Jahresbericht über das Königliche Katholische Gymnasium in Conitz in dem Schuljahre 1856-1857

Օ

>-44

3it6rcś6rrid)t

ճէՈէէյ

in ѵі’ ш sscfniíjabti * fiSãG -57, mit mcl фе ni

,}U ber offent!ici)en Prüfung am 6. Չէսըսքէ

unt

)H beu Sd)íii^fcierlid)fciícn am 7. 9í u p ft 1857 er¿ebenft cinlabet

ter director bež ©çmnafiuinb Dr. Ճ. ÿrüggemûttn.

De prístino ordine versuum quorundam Aeschyliorum.

Scripsit Antonius Lewiński.

Aro. XXXVI.

(5՜ o it iß.

©etrucft in ter æu^trurfcrei bet g. g. .<?дгіф.

1857.

De

prístino ordine

versiunii quoriindam AeschylioruiiL

---

Sorip.sit

Antonius Łowinski.

R.ecentiores quidam critici si quos locos Aeschylios paullo difficiliorcs doprehendunt, con­

tinuo cum ad alia artificia tum ad traiect io nem versuum tanquam omnium difficultatum criticarum naváxtiav confugere soient. Graviora nimirum vulnera fortiore medicina egere fere dictitant. Quacritur igitur num liacc fortior criticorum medicina re vera salutaris lite ­ rit i. e. num adliibita ad sanandum Aeschylum traiectiorie versuum disiecta ut ila dicam membra poetae in pristinum ordincm restituia et quasi coagmentata esse videantur. Quo ­ circa in omnes qui hue spectant locos Septem adversos Tliebas tabulae denuo inquirere né­

scio an non inutile futurum sit, praesertim cum praeeunte quidem Godofredo Hermanno cu- riosiorcin quam fructuosiorem operain in traiciendis illius tabulae versibus nuper consunipse- rit Carolus Prienius primum Mus. Rhen. vol. IX p. 217 et p. 392 turn Symb. crit. p. 13.

Ordimur ab eis versibus quorum ordinem facillime perturbări poluísse ipsorum li­

brom m MSS. vestigia faciunt ut baud inepte suspicemur: veluIi inde a v. 495 vulgaris ordo qui in plurimas editiones irrepsit, hic fuit:

495. хоѵпы n; tlôs Zr¡vá nov ѵіхюцеѵоѵ.

•TOiáôe ¡/¿vioi nooçqíZna ôaqióvtoV

noòç тшѵ v.ocrtovvtow ď efițitv, ot ď 't’ tov' stzòç ժճ noctli-tv cívôoaç ¿ô ’ àviiOtáiaç,

fl ZfVÇ yS TvtfŰ XaQTSQOnSQOÇ 500. 'YnsQpÍM ге ngòç kóyov iov fírqtmoç

GtoWjQ ysvoiT «v Zsvç en’ ãoníâoq тѵ/шѵ.

Brunckius autem Par. А В secutas ordinem v. 498 et 499 invertit. Idem piacúit aliis quibus- dam editoribus ut Schuetzio et Blomfieldio. Dindorfius vero totuin locum inde a v. 496 in­

terpolálom esse sibi persuasit, cui sententiae ita assensus est Hermannus, ut versus 495.

498 — 501 non putaret esse Aeschyli. Prienio denique qui ante de unius tantum versus: tlxòç nouȘstv SvÔQaç աօ ’ ¿vridiáiaç interpolatione cogitaverat, nuperrime postquam novam quandam legem Aeschyliam commentus est singelos versus exigue et exiliter ad cálculos vocans et nuntii narrationein cum Eleoclis responso adaequans, non potuit non Dindorfiana suspitio valde pro ­ babais videri. Omnes igitur críticos nescio quo pacto prorsus elfugit grave et incorruplum ut videtur codicis Medicei testimonium. Quo in libro si attendissent inde a v. 498 hune ordinem extare: 498 (cl Zsvç y s) — 500 (Yntoßim ts) — 499 (slxos) — 501

a recenliorc autem demum manu quain tertiam Prienius et Ribbeckius esse voluerunt, in

margine adscriptas esse hileras ßyaö quae vulgarem versuum ordinem indicant, praeterea si

in eodem Mediceo m. ant. non elxòç de, sed «ход ye scriptum esse meminissent, versus illos facile perspexissent prístino ordine qualem prima codicis illius manus testatur, servato sic esse scribendos :

495. xoïmo tiç eide Zîjvà поѵ ѵіхшреѵоѵ.

то iád s [i é v to e nąoęrflleia daiyióvtov"

Ttoòç тмѵ хдатоѵѵтгоу ď eOțiev, old' ijööto^évtov, el Zevç ye Тѵгрш xaQTeoáfíeqoç țcwr/րլ ‘

’"KneoßiM те itoòç ÁÓyov тоѵ отцхатод — 500. eixos ye noá'tiiv avdoaç oíd’ âvTKfcáraç —

ռօոկօ yévoi/i? âv Zevç èn àonídoç тѵушѵ.

Nunc demum versiculus iile : elxóç ye лqaȘeiv xtL qui vel ante v. 498 vel ante v. 499 collocatus nescio quid frigid։ et putidi habet, per parenthesin a v. 499 et 501 seiuno- tus non modo non friget, sed adeo perelegans esse et acumen quoddam habere videtur.

Nec mehercule difficile est eandem interpolationis suspitionem a viciais versibus sana inter- pretatione removere. Namque Eteocles Hippomedonti Hyperbium opponens postquam viros illos deorum inimicissimorum imagines in clipeis suis gerere dixit, Hippomedontem quidem Typhonis imaginem, Jovis ipsius Hyperbium, prefecto nihil magis hue appositum ratioci- nando addere potuit, quam quid ulilitatis inde in Thebanos, rursus quid incommodi in Ar gi­

ves redundaturum esset. Primum igitur v. 495 Jovem nusquam victum esse dicit, unde consentancum esse cum ne in clipeo quidem Hyperbii victum iri. Ut operam perdidisse apparent Emsleium pro тгоѵ conicientem тоѵ. quamquam hoc probabile visum Hermanne, o- mnirio probatura Prienio. Delude ipsa argumentatio percommode annectitur цеѵтое particula, quae cura non ita raro in argumentando usurpe tur et pando foŕtiorem significationem habeat quara simplex toi, vix assequare cur non placuerit Hermanno pév tiç reponenti. Cetera m codera veršu quae commemoratur лçoçrf'deia daifiôvwv non potest esse mutua deorum illorum amiciția, quippe quae nulla unquam fuerit, sed earn esse amicitiam qua dii sues tueantur, ex veršu proximo intellegitur: ttqoç -imp х^атоѵѵтшѵ ď ¿біыѵ, old ’ {¡ббш^еѵшу, ubi pro oí" ď propter insuavem de particulae iterationera scribere raalui old ’ . —

Aller locus ad quem iam delabitur disputado nostra, cura sic scriptas extol in co ­ dice Mediceo :

та 260. Srfitiv гоолаіа. поі.цілы՛ ď еб&гціабі "

Zácf.voa d саму. dovQ¡nÁt¡%&’ àyvoïç dóiiorç т’

бтеіры tcqÒ ѵаыу nolețiiow ď ебЭ-ццата.

de túrbalo verborum ordine et de interpolatoris fraude vel propter bis posha verba л оі.ерішѵ ď ебУтцшта (ut alia argumenta nunc mittam) vix quisquam dubitabit. Sed féliciter evenit ut quid insulsus ille interpolator de suo addiderit, omnino in prompta sit. Quod tarnen eos fugit qui omisso ultimo veršu duos priores intactos reliquerunt;

&r¡6erv тоол ata, лоіеціыѵ ď ¿бвт^іата l.árfvqa dcťíMV dovoívtZijyO՝’ àyvoïç dóiioiç.

