umieszczoną w liś c ie płac, je ż e li ona tam się z n a jd u je l i ty lk o celem p ra w id ło wego po trą c e n ia p o d a tk u od w ynagrodzeń? To znaczy w liś c ie p ła c fig u ru je raz w sum ie w yn a g ro d ze ń b ru tto a d ru g i w po trą ce n ia ch dla w y ró w n a n ia .
Jeże li dla p rz y k ła d u lic z y się w a rto ść s to łó w k i do o b li
czenia p o d a tk u od w yn ag rodze ń z ł 600,— , w ów czas n ie je s t konieczne w yszcze gó lnien ie te j sum y w liś c ie p ła c a je d y n ie w s kła d a n ych z esta w ie nia ch po trą ceń na p o d a te k od w yn agrodzeń, w k tó ry c h prze w id zia na je s t ru b ry k a na w y nagrodzenie pobrane w n a tu ra lia c h . K s ię g u ją c s to łó w k ę w liś c ie p ła c m ożem y p o w o d o w a ć zastrzeżenie do oo e w tl.
dochodow ości z tego ty tu łu . To też na le ży w y d a tk i na sto
łó w k ę poddać k o n tro li, czy p rz y p a d k ie m nie są one niższe
I
od rzeczyw iście lic z o n y c h (nie p o b ie ra n y c h ) w p ły w ó w . G d y b y w p ły w y obliczane p ra c o w n ik o m p rz y o b lic z a n iu p o d a tk u od w yn ag rodze ń b y ły wyższe, natenczas osiągam y dochód ¡pozaoperacyjny, k tó r y w in ie n b y ć u w id o c z n io n y w k la s ie dru giej- je d n o lite g o p la n u k o n t.
Z. K. -, S kulsk — P rz y sporządzeniu in w e n tu ry okreso
w e j w y s tę p u je w skle pie poważne m a n k o tow a row e. S tw ie r
dzono, że personel, p o b ra n y przez siebie to w a r ja k o ku p n o na k re d y t, n ié u ja w n ia to w a ru w c h w ili pobrania. Z a p y tu ję , ja k a odpo w ie dzialn ość p ra w n a c ią ży na k s ię g o w y m , k ie ro w n ik u i p ra c o w n ik a c h -z ty tu łu n ie u ja w n ie n ia natychm iastow ego?
W e d łu g o b o w ią z u ją c y c h prze pisów sk a rb o w y c h w s z e l
k ie g o ro d z a ju tra n s a k c je i z m ia n y m a ją tk o w e w in n y b yć uw ido cznion e w księ g a ch p o d tą datą, w k tó r e j ta k i fa k t zaistniał. N a w y p a d e k k o n tro li sk a rb o w e j s tw ie rd z i się n ie rzetelność prpwadzeniia ks ią g h a n d lo w y c h na sk u te k n ie u ja w nie n ia sprzedaży (w ty m w y p a d k u - pra c o w n ik o m ). Tego r o dzaju księ g i ha nd low e nie obrazujące is to tn y c h p rz e ia w ó w d z ia ła ln o ś c i będą odrzucone, a po n a d to p o m y ś li o b o w ią z u ią - cego pra w a ka rn o -ska rb o w e g o grożą sankcje k a rn e z ty tu łu naruszenia p rz e p is ó w o po da tka ch bezpośrednich po biera
nych na rzecz S karbu P aństw a.
S. L. S zam otuły — Ja k na le ży przeprow adzać fcaJku- la c ję handlow ą, k tó ra o d p o w ia d a ła b y w y m o g o m 1 u s ta w o w y m , szczególnie w zakresie zyskow no ści bru tto ?
P unktem w y jś c io w y m do ob liczenia dopuszczalnej m a rży z yskow no ści b ru tto je s t cena z aku pu to w a ru , tj. cena k-osa- tó w w łasnych . Je że li w ię c d la p rz y k ła d u koszt w ła s n y da
nego to w a ru w y n o s i z ł 18,— , a m arża z y s k u b ru tto w g usta
lo n y c h no rm z y s k o w ó ś c i o k re ś lo n y c h w o k ó ln ik u m in is tra skarb u z d n ia 21. 10. 1947 r. w y n o s i 30% w ów czas do po
w yższe j c e n y d o lic z a m y z l 5,40 i cena sprzedaży może m a x im u m w y n o s ić z l 23,40. O dnośnie w z o ró w k a lk u la c y jn y c h p ro s im y z w ró c ić się do w ię k s z e j k s ię g a rn i, k tó ra z całą pew nością dysp on uje n o w y m i w y d a w n ic tw a m i, o m a w ia ją c y m i to zagadnienie dość szczegółowo.
