Rok SV Pox-isss&i, dsiiss 18 w rześn ia 1 9 4 8 N r 3 8
T R E Ś Ć : KamŁrotLa zyiaku b ru tto . — MfiędzyzaMajdiotwe po rów nan ie k o s z tó w (afer. 443) — K ronika) s k a r
bow a (sir. 445) — N o rm ow a nie w ynagrodzenia dlla nieiktóryich ga łę zi usług i rzem iosła (str.
449) — W y ja ś n ie n ia w sprawach o b ro tu b e zgo tó w ko w eg o (str. 450) — K o m u n ik a ty i różne wiadomości- (str. 451) — K a rto te k a : W eksel, R achunek bieżący.
K o n tro la zysku brutto
II.
W d a lszych ro z w a ż a n ia c h na te m a t k o n tr o li z y s k u b ru tto n a le ż y w h a n d lu z w ró c ić uw a g ę na w a rto ś c i, od k tó r y c h o b lic z a m y w za k re ś lo n y c h p ro c e n ta c h dopu szcza ln y z y s k b ru tto . W num erze p o p rz e d n im ,.T y g o d n ik a G ospoda rcze go" o m ó w i
liś m y n a jp ro s ts z y sposób, a m ia n o w ic ie w o p a rc iu 0 cenę zakupu, do k tó r e j d o lic z a m y z y s k b ru tto . Co do n ie k tó r y c h to w a ró w z a ró w n o re g la m e n to w a n y c h (tzw , d e fic y to w y c h ) ja k i w o ln e g o r y n k u ce n y sprzedaży są z g ó ry u sta lo n e i n ie z m ie n ne, a za sp e łn ia n e u s łu g i k u p ie c o trz y m u je , w y n a g ro d ze n ie w fo rm ie z y s k u b ru tto o bliczane go 1 o d licza n e g o od w a rto ś c i sprzedaży. O sposobie o b lic z a n ia z y s k u b ru tto d o w ia d u je m y się z fa k tu ry , w k tó r e j podane są ce n y je d n o s tk o w e sp rze dażne na k a ż d y a rty k u ł, w a rto ś c i poszczególne i k w o ta ogólna . O d te j o s ta tn ie j o d lic z a się zysk b ru tto , o trz y m u ją c k o ń c o w ą sumę, ró w n a ją c ą się w a rto ś c i z a ku p u danego albo d a n y c h to w a ró w .
P rz y z a s to so w a n iu tego ro d z a ju k lu c z a ra b a to w e g o z r e g u ły fa k tu r u je się to w a r y p osegreg o
w a n e w e d łu g stosow ane go k lu c z a p ro ce n to w e g o . M o ż n a w ię c d la k a żd e j o d m ia n y w y s ta w ić now ą o d d z ie ln ą fa k tu rę , — m oże b y ć całość fa k tu r o w a n a na je d n y m a rku szu z je d n o c z e s n y m zacho
w a n ie m w s p o m n ia n e j se g re g a cji.
Poza w y ż e j p rz y to c z o n y m i o d m ia n a m i zdarza się k u m u la c ja ob u sposobów , — to znaczy, że pe w n e a r ty k u ły fa k tu ru je się po cenach u s ta lo n y c h d la d e ta lis ty , in n e po cenach k o n s u m p c y j
n y c h . T ego ro d z a ju k u m u la c ja sposobó w o b lic z a n ia z y s k u b ru tto stw a rza p rz e d s ię b io rc y pew ną tru d n o ś ć w k o n tr o li z y s k u b ru tto . M o że ona b yć z p o w o d z e n ie m p rze p ro w a d z o n a p o d w a ru n k ie m p ro w a d z e n ia d o k ła d n e j s ta ty s ty k i za ró w n o co do ilo ś c i ja k w a rto ś c i z a k u p y w a n y c h i sprzedaw a
n y c h to w a ró w .
N ie s te ty w w ie lu p rz e d s ię b io rs tw a c h aparat sp ra w o zd a w czo ści i k o n tr o ln y n ie z n a la z ł jeszcze
* do tych cza s w ła ś c iw e g o z ro z u m ie n ia i stąd bardzo często tru d n o m ó w ić , a co d o p ie ro p rz e p ro w a d z ić k o n tro lę z y s k u b ru tto . P oruszając w ię c te n tem at m a m y na uw adze n ie ty le je g o te o re ty c z n e p o d s ta w y , ile je g o znaczenie w p ra k ty c e , szczególnie w do b ie w spółczesne j, gdzie pełn e p o czu cie o d p o w ie d z ia ln o ś c i w in n o p ó jś ć w parze ze stałą k o n tr o lą d z ia ła ln o ś c i p rz e d s ię b io rs tw a . S p ra w y, k tó re są p rz e d m io te m naszego ro zw a ża n ia , w in n y b y ć ż y w y m ś w ia d e c tw e m p ro w a d z e n ia ja k n a j
b a rd z ie j p rz e jrz y s te j k o n tr o li w szędzie, gdzie tego w y m a g a zd ro w e p ro w a d z e n ie p rz e d się b io rstw a . P rze d się b io rstw o , k tó re o p ie ra się na w y n ik a c h n ie z a p la n o w a n y c h i n ie k o n tro lo w a n y c h , tru d n o z a lic z y ć do ty c h , k tó re poza czysto o s o b is ty m in teresem p rz e d s ię b io rc y w p e łn i p o jm u ją cel i za
dan ie społeczno-gospodarcze.
K o n tro la z y s k u b ru tto w o p a rc iu o d ru g ą p r a k ty k o w a n ą odm ianę, tj. o b lic z a n ia z y s k u b ru tto od ce n y sprzedaży, m oże bardzo często w p ro w a dzać w błąd, je ż e li c h o d zi o u sta le n ie w a rto ś c i w y n ik u . N a le ż y b o w ie m na p ie rw s z y m m ie js c u z w ró c ić uw agę, że p ro c e n to w y z y s k b ru tto od c e n y sprzedaży je s t zaw sze n iż s z y a n iż e li zy s k o b lic z a n y od ceny zakupu. I ta k d la p rz y k ła d u , je ż e li od
z ł 15.400,— (ceny sprzedaży) u z y s k u je
m y z y s k u b ru tto 20%
tj. w sum ie z ł 3.080,— , to ta k w o ta w sto s u n k u do ce n y z a ku p u n e tto to je s t zł 12.320,— z y s k b ru tto w y n o s i 25%
Z e s ta w ie n ie ty c h d w ó c h lic z b p ro c e n to w y c h , raz w y p ro w a d z o n y c h od ce n y sprzedaży, d ru g i raz od ce n y zakupu, zw ra ca uw agę, że p rz e c ię tn y zysk b ru tto is to tn ie o trz y m y w a n y n a le ż a ło b y s p ro w a dzać do c e n y zakupu. Za tego ro d z a ju k o n ie c z n o ścią p rz e s ta w ie n ia p rz e m a w ia ta o k o liczn o ść, że w s z y s tk ie ponoszone k o s z ty p ro w a d z e n ia p rz e d s ię b io rs tw a j a k 1 i o sta te czn y c z y s ty zy s k o b lic z a m y ró w n ie ż w sto s u n k u do ce n y k o s z tó w w ła
sn ych z a ku p u to w a ró w . A zatem dobrze p rz e p ro w a d z o n a k o n tro la d z ia ła ln o ś c i, m ię d z y in n y m i i z y s k u b ru tto m usi b y ć sp ro w a d zo n a do pew neg o u zasadn ionego w s p ó ln e g o m ia n o w n ik a .
P rz e jd ź m y z k o le i na ten te m a t do p rz y k ła d ó w lic z b o w y c h . P rzyp u śćm y, że pe w n e p rz e d s ię b io r
stw o, z a k u p u ją c e to w a ry , o trz y m u je ty tu łe m w y n a g ro d z e n ia za u s łu g i z y s k b ru tto lic z o n y od ce n y sprzedaży o czte re ch o d m ia n a ch p ro c e n to w y c h 19, 22, 26 i 30% , — zresztą id e n ty c z n ie ja k to p rz e d s ta w ia liś m y w p o p rz e d n im num erze _.T y g o d n ik a G ospoda rcze go" w a rty k u le na te n sam tem at. P rz y jm u je m y w ślad za id e n ty c z n y m i k l u czam i p ro c e n to w y m i te same o b ro ty (vid e n r 37
„T y g . C osp." str. 431). S ta ty s ty k ę o b ro tó w p rz e p ro w a d z a m y w te n sposób, że w y k a z u je m y od
d z ie ln ie o b ro ty w e d łu g u z y s k iw a n y c h ra b a tó w p ro c e n to w y c h s ta n o w ią c y c h z y s k b ru tto dla p rz e d s ię b io rs tw a . W p ro w a d z o n y c h księ g a ch u ja w n ia m y w a rto ś ć z a k u p u i sprzedaży- Z adanie k o n tr o li z y s k u b ru tto p o le g a na sp ra w d ze n iu , czy u ja w n ia n y o b ró t z n a jd u je swe p o tw ie rd z e n ie nie t y lk o w ks ię g o w o ś c i, lecz i w k a lk u la c ji. P rz y j
m u ją c zatem k o le jn e s ta w k i p ro c e n to w e , w y p r o w a d za m y w a rto ś ć zakupu, k tó ra w in n a p o k ry w a ć się z w a rto ś c ią w y k a z a n ą w księ g a ch . W y n ik ilu s tr u je nam poniższe z e s ta w ie n ie o b ro tu to w a ra m i n r I w k tó r y m od o sią g n ię te g o o b ro tu o d li
czam y z y s k b ru tto , a po u w z g lę d n ie n iu re m a n e n tu p o c z ą tk o w e g o i k o ń c o w e g o d o c h o d z im y do w a r
to ś c i za ku p io n e g o to w a ru w sp ra w o z d a w c z y m i k o n tro lo w a n y m o k re sie o b ra c h u n k o w y m .