Quae versuura species vulgatae nomen obtinuit et per oranes editioncs praeter Hermannianam

manavit, nisi quod Blomfieldius pro dolary versai saltera melius consultaras dr.aiv et pro

5

áovQvn),i¡x& ‘ Porsoni inventum áovqtlr¡q& ’ in textum recepit. Aliam viam iniit Herman- nus, qui cum verba illa oiéipa» л<ю vawv quae sola omisso pingui additamento noXefilwv ժ*

éd&r¡fiara in Par. A et Lips, leguntur, Aeschylio colore non indigna esse recte sensisset, pristinum versuum et singulorum verborum ordincm sic reconcinnavit, ut in locum verborum Xácpvça őaítov quae ne coeunt quidem in versus formam, tria illa verba substitueret: prae- terea v. 260 pro поХеціоіѵ scribendum esse putavil óa'íxoy, proximo autem veršu pro åov- (>ілЦх& ’ omissa una littera dovQÍmjyft’ .

*) Hanc disputationem humanissime inecum conimunicavit vir clari ssimus.

Sed videamus quid de toto loco, praesertim de duobus vcrsibus qui praecedunt iudicandum sit. Ac toluin quidem locum idem Hermannus sic Scripsit :

еуш մ$ /úoaç rotę Trožíffrľoí'/oíc iXeoïç,

255. Tteôiovófiou; те zayoQ«ç emdxójtoiç, ' , JÍQztfç те mfyaïç ѵдаті т Чбулуѵоѵ Xéyoi,

ev ^ѵѵтѵурѵтыѵ zaț лоХеоі; (îeôwdfiévifç, [lýXoiciiv aïfiàddovraç èrníaç 'ieď)ľ, TavQoxTOvoîiVTaç detitóiv, old' ènevyofiai 260. Oíjdeiv TQÓnaia, âaîwv ժ’ ídO -тціата

dréipto лоо v aw v èiovoínry/^ àyvoiç ôófioiç.

тоіагт ènev%ov fií¡ (piXo&róvwç Հք -eoïç хтХ.

Aliter in emendandis his versibus versâtes est Ritschelius qui nuperrime de universo hoc loco eximia ut sólet doctrina et singulari acumiiie disputavit prooemio ind. scholarom universitatis Bonnensis per menses aestivos huius anni habendarum * ). Idem tarnen ut v.

259 TavqoxTovovvTaç ürofáiv ՃԺ’ ènevyflfiai interpolálom esse probaret, quattuor argumentis usus est speciosis illis quidem, sed nisi fallimur maximam partem capliosis. Veluti vix in- tellegas cur tam graviter oiïenderit in asyndeto aifiàwovraç — TavqoxTOvovvTaç cum omnino tum in participiis quae cognatam significalionem habent unamque quasi notionem efficient, non solum a poetis tragicis, verum etiam a quibuslibet scriptoribus saepissiinc usúrpalo.

Ad unam autem eandemque sacrificii notionem spectare hoc loco utrumque participium ma­

nifestum est. Quapropter etiam Engeri Prieniique coniecturis supersedere possumus, illius quidem Annal, nov. phil. et paed. vol. LXXV p. 48 pro таѵдохтоѵоѵѵтад eiusdem asyndeti caussa xaï ßov&vrovvrag comminiscentis, huius turn propter asyndeton turn propter tieoTöiv voeis repetitionem ravqoxTovovvTaç те atpiv scripsisse Aeschylum opinantis. Ab eadem repetitione quae iam prídem Blomfieldium torserat, etiam Ritschelius alterum argumentum suum repetiit post verba èciíaç ճ -ейѵ ipso proximo veršu repetitum ^eoîdiv ferri posse negans. Hue ас- cedit tertium idque gravissimum argumentum quod in virtutis poeticáé aestimatione idem quaesiverat Ritschelius inverso potius ordine ravooxmvovvraç Ձ-eoïdiv— firp.oioi հՀ cãii. è. V>.

contendens scribendum fuisse propterea quod a graviore et exquisitiore genere dicendi de ­ scerniere ad tenuius et ieiunius poeta indignum esset. Haec acute et subtililor disputata esse ut libenler concedamus, necessário tarnen inde consectariam esse v. 259 interpolationem mi ­ nime concedimos aliquodpiam vitium potius latere suspicantes in molesta repetitione &eoï<siv voculae quae deest in cod. Taur., cuius scripturae emendatio si fieri potest sic est insti-

2

tucnda, ul etiam tertium illud argumentum Ritschelii diluatur. Sod ratio habenda etiam quart՜։

argumenti Ritscheliani quod special ad constructionem verborum таѵоохюѵоѵѵта; ¿леі/оцаі

ftrßeiv, quae personae significatione carere ne scholiastam quidem Mediceum levrm Հ[ւճ;

annotantem praeteriit. Nec praetermittenda est alia quaedam oilensio iam ab ipso Ritschelio

dici sólet. Longe gravissimum denique incommodum in ipsa inest tropaeorum commemora- tione quae cur tandem vel ad sacrificantes vel ad sacrificia ipsa referatur a poeta, explicări haudquaquam potest. Ñeque tarnen de emendalione voeis zçortaïa praepostere cogitandum

enev/OfiM хЦбеіѵ rrçó-vcíti ло leptov ď елЭтціата láyvQcc ёашѵ 0ovQÍrrr¡7& àyvoTç ôóp>iç.

Contra nihil esse evidenlius polest quam ,tropaeorum * commémorationem ad ea quae sequuntur verba pertinere, quibus ipsis mos ille figendorum in templis spoliorum hostilium i. e. ipsorum tropaeorum dedita opera a poeta signiíicctur. Quid multa? Paullulum obscuratam poétáé maimra sic instaurar։ posse conicio ut primuin v. 2GO post ti-rpevv interpungamus eodemque veršu pristin am codicis Med. scripturam есУ-тцшсі praeferamus alteri есд-щшта quam sec. m. supra addidit, denique v. 259 probabililor emendemos depravation û-eoïGiV; pro quo -ílveöiv subsli- tuendum videtur. Нас enim voce commodissime et aplissime perquam inelegans iteraiio ilia removeri simulque exaggerari verbi таѵдохтоѵоѵѵгас significado potest. Hoc igitur modo ver­

sus ab Aeschylp scriptos esse crediderim :

(ЦХоібіѵ cáiiúfíríovmç èffríctç -Э-eSw, TcwQozTOVovvtaç üveGiv ձօ' ¿ irrigo ¡tai 260. ä-íjoeiv" TQorraïa лоіерыѵ Ժ’ ¿GiptaGt

CTÉvpto rryò varov d o voínr.rt Հayvoïç дорок.