/
Księgowość handlowa
je k u p c y p o s ia d a ją z a k ła d y sprzedaży a r ty k u łó w w ła snej p ro d u k c ji z a lic z o n e lu b p o d le g a ją ce z a lic z e n iu do p rz e d s ię b io rs tw z a ro b k o w y c h w ię k s z y m ro z m iarze.
5. Do p rz e d s ię b io rs tw z a ro b k o w y c h w w ię k s z y m ro z
m iarze za licza się ta k ż e p rz e d s ię b io rs tw a p rz e m y s ło w e uboczne, zw iązane z gospod arstw em ro ln y m , je że li p rz e ra b ia ją p onad 50% p ro d u k tó w , n ie p o c h o dzących z gosp o d a rstw z n im i zw ią z a n y c h .
J a k s tw ie rd z iliś m y , p rz e w id z ia n y w e w s k a z a n y c h przepisach p ra w n y c h , p u b lic z n o -p ra w n y o b o w ią z e k p ro w adzenia k s ię g o w o ś c i h a n d lo w e j sp o czyw a je d y n ie na ku p ca ch re je s tro w y c h .
K u p ie c n ie re je s tro w y może m ie ć je d y n ie p ry w a tn o p ra w n y o b o w ią ze k p ro w a d z e n ia księ g o w o ści, np. w o b e c swego cichego w s p ó ln ik a .
O b o w ią ze k te n sp o czyw a na sam ym k u p c u , je ż e li k u piec je s t o g ra n ic z o n y w z d o ln o ś c i do d zia ła ń p ra w n y c h
— na je g o p rz e d s ta w ic ie lu u s ta w o w y m , a je ż e li k u p c e m je s t osoba p ra w n a — n a osobach u p o w a ż n io n y c h w e d łu g s ta tu tu lu b u s ta w y do re p re z e n to w a n ia o soby p ra w n e j.
W s p ó łka ch ja w n y c h i k o m a n d y to w y c h o b o w ią z a n i są p ro w a d z ić k s ię g o w o ść w s p ó ln ic y u p o w a ż n ie n i do p ro w a dzenia sp ra w s p ó łk i, w s p ó łk a c h z o g ra n iczo n ą o d p o w ie d z ia ln o ścią i a k c y jn y c h — c z ło n k o w ie zarządu.
O so b y ob o w ią za n e do p ro w a d z e n ia k s ię g o w o ś c i m ogą p o w ie rz y ć tę czynność in n y m osobom (p ra c o w n ik o m ), lecz i w ów czas same o d p o w ia d a ją za n a le ż y te w y k o n a n ie tego o b o w ią z k u a n ie ci, k tó r y m je g o w y k o n a n ie z le c iły . Jednakże g d y ch o d zi o o d p o w ie d z ia ln o ś ć ka rn ą , c i o s ta tn i m ogą także o d p o w ia d a ć ja k o p o m o c n ic y p rzestępstw a.
Je ż e li k u p ie c m a k ilk a p rz e d s ię b io rs tw , p o w in ie n p ro w a d z ić d la każdego z n ic h osobną księ g o w o ść. T o samo o b o w ią z u je , g d y k u p ie c o b o k z a k ła d u g łó w n e g o m a o d d z ia ły , bo o d d z ia ł tra k to w a n y je s t przez ko d e ks h a n d lo w y ja k o sam odzielne p rz e d s ię b io rs tw o .
J a k k o lw ie k p ra w o h a n d lo w e m ó w i o g ó ln ie o „ u ja w n ie n iu sta n u m a ją tk u ", z czego m ożna b y w n io s k o w a ć , że w k s ię g a ch p o w in ie n b y ć u ja w n io n y także m a ją te k k u p ca z n a jd u ją c y się poza je g o p rz e d s ię b io rs tw e m (tzw . w ję z y k u p o to c z n y m m a ją te k p ry w a tn y ), to je d n a k ze w z g lę du na to, iż księ g o w o ść k u p c a m a na c e lu u m o ż liw ić p rze -
K aito teica T yg. Gosp. 4/48 - 89
Księgowość handlowa 6)
g lą d s to s u n k ó w m a ją tk o w y c h , z w ią z a n y c h z p rz e d s ię b io rs tw e m , p rz y ją ć n a le ży, iż w y s ta rc z y , je ż e li k u p ie c w in w e n ta rz a c h i b ila n s a c h o g ra n ic z y się do m a ją tk u p rze d s ię b io rs tw a .