Z e s ta w ie n ie o b ro tó w to w a ra m i n r I.
Lp. T r e ś ć
Z z y s k ie m b ru tto w sto s u n k u do sprzedaży (obrotu)
19% 22%. 26% 30% O g ó łe m
---1 Sprzedaż o b ró t 4.562.888,— 1.585.756.— 3.247.058,— 1.030.549,— 10.426.251,—
2 Z y s k b ru tto 866.949,— 348.866,— 844.235,— 309.165,— 2.369.215,—
3 Sprzedaż po cenie k . w ł. 3.695.939,— 1.236.890 — 2.402,823,— 721.384,— 8.057.036,—
4 R em anent 30. 6. br. 1.150.840,— 670.950,— 890.420,— 348.650,— 3.060.860 —
5 Suma poz. 3 + 4 4.846.779,— 1.907.840,— 3.293.243,— 1.070.034,— 11.117.896,—
6 R em anent 1.1. br. 1.230.260,— 545.150,— 778.020,— 296.990,— 2.850.420,—
7 Z a k u p od 1 - 1. — 30. 6. br. 3.616.519,— 1.362.690,— 2.515.223,— 773.044,— 8.267.476,—
Z e s ta w ie n ie to w o s ta tn ie j k o lu m n ie w y k a z u je nam w y n ik i, z k tó r y c h d w ie lic z b y a m ia n o w ic ie :
a) sprzedaż (obrót) z ł 10.426,251,—
b) w a rto ś ć z a k u p u ,, 8.267.476,—
w in n y być, je ż e li n ie id e n ty c z n e , to p rz y n a jm n ie j s iln ie z b liż o n e do u w id o c z n io n y c h w księ g a ch , — to znaczy p ie rw s z a na k o n c ie sprzedaży, druga n a k o n c ie z a k u p u to w a ró w .
O s ta tn im w a ż n y m c z y n n ik ie m k o n tr o li z y s k u b ru tto je s t s p ra w d ze n ie s to s o w a n y c h o d m ia n p r o c e n to w y c h z y s k u i w y p ro w a d z e n ie p rz e cię tn e g o p ro c e n tu z y s k u b ru tto z a ró w n o w s to s u n k u do sprzedaży, ja k i do w ła ś c iw e j p o d s ta w y , tj. do za
k u p u . I tu ta j p o n o w n ie w y p a d a z w ró c ić uw a g ę na ostrożność o b lic z a n ia p rz e c ię tn e g o z y s k u b r u t
to, k t ó r y t y lk o w ó w cza s będzie rz e c z y w is ty , je ż e li u w z g lę d n im y :
a) ilo ś ć i w a rto ś ć to w a ró w zaszeregow anego do w ła ś c iw e j s ta w k i p ro c e n to w e j z y s k u b ru tto ,
b) k o n tro lę p o s z c z e g ó ln y c h s ta w e k p ro c e n to w y c h w o d n ie s ie n iu do u s ta lo n y c h p rz e c ię tn y c h do sprzedaży i zakupu.
D alsze z e s ta w ie n ie o b ro tu to w a ra m i, zao p a trzo n e w ty tu le lic z b ą II. d a je nam do sta te czn y p o g lą d na k s z ta łto w a n ie się o b ro tó w , o trz y m y w a
n y c h w y n ik ó w (zysku b ru tto ) oraz sto su n e k p ro c e n to w y .
Z e s ta w ie n ie o b ro tó w to w a ra m i n r 11.
Sprzedaż (o b ró i) Z a ku p (w artość)
Zysk brutto u) stosunku °/0
z z y s k ie m
c/o m ortość U) złotych do zakupu
19 4.562.888,— 3.695.939 866.949 23,46
22 1.585.756,— 1.236.89C 348.866 28,20
26 3.247.058,— 2.402.821 844.235 30,13,
30 1.030.549,— 721.38' 309.165 42,86
22,72 10.426.251,— 8.057.036 2.369.215 29,40
N a p ie rw s z y m m ie js c u w y p a d a z w ró c ić uw agę na o d m ie n n ie k s z ta łtu ją c e się s ta w k i p ro c e n to w e z y s k u b ru tto p rz y ic h p o ró w n a n iu do w a rto ś c i sprzedaży i zakupu.
P rz e c ię tn y zy s k b ru tto w o p a rc iu o d o k o n a n y o b ró t w y n o s i 22,72% (zysk zł 2.369,215,— w s to s u n ku do o b ro tu z ł 10.426,251, — ),
p rz e c ię tn y z y s k b ru tto w s to su n ku do w a r to ś c i z a ku p u 29,40% (ten sam z y s k b ru tto w zł w s to s u n k u do z a k u p u w a rto ś c i z ł 8.057.036,— ).
G d y b y ś m y z lic z y li w y lic z o n e s ta w k i p ro c e n to w e z y s k u b ru tto w sto s u n k u do za ku p u 23,46 +
— 443
28,20 + 30,13 -f- 42,86 ró w n a się 124,65 i p o d z ie lili przez 4, — o trz y m a m y p rz e c ię tn ą lic z b ę 31,14%, k tó r e j w ż a d n y m w y p a d k u nie m ożna nazw ać p rz e c ię tn y m z y s k ie m b ru tto , a to z te g o p o w o d u , że tego ro d z a ju o b lic z e n ie n ie u w z g lę d n ia w a r to ś c i sprzedaży to w a ró w z o d m ie n n y m k lu c z e m p ro c e n to w y m .
Is to tn a i w ła ś c iw a p rz e c ię tn a w y n o s i ja k
w y ż e j w y lic z y liś m y 29,40%
zasto so w a n ie zaś te j m y ln ie o b lic z o n e j
p rz e c ię tn e j 31,14%
d a je n ie słu szn ą i sztuczną z w y ż k ę zy~
s k o w n o ś c i p rz e d s ię b io rs tw a o w y p r o w ad zo n ą ró ż n ic ę ty c h d w u lic z b w
w y s o k o ś c i 1,74%
N a za ko ń cze n ie parę s łó w o m e to d zie p o stę p o w a n ia w w y p a d k u sprzedaży to w a ró w z z y
s k ie m p ro c e n to w y m b ru tto raz o b lic z a n y m od w a rto ś c i zakupu, — w in n y m w y p a d k u od w a r
tości sprzedaży. K u m u lo w a n ie ty c h d w u o d m ia n n ie d a ło b y żadnego p o z y ty w n e g o w y n ik u k o n tr o li. T u ta j n ie s te ty w y p a d a ro z b ic ie p rz e p ro w a dzić w te n sposób, że s ta ty s ty k a będzie p o s łu g i
w a ła się dw o m a w z o ra m i, a m ia n o w ic ie w zo re m p o d a n y m w n in ie js z y m i w p o p rz e d n im num erze
„T y g o d n ik a G o spoda rcze go".
P oruszone u w a g i na te m a t k o n tr o li z y s k u b ru tto odnoszą się do h a n d lu , •— in a cze j p o stę p u je m y w p rz e m y ś le czy w rzem iośle, gdzie z u w a g i na proces p rz e tw a rz a n ia czy w y tw a rz a n ia stosow ać w y p a d a in n e zasady o ch a ra k te rz e n ie je d n o k ro tn ie dość s k o m p lik o w a n y m zależnie od ilo ś c i i ja k o ś c i p ro d u k o w a n y c h to w a ró w i ic h u ż y te c z n y c h o d p a d kó w . T e m a t te n w y m a g a szer
szego p o tra k to w a n ia i do n ię g o p o w ró c im y o d d z ie ln ie .
m g r M . N o w ic k i
M ię d z y z a k ła d o w e p o ró w n a n ie kosztów
W dobie w sp ó łcze sn e j — w o k re s ie ś w ia d o m ie d o k o n y w a n y c h p rz e m ia n s tr u k tu r y gospodarczej p a ń stw . W im ię do b ra ogólne go w k ie r u n k u gospo
d a rk i k ie ro w a n e j, p la n o w e j — n a b ie ra ją szczegól
nego znaczenia m ię d z y z a k ła d o w e p o ró w n a n ia k o s z tó w . U ła tw ia ją one zje d n o cze n io m , c e n tra lo m gospod arczym , zrzeszeniom b ra n ż o w y m i sa
m o rzą d o m g ospod arczym ro zta cza n ie k o n tr o li nad je d n o s tk a m i g o s p o d a rc z y m i i k rz e w ie n ie w ś ró d n ic h ducha p o stę p u eko n o m iczn e g o .
W s tę p e m do k o n tr o li g o spod arczej z a k ła d ó w za pom ocą a n a liz y ic h k o s z tó w w in n o b y ć z a p ro w a d ze n ie w ś ró d c z ło n k ó w danej o rg a n iz a c ji je d n o lite g o syste m u ra c h u n k o w o ś c i. W c e lu p o d n ie s ie n ia w a rto ś c i p ra c a n a lity c z n y c h poszczególne nadrzędn e je d n o s tk i gospodarcze m ogą dom agać się od s w y c h c z ło n k ó w z a p ro w a d ze n ia je d n o li
ty c h w z o rc o w y c h m e to d o b lic z a n ia k o s z tó w w ła snych, d a le j sto s o w a n ia tego sam ego ro d z a ju w y c e n y s k ła d n ik ó w m a ją tk o w y c h , częściow o u ż y w a n ia ró w n ie ż ty c h sa m ych k lu c z y ro z d z ie lc z y c h (np. d la k o s z tó w a d m in is tra c ji i sprzedaży) i u w z g lę d n ie n ia c z y n n ik ó w , m a ją c y c h szczególny w p ły w na u k ła d k o s z tó w w danej gałęzi w y tw ó r c z o ści1).