Vo vel igitur Eteoclcs primum sose institurum eos qui diis sacra facturi sint i. e. qui deorum focos sanguine ovium conspersuri et lauros sacrificiis i. c. pro sacrificiis occisuri sint, (м- i.oiGiv саішыгоѵта; v.û.. — таѵдохѵоѵоѵѵгас ÿ-veGiv ztá. — tiÿîeir), turn tropaea hostilia pro

¡taque recle sose habet боѵоілХгдУ quod libri habent, idemque valet atque Euripidis ծօցւ-

re Фоѵуші ’ օօօէՀ) ijocttoiç, oÏGiv Lpylletoc jtcOç ФУшга<; 6 1 ê-гр ее vaovç. Nihil igitur opus

in verbis Ulis titêxpro — 0оѵ&лц%У el ло<> ѵашѵ — ձ /i՛oïç âóuoiç inesse apertura sit. Facii-

tura glossematum '>■«'.! nja Мею el лоіціюіѵ ď елУціаіа perspiciet. Hanc enim oranom ro-

petendam esse a falsa coniunctione verborum IHfietv тоолаіа tanquam a commun! fonte tara

est manifestum ut ne verbum quidem addam. Praeterea aliud incommodum bac simplicís ­

sima et emendara!'։ cl inlerpretandi ratione devitàtur. Etenim Hcrmannianam recensionem si

sequimur, próximas versus : rot ave' ¿леѵ/ov ¡ií¡ tțdoGmvroc ÿ-eoïç vix stare potest. Nam

poluísse quidem Eteoclem ipsura vovere seso spolia hostilia afßxurum esse in templis , non

potuisse talia vovere c tiam virgines iuberc acutissime sane pervidil Rilschelius. Sed lacunae artificio in quod iile incidit:

то i av та [ոտս л çoçòéyoivti' оохшцата.

GV

'

]

L

facile carebit is qui nostrum explicationem sequi maluerit. Mos autem vovendorum vesli- mentorum cum ex VI libro Hindis notes sit tum ab ipsis virgin ibus commemorätur eiusdem fabulae v. 97 лёлХшѵ xal aciiftoiv л óv', ti (Ц vvv, a pap i Utav" tȘoiivv ; —

Finem iam faccrenius argumentation! nostrac , nisi dubitalionem movisset Rilschelius etiam de emendationc v. 256 quam nuper proposuimus Mus. Rhen. vol. XI p. 304. Ubi cum ncc quod omnes libri praebent : ovó' ал ’ 'Ібццѵоѵ defendi пес ferri posse specie- sins quam verius inventum Geelii vôcaí г' 'Iayiyov że/w quod lam egregio imposuit criticis

non potui non cogitare : quod ipsum in unius constructionis continuitate tx ладаХХ^Хоѵ po- siluin intimo fiat, verbo ,non mediocrilor oflendere6 Rilschelius queque concessit. Necessária

Хеуш. Praeter déos urbanos, paganos el forenses invocat Líemeles eliam numen fluviatile fontes D ircaeos, quos quidem et ad Thebas ut Чвцг^оѵ mi Zi v pertinere et fertilíssimos esse ut admoneret, explicationis caussa ovtiai' Ѵздроѵ /Луш verba addidit. Nec sane est cur alterum queque numen fluviatile separaten invocatum esse putemus ab Et code: eandem ra- lionem etiam patrilo post v. 290 poeta secutas ost item non Ismenum, sed solam Dircen ut

тшѵ хтХ. Quae si recte disputává, totum locum non incommode sic legerim:

буш ói yoioaç toïç ло/.iGCovyoiç titoïç, 255. ntôiovópioiç те xáyoQãç ¿лібхолоіе,

JÍQxrjç TS myyaíç, o vti ат' 'Ісуѵцѵоѵ /Луш, tv '^ѵѵтѵуоѵтшѵ zai лóХеш; GtGto6¡itvi¡c, [.iŕ[/.oiGiv aïiiàoGovmç tGiiaç titwv, TavQOzcovovvTaç í) v tG iv ած' tntíyoiiai 260. tiýasív" loo/iaía лоХеціоп՛ ď t atipo aGi

СтЛірш mm ѵашѵ ôovoí/t /. i¡ y ti՝ àyvoï; óóuoiç, toi avi՝ ел tv yp v ¡Mj ifiXoGróvoK ti toïç zi/..

Igitur praeter paucuiarum litterarum tantulam inulalionem a codicum memoria récédére ne ­

quam infra posuimus quamvis sellers et in suo genere praeslans sit, partim tauten probabi ­ li talis habere videatur :

tyd) Ói ytoOCtÇ TOÏÇ ЛО/lGGOÍ/OlÇ ti-toîç

255.

Ю

,

z#íqzi¡c те л/jyaïç v ô asi Ľ ՝íGiir¡vov /Луш, tv еѵѵіѵ'/оѵгшѵ xal лоХеш; GsGcoG/ityij;, fJ tjZoiGiv a'iii áoGow тó ti՝ éciíaç tiiõw 260. tipGtiv тцолаіа â aí oi v tGtiíj иата,

ат տղա v ՛/. á tyvoa ò o v o í л p y ti ’ éyvoïç óó/io/ç.

тоіаѵта [r«/i¿ nçoçât'/oivy оохщкхта.

<SÍ> Ò’ OVP] In tv'/O V firi tft^OÔTOVtoÇ iltoXç V.rK.

Tertius ad quem tractandum accedimus locus insigni quodam errore Hermanni nobili- tatus est. Undeviginti enim versus illos 785 — 801 tanta tamque incredibili licentia tractavit criticorum princeps, ut non tam pro virili parte in pristinum nitorem restituere deprávalos Aeschyli versus, quam ipsum poetam emendare atque elimare voluisse iure existimandus sil.

Ouae licentia quo magis eluceat, Hcrmannianam recensionem ex adverso posuimus versuum ordini qualem omnes codices testantur:

790.

795.

800.

X.

ճ.

TOiavTCC yaÍQSiv xcti ôazQViff'}ai náça‘

Ttó'/лѵ fiév &v Ttoáoeovdav, ol Ժ’ Ітбгагаі ôittoà ríioarrjyto òií/.ayov б<[і՝отр.с«оі

—zí<#í[ GiôijQm хѵгщатшѵ napmftíav- '¿հօ t б i Ժ’ íjv Xú^toötv Iv ra<fr¡ yiïôva, Ttawòç хат? evyàç àvçnóipovç <[QOVQOv[ievoi.

՛. Hermanni ana recensio.

nóXiç аіашбтаі' ßaOtXtoiv Ժ’ òfioOnÓQOiv

TÍVtoV; tí <P tînaç; nagaqgovû (foßgi Xóyov.