J e że li je d n a k k u p ie c m a d ru g ie p rz e d s ię b io rs tw o lu b o d d zia ł, w ó w cza s w y n ik i m a ją tk o w e , o sią g n ię te w ty m p rz e d s ię b io rs tw ie lu b o d d zia le p o w in n y b y ć w y k a z a n e ta kże w b ila n s ie odnoszą cym się do p ie rw sze g o p rze d się b io rs tw a w sposób su m a ryczn y.
m g r Z. M ie lc a rz e w ic z
V
K a rto te k a Tyg. Goap. 4/48 — 90
Spółka cicha
z kodek
su handlowegoP o ls k i ko d e ks h a n d lo w y p rz e n ió s ł spółkę cichą do d zia łu czynności h a ndlo w ych, a w ię c w tn y ś l jego p rz e p i
sów tzw. spółka cicha n ie jest spółką,' lecz stosunkiem oblig a to ryjn ym .
K odeks h a n d lo w y określa, że w s p ó ln ik ie m cichym jest osoba, k tó ra uczestniczy sw ym w k ła d e m w p rz e d s ię b io r
stw ie kupca, p ro w a d zo n ym prze z niego w im ie n iu w ła snym. J a k w y n ik a z tej d e fin ic ji, na z e w n ą trz p rz e d m io tem p ra w i o b o w ią z k ó w jest ty lk o ku p ie c, on ty lk o ponosi odpow iedzialność za zo b o w ią za n ia swego p rz e d ś ię b io r- stw a i w sze lkie tra n sa kcje za w ie ra ty lk o w im ie n iu w ła snym a nie w im ie n iu sp ó łki. Z tego też w z g lę d u p ra w o zarządu’ i re p re z e n ta c ji przysłu g u je ty lk o k u p c o w i, zaś cich y w s p ó ln ik może zastępow ać p rz e d się b io rstw o ty lk o na podstaw ie p e łn o m o c n ic tw a kupca.
S półki cichej n ie w p is u je się do re je s tru handlowego, G d y * kupiec p ro w a d z i przed się b io rstw o w w iększym rozm iarze, ty lk o on fig u ru je w re je strze ja k o w ła ś c ic ie l p rzedsiębio rstw a.
W s p ó ln ik cich y w nosi do p rz e d s ię b io rs tw a w k ła d m a
ją tk o w y , k t ó r y p rze ch o d zi na w łasność ku p ca i w s to sunku przew idzianym , w u m o w ie p a rty c y p u je w zyskach i stra ta c h s p ó łk i. W b ra k u n a to m ia st u rn o w y n a le ży m u się zysk w e d łu g zasad słuszności, a w stra ta c h uczestniczy do w yso ko ści w k ła d u . U m o w a m oże ta kże p rz e w id y w a ć , że w s p ó ln ik w cale nie p a try c y p u je w stratach albo odpo
w ia d a za sumę m niejszą od w ysokości swego w k ła d u . W ty m w y p a d k u m oże w ra zie ogłoszenia u p a d ło ści ku p ca zgłosić swą p retensję na ró w n i z in n y m i w ie rzycie la m i, od nośnie ró ż n ic y m ię d z y w yso ko ścią w k ła d u a sumą, za k tó rą ponosi odpow ie dzialność. W s p ó ln ik c ic h y n ie może b yć p o zw a n y przez w ie rz y c ie li s p ó łk i a ty lk o przez, k u p c a albo w w y p a d k u u p adło ści kupca przez syn d yka m asy upadło ściow ej za niedop e łn ie n ie zobowiązań w y n ik a ją c y c h ze stosunku spółkowego.