K o n tro lę m ożna p o w ie rz y ć t y lk o dobrze w y k w a lifik o w a n e m u e ko n o m iście . O s ią g n ię c ie is to tn y c h k o rz y ś c i za le ż y w dużej m ie rze od n a u k o w e g o p o d e jś c ia do za gadn ienia, w s z e c h s tro n n e j zn a jo m o ś c i ra c h u n k o w o ś c i p rz e d s ię b io rs tw i u m ie ję tn o ś c i o b e jm o w a n ia k ry ty c z n y m u m y s łe m c a ło k s z ta łtu ró ż n o ro d n y c h zagadnień.
P rz y k ła d p o d a n y na (str- 444) p rz e d s ta w ia m ię d z y z a k ła d o w e p o ró w n a n ie k o s z tó w w s z y s tk ic h za
k ła d ó w , p o d le g ły c h Z je d n o c z e n iu C e ra m ik i C z e r
w o n e j.
N a p o d s ta w ie tego z e s ta w ie n ia m ożna w y k r y ć Pow ażne b łę d y o rg a n iz a c y jn e i u s ta lić źró d ła
') Fischer, Hess, Seetoauer, Bucht. u. K ostenr., str. 363.
s tra t oraz w skazać k ie r o w n ic tw u z a k ła d u ś ro d k i, ja k ie n a le ż y zastosow ać w ce lu z m n ie jsze n ia k o ; i tó w w ła s n y c h :
Z a k ła d A .
Z a k ła d A . D. G.
ro b o c iz n a bezpośr.
prace i św iadcz.
1.250,7 963,2 942,4
prac. u m y s ł. 314,8 322,8 138,2
o d p is y 709,8 673,2 454,8
W y s o k i w p o ró w n a n iu z in n y m i z a k ła d a m i k o s z t ro b o c iz n y b e zp o śre d n ie j na z a k ła d z ie A.
p o w s ta je na s k u te k n is k ie j w y d a jn o ś c i p ra c o w n i
k ó w (stąd p rz e ro s ty w sta n ie zatrud.) i n is k ie j p ro d u k c y jn o ś c i urządzeń, p o w o d u ją c e j p rz e d łu ż a n ie się p ro ce su p ro d u k c y jn e g o . P ro d u k c ja m usi k o n ie c z n ie p o d n ie ść się. D z ię k i te m u k o s z ty sta
łe, ja k p ła ce p ra c o w n ik ó w u m y s ło w y c h i o d p isy, w p rz e lic z e n iu na je d n o s tk ę p ro d u k tu spadną na s k u te k ro z ło ż e n ia się na w ię k s z ą ilo ś ć w y tw o ró w .
J e ż e li z a k ła d d ąży do o b n iże n ia k o s z tó w w y tw a rz a n ia , m usi podnie ść spraw ność urządzeń, da
le j przez p o p ra w ę s to s u n k ó w s o c ja ln y c h , d z ię k i czem u w z m a c n ia się chęć do p ra c y i a k ty w n o ś ć ro b o tn ik a , osiągnąć w ię k s z ą w y d a jn o ś ć p ra c o w n i
k ó w fiz y c z n y c h . Przez lepsze w y z y s k a n ie z a k ła du m o ż liw a je s t zasadnicza p o p ra w a w d z ie d z i
n ie ko s z tó w . Z a k ła d B.
Z a k ła d B. F. H .
ro b o c iz n a bezpośr. 1.080,5 509,1 993,3
ro b o c iz n a gospod. 455,6 376,5 268 0
e n e rg ia obca 284,3 — —
p ła c e i św iadcz.
p ra c o w . u m y s ło w y c h 319,7 184,3 300,6
o d p is y 703,0 401,3 655,6
m a te r ia ły p o śre d n ie 356,0 372,8 240,8
- 444 -
K o s z ty ro b o c iz n y b e zp o śre d n ie j na je d n o s tk ę p ro d u k tu 1.080,5 z ł są za w y s o k ie . U m o ty w o w a n ie tego z ja w is k a i n a rzu ca ją ce się stąd ś ro d k i, ja k ie n a le ż y stosow ać w c e lu ic h zm n ie jsze n ia , ja k w p o p rz e d n io o m a w ia n y m za kła d zie .
K o s z ty e n e rg ii e le k try c z n e j w yn o szą aż 284,3 z ł na je d n o s tk ę p ro d u k c y jn ą . P oniew aż in n e za
k ła d y n ie z u ż y w a ją e n e rg ii o b ce j w ogóle lu b ty lk o w m in im a ln y m s to p n iu i a z u ż y c ie m a te ria łó w p o śre d n ich , gdzie się k r y je o b o k k o s z tó w ro b o c iz n y z a m k n ię ty c h w p o z y c ji „R o b o c iz n a b e zp o śre d n ia "
k o s z t e n e rg ii w ła s n e j, n ie je s t niższe od p rz e cię tn e g o z u ż y c ia na zakładach , w s k a z u je to na p o w a ż n y b łą d o rg a n iz a c y jn y . W c e lu zm n ie jsze n ia k o s z tó w e le k tro e n e rg ii n a le ż y poddać g ospod ar
k ę e le k tro e n e rg ią ś c is łe j k o n tr o li i z m n ie js z y ć z u ż y c ie e n e rg ii do m in im u m . P ra w d o p o d o b n ie na s k u te k z łe j iz o la c ji p rz e w o d ó w p o w s ta ją u p ły w y p rą d u do zie m i. N a jle p ie j zastosow ać podobne ro z w ią z a n ie o rg a n iz a c y jn e w d zie d z in ie ene rg e ty c z n e j ja k w in n y c h zakładach , k tó re z u ż y tk o - w u ją do napędu m aszyn p ro d u k c y jn y c h en e rg ię p a ry w o d n e j i p ro d u k u ją ta n ią en e rg ię e le k try c z ną d la c e ló w o ś w ie tle n io w y c h .
Z a k ła d n ie je s t w p e łn i w y z y s k a n y . S topień z a tru d n ie n ia je s t n ie w ą tp liw ie d a le k i od m o ż liw e go do o s ią g n ię cia o p ty m a ln e g o stanu z a tru d n ie n ia . M ó w ią o ty m w y s o k ie k o s z ty odnoszące się do r o b o tn ik ó w gospodarczych, płac i św ia d cze ń p ra c o w n ik ó w u m y s ło w y c h i o d p isó w . Z a k ła d w in ie n k o n ie c z n ie z w ię k s z y ć p ro d u k c ję i w te n sposób dążyć do zm n ie js z e n ia k o s z tó w s ta ły c h w p rz e li
cze n iu na je d n o s tk ę p ro d u k tu . Z a k ła d C.
Z a k ła d C. G. I-v
ro b o c iz n a bezpośr. 1.025,2 942,4 869,4
ro b o c iz n a gospod. 589,2 293,2 443,8
u r lo p y i św iadcz.
ro b o tn ik ó w 841,8 53,6 798,0
p łace i św iadcz.
prac. u m y s ło w y c h 347,5 138,2 312,9
o d p is y 739,4 454,8 572,5
m a te ria ły pośr. 403,2 359,3 245,7
Z a k ła d p ra c u je p o d k a ż d y m w zg lę d e m n ie g o spodarnie . R o b o cizn a b ezpośred nia w yn o szą ca 1.025,2 zł w y k a z u je duże o d c h y le n ie od p rz e c ię tn y c h k o s z tó w ro b o c iz n y b e zp o śre d n ie j w in n y c h za kła d a ch . W s k a z u je to na m a łą w y d a jn o ś ć p ra c o w n ik ó w fiz y c z n y c h i z ły istan urządzeń p ro d u k c y jn y c h .
K o s z ty stałe o s ią g n ę ły p o z io m n ie n o to w a n y w in n y c h zakładach . D e c y d u je to o n ie p o w o d z e n iu z a kła d u , k t ó r y w y k a z u je k o s z t w ła s n y je d n o s tk i p ro d u k tu w w y s o k o ś c i aż 4.601,1.
Z u ż y c ie m a te ria łó w p o ś re d n ic h na 403,2 na H)00 szt. fa b ry k a tó w u ja w n ia ro z rz u tn ą w n a jw y ż szym s to p n iu g ospod arkę m a te ria ło w ą — n ie w ą t
p liw ie zachodzą kradzieże.
U rlo p y i św ia d c z e n ia ro b o tn ik ó w 841,8 w ze
s ta w ie n iu z k o s z ta m i te g o samego ro d z a ju w in n y c h z a k ła d a c h p o z w a la ją n a s tw ie rd z e n ie , że za
k ła d bardzo późno ro zp o czą ł w io s e n n ą p ro d u k c ję . N a le ż y uznać go za sezonow y. O d p a d a ją w te d y
O rMd (!)ft
D)<D
U
44•wd
N 03
OO O
U
44d TJO M
a
44ar
■łH 03 O a
"d as
a
d
• H
d
d<D N u
• H pH 0) Nn a
£ rd
U i *
d
03 r*Hd
£
¡5
o
■HN 03 O 44
• »0) HI
d d d
-o
£ M Oa
0)
£o
■d
pHd-ł
44 dN
i -N T)er
445 -
w yiso kie w b a d a n y m o k re sie k o s z ty p ła tn y c h u r lo p ó w w czasie p o s to ju zim o w e g o (w o k re s ie m a r
tw y m p ra c o w n ic y fiz y c z n i o trz y m u ją p ła tn y u rlo p tr w a ją c y przez c a ły okre s p o s to ju zim o w e g o ).