(țQOVOvda vvv ахоѵбоѵ, Oldínov у tv ove oí 'yo> гаХаіѵа, [lávtiç tí [Tí тшѵ xaxóív.

ntnwxtv аіца y aï’ in' aXXqXuw qóvoi.

txtííh zt¡Xí>ov", ßagéa д’ orv ёрше qqáöov.

‘avdgtç TtS-vãciv ix ytgGw аѵюхтоѵшѵ.

ovttoç adtXtfaïç ytnfílv ryvaigovt' àyav.

ord’ ațiqiXixTtoe p/r¡v хатебподіцііѵоі.

A. \nóXiç бебшбеас, ßadiXéeg Ժ’ ó^otfzroçoí]

avôçeç tеЭ-ѵабіѵ éz ysooiv avcoztóvwv.

X. tíveg; tí ò'’ emctg; тсaçacpQOVw cpößw Xóyov.

А. срооѵоѵПа vvv ахоѵбоѵ, Oíômov yévoç —

A. ovâ ’ dpcpiXézTtog pr¡v zaceônoôijpévoi —

A. ovttog aóeZcpaíç ytçniv qvaÍQOVt’ ayav.

ovttog o ¿aíptov xoivòç cjv apufoív сала, avtòg Ժ’ àvaXoï ¿¡¡ia ¿vgnotpov у év o g.

го‘аvtct yaíoeiv xctï ¿azçveoâ-ai traça’ X. Ovwig ó ¿aípwy zoivoç í¡v а/лсроіѵ âpa.

nóXiv {ieV ev лдаббоѵбаѵ, oi Ժ’ emOtátai, A. avtòg ó’ ãvaXoi ¿Jjta дѵдлотроѵ yévog.

¿icíOw ncoair¡yói, ¿léXayov acfVQijXátto 2xv9-í¡ niôŕjOto xi7¡iiáitov ларлцбіаѵ.

ідоѵпі ¿’ Օխ XaßtoOiv év tacfîj y'Jovóg, TtatQÒg xac t. v-/à д ¿ugnóipovg ifoooviitvoi.

лоХід néntortiai• ßaniXéoiv ¿’ òpodTtóooiv netTtoxev aïpa yať im՝ áXXíjXtov ifóvto.

Quem versuum ordinem pristinum fuisse սէ probaret Hermannus, tanta argumentandi confi- dentia usus est, ut omnino persuaserit Prienio: qui inventum illud tanquam specimen artis crilicae omnibus numeris absolutuni admirans non intellexit Hermanniano ordine invecto o- ninem vim et virtutem versuum illorum misere corrumpi. Certum enim consilium et insigáis quaedam ars poetae in co nisi nos omnia faliunt consistit quod de industria abrupte et tečte

хотоѵ тгоž« TtccQw a quaerenti identidem choro cogatur ut clare et definite exponat his

Sensim igitur et pedetentim eundem nuntiuin timidas virgines de mutua fratrum regiorum caede certiores facere consentaneum est. Ergo non modo contra artem, verum etiam contra sanam rationem peccasset poeta, si eo quo Hermannus voluit ordine primum diserte commé­

morasse! regios fratres v. 785, delude v. 791 eosdem tečte dixisset âvdçtç: et quod eo-

ßadiXéoiv Ժ' ò[io6nÓQOiv nínwxsv aïfia y aï* ѵл‘ «ХЦХмѵ qóvifl.

9

dem redit, si ante v. 789 breviter et aperte mutuam regum caedem narrasset, deinde v.

793 et 797 sqq. eau dem rem per longas ambages obscure significasset. Nec v. 7 90 txûO-i zij/.ifov ; ßcigéa â' ovv օբաց cfodoov rede excipit praecedentem versum. Nam quid tan ­ dem est quod nunlius postquam rem omnem modo distincte exposuit choro, ab eodem choro porro narrare iube'atur? Nec desuní alia non pauca quibus Hermannianus error vel máxime coarguatur: veluti falso disiunctum esse versum chorí oí ՝уы tdíaiva, fiávng elfii тшѵ хахшѵ a versu nuntii ovó ’ áficpiXéxToig ft¡¡v хатебло0і]р,еѵоі. Sed hace et id genus alia in clariore luce positum iri confido, si tralaticium versuum illorum ordinem simplici ralione ñeque iillis interpretandi praestigiis ab omni traieclione vindicavero. Nuntius igitur postquam urbis sa­

lutem satis copioso enana vit v. 774 sqq., mutuam fratrum caedem obscurissimis verbis tan- gil v. 781 sqq. Quae cum neutiquam intellegat chorus, quid tándem sil quod modo siguí- tica veril nunlius, hoc versu quaeril:

tí ď ioti nqãyog vsóxotov rtó/.n rracjóv;

Ad hace ita respondei nunlius ut rem ipsam narret, sed ad quos illa spéciét, ut nisi coni- ciendo sciri nequeal:

'civcXoeg tet/vãcíiv ¿7. yeQçãv аіеохіоѵыѵ.

Aller versus in libris huic praepositus, a nobis autem tanquam assutus pannus uncís in ­ clusos : nó)aç (¡í -лшгііш, ßaodésg Ժ՞ òfióa лодоі quem patel margini adscriptinn fuisse ab in­

terprete aliquo ad explicanda chorí verba vi ժ * Խւ1 noãyog vsózoiov тс ó ž ŕ i nagôv et cuius origo ex v. 801 repetenda est, tam rudern manum prodit, u t non esse ab Aeschylo scriptum vel turbata diverbii aequabilitas vel coinmemoratio regum ab hoc loco alienissima vel deni- que ipsa țfaod.feg forma Inciden to nobis documento sit. Sed quos cívóoeç dicat nunlius, cum

¡terűm neseiaI chorus, non potest non illud queque qua ërere : тіѵес; ti <T sÎTtaç; Tiaoaqoovõi cfößto Xóyov.

Ad hace ita respondei nunlius, ut primum ладаердоѵй voci aptissime opponál suum cpQOVovoa, tum iiarralionem ipsam ab Öedipi generis commemoralione incipiat. A praesagienti autem choro narra tio intérim m pitu r hoc versu :

oí ’ /(à ndaiva, ¡i ci w cg elfii тшѵ хахшѵ.

Huic exclamation! non minus conveniens est quod sequitur responsum nuntii : odd’ «fi<[iXéx.TOig fd¡v хатеблод^еѵоі —

Nec enim ambiguo quasi vaticinio opus esse dicit el rem qualis sit, denuo narrare incipit.

Sed Herum narratio nuntii repente praecidilur chorí interrogatione : èxeïO-L zքլճՀ> ov; [iaoéa ď ovv o բաց cfoádov.

Ad quae nunlius praecisam orationem continuaos et concludens respondei:

o v t (л g àôdqaïg уедбіѵ трѵацеоѵг сіу av.

оѵт<лд i. e. хагеблобтц^еѵоі ut ante dixit.

Nunc demum chorus postquam paullatim et minutatim caedem fratrum e nuntio comperit, sor ­ tem eorum satis aequo animo conquerilur:

ovtbig o ôaífiMV zoivòg i¿v apupoïv ăfi,a.