Specjalne p rze p isy ch ro n ią p ra w a w ie rz y c ie li p rz e d s ię b io rs tw a stanow iąc, że je ż e li w s p ó ln ik c ic h y na p o d staw ie u m o w y z a w a rte j z k u p ce m w ciągu ostatniego to k u p rz e d ogłoszeniem u p a d ło ści z o s ta ł z w o ln io n y z o b o w ią z ku w p ła ce n ia w k ła d u a lb o o d przypadają cego nań u d z ia łu
K a rto te k a Tyg. Gosp. </48 — 91
z kodeksu handlowego
w s tra ta c h lu b w tym że czasie o trz y m a ! od kupca z w ro t W kładu, w ów czas zarządca m asy u p a d ło ścio w e j może żądać uznania czynności ty c h za bezskuteczne, chyba że p rzyczyn a upa d ło ści n a stą p iła już po doko n a n ym zw ro cie lu b z w o ln ie n iu , p rz y czym p rz e p is ten nie narusza dalej id ą c y c h p rze p isó w o zaskarżeniu czynności p ra w n y c h d łu ż n ik a , zd zia ła n ych na szkodę w ie rz y c ie li, z a rt. 289 i nast. ko d e ksu zobow iązań.
W s p ó ln ik c ic h y m a p ra w o żądać z k o ń c e m ro k u o b ro to w e g o o b lic z e n ia swego u d z ia łu w zysku', je ż e li je d n a k w k ła d doznał w s k u te k s tra t uszczuplenia, obraca się zysik na jego uzupełnienie. W s p ó ln ik cich y m a p ra w o domagać się odpisu rocznego bilansu oraz p rzegląda ć księgi i d o k u m e n ty celem spraw dzenia ich rz e te ln o ś c i, ja k ró w n ie ż na jego w niosek może sąd w ka ż d y m czasie zarządzić z w a żnych pow odó w dopuszczenie cichego w sp ó ln ika do p rz e j - rże n ia ksiąg i doku m e n tó w . U m o w a nie m oże o g ra n iczyć tego p ra w a w s p ó ln ik a cichego, m oże n a to m ia st za w ie ra ć łagodniejsze dla nie g o p o stano w ienia.
R ozw iązanie s p ó łk i cichej p o w o d u ją : 1) p rzyczyn y p rze w id zia n e w um ow ie s p ó łk i, 2) zgoda w s p ó ln ik ó w , 3) z w in ię c ie lu b zb ycie p rz e d się b io rstw a , 4) ogłoszenie upa d ło ści k tó re g o k o lw ie k w s p ó ln ik a , 5) śm ierć kupca, 6) w yp o w ie d ze n ie , 7) w y r o k sądowy.
ad 3) K u p ie c m oże zb yć lu b zw in ą ć p rz e d s ię b io rs tw o n a w e t bez zgody cichego w s p ó ln ika , k tó re m u w ty m w y p a d k u p rzysługuje odszkodow anie.
ad 5) W w y p a d k u śm ie rci w s p ó ln ik a cichego w stępują w jego m iejsce sp a d ko b ie rcy, k tó rz y w in n i w skazać ku p c o w i jedną osobę do w y k o n y w a n ia ich p ra w ,
ad 6) S p ó łkę z a w a rtą na czas n ieozna czony m oże każdy ze w s p ó ln ik ó w w y p o w ie d z ie ć na 6 m ie s ię c y p rz e d końcem r o k u obrotow ego, je że li um ow a s p ó łk i nie p rz e w id u je in n y c h te rm in ó w .
ad 7) K a ż d y ze w s p ó ln ik ó w może z w a żn ych p o w o d ó w żądać ro z w ią z a n ia s p ó łk i przez sąd.
Po rozw ią za n iu s p ó łk i w in ie n ku p ie c dokonać r o z li
czenia z cichym w s p ó ln ik ie m na p o d sta w ie osobnego b i
lansu i w y p ła c ić m u jego należność.
Spółka cicha 2)
K artoteka Tyg. Gosp, 4/48 — 92
Spółka komandytowa
z kodeksu handlowego
K o d e k s h a n d lo w y o k re śla spółkę k o m a n d y to w ą ja k o spółkę m a ją cą na celu p row adzen ie w w ię kszym ro z m ia rze p rz e d s ię b io rs tw a za ro b ko w e g o lu b gospodarstw a r o l nego pod w s p ó ln ą firm ą , je ż e li za z o b o w ią za n ia s p ó łk i p rz y n a jm n ie j jeden w s p ó ln ik odpow iada bez ograniczenia, a odpow ie d zia ln o ść p rzyn a jm n ie j jednego w s p ó ln ik a je st ograniczona.