W ce lu u s p ra w n ie n ia p ra c y k ie r o w n ic tw o za
k ła d u w in n o :
1. usunąć n ie z d o ln y c h p ra c o w n ik ó w ;
2. zabiegać, a b y p a n o w a ły w ś ró d z a ło g i a k ty w n o ść i zapał do p ra c y ;
3. d o p ro w a d z ić stan u rządzeń do n o rm a ln e g o sta
n u u ż y w a ln o ś c i;
4. zbadać, c z y n ie m a p rz e ro s tó w w ś ró d p ra c o w n ik ó w g o sp o d a rczych i u m y s ło w y c h , zbę
d n y c h p ra c o w n ik ó w z w o ln ić ;
5. przez p o d n ie s ie n ie s p ra w n o ś c i u rządzeń dążyć do p o d n ie s ie n ia w w y s o k im s to p n iu p ro d u k c ji;
6. z a o strzyć k o n tr o lę w gospodarce m a te ria ło w e j, śle d zić czy n ie zachodzą kra d zie że , z w ła szcza je ż e li ch o d zi o p a liw o ;
7. z a k ła d p o w in ie n ro z w a ż y ć czy n ie b y ło b y w skazane za stą p ie n ie s ta ry c h urządzeń — n o w y m i o w ię k s z e j p ro d u k c y jn o ś c i i dążyć do u d o s k o n a le n ia m e to d d z ia ła n ia ta k w p ro d u k c ji, ja k i w d zie d z in ie m a g a z y n o w a n ia m a te ria łó w .
T y lk o pobieżn e z a n a liz o w a n ie g o s p o d a rk i w y żej o m a w ia n y c h z a k ła d ó w d o s ta rc z y ło ta k cennego m a te ria łu o p ra c y ty c h je d n o s te k g o sp o d a rczych 1).
P o m ija się tu ró w n o cze śn ie rzu ca ją ce się w oczy różne n ie ś c is ło ś c i i b ra k i w ks ię g o w o ś c i, ś w ia d czące ró w n ie ż o n ie d o c ią g n ię c ia c h o rg a n iz a c y j
n y c h (np. o grom ne ró ż n ic e w k o s zta ch m a te ria łó w b ezpośred nich, m im o że s u ro w ie c (glina) je s t w ła s n y i z a k ła d y w in n y u ż y w a ć ty c h sa m ych cen ro z lic z e n io w y c h ). Przed p rz y s tą p ie n ie m do a n a liz y n a le ż a ło d o ko n a ć w s tę p n e j k o n tr o li k o s z tó w za
le c a n e j przez J. G o rc z y c ę 2).
K o n tro la ta k a m a za zadanie u s ta lić :
1. c z y w o b lic z e n ia c h n ie p o m in ię to ja k ie g o ś k o s z tu ;
2. czy s to s o w a n y system o b ra c h u n k o w y je s t w y s ta rcza ją co p rz e jrz y s ty i ła t w y do k o n tr o li;
3. czy n a le ż y c ie z a k w a lifik o w a n o k o s z ty w g. r o d z a ju i p la c ó w e k k o s z tó w ;
4. c z y is tn ie je zgodność k s ię g o w o ś c i g łó w n e j z fa b ry c z n ą ;
5. c z y w a rku szu ro z lic z e n io w y m u w z g lę d n io n o w s z y s tk ie k o s z ty p rz y p a d a ją c e na d a n y okres;
6. c z y p o d k ła d y spraw ozdaw cze są n a le ż y c ie o p ra co w a n e ta k p o d w zg lę d e m fo rm a ln y m (ce
lo w o ś ć u k ła d u s to s o w a n y c h fo rm u la rz y ) ja k i m a te ria ln y m ;
7. czy ro z lic z e n ie k o s z tó w na p la c ó w k i i je d n o s tk i p ro d u k tó w o d b y w a się p ra w id ło w o .
Bez w ą tp ie n ia w y n ik i a n a liz y b y ły b y w te d y m n ie j o g ó ln ik o w e i p rz y za sto so w a n iu b a rd z ie j szczegółow e go ro z b ic ia k o s z tó w u w z g lę d n io n y c h w p o ró w n a n iu n a p ro w a d z a ły b y na w ię c e j k o n k r e t
ne w n io s k i d o tyczą ce ulepszeń o rg a n iz a c y jn y c h i k ie r u n k u pra c z m ie rz a ją c y c h do u s p ra w n ie n ia p ro d u k c ji.
N a w s tę p ie o m a w ia n e p o ró w n a n ie u w z g lę d n ia ło k o s z ty p r o d u k c ji p rz e lic z o n e na je d n o s tk ę w y tw o ru . P o ró w n a n ie su m y k o s z tó w p rz y w y łą c z n y m p o d z ia le na g ru p y n ie d a je u żyte czn e g o w y n ik u , p o n ie w a ż tru d n o sp o tka ć z a k ła d y o te j sa
m e j s tru k tu rz e .
Duże w a rto ś c i daje m ię d z y z a k ła d o w e p o ró w n a n ie m ie js c p o w s ta w a n ia k o sztó w , o ile is tn ie je je d n o lity i z n o rm a liz o w a n y p la n p o d z ia łu k o s z tó w na ic h m ie js c a p o w s ta w a n ia . J e d n a k te c h n ic z n o - ra e h u n k o w e u je d n o lic e n ie n a p o ty k a tu na o g ro m ne tru d n o ś c i1).
P o ró w n a n ie m ię d z y z a k ła d o w e k o s z tó w o d sła n ia słabe s tro n y p rz e d s ię b io rs tw a w d zie d z in ie m e to d , p ra c y . Stąd m ożna zd o b yć n a d z w y c z a j cenne p u n k ty o p a rc ia d la tw ó rc z e j p ra c y nad p o d n ie s ie n ie m g ospod arności i w y d a jn o ś c i w p o szcze g ó ln ych za kła d a c h i w re z u lta c ie o trz y m a ć w yższą re n to w n o ść.
P o ró w n a n ie m ię d z y z a k ła d o w e daje p o m y ś ln e w y n ik i po d w a ru n k ie m p e łn e j za u fa n ia w s p ó łp ra c y w s z y s tk ic h p rz e d s ię b io rs tw je d n e j gałęzi gospo
d a rcze j. N a le ż y tą a tm osferę w za je m n e g o za u fa n ia s tw o rz ą z je d n o cze n ia i zrzeszenia, je ż e li p rze p ro w a d z ą p o ró w n a n ie bez z a rz u tu w y k lu c z a ją c każde n ie p o trz e b n e i niepożą dane o d s ła n ia n ie w e w n ę trz n y c h d a n y c h o z a k ła d z ie i o p u b lik u ją w y n ik i p o ró w n a ń ja k o lic z b y s to su n ko w e i za p o m o cą s y m b o li.
mgr A , Kujath
*) B adania w teren ie przeprow adzone na s k u te k p o w y ż szych u w a g o p ra c y z a k ła d ó w d a ły te same w y n ik i.
2) J. G orczyca str. 17.
B Fischer, Hess, Seebauer, str. 364.
K ro n ik a s k a rb o w a
O p la ta s k a rb o w a w sp ra w a ch a k c y z o w y c h W o b e c lic z n y c h z a p y ta ń i w ą tp liw o ś c i oraz z: u w a g i na m y ln ą in te rp re ta c ję n ie k tó r y c h p rz e p is ó w d e k re tu z d n ia 3 lu te g o 1947 r. o o p ła cie s k a rb o w e j w z a sto so w a n iu do pism , sp o rzą d za n y c h w z w ią z k u z p o s ta n o w ie n ia m i p ra w a a k c y zow ego w y ja ś n io n o , że przez u ż y te w poz. 2 lit . j.
T a b e li o p ła t s k a rb o w y c h (za łą c z n ik do p o w o ła nego d e k re tu o o p ła cie s k a rb o w e j) o kre ś le n ie uze zw o le n ie na stałe p ro w a d z e n ie p rz e d s ię b io r
s tw a w y m a g a ją c e g o k o n c e s ji" n a le ż y ro zu m ie ć W szelkie z e z w o le n ia na stałe w y k o n y w a n ie ty c h
czy in n y c h c z y n n o ś c i w c h o d z ą c y c h w zakres d z ia ła ln o ś c i p rz e d s ię b io rs tw a , o ile w y k o n y w a n ie ic h w y m a g a ze zw o le n ia , n ie za le żn ie od tego, czy c z y n n o ś c i te w y c z e rp u ją całość d z ia ła ln o ś c i p rz e d s ię b io rs tw a c z y t y lk o fra g m e n t te j d z ia ła l
ności. O p ła c ie w ię c s k a rb o w e j p o d le g a ją n ie ty lk o z e z w o le n ia na w y ró b , p rzerób, ro z le w , p ro w a d z e n ie w o ln e g o s k ła d u p ro d u k tó w a k c y z o w y c h , lecz ró w n ie ż z e z w o le n ia na sprzedaż.