Id confirmai etiam nunlius :

aitòg ď dva'/.oï օղէ a ôrgitorfiov yévoç.

simul autem ut consoletur chorum vel saltem dolori laetiliam addat, omnia complectens et quasi bene compositam narrationem nunc demum incipiens iterum tum in urbis salute tum

3

in fratrum caede exp on en da versatur et primum quidem satis universe et tečte . tum plane et plene his versibiis:

Tróźię ríí-ПМтаі • ßum/.fOIV ď ÓpO67TĆQOtV

■;гелог/.еѵ «ï[tet yať vn аХХтрмѵ (fóvo).

Hanc interpretationen! toliiis loci eximia sane arte a poeta elimati qui sequi velit, nee vavto-

Хоуіаѵ deprehendet in duobus ultimis versibus et Ilerinannianam traiectioneni non minus re- spuet quam Dindorfii Prieniique interpolationis suspitionem. Ultimi enim qualtuor versus qui Dindorfio vel duo priores ex his qui Prienio interpolálj videntur, tarn prefecto sunt Aeschylii

ôiiyrótiiouç (f ’OoovfiFPOi ’ , ubi pro (fOQOvfiívoi■ quod intellegi naquit, cave cum Her ­ manne reponas удоѵдоѵцеѵое quod non magis intellegi potest, sed ut hic versus cum seqiien- tibus arclius cohaereat, lenissima potius emendatione scnbendum qui enim cruore commixti sive inquinad iacent, eorurn sanguin em terram bibere commode post ad dit poeta. — Iam reliques locos ad quod emendandos idem traieciionis artificium adhibuerunl cri­

tici, deinceps persequar : veluti cum inde a v. 238 hunc ordinem exhibeanl libri:

Л՜. « лаухоатес Zev, то é фо v ele ¿yltoove ßéXoc.

E. to Zer, уѵѵаіхшг olor шлаоае yeros.

240. X. I.ioyl/Tjoov, шале g aváçeç ար áX<¿ лоХк.

Е. лаХіѵогоілеІе аѵ ¡)iyyávovc‘ ¿yaki/átow ; X. Mpvyítf yeto уХшОсіаг áorcásei tpoßoe.

E. alrovuéro) pioi xovtpor el óoír¡ç ré/.oc.

rectissime Eteocies exclamant! choro Ճ nayxoatez Zev suum ш Zei quod non intellego cur improbatum sit a Prienio, opponit: sed próximos versus non cohaerere bene sensit Prienjus, quanquam ñeque omnia argumenta quae afierre debebat attulit et in sanando loco falsus est. Primum autem significationem verbi лаХіѵглоріеіе quod ipsum per se suspectam est, partim convenire timidis virginibus vel ex additis verbis illis summum timorem indicantibus Ihyyárora’ ауаХрихтаѵ intellegi potest. Лес qui sequilar versus : «фѵуі« yào у/мпааг ձօ֊

ла^еі <ք « ß о ; qu omodo in ла/лѵото/іеіг verbi notionem quadret, ullo artificio expedías: qui enim contra dicil, in cum nec timor cădere potest пес ignavia. Sed a credit etiain hoc incommodum quod Eteocies ad ea quae altercans chorus ipsi tanquam opprobrio vertit his verbis : wr «Хи nóXiç, nihil omnino responded, id quod abhorret ab Aeschylii diverbii ele- gantia. Atque hoc unuin argumentum satis idoneum esse pulo. quo non naXivtftoyeXç (pro quo ceterum codex Lips, el Aid. лаХіѵ <rtopeïç praebenť), sed л óh r azéreiç scripsisse Ae- schylum in claríssima luce ponatur. Quam emendationem cum postea cognovissem iam prí ­ dem praeoccupasse Pauwium, non potul satis mirări cur earn taciiissent cum alii critici turn Prienius ad banc traiectionem delapsus :

X. to лаухдатес Zev, тдефоѵ ele èyß-gove ßéXog.

E. лаХіѵОтоі/ete av iXiyyávovo’ ăyaX/iazoir ; X. афѵуісс yÙQ yXtoffffar áoná'éei (frßoc.

E. մ Zev, yvraixoir olor шлаоае yéroe.

X. քւօ%1Ւ)]ցօր, ¿след clrőgec ար áXñ nóXiz.

E. atcovpérm цоі xovzfor el áoízje véXoe.

— I i ֊—

Г eteru m quam proclivis fuerit ла /.iv et л ó Ai v locularum eommutatio, eomprobalur eiiam v.

594 eiusdem fabulae: ubi codicis Medicei scriptura nái.iv quam reposait Hermannus ob earn rem collaudatus a Prienio, rcliquorum librorum scripturae nóhv sine dubio poslponenda est, si quidem duces illi expeditioncm suscipientes non de reditu cogitaron!, sed de expugnandis Thebis: quae urbs ii¡v pazçàv nóXiv verbis significálur, ut paz.QÙ rróXiç idem sit quod àzoa tcóXiç, cuius signiticalionis exempla satis mulla Homeri carmina suppeditant. In liane signiíicationem optime convenit útiam sesquipedale verbum proximi versus evyza&sÂzv- Gä-TjGSTai: quod quidem si тгаХіѵ scripturam sequimur, ne intellegi quidem potest.—

Sed redeo ad traiectiones : quorum earn quam suasit idem Prienius duobus versibus 396 — 397 ante v. 393 coilocatis, iure reiecit Engerus p. 56. Nam perversa illa eolio- calione non solum bene cohaerens Melanippi descripție medio in cursu disrumpitur, verum etiam gravissimum argumentum quo recle in fine orationis utiiur Eleocles, mirum quantum infringitur. Sed ne ea quidem quam ipse Engerus p. 59 proposuit , versuum 528 — 529 traiectio probări potest: ubi id urnim ferlasse recte ambigitur utrurn о ПадУ-еѵолаіод Atęzccę au cum Mediceo quem sequitur Hermannus, geminata liquida Паді) « vontítoç Llévete seribendum sit. sed illud certe extra ornnem dubitationem positum est, non scripsisse Aeschylum quod Prienius coniecit ó naç&évov rraïç Aozàç: quocum male comparavit Sophoclis Euripidis- que yôvoç et zvvayov szyovoc : haec enim intelleclu faciiia sunt et perspicua, non item illa ó naç&évov лаТс verba , quibus quis tandem signiíicetur, ne divinando quidem assequi possis. Nec probabiiius videtur quod de subsequent! veršu : psroizoț, ’ .Vo/« ď žz- m ’bív zc-Xt'zç Tçocfàç iudicavit Prienius de voce ршахос iniuria suspilioneni moveos: Parthe- nopaeum enim accurate describees nuntius non est cur illius piioizíav aut consulto tacuisse aut tecle significasse putetur: ¡mino vero eo fortius ilium pro Argis pugnaturum esse signi ­ ficare volüit, quo mains ipsum educationis benefícium esset quod iile Argis tanquam alieri patriae deberet. —

Sed in solo traiectionis artificio non acquiesçons Prienius tribus vicinis versibus 531 sqq. reconcinnandis quos hoc ordine scriptos libri praebent:

s * yào ivypisv tov (fçovovGi лоос &sûh>

avTOÎç 6Z6Ívoiç ai ’ooioiç zopnáopaGiv՛

ij tûv лахшХнс лаухешік r’ o/.oímo.

eliam alterum artificium adhibuit: quippe Dindorfio assentiens non solum v. 532 — 533 ordincm perturbatum esse, sed etiam ante v. 531 duos versus excidisse si bi persuasit, id quod hac specie expressil:

ti y a Q tvyoitv шѵ срдоѵѳйбі лдо: litüv, r¡ гйѵ паѵ ш). ti: лаухахш; г’ оЛоіато avroïç extívoiç avodíoiç v.o^Ttác^ainv.