W spółce ta k ie j w y s tę p u ją dw a rodzaje w s p ó ln ik ó w : 1) K o m p le m e n ta riu sze , tj. w s p ó ln ic y od p o w ia d a ją cy
bez ograniczenia,
2) kom andata riusze, tj. w sp ó ln icy, k tó r z y w p ra w d z ie
o d p o w ia d a ją ta k ż e bezpośrednio, osobiście i s o lid a rn ie ja k p ie rw s i, lecz ograniczenie, tzn. ty lk o do w y s o k o ś c i p e w n e j oznaczonej sumy, tzw . sumy k o m a n d yto w e j. U m o w a s p ó łk i ko m a n d y to w e j m usi b yć p o d ry g o re m n iew ażno ści z a w a rta w fo rm ie a k tu n o ta ria ln e g o .
W p is s p ó łk i do re je s tru handlow ego m a znaczenie k o n s ty tu ty w n e , c z y li p o w sta je ona do p ie ro prze z w p is do re je s tru a nie już przez samo za w a rcie u m o w y s p ó łk i.
W re je strze w p is u je się m, in. p rz e d m io t w k ła d u k a ż dego k o m a n d yta riu sza oraz oznaczoną pien ię żn ie w yso ko ść o d p o w ie d zia ln o ści każdego k o m a n d y ta riu s z a w obec w ie rz y c ie li, tz w . sumę ko m a n d yto w ą , k tó r e j w yso ko ść m oże b yć ta kże inna n iż w a rto ś ć w k ła d u . K o d e k s p rze p ro w a d za b o w ie m b a rd zo ściśle o d ró żn ie n ie m ię d z y w k ła d k ą k o m a n d yto w ą , c z y li m a ją tk ie m , ja k i ko m a n d y ta riu s z do s p ó łk i
w nosi, fp rz y czym um ow a s p ó łk i m oże n a w e t z w o ln ić k o m a ndytariusza od w niesienia w k ła d u ), a sumą k o m a n d y to w ą , to jest sumą, do w y s o k o ś c i k tó r e j k o m a n d y ta riu s z odpow ia da w o b e c w ie rz y c ie li za zobow iąza nia s p ó łk i.
Z c h w ilą gdy k o m a n d y ta riu s z w p ła c ił do s p ó łk i w k ła d ró w n y sumie k o m a n d y to w e j lu b gdy ra z do tej w y s o k o ś c i z a s p o k o ił w ie rz y c ie li, śta ie się w o ln y od odpow ie d zie ln o ści.
Je ż e li zaś w nie sio n y w k ła d je st niższy od sum y k o m a n d y to w e j albo w cale w k ła d u ' do sp ó łk i nie w niósł, od p o w ia d a osobiście i bezpośrednio do wysokości sumy ko m a n d yto w e j wobec w ie rz y c ie li spółki.
P ra w o re p re z e n ta c ji s p ó łk i ko m a n d y to w e j m a ją ty lk o ko m plem enta riu sze, n a to m ia st k o m a n d yta riu sz m oże r e prezentow ać spółkę ty lk o na zasadzie pełnom ocnictw a.
K a rto te k a T yg. Gosp. 4/48 — 93
Spółka komandytowa 2)
z ko d e ksu handlo w ego
P ra w o zarządu' p rz y sługuje, w b ra k u odm iennego p o sta n o w ie n ia um ow y spółki, ty lk o kom plem entariuszom , k tó rz y
muszą je d n a k uzyskać zgodę ko m a n d yta riu szy, g d y chodzi 0 s p ra w y p rze kra cza ją ce za kre s z w y k ły c h czynności. N a
w et praw o k o n tro li k o m a n d y ta riu s z y je st ograniczone, gdyż je że li urnow a nic z a w ie ra k o rz y s tn ie js z y c h dla n ic h posta
nowień, mogą oni ty lk o raz do ro k u zapoznać się ze stanem bilansow ym , p rz y czym m ają dostęp do ksiąg i d o ku m e n tó w , poza tym w olno im to czynić ty lk o za zgodą w s p ó ln ik ó w albo na podstaw ie u pow ażn ienia udzielonego z ważnych powodów przez sąd re je s tro w y .