Z g ło sze n ia p ro w a d z e n ia p rz e d s ię b o rs tw a nie w y m a g a ją c e g o k o n c e s ji (zezw olenia) składane w d o p e łn ie n iu u s ta w o w e g o o b o w ią z k u — n ie są po-
- 446 -
d a n ia m i w ro z u m ie n iu d e k re tu o o p ła c ie s k a rb o w e j.
Co do o p ła t s k a rb o w y c h z w ią z a n y c h ze s p ra w o zd a n ie m (w e ry fik a c ją ) p rz e d s ię b io rs tw a k c y z o w y c h — zło że n ie szczegółow ego opisu w s z y s tk ic h b u d y n k ó w i pom ieszczeń oraz te c h n iczn e g o o p isu urządzenia , ja k ró w n ie ż z a w ia d o m ie n ie o zm ia n ie u rzą d ze n ia — n a le ż y tra k to w a ć ja k o p o d a n ia o urzą d ze n ie p rz e d s ię b io rs tw a . W ła dza s k a rb o w a b o w ie m m a p ra w o p rzed dopuszcze
n ie m p rz e d s ię b io rs tw a do ru c h u zażądać zm ia n y lu b u z u p e łn ie n ia urządzeń, a za ró w n o s p ra w d ze n ie o m a w ia n e g o o p isu urządzenia ja k i zm ia n w w u rz ą d z e n iu i opisie w ym a g a o g lę d z in na m iejscu.
W ś w ie tle p o w y ż s z y c h w y ja ś n ie ń oraz zg o d n ie z o b o w ią z u ją c y m i p rz e p is a m i p ra w n y m i a w szczególno ści z p rz e p is a m i d e k re tó w : o o p ła cie s k a rb o w e j, o p ra w ie a k c y z o w y m i p o s tę p o w a n iu a k c y z o w y m — n a le ż y od podań i ś w ia d e c tw w z a kre sie p ra w a a k c y z o w e g o p o b ie ra ć o p ła tę s k a r
b o w ą w n a s tę p u ją c e j w y s o k o ś c i:
C w y s o k o ś ć
p. P R Z E D M IO T o p ła ty s k a r
b o w e j zł 1 . a) Z g ło sze n ia w y ro b u p iw a
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 2. a) Z g ło sze n ie w y ro b u e k s tra k tó w
p iw n y c h
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 3. a) P odanie o ze z w o le n ie na w y
ró b p iw a o z a w a rto ś c i p o n iż e j 1% a lk o h o lu w brzeczce p o d s ta w o w e j
b) Z e z w o le n ie
4. a) Z g ło sze n ie h u rto w e j i d e ta lic z n e j sprzedaży p iw a
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 5. a) P odanie o z e zw o le n ie na ro z
le w p iw a poza b ro w a re m w detal, sprzedażach p iw a b) Z e z w o le n ie
n ie p odleg a 1000 n ie pod le g a
1000
500 1500 n ie po d le g a
1000
500 1500 6. a) Z g ło sze n ie h u rto w e j i d e licz-
lic z n e j sprzedaży e k s tra k tó w p iw n y c h
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 7. a) P odanie o ze z w o le n ie na w y
ró b n a p o jó w w in n y c h b) Z e z w o le n ie
8. a) P odanie o z e zw o le n ie na h u r-
n ie po d le g a 1000
500 1500 to w ą sprzedaż n a p o jó w w in n y c h 500
b) Z e z w o le n ie 1500
9. a) Z g ło sze n ie d e ta lic z n e j sprze
daży n a p o jó w w in n y c h n ie p odleg a b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 1000 10. a) Z g ło sze n ie sam oistnego p rz e d
s ię b io rs tw a tło c z e n ia s o k ó w n ie p odleg a b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 1000 11. a) Z głoszenie w y ro b u k w a s u w ę
g lo w e g o n ie pod le g a
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 1000 12. a) P odanie o z e zw o le n ie na w y
ró b k w a s u o cto w e g o 500
b) Z e z w o le n ie 1500
13. a) Z g ło sze n ie w y tw ó r n i k s ią ż e czek b ib u łk o w y c h i g ilz b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 14. a) P odanie o z e zw o le n ie na ro z
le w i ro z cie ń cza n ie k w a s u o cto w e g o
b) Z e z w o le n ie
15 a) Z głoszenie w y ro b u b ib u łk i b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 16. a) Z g ło sze n ie w y ro b u c u k ru
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 17. a) Z głoszenie h u rto w e j sprzeda
ż y c u k ru
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 18. a) Z g ło sze n ie w y ro b u c u k ru
s k ro b io w e g o
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 19. a) Z głoszenie w y ro b u s k ro b i,
m ą c z k i s k ro b io w e j i d e k s try n b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 20. a) Z g ło sze n ie h u rto w e j sprzeda
ż y c u k ru s k ro b io w e g o b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 21. a) P odanie o z e zw o le n ie na w y
ró b i p rz e ró b s z tu czn ych ś ro d k ó w s ło d zą cych
b) Z e z w o le n ie
22 a) P odanie o ze z w o le n ie na h u r to w ą sprzedaż sztu czn ych ś ro d k ó w sło d zą cych
b) Z e z w o le n ie
23. a) Z g ło sze n ie d e ta lic z n e j sprze
d aży s z tu czn ych ś ro d k ó w s ło dzących
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 24. a) P odanie o z e zw o le n ie na w y
ró b k a r t do g ry b) Z e z w o le n ie
25. a) Z g ło sze n ie sprzedaży k a r t do g ry
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 26. a) P odanie o z e zw o le n ie na w y
ró b d ro żd ży b) Z e z w o le n ie
27. a) Z głoszenie h u rto w e j sprzeda
ż y d ro żd ży
b) P o tw ie rd z e n ie zgłoszenia 28. a) P odanie o ze z w o le n ie na p ro
w a d ze n ie w o ln e g o s k ła d u p ro d u k tó w a k c y z o w y c h
b) Z e z w o le n ie
29. a) Z głoszenie p rz e d s ię b o rs tw a na 30 d n i przed u ru c h o m ie n ie m p rz y d o łą c z e n iu o p isu b u d y n k ó w i pom ieszczeń oraz o pisu te ch n iczn e g o urzą d ze n ia ce
le m p rz e p ro w a d z e n ia s p ra w dzenia p rz e d s ię b io rs tw a b) Z a tw ie rd z e n ie p ro to k ó łu
sp ra w d z e n ia od egzem plarza w y d a w a n e g o s tro n ie
30. a) Z głoszenie zm ia n w u rzą d ze n iu i o p isie p o s tę p o w a n ia te ch n iczn e g o sp ra w d zo n e g o p rz e d s ię b io rs tw a
n ie p odleg a 1000
500 1500 n ie p odleg a
1000 n ie p odleg a
1000 "
n ie p odleg a 1000 n ie p odleg a
1000 n ie podleg a
1000 n ie podleg a
1000
500 1500
500 1500
n ie p odleg a 1000
500 1500 n ie p odleg a
1000 500 1500 n ie po d le g a
1000
500 1500
1000
50
1000
(a kce p t czę ścio w y). K ażde in n e odstą p ie n ie od tre ś c i w e ksla, zam ieszczone w p rz y ję c iu , u w a ża się za o d m ow ę p rz y ję c ia , je d n a k a k c e p ta n t o d p o w ia d a w e d łu g tre ś c i sw ego p rz y ję c ia . J e że li tra s a t p rz e k re ś lił p rz y ję c ie przed z w ró c e n ie m w e ksla , uw aża się, że p rz y ję c ia o d m ó w ił, c h y b a że przed p rz e k re ś le n ie m z a w ia d o m ił p iś m ie n n ie 0 p rz y ję c iu posiadacza lu b k o g o k o lw ie k z p o d p isa n ych na w e k s lu . P rze d sta w ie n ia do p rz y ję c ia d o k o n u je p o s ia dacz w e k s la albo n a w e t k a żd y, k to te n w e k s e l m a a w ię c bank, posła n ie c in d o sa ta riu sza p rz e d u p ły w e m te rm in u p ła tn o ś c i w lo k a lu p rz e d s ię b io rs tw a lu b m ie s z k a n iu tr a sata w z w y k ły c h g o d zin a ch h a n d lo w y c h . T ra sa t m oże żądać, a b y m u w e k s e l p rz e d s ta w io n o p o n o w n ie do p r z y ję c ia n a z a ju trz po p ie rw s z y m p rz e d sta w ie n iu , g d y chce m ieć czas do n a m ysłu . W ty m p rz y p a d k u posiadacz nie ma o b o w ią z k u p o z o sta w ie n ia w rę k u tra s a ta w e k s la p rz e d sta w io n e g o do p rz y ję c ia . O d m o w a p rz y ję c ia w in n a b y ć s tw ie rd z o n a w fo rm ie p ro te s tu z p o w o d u n ie p rz y ję c ia .