Sed haec quam inter se répugnent, nemo non sentit. Sic enim vertenda: .utinam a diis

eonsequerentur quae cogitant: tum profecto funditus périront una cum ipsis islis impiis

iactationibus? At vero qui ea quae optant sive cogitant, assequuntur a diis, cur tandem

ipsi perire dicuntur? Eodein fere redit interpretado scholiastae alterius. nisi quod hic etiam

verba шѵ ițoovoioi perperam interprételos est: w zaS- ’ tyt&v 'fnovoîoiv. Sed operae pre-

lium est totarn explicationem scholiastae illiiis cognoscere. Est antem hace: ý xataczevý aici] noòç то v то v ayyśZoy Zóyov ëcttv. sinóvTOç y à o èzsívov ал$д ajreûtî rr¡ ло).а i¡¡ if./.а- tócstsv

Հ T

¡, (

,

§

O

,

!)

G

Օ

-G

то vio, ànoXtcOtïev âv Cvv avioïç èxsivoiç xopnác^aci ttciviaXíOooi xai лссухахыс. Talia pro- babilla visa esse Hermanne permirum sane est, praesertim cum praesto esset interpretalio scholiastae Medicei qui veršu 532 cum v. 533 coniuncto prope ad verum accessit hac in-

¿Tri тшѵ ámťiôw хоцлаб'мпа syovTsç: nisi quod quae opiat Etcocles, acerbe et cum irrisión e hostiom dicta esse non perspexit. Optat enim Eté o cl es ut hostes ip si s illis i ni pi is i a c-?

ta ti o n ib us (i. e. nulla alia re) ea quae cogitant, a diis consequantur : nam sic certisșime

ахо(ілоѵ v. 535 obiéit. Spreto igilur et traiectionis et lacunae artificio librorum memo­

riam recta interpunctione et sana interpretatione tueri licet. —

Nec Amphiarai quae sequitur descripție ab eodem traiectionis artificio libera mansit accedentibus adeo ad Hermannianam Prienianamque traiectionem commenlis quibusdam Schwerdtii qui Quads!. Aeschÿl. crit. p. 24 codicum auctoritatem ne flocci quid em ut videtur fiacie n s e fire n a ta et incredibili qiiadam traiciendi libidine longe omnes cri ticos superavit. Quae qui- dem traiectio primum ad líos quattuor versus spécial:

iov ávögoqóvvqv, тор лоХеок тадахтода, (léyiöTOV ’'Agyit, тшѵ хахмѵ ôiôátízaXov, 555. ”Eoivvoç zXqigga, лдослоХоѵ qóvov,

хахшѵ т1 AògúdiM tGwÔí ßovXsvTir¡giov‘

quos versus Hermaneas excepto v. 554 quem pro interpolate bábuit, post v. 559 colloewi- dos et epitheta ilia ad Polynicem referenda esse puta vit. Haec enim in Polynicem quadrarc, Tydeo autem non satis apte convenire dixit et sic etiam xaXsi habere quo referretur. Eam- que sententiam probavit Engerus p. 56, nisi quod v. 554 pro interpolate non bábuit. Contra Prienius item de traieclione cogitans et epitheta illa in ambos Tydeum et Polynicem distri­

buées v. 553 et 554 loco non movendos, versus autem 555 — 556 post v. 559 collocandos esse consult: praeterea versum 554 pro interpólalo habitom ab Hermanne disiectis et dis- lortis singulis verbis sic scripsit : ”Agyéi [іеуістшѵ тоѵ хахшу ôiôaCxaXov: quo nihil excogitan invenustius potuit. Denique Schwerdtius novarum traieclionum hariolationumque appetens v.

553 et 556 ad Tydeum rettulit, ad Polynicem autom v. 554, quem ,certíssima4 si dis placet emendalione sic esse scribendum : /ityiawv ¿'gyw v six ¿on՛ ôiôàcxaXov sibi persuasif eundem- que versum post v. 559 collocavit: turn v. 555 non minus temere correctum adeo cum v.

565 coniunxit ambos versus post v. 567 collocans, postremo id quod ne umbram quidem probabilitatis habet, cum duobus versibus illis v. 582 ex Eleoclis responso hue ascilum co- pulavit. Reliqua si qui talibus delectantur, ex ipsis illis Quaest. Aeschyl. sibi sumant: equi ­ dem satins duco tralaticium versuum ordinem his fere argumentis ah omni traieclione libe­

rare. Ac primum quidem Tydeum praecipuum belli Thebani auctorem fuisse cum omnino

constet tuni inde cognosci potest quod nuntius eum non modo primum inter duces Argives

commemorat, sed etiam rixarum quae exortae erant inter Tydeum et Amphiarum vatem qui

13

vav pújiov и хаі ¡i«//, v ифг /j«. Accedit quod Ty deus սէ Aetolus agresti el duro animo fuisse diciiur. Quare convicia ista omnia dici nequit quam apte Tydeo conveniant, contra Polynici propterea parum accommodate sunt quod Amphiaraum vatem minime decebat in l’o- lynicem ut даіроѵшѵта (v. 985) tain forlitcr et áspero invehí, пес si ante invectus fuisset, eundem postea leniter et remisse tractare v. 560 sqq. Gravíssimo autem argumento qui traieclionem versuum illorum commendant, hoc utuntur quod v. 555 quae commemoranlur epitheta ’ Eoivíoç хХустд et л^оотолос q ú vo v ad Tydeum referii posse negant, quod prorsus falsum est. Ty d eus en im ut anelor belli Furiae stator et caedis administer est, non ipse Polynices, ut quem invituin Furiae patris persequantur et qui non administer caedis, sed ipse illius anelor et effector sit. Reliqua argumenta quibus ad probandam traiectionem suam Prienius usas est, veluli addilus uno, omissus altero veršu artículos, aequabilitas quae- dam orationis et verbum xcdsï quod obiecte carere videlur, tam levia sunt et infirma, ut iude de trala i icio versuum ordine nulla oriri dubilatio possit. —