P odział z y s k ó w i s tra t p o w in n a o k re śla ć um ow a s p ó łk i 1 sąd re je s tro w y m oże o d m ó w ić re je s tra c ji sp ó łki, k tó re j urnowa nie czyni zadość te m u w ym o g o w i.
S półka kom andytow a w y k a z u je duże podobieństw a ze -spółką jawną, to też ko d e ks h a n d lo w y nie norm uje w y czerpująco s p ó łk i ¡kom andytow ej, stanow iąc, że o ile nie zaw iera odm iennych przepisów , to stosuje się do n ie j o d p o w ie d n io p rzepisy o spółce ja w n e j (p a trz „s p ó łk a ja w n a .")
K a rto te k a Tyg. Gosp 4/48 — 9 i
Spółka z o g r odpowiedzialnością ^
z kodeksu handlowego
S p ó łkę z ograniczoną o d p o w ie d zia ln o ścią m ożna z a w ią zywać d la celów gospodarczych a więc nie ty lk o w celu p ro w adzenia p rze d się b io rstw a handlow ego, ale ta kże w celu p ro w a d ze n ia gospodarstw a rolnego.
D o p o w sta n ia ta k ie j s p ó łk i p o trz e b a : 1) z a w a rcia u m o w y s p ó łk i i to w fo rm ie a k tu n o ta ria ln e g o , p o d ry g o re m n ie ważności, 2) w n ie sie n ia całego k a p ita łu zakładow e go, 3) u stanow ie nia w ła d z s p ó łk i, 4) w p is u do re je s tru h a ndlo wego. W p is do re je s tru hand lo w e g o m a znaczenie k o n s ty tu ty w n e , sp ó łka p o w sta je d o p ie ro z c h w ilą w pisu.
S k ła d a ją c w n io s e k o w p is s p ó łk i należy dołą czyć: 1) um ow ę spółki,' 2) ośw iadczenie w s z y s tk ic h c z ło n k ó w zarządu, że u d z ia ły pieniężne z o s ta ły w p ła co n e i że przejście w k ła d ó w nie p ie n ię żn ych na spółkę jest zapew nione, 3) d o w ó d u s ta n o w ie n ia zarządu 4) lis tę w s p ó ln ik ó w z podaniem w y s o ko ści u d zia łó w . P rzez za rejestrow an ie spółka n a b y w a oso
bowość p ra w n ą . Osoby, k tó re d z ia ła ły p rz e d z a re je s tro w aniem sp ó łki, o d p o w ia d a ją osobiście i solidarnie.
K a p ita ł za kła d o w y, k tó r y w m y ś l usta w y w in ie n w y nosić najm niej 10.000,— z ł (przedw ojen nych), d z ie li się na u d z ia ły poszczególnych w s p ó ln ik ó w o ró w n e j lu b n ie ró w nej w yso ko ści. N a jniższy u d z ia ł m usi w y n o s ić najm niej 500,— z ł (przedw ojen nych). P rz y z a w ią z y w a n iu s p ó łk i m u si b y ć p rz y n a jm n ie j d w óch w s p ó ln ik ó w , a w ię c jedna osoba nie m oże u tw o rz y ć s p ó łk i z o graniczon ą o d p o w ie dzialnością, aby w ten sposób ograniczyć swą o d p o w ie dzialność, J e ż e li je d n a k w czasie trw a n ia s p ó łk i w s z y s tk ie u d z ia ły z je d n o c z y ły się w je d n y m rę k u , spółka nie p rz e staje isnieć. K w o ta u d z ia łu 500,— z ł je st m inim alna, górnej g ra n icy u sta w a nie zakreśla, a w ię c m o ż liw a b y ła b y spółka, w k tó re j jeden w s p ó ln ik m ia łb y ty lk o m in im a ln y u d zia ł, a d ru g i n a w e t w ie lo m ilio n o w y . U m o w a s p ó łk i m oże ta kże sta n o w ić, że jeden w s p ó ln ik może m ie ć w ię c e j u d zia łó w , je d n a k w 'ty m w y p a d k u w s z y s tk ie u d z ia ły m uszą b yć ró w n e i niepodzielne.