Zakaz p rz e d s ta w ie n ia do p rz y ję c ia m oże w y d a ć na w e k s lu w y s ta w c a , w y ją w s z y g d y w c e lu o c h ro n y in te resu tra sa ta chodzi o w e k s le p ła tn e u o so b y trz e c ie j, w.
d o m ic y lo w a n e oraz p ła tn e w p e w ie n czas po dkazaniu . W y s ta w c a może ró w n ie ż zastrzec, że p rz e d sta w ie n ie do p rz y ję c ia n ie może n a stą p ić przed o zn a czo n ym dniem . W k a ż d y m w e k s lu w y s ta w c a m oże zastrzec, iż m a b y ć p rz e d s ta w io n y do p rz y ję c ia z oznaczeniem lu b bez ozna
czenia te rm in u (nakaz p rze d sta w ie n ia ). O ile w y s ta w c a nie z a b ro n ił p rz e d s ta w ie n ia , k a ż d y in d o sa n t m oże zastrzec, że w e k s e l m a b y ć p rz e d s ta w io n y do p rz y ję c ia z oznacze
n ie m lu b bez oznaczenia te rm in u U s ta w o w y nakaz p rz e d s ta w ie n ia is tn ie je p rz y w e k s lu p ła tn y m n a p e w ie n czas po o ka za n iu i w y n o s i je d e n r o k od d n ia w y s ta w ie n ia , W y s ta w c a m oże o znaczyć k r ó ts z y łu b d łu ż s z y te rm in a in d o s a n c i m ogą te rm in y te s k ró c ić . P rz y ję c ie w in n o b y ć w te d y datow ane, a b ra k d a ty, w celu z a ch o w a n ia p ra w do z w ro tn e g o p o s z u k iw a n ia p rz e c iw k o in d o sa n to m 1 w y s ta w c y , w in ie n p o siada cz s tw ie rd z ić p ro te ste m .
W s z y s tk ie p ra w a z w e k s la p rze n o si się p rz y p o m o c y in d o su , i j ośw ia d cze n ia um ieszczonego n a o d w ro tn e ) s tro m e (g rzb ie cie — in dorso) albo na p rz e d łu ż k u (allonge) podpisa nego przez w ie rz y c ie la w e k s lo w e g o (re m ite n ta ), k t ó r y przez to s ta je się indosantem . T ego, k t ó r y w e k s e l
W e k s e l 9>
K artoteka Tyg. Gosp. 38/48 — 353
W e k s e l 10)
o trz y m u je na p o d sta w ie indosu, n a z y w a m y in d o s a ta riu - szem. In d o sa ta riu sze m m oże b y ć ró w n ie ż tra s a t bez w z g lę d u na to c z y p r z y ją ł on w e k s e l c z y n ie a ta kże w y s ta w c a lu b każda in n a osoba w e k s lo w o zobow iązana. O so b y te m o g ą w e k s e l d a le j in d o so w a ć (art. 11). Indos p o w in ie n b y ć b e z w a ru n k o w y . W a ru n k i, od k tó ry c h uza le żn io n o indos, uw aża się za n ienap isane N ie w a ż n y je s t indos na część su m y w e k s lo w e j (art. 12). W zależności od fo rm y ro z ró ż n ia m y indos z u p e łn y o ra z indos in blanco. P ie rw s z y z n ic h za w ie ra n a z w is k o in d o sa ta riu sza z w y k le po s ło w a c h ,,u stę p u ję na z le c e n ie ", po d p is indosan ta ora z m ie j
sce i dzień ośw iadczenia. P rz y indosie in b la n co w y s tę p u je ty lk o podpis in d o sa n ta . W ty m p rz y p a d k u indos je s t ty lk o w a żn y, je ż e li zo s ta ł n a p is a n y na o d w ro tn e j s tro n ie w e k s la łu b p rz e d łu ż k u . K a ż d y posiadacz w e ksla z in d o su in b la n co może:
1. w y p e łn ić indos n a z w is k ie m w ła s n y m lu b in n e j oso
bę (tzn. w fo rm ie indosu b la n k o w e g o lu b pełnego),
2. in d o so w a ć w e k s e l d a le j in b la n c o lu b na in n ą oso
b ę (zzn. w fo rm ie indosu b la n k o w e g o lu b pełneg o),
3. przenieść w e k s e l na in n ą osobę bez w y p e łn ie n ia in d o su in blanco i bez in d o s o w a n ia (tzn. w ręcza w e k s e l sw em u n a s tę p c y ani nie u z u p e łn ia ją c p o p rze d n ie g o in dosu b la n k o w e g o ani n ie s k ła d a ją c swego podpisu).
Je że li indos za w ie ra w z m ia n k ę ,,w a lu ta do o d e b ra n ia "
„ d o in k a s a ", „p e r p ro c u ra " lu b inną w zm ia n kę , oznacza
ją c ą ty lk o p e łn o m o c n ic tw o , natenczas posiadacz m oże w y k o n y w a ć w s z y s tk ie p ra w a w e k s lu , nie może go je d n a k in d o so w a ć in a cze j, ja k ty lk o ze s k u tk a m i p e łn o m o c n i
ctw a . W ty m p rz y p a d k u d łu ż n ic y w e k s lo w i m ogą za
sła n ia ć się w o b e c posiadacza ty lk o za rzu ta m i słu żą cym i im p rz e c iw in d o s a n to w i. (art. 18). Jeżeli indos z a w ie ra w z m ia n k ę „ w a lu ta na zabezpieczenie", „ w a lu ta w za sta w "
lu b ja k ą k o lw ie k in n ą w zm ia n kę , w y ra ż a ją c ą zastaw (indos za sta w n iczy), posiadacz może w y k o n y w a ć w s z y s tk ie p ra w a z w e k s la , w sze la ko indos jego m a znaczenie je d y n ie in d o s u pełnom ocn iczego.
Indos po te rm in ie p ła tn o ś c i jin d o s p o te rm in o w y ) ma te same s k u tk i, co indos p rzed ty m te rm in e m ' Indos je d n a k po proteście z p o w o d u n ie za p ła ce n ia lu b po u p ły w ie te rm in u u sta n o w io n e g o dla p ro te s tu m a ty lk o s k u tk i z w y -
K arto te ka T vg Gosp 38'48 - 354
W e k s e l 1])
•kiego p rze le w u . P rz y jm u je się, że indos bez, d a ty został
■dokonany przed u p ły w e m te rm in u u s ta n o w io n e g o dla
•protestu.
• In d o s a n t może z a b ro n ić dalszego Lndosow ania (w eksel
■imienny); w ty m p rz y p a d k u n ie o d p o w ia d a w o b e c n a stę p n y c h indosata riu szów -
i S k u tk ie m p ra w n y m in d o su je s t:
1. p rze n ie sie n ie w s z y s tk ic h p ra w z w e k s la na indosata- riusza,
•2. w b ra k u p rz e c iw n e g o zastrzeżenia, o d p o w ie d zia ln o ść in d o sa n ta za p rz y ję c ie i zap ła tę w e ksla ,
3- legitym acja form alna posiadacza w eksla, je ż e li może : się w y k a z a ć n ie p rz e rw a n y m szeregiem in d o só w . P rze
k re ś lo n e in d o s y u w aża się w ty m w z g lę d z ie ' za nie is t
n ie ją ce . L e g ity m a c ja fo rm a ln a d a je w s z e lk ie p ra w a w y n ik a ją c e z d o k u m e n tu a osoby, p rz e c iw k tó r y m d o chodzi się p ra w z w e ksla , nie m ogą w o b e c posiadacza zasłaniać się za rzu ta m i, o p a rty m i n a s w y c h sto su n ka ch o s o b is ty c h z w y s ta w c ą lu b z p o siada czam i p o p rz e d n im i, c h y b a że posiadacz, n a b y w a ją c w e k s e l, d z ia ła ł ś w ia d o m ie na szkodę d łu żn ika .
Z a p ła tę w e k s la m ożna zabezpieczyć poręczeniem w eks
low ym (aval) co do ca ło ści s u m y w e k s lo w e j lu b co do je j części. P oręczenie um ieszcza się na w e k s lu lu b prze-
■dłużku i oznacza w y ra z e m „p o rę cza m "- Sam podpis na
■przedniej s tro n ie w e k s la u w a ża się za u d zie le n ie p o rę czenia, w y ją w s z y g d y je s t to p odpis w y s ta w c y lu b tr a sata. P oręczenie w in n o w s k a z y w a ć , za k o g o je dano, a w b ra k u w z m ia n k i u w aża się, że je dano za w y s ta w c ę . P o rę c z y c ie l o d p o w ia d a ta k samo ja k ten, za k o g o porę- c z y ł, c h o cia żb y zo b o w ią za n ie , za k tó re poręcza, b y ło n ie ważne z w y ją tk ie m w a d y fo rm a ln e j-
O b ie g w e k s la k o ń c z y się n o rm a ln ie zapłatą w te rm in ie p ła tn o ści, z w a ln ia ją c ą z zo b o w ią za n ia w e k s lo w e g o . Po
siadacz w e k s la p ła tn e g o w ozn a czo n ym d n iu albo w p e w ie n czas po dacie lu b po okazaniu, p o w in ie n p rze d sta w ić go do z a p ła ty bądź w p ie rw s z y m dniu, w k tó r y m m o
żn a w ym a g a ć z a p ła ty , bądź w je d n y m z d w ó c h n a stęp
n y c h d n i pow sze d n ich . P rze d sta w ie n ie w e k s la w izbie ro z ra c h u n k o w e j je s t ró w n o zn a czn e z p rze d sta w ie n ie m do szapłaty. P rze d sta w ie n ie do z a p ła ty n a stę p u je :
Ksrfr'tpW » Tvg Oosp 38M8 — 355
W e k s e l 12)
a) p rz y w e k s lu tra s o w a n y m — w lo k a lu h a n d lo w y m lu b m ie s z k a n iu tra s a ta podczas z w y k ły c h g odzin h a n d lo w y c h ,
b) p rz y w e k s lu w ła s n y m —• w lo k a lu w y s ta w c y , c) p r z y d o m ic y lu — u d o m ic y lia ta .