) ideamos nunc quid de v. 565 et 582 iudicandum sit. Quorum prioréin traicien- dum esse etsi male suspicalus est Schwerdtius, tarnen de emendation^ nescio an recte san­

scrit. Versículos enim iile quem pro interpólalo hahóit Prienius, sic scriptus in omnibus libris :

commoduin explication vix habet. Quanquàm vulgaris scripturae patrocinium suscepit ipse Her- mannus, quae iuslilia matrem extinguct' interprétalos quem secutas videtur esse etiam Welckerus Mus. Rhen. vol. XI p. 315 commode neglectum matris fontem sive oberem cum capta urbe com ­ pon! contúndeos. Alqui Amphiaraum Polynici patriae bellum illatúm maledicentem non de fonte materno nescio quo, sed de exilio patriae loqui verisimile est. Igi tur si forte pro pqiyóç Ts mjyqv legeremus hoc loco хахшѵ ts mjyi¡v quod apud eundem Aeschylum ex- tat Pers. v. 740, recle sese haberet versus ille: sed cum communi omnium librorum con­

sensu przędę vs rnjy^v scriptum sit, ex scriptura illa quae oscilan ti librarlo debetur, emenda est vox quae et significalioiiem mali sive exiiii el litlerarum similitudinem cum librorum scriptura communicet. Atque banc ipsam voculam féliciter indagasse videtur Schwerd ­ tius suum xtjQÒç proponeos nisi quod xijqóç те scripturae praeferre maluit xtjouv ts quod non probo. In eandem emendationem illud хахшѵ nijyy in mente habens proprio Marte in- cideram, postquam eandem xi¡{¡ voculam aliquolies ut videtur oblitteratam in libris etiam v.

271 eiusdem fabulae instaura vi, ubi quanquàm et versus et sententia emendationem illám pro futilíssimo librariorum commente xaçôíaç llagitat, tarnen uti ea nesciit Engerus nimirum curas vicinas pectoris (ysÍTOvsç ôs xaçôíaç péçipvai) absurde dici negans p. 49 et dissimiles locos comparons Agam. v. 943 et Choeph. v. 1020, ubi пес de curis nec de vicinitate serin о est. —

Quaeritur denique quomodo perpoliendus sit v. 582:

cmqç a ‘/¿vcaov êxxaqntțsiai.

quem iniuria pro interpolate bábuit Hermannus. Nam et sententia cum qua apte comparare

xi.aviov sÇupq ¿rsQOç et singula verba excepto quidchi ixxațmi'îerai AeschyJi ingenio sane quam digna sunt. Quid? quod interpolaiionis suspitio diluitur etiam hoc argumento quod xaçnòç ov xopitíiéoç verba quae praecedunt, seorsum posila non habent quo referantur. Haec igitur arctissime cohaerere cum eo de quo disputamus versa lam est in promptu ut id iam

4

prídem perspexerit Schuetzius versus illés hoc modo coniirngens: хадлог ov xo/uOttov \ àrr tç ăgovga üávaiov бххадлі^гаі. Sed in his et de txxaçní&rat verbo iure d ubi la tio nem inovil Hermannus ñeque Aeschylia videtur esse хадлоѵ êxxttgnítfrcu locutio. Accedí! quod ne signi- ficatio quidem huic loco apta est. Etenirn si recte sentie, non hoc simpliciter dicit poeta .agrum perniciosum (i. c. maiam societatem) mortem tanquàm malum fr uct um proferre 1 — nam hoc de quovis agro dici potest — , sed hoc poilus dicere volait , valde auge ri fractura ilium in tali agro.1 Quae cum ita sint, sic s cri ben d am puto:

xagnòç ov xoțiiOTiOț Ctrfå Ճ QO V Q« '>áv(XTOÇ i'/ZROTftÇr-TCtl.

’ Е

«£

H

:

A

՝ -

«-

Reliquum est ut de tribus loéis dicatur quos item cum alii critici tum Erícelos t ra-՝

¡deudo sanare conati sunt: quarum traiectionum duas iure reiecit lingeras et de una quideni quae ad v. 631 sqq, spectat, tam plene et perspicuo p. 55 disputavit, ut nihil habeam quod a ddam, alteram autem locum v. 1021 sqq. etsi non minus recte ab importuna Pri en i í ira- iectione liberum esse voluit, tarnen interpretado ipsa quam proposait Prienianae sirnillima pro ­ bări nequit. Locus enim ille sic scriplus in edilione Hermanniana:

wțov yàg «гty xai xavacxaffà; ŕ /и, yvvý ntQ OV(Ja, Ttodí pry/ arrivai, xóZmo (poorría ßvooirov ntnXtoțiatoc, xavT>¡ xfiÀvipo), pijóś ты óó'Srj тшХіѵ.

proferto nihil habet in quo offendas. Prieniris autem ubique nodurn quaerens turn de lacuna cogitare, turn in scriptura xavry nescio quid vilii suspica ri, deniq.ue desiderate obiectam par­

ticipii (fÍQOvoct. Ad meras igilur scholiastarum nugas parlicipium <f ¿gotea voce yýv explican- tíum confugicns coniecturam Halmii zai yí¡ in locum probae librorum scripturae хаѵт -ղ sub ­ stituit ordinernque versäum 1023 — 1024 invertit. Neutrum quidem probavit Enger us : sed parlicipium tptgovöa consimili ralione ad váqov el xctiaexatfctc tanquam ad obiectam rettulit idque raliohibus grammaticis accommodalum esse exislimavit. At qui et ration os grammatical et sculeri tiae integritás postulat ut (pígovaa referatur ad wât pronomen quod proxime prae- cèdit et ex quo facile entere possis tó pót. N ec proferto mirum est quod Antigoné mortuum fratrem in sinn byssinae vestís sese efferre velie dicit, quippe quae habita ratione edict i senates Thebaui suum (fégovria non incommode opponál verbis praeconis v. 998 ßaXtlv a pántov et v. 1008 атцюѵ sh ’ cti ď « z y o p ã ç (ріХшѵ ѵло. Ceterum eodem special q nud est in Șophoclis Ant. v. 43: tí тоѵ vtxgòv Հհ ’ tjßt xortpeîç ytgi. —

Accedamos den¡que ad tertium locum :

tin f Q. xttxòv rpéijoi ՛ո; alfíyvrijc arto, 665. tom ’ țtovov yàg zt-oòoç tv rt\Xvr t xótíiV'

zaxtov Jí xcxffyjitop ov rir ’ tvxXtiaV tQtTç.

qui quidem ut omnium diíficillimus, ita ad facti tandam criticam accommodatissimus utilissim usque

est. Primum quidem et sentenlia et oratio admodum hiat, si prirnum versum cum secundo

coniungas : noque extare puto símile exemplem tarn durae construclionis quae in protasi

e. opt., in apodosi imperativem habeat. Bernde cur Eteocles ipsos mortuos verbis Illis fd-

yoy yàg xégòoç ¿v n&vqxótnv praedicet, param Liquet nee quale tandem sit xégôoç illud. De-

15

nique quiequid h o runi atligeris, ulcus esi. Nam tertius q u oque versus et misere c’audicat troohaeum sv I xleiccv in quinto pede habens et senteníiam continet tarn exilem el frigi-lain, ut qui sic scripsisse Aeschylum pulet, ab iliius poetan ingenio tam alienas sit quam qui maxime.