U d z ia ł daje p ra w o do zysku i do części m a ją tk u w razie p o d z ia łu tegoż p rz y lik w id a c ji. U d z ia ł p rze ch o d zi na s p a d k o b ie rc ó w i w b ra k u innego p o sta n o w ie n ia s p ó łk i m oże b y ć z b y ty lub z a sta w io n y oraz podlega egzekucji, U d z ia ły mogą być ty lk o im ienne i nie mogą b yć na nie a lb o
K a rto te k a T yg. Gosp. 4/48 — 95
z kodeksu handlowego
,na p ra w o z y s k u w spółce w y s ta w ia n e d o k u m e n ty na o k a zic ie la lu b na zlecenie. W s p ó ln ik m oże p o k ry ć sw ój u d z ia ł w spółce o d p o w ie d n ią k w o tą p ie n ię żn ą albo w k ła d e m n ie pieniężnym , tzw . aportem , je d n a k w yn a g ro d ze n ia za usługi św iadczone p rz y p o w s ta n iu s p ó łk i nie m ożna z a liczyć na p o krycie u d z ia łu . U m ow a s p ó łk i m oże p rzyzn a ć w s p ó ln i
k o w i szczególne ko rzyści, np. w iększą część zysku lu b w ię k s z ą ilość gło só w n iż to o d pow ia da jego u d z ia ło w i, m oże tez n a ło żyć na w s p ó ln ik ó w inne o b o w ią z k i oprócz p o k ry c ia u d zia łó w , ja k obow iązek d o p ła t w granicach c y fro w o oznaczonej w y s o k o ś c i w stosunku do u d zia łó w . Jeżeli w s p ó ln ik nie u iś c i d o p ła t, tra k to w a n y jest ja k o z,naj- d u ją cy się w zw łoce i m usi p ła c ić p rocenty. J e że li d o p ła ty
•nie są p o trzebne na p o k ry c ie s tra t bilansow ych , mogą b yć rów nom iernie w s z ystkim w sp ó ln iko m zwracane. W s p ó l
n ic y mogą być ta k ż e o b o w ią za n i do p o w ta rz a ją c y c h się św iadczeń niepieniężnych, np. do dostarczania m le k a u dzia
•łowej m le cza rn i, W ty m w y p a d k u n a le ży ju ż w u m o w ie s p ó łk i oznaczyć rodzaj i rozciągłość św iadczenia oraz e w e n
tu a ln e od szko d o w a n ia w -razie n ie d o p e łn ie n ia tego obo w ią zku ,
Cechą c h a ra k te ry s ty c z n ą s p ó łk i z ograniczoną o d p o w iedzialnością jest, że w s p ó ln ic y nie o d p o w ia d a ją osobi
ście za zobow iąza nia s p ó łk i, n a to m ia st sp ó łka od p o w ia d a nieograniczenie ca łym sw oim m a ją tk ie m . Z tego pow odu ustaw a z a w ie ra c a ły szereg p rze p isó w m a ją cych na celu ochronę w ie rz y c ie li przed obniżeniem na ic h szkodę k a p ita łu zakładow e go s p ó łk i. O bniżenie ta k ie m oże n a s tą p ić ' ty lk o w drodze postępo w ania w y w o ła w cze g o . O u c h w a lo n y m o b n iże n iu k a p ita łu za kładow e go n a le ży trz y k ro tn ie ogłosić w pism ach i w ie rz y c ie le mogą zgłosić sprzeciw,.
>co pow oduje ten s k u te k , że w ie rz y c ie le , k tó r z y ta k i sprze
c iw w n ie śli, muszą b y ć przez spółkę b e zzw ło czn ie z a sp o k o je n i lu b zabezpieczeni, W s p ó ln ic y , k tó r z y w b re w po
stanow ieniom u m o w y s p ó łk i lu b p rz e p is ó w p ra w a o trz y m a li w y p ła ty , np, w p o s ta c i z w ro tu u d z ia łu lu b w y p ła ty nienależnego zysku, o b o w ią za n i są do z w ro tu , a p o n a d to c z ło n ko w ie w ła d z s p ó łk i, k tó rz y s p o w o d o w a li te w y p ła ty , odpow ia dają solidarnie z o d b io rcą w y p ła ty . S p ó łk a nie może nabyw ać w ła s n y c h u d z ia łó w .
Spółka z ogr. odpowiedzialnością 2)
K a rto te k a T yg. Gosp. 4/48 — 96