W y k u p u ją c y w e k s e l w in ie n 1) zbadać c z y p re z e n tu ją c y le g ity m u je się n ie p rz e rw a n y m szeregiem in d o s ó w tj.
c z y posiada le g ity m a c ję fo rm a ln ą oraz 2) m oże p rz y za
p ła c ie żądać w y d a n ia w e k s la p o k w ito w a n e g o przez p o siadacza. Posiadacz n ie m oże o d m ó w ić p rz y ję c ia z a p ła ty czę ścio w e j, nie m a je d n a k o b o w ią z k u p rz y jm o w a n ia za
p ła ty p rze d te rm in e m p ła tn o ś c i. K to . p ła c i przed te rm i
nem p ła tn o ś c i, c z y n i to na w ła sn e n ie b e zp ie cze ń stw o . Zw rotne poszukiw anie je s t n astępstw e m n ie p rz y ję c ia lu b n ie z a p ła c e n ia w e k s la i p o le g a na ty m , że posiadacz w e k s la z w ra c a się do in n y c h p o p rz e d n ik ó w z żądaniem uiszczenia n ie p rz y ję te j lu b n ie z a p ła c o n e j s u m y w e k s lo w e j w ra z z o d s e tk a m i i in n y m i k o s z ta m i u b o c z n y m i. P o
siadacz w e k s la m oże w y k o n y w a ć z w ro tn e p o s z u k iw a n ia . 1. p o te rm in ie p ła tn o ś c i p rz e c iw inodsan tom , w y s ta w c y
tu d zie ż in n y m d łu ż n ik o m w e k s lo w y m , je ż e li za p ła ta n ie n a s tą p iła ,
2. p rze d te rm in e m p ła tn o ś c i, je ż e li o d m ó w io n o p rz y ję c ia , je ż e li o tw a rto p o stę p o w a n ie u k ła d o w e , ogłoszono u- p a d ło ść trasata, je ż e li tra s a t za p rze sta ł p ła c e n ia d łu g ó w lu b p rz e p ro w a d zo n o b ezskuteczn ie e g ze ku cję z je g o m a ją tk u . O d m o w a p rz y ję c ia lu b z a p ła ty w in n a b y ć s tw ie rd z o n a a kte m p u b lic z n y m w te rm in ie p rz e d s ta w ie n ia w e k s la do p rz y ję c ia . P ro te st z p o w o d u n ie za p ła ce n ia w e k s la z ś c is ły m te rm in e m p ła tn o ś c i łu b p ła tn e g o w p e w ie n czas po d acie lu b po o ka z a n iu p o w in ie n b y ć d o k o n a n y w je d n y m z d w ó c h d n i p o w sze d n ich , n a s tę p u ją c y c h po d n iu p ła tn o ści.
Posiadacz w e k s la p o w in ie n o n ie p rz y ję c iu lu b n ie z a p ła ce n iu z a w ia d o m ić sw o je g o in d o sa n ta i w y s ta w c ę (obo
w iązek n otyfikacji) w c ią g u czterech d n i p o w sze d n ich n a s tę p u ją c y c h po d n iu p ro te s tu , a w p rz y p a d k u zastrzeżenia ,,bez k o s z tó w " po d n iu przedstaw ien ia- K a ż d y in d o s a n t p o w in ie n w ciągu 2 d n i pow szedn ich, n a s tę p u ją c y c h po dniu, w k tó r y m o trz y m a ł za w ia d o m ie n ie , podać do w ia d o m o ś c i s w o je g o p o p rz e d n ik a i je g o p o rę c z y c ie la o trz y m a n ie za
w ia d o m ie n ia . Jeżeli in d o s a n t n ie w s k a z a ł swego adresu
K artoteka Tyig. Gosp. 38/48 — 356
W e k s e l 13)
lu b p o d a ł go w sposób n ie c z y te ln y , w y s ta rc z y z a w ia d o m ie n ie poprze d za ją ce g o go in d o sa n ta Z a w ia d o m ie n ia m ożna d okona ć w ja k ik o lw ie k sposób, n a w e t przez p ro ste o desłan ie w e ksla . K to nie z a w ia d o m i w w ła ś c iw y m cza
sie, n ie tra c i p ra w z w e k s la , ale o d p o w ia d a za szkodę spo
w o d o w a n ą s w y m n ie d b a lstw e m . O d pro te stu , ja k o w a ru n k u zw ro tn e g o p o s z u k iw a n ia , może w y s ta w c a , in d o sa n t albo p o rę c z y c ie l z w o ln ić posiadacza przez um ieszczenie na w e k s lu zastrzeżenia „bez k o s z tó w ", „b e z p ro te s tu " lu b in n e g o rów noznacznego- P re te n sja do z w ro tn ie z o b o w ią zanego o b e jm u je ;.
1. n ie p rz y ję tą lu b nie za p ła co n ą sumę w e k s lo w ą w ra z z odsetkam i, je ż e li je zastrzeżono,
2. o d s e tk i w w y s o k o ś c i 6% ,
3. k o s z ty p ro te stu , d o k o n a n y c h za w ia d o m ie ń tudzież in n y c h ko sztó w ,
4. p r o w iz ji k o m is o w e j, k tó ra w b ra k u u m o w y w y n o s i Ve% od su m y w e k s lo w e j.
K to w e k s e l w y k u p ił, m oże żądać od s w o ic h p o p rze d n ik ó w c a łk o w ite j su m y zapłacon ej w ra z z da lszym i w y m ie n io n y m i w y ż e j należno ściam i. W e k s lo w o z o b o w ią za n i o d p o w ia d a ją w obec posiadacza s o lid a rn ie i może on d o chodzić s w y c h roszczeń p rz e c iw jednem u, k ilk u lu b w s z y s tk im d łu ż n ik o m bez p o trz e b y z a ch o w a n ia p o rzą d ku , w ja k im 's ię zo b o w ią za li- T a k ie samo p ra w o m a ka ż d y d łu ż n ik w e k s lo w y , k tó r y w e k s e l w y k u p ił. Indosan t, k t ó r y w e kse l w y k u p ił, może p rz e k re ś lić indos w ła s n y oraz in d o s y n a s tę p n ych ind-osantów.
Z w ro tn ie p o s z u k u ją c y m oże w b ra k u zastrzeżenia p rz e ciw n e g o w y k o n a ć s w o je p ra w o w ten sposób, że na jedneg o z zo b o w ią z a n y c h z w ro tn ie w y s ta w ia n o w y w e kse l (weksel zw rotny). Do s u m y z w ro tn e g o p o s z u k iw a n ia dochodzi w te d y stręczne oraz o p ła ta s te m p lo w a za weksel- T e rm m y z w ro tn e g o p o s z u k iw a n ia u le g a ją p rze d łu że n iu w w y p a d k a c h s iły w yższe j, posiadacz o b o w ią z a n y je st o ty m z a w ia d o m ić sw ego indosanta.
P oniew aż z w ro tn e dochod zenie je s t u c ią ż liw e i ko sz
to w n e , p ra w o w e k s lo w e w p ro w a d z iło in s ty tu c ję w yręcze
nia, ja k o d o d a tk o w e zabezpieczenie p re te n s ji posiadacza w e ksla . D zie je się to- w te n sposób, że w y s ta w c a , in d o sant lu b p o rę c z y c ie l w s k a z u ją osobę, k tó ra m a p rz y ją ć lu b za p ła cić „ w p o trz e b ie ", tzn. w razie o d m o w y ze s tro n y
Kartoteka Tyg. Go«p. 38/43 - 357
W e k s e l 14)
trasata, p o rę c z y c ie la lu b indosan ta. P rz y ję c ie przez w y ręczenie m oże na stą p ić w e w s z y s tk ic h p rz y p a d k a c h , g d y posiadacz w e ksla , co do k tó re g o n ie is tn ie je zakaz p rz e d s ta w ie n ia do p rz y ję c ia , m a p ra w o do z w ro tn e g o p o s z u k i
w a n ia p rzed te rm in e m p ła tn o ś c i. Z a p ła ta przez w y rę c z e n ie może n a stą p ić w e w s z y s tk ic h p rz y p a d ka ch , w k tó r y c h można^ d ochod zić z w ro tn e g o p o s z u k iw a n ia po te rm in ie p ła tn o ś c i lu b przed ty m te rm in e m . P ła cą cy przez, w y r ę czenie n a b y w a p ra w a z w e k s la p rz e c iw w y rę c z o n e m u i w s z y s tk im w e k s lo w o zo b o w ią za n ym , z w y ją tk ie m in d o santa po w y rę c z o n y m -
W a ru n k ie m z w ro tn e g o p o s z u k iw a n ia je s t stw ie rd ze n ie o k o lic z n o ś c i je u z a s a d n ia ją cych za p o ś re d n ic tw e m p ro te stu. P rotest sporządza zasadniczo n o ta riu sz. P o w in ie n on za w ie ra ć: 1) n a z w is k o o so b y, k tó ra żąda p ro te s tu oraz osoby, p rz e c iw k tó r e j p ro te s t m a b y ć d o k o n a n y , 2) s tw ie r dzenie, że osoba, p rz e c iw k tó r e j p ro te s t m a b y ć d o k o n a n y , n ie u c z y n iła zadość w e z w a n iu albo s tw ie rd z e n ie , że je j n ie zastano albo że n ie m ożna b y ło odnaleźć lo k a lu je j p rz e d s ię b io rs tw a lu b m ieszkania, 3) oznaczenie m ie jsca i dnia, w k tó r y m w e z w a n ia d o k o n a n o , 4) oznaczenie, ile eg ze m p la rzy w e k s lu p rz e d sta w io n o i ja k ie 5) podpis o r ganu sporządzającego p ro te st.
U tra ta w e k s la w s k u te k zagubie nia lu b zniszczenia n ie
¡pow oduje u tr a ty p re te n s ji, g dyż ten, k o m u w e kse l zaginął, może żądać o d sądu g ro d z k ie g o m ie jsca p ła tn o ś c i w e k s la uzna n ia go za u m o rzo n y. N a p o d s ta w ie orzeczenia uzna
ją ce g o w e k s e l za u m o rz o n y , m ożna w y k o n y w a ć w s z y s t
k ie p ra w a z w eksla-
W e k s e l w ła s n y z a w ie ra w s z y s tk ie e le m e n ty w e ksla tra so w a n e g o z w y ją tk ie m p-3, tj. n a z w is k a trasata. W s z y s t
k ie p rze p isy, k tó re stosuje się do w . trasow aneg o, stosuje się ró w n ie ż do w e k s lu w łasnego , o ile n ie s p rz e c iw ia ją się je g o isto cie ,
W p rz e c iw ie ń s tw ie do w e k s la w łasnego , zw anego sola, w e k s e l c ią g n io n y n a z y w a się tratą a po d o k o n a n y m p r z y ję c iu , akceptem - P rz y ję ło się oznaczenie w e k s la tra s o w a nego ja k o prim a, co oznacza je d y n ie , że je s t to p ie rw s z y egzem plarz w e k s lu . D ru g i egzem plarz ta k ie g o samego w e k s la z w ie m y sekunda. W e k s e l z p u n k tu w id z e n ia w ie rz y c ie la w e k s lo w e g o (re m ite n ta ) n a z y w a m y rymesą.
E. W .
Kartoteka T r i . Gosb. 38^48 — 358
Rachunek bieżący (Gonio corrente) ł)
K o d e ks h a n d lo w y o k re śla um o w ę ra c h u n k u bieżącego ja k o um ow ę, przez k tó rą s tro n y z o b o w ią z u ją się m ię d z y sobą, że w y n ik a ją c e z c z y n n o ś c i h a n d lo w y c h w ie r z y te ln o ś c i i św ia d cze n ia obu s tro n z a p isyw a n e będą na ra chu n e k, a ro z lic z e n ie oraz u s ta le n ie (salda) n a d w y ż k i d o k o n y w a n e będzie co p e w ie n czas.
R achune k b ie ż ą c y p o le g a na ty m , że s tro n y re z y g n u ją z n a ty c h m ia s to w e j w y m a g a ln o ś c i p o w s ta ły c h m ię d z y n im i p re te n s y j i godzą się na to, że p re te n s je m a ją b y ć w p is a
ne na ra c h u n e k z ty m . że co p e w ie n czas m a nastąpić ro z lic z e n ie i u sta le n ie , ja k a i dla k tó r e j s tro n y n a d w y ż k a z te g o o kre su w y n ik ła . N p. A . dostarcza B. od czasu do czasu p e w n y c h przedm iotów^ a B. zn ó w in n y c h . A . w p i
suje w ię c należną od B. cenę k u p n a na s w o je d o b ro a obciąża siebie ceną kupna, ja k ą k a żd o ra zo w o m a p ła c ić B. za dostarczone przez n ie g o to w a ry .
Is to tn e d la każdego ra c h u n k u bieżącego są d w a m o m e n ty : 1) n iem ożność d o chod zenia p re te n s y j m im o ic h p ła tn o ś c i i odroczenie sku te czn o ści d o k o n a n y c h zapłat, 2) p e rio d y c z n o ś ć ro z lic z a n ia .
W y m o g ie m ra c h u n k u bieżącego je st, aby d o ty c z y ł w ie rz y te ln o ś c i i św iadczeń z czyn n o ści h a n d lo w y c h . U m o w ę ra c h u n k u bieżącego m ogą zaw rzeć ty lk o k u p c y .
N ie m a m o w y o ra c h u n k u bieżącym , je ż e li t y lk o na rzecz je d n e j s tro n y p o w sta ć m a ją w ie rz y te ln o ś c i, a druga m a je d y n ie uiszczać w p ła ty na p o k ry c ie d łu g ó w , ch o ćb y n a w e t s tro n y stosunek s w ó j n a z w a ły ra c h u n k ie m b ie żą cym , W p rz y p a d k u ty m zachodzi ty lk o k re d y to w a n ie n a le żn o ści aż do u p ły w u o kre su ro z lic z e n ia .
S tosunek ra c h u n k u bieżącego m oże d o ty c z y ć albo w s z e lk ic h in te re s ó w h a n d lo w y c h s tro n albo ty lk o in te re só w pe w n e g o ro d z a ju , zależnie od u m o w y stron. P o m ię d z y ty m i sa m ym i s tro n a m i może is tn ie ć k ilk a ra c h u n k ó w b ie ż ą c y c h co do tra n s a k c ji różnego ro d z a ju .
P oszczególn ym i w ie rz y te ln o ś c ia m i w p is a n y m i na ra c h u n e k n ie m ożna o d d z ie ln ie rozporządzać, a w ię c nie m ożna ic h ani odstąpić ani za sta w ić i n ie m ożna w drodze e g z e k u c ji u zyskać z a ję c ia w ie rz y te ln o ś c i, k tó ra je s t o b ję ta ra c h u n k ie m bieżącym , bo każda ta k a w ie rz y te ln o ś ć tra c i s w o ją o d rę b n o ść przez to, że w p is a n a zostaje na ra ch u n e k'
Kartoteka TyjJ. Gosp. 38/48 — 359
Rachunek bieżący (Conis corrente) 2)
P oszczególn ych w ie rz y te ln o ś c i n ie m ożna także o d d z ie ln ie dochodzić, tzn. n ie m ożna dom agać się z a p ła ty poszczególnej p o z y c ji, za ska rżyć je j albo p ro w a d z ić egze
k u c ji. R o zlicze n ie p rz e d s ta w ia się te c h n ic z n ie ja k o zsu
m o w a n ie obu s tro n ra c h u n k u i w y p ro w a d z e n ie ró ż n ic y m ię d z y ty m i sum am i.
W y n ik a ją c a z ro z lic z e n ia n a d w y ż k a (saldo) je s t p ła tn a n a ty c h m ia s t, ch yb a że n a stą p i p rz e n ie s ie n ie je j na okres dalszy. P rze n ie sie n ie n a d w y ż k i na d a ls z y okre s ro z lic z e n io w y m usi na stą p ić w te d y , g d y stosunek ra c h u n k u b ie żącego n ie k o ń c z y się z u p ły w e m o k re s u ro z lic z e n io w e g o . W te d y saldo p o w in n o b y ć w s ta w io n e do ra c h u n k u .
Je że li stro n a , k tó ra o trz y m a ła ro z lic z e n ie nie p o d n ie sie p rz e c iw n ie m u bez u s p ra w ie d liw io n e j z w ło k i zarzutu, u w a ża się, że je uznała, a uzn a n ie ro z lic z e n ia s ta n o w i sa m o is tn y t y t u ł p ra w n y . Z w ło k a może b y ć s p o w o d o w a na o k o lic z n o ś c ia m i o b ie k ty w n y m i albo też s u b ie k ty w n y m i, ja k nie o b e cn o ścią s tro n y itp .
Z a rz u t p o w in ie n d o ty c z y ć po szcze g ó ln ych p o z y c ji a może d o ty c z y ć nale żn o ści i w y s o k o ś c i k w o ty , np. że p e w n e j p o z y c ji n ie n a le ża ło u m ie ścić w ra c h u n k u , że w ie r z y te ln o ść je s t n ie w a ż n a itp .
U zn a n ie m oże bjyć ta kże w fo rm ie u s tn e j. U zn a n ie je s t a kte m a b s tra k c y jn y m i w s k u te k tego n ie je s t p o trze b n e p o w o ła n ie isię na t y t u ły p o szcze g ó ln ych w ie rz y te ln o ś c i.
Strona, na rzecz k tó re j w y p a d a n a d w y ż k a , może żądanie oprzeć na u z n a n iu i n ie m a o b o w ią z k u w y k a z y w a ć p o szcze g ó ln ych p o z y c ji, k tó re się na saldo s k ła d a ją . U zn a n ie ra c h u n k u ja k o ca ło ści p o z b a w ia p ra w a p óźniejsze go k w e s tio n o w a n ia po szcze g ó ln ych p o z y c ji i p o w o ła n ia się na ic h nie w a żn o ść lu b też n ie zaskarżaln ość.
U znanie ro z lic z e n ia m ożna za ska rżyć z p o w o d u błędu, podstępu, groźby, w y z y s k u , ale w ty m w y p a d k u z a s k a rż e n ie m u si d o ty c z y ć u z n a n ia ro z lic z e n ia ja k o ca ło ści a n ie po szcze g ó ln ych p o z y c ji.
Zaw sze w o ln o p ro s to w a ć p o m y łk i ra c h u n k o w e i ty m podob ne przeoczenia.
Przez uzn a n ie isalda gasną poszczególne w ie rz y te ln o ści, a w ic h m iejsce w s tę p u je w ie rz y te ln o ś ć n o w a i t y l k o ta jest w y m a g a ln a i zaskarżalna, n a stę p u je w ię c o d n o w ie n ie ; w m ie jsce po szcze g ó ln ych p o z y c ji w c h o d z i saldo.
Kartoteka Tyj;, Gosp 38/48 — 360