Videamus nunc quid hariolati sini critici. Ac Scbuetzius quidem primus traiectionem versuum illorum excogitavit v. 665 ultimo loco collocans, quam traiectionem etiam Her ­ rn rni mis in comrnentario suo common da vil totum locum sic interpretadle: .sane (inquit) decli ­ narem fratrem, si malum hoc, non puniré ferocicntem, sine turpitudine ferre possem: sed quae maia siinulque turpia sunt, non dicas laudando. Esto (congrediar cum fratre) : solum en im apud inferos lucrum est, i. e. in morte/ Paullulum aliter sed non reclius versus illos ex- plicavit Prienius ceterum eandem traiectionem probaos, qua tarnen difficultates quas supra di .i non modo non removed, sed augeri apertum est. Nam qui ante male cohaerebant versus (664 et 665), nunc si v. 664 cum v. 666 coniungas, ne ferri quidem possunt: tam into ­ lerabili construction's insolenlia ас duriüe ab optativo ad indicativum et a Ttç pronomine ad secundam personam transiter: quod facile sendet qui locum ilium vertere velit, sensitque ipse Prienius, cui vertend ad coniungendos explicandosque duos versus illos lodus enunciad inter- positio adhibenda fuerit. Nec plus profecit Blomfieldius hac interpunctione cum Turnebo et sclioliasla Mediceo usus:

tmfQ XCC7.ÒV (fSQSt TIÇ, (<l!O

¿(H

•

L

post v. 665 autem duos tresve versus intercidisse suspicalus. Cuius lacunae suspido vel hoc argumento prorsus removelur quod aequabilitas sermonis Eteoclii numerum ternoruin versuum non excedentis turbări nequit. Nec primi versus inlerpunctio illa quam etiam Dindorfius in altera edidone Oxonierisi secutas est, quicquam commendadonis habet, cum ñeque seni en da illa ,si quidem malum quis tolerat, sine dedecore esto' cum eis quae sequuntur verbis par­

ticula yc ‘ Q annexis apte coliaereat et molieres libri omnes non ([éçeij sed rféçoi exhibeant. — Sed iam omnibus nervis contendamus, ut quid tandem scribcndum sit, probabili con- ieetura assequamur. Рас igitur tralalicium versuum ordin em verum esse: at duo priores versus quos male cohacrere supra diximus, quo tandem artificio coniungendi? Disiungendum igitur unnm versum ab altero et prioréin quidem sic interpungendum esse puto:

fÏTiio xaxóv, ([¿(¡oi nç аігщѵѵус arto'

iam sentenda illa ,si quidem malum est (i. e. mors), feratur sine dedecore' cum proximo veršu optime cohaerebit: nisi quod negări sane nequit non satis perspicua esse bolus ipsius versus verba : լlóvov yàç xíqôoç év теіУѵt¡xóaiv. ' ix cuini perspicitur cur Eteocles in ipsa morte vel podus in mortals solum lucrum quaerendum esse dicat. Nec silentio praetereun- dum est in mullís libris non êv, sed Sv extare et in his ipsum esse Mediceum, in quo Rib- beckius sv , Mommsenus Sv (m. rec.) sose repperisse testantur. Unde facile conicient qui ha ­ itim rerum usum quondam habend, pro èv те O-vijxóatv seribendum esse ev те&ѵг^ппіѵ, ut for- titer occumbentes praedicarc putetur Eteocles. Sod hoc queque vereor ut sic scripserit Aeschylus. Mediceus quidem habet ts&vi¡xóoiv, sed ceteri те&ѵірюы, Par. В vero adscripto 'ceO-vr¡xÓGe praebet atque hoc ipsum non dubito quin a poeta scriptum sit. —

Em e n da t is tam prospero su c cess u duobus prioribus versibus non est quod de tertio

corruplissimo sane omnium desperemos: quem sic ut scriplus est in libris, non esse pro-

feclum ab Aeschylo supra iam signiíicavimus. Sed cave vers um habeas pro interpólalo quippe qui non solum aequabilitate ilia sermonis Eteoclii defendatur, sed etiam eo quod xe'odoc illud secundi versus paullo uberiore explicatione necessário eget. Nec quicquam adiumenli co- dicum memoria suppedbat: in his enim sicuti in veteribus editionibus parvo tantum discrimine non xr;<í%çtoy, sed z ’ аі(і/ошѵ extat, nisi quod Robortellus singulari sane discrepantia %՛ «»- (¡Xqmç habet. Nihil igitur reliquum est nisi ut ingenio nostro indulgentes hoc quidem loco praeter consuetudinem ad paullo audaciorem emendationem contagiamos. Qua emendation«

si tot tantaque incommoda qualia iam commonstravimus veluli non salis perspicuum xéoôoç

illud, versus terűi vitiosum numerum sententiaeque exilitatem ne mediocri quidem poeta dignam removerimus, non uno nomine gratulanduin érit versul nostro. Ne multa , baud seio an sic scripserit Aeschylus:

-H-avovTa â’ ãç ovли? ev xlveiv eoeïç.

Primo igitur veršu Eteocles mortem quae immineat, sine dedecore ferendam esse dicit, se ­ cundo sese paratum esse ad mortem illáin (¿bw), cum lortiler occumbenli lucrum sive prae- mium propositum sit: tertio denique versa qua in re positum sit lucrum illud, sic explicat ut turpiter occumbenlem bene audire ne get. —

Do reliquis duobus locis ad ultimum carmen choricuin spectantibus v. 932 sqq. et v. 981 sqq., quos item panacea sua traiectione sanare animum induxit Prienius, perdifficile et lubricum indicium est. Sed ne három quidem traiectionum verum fater! si volumus com- mendalio tanta ut si quis caute factitare artem criticam velit, omnino eas probare possit. —

Ser. Conicii m. Jun. a. MDCCCLVII.

Kopernlkanska

Sdjulitiidjridjtŕn.

— fl»։ i—

Œrftcr 5Cbfďj։titt«

ungemeine e ft i * ճ$ e r fut f f :i n g

I Г І IH 1Լ

43ibinariuâ: * £err ^Srofeffor Stnbemaitn bis յսա fi ’4. Siej. pr.j von in «6 -Șerr SProfeffor ^Steigert.

I. 3telígiontlebrc. 1.) gűr tie fatbolifdjen S ф ü l c r. Sic UnicefdjeibiuigSlefymt ter Wbolifcn unt ^rotcßanten. — íefung unt Erfíarung auterlefencr Gapitel teš Concilium Sríbentinum. — Ser befentcrn ©itteniedre erfter ^auptabfițnitt: tat gott#

gefällige Beben bet Sbriften in feiner ©tellung ju @ott unt ¡ur 5?ігфе. Sie Bedre von bér Grlöfung. Bßieberdolung ber (Slaubcntlebrc. фапЬЬиф: Martin. 2 St.

W 3lcligíontlel)rer Lie. Յէ eb ner; toadrenb bet ©onuner»©emcftcrt фг. Sicar Sar»

n о го t f t. 2.) gűr bie еѵапдеііффсп ©фіііег. Ginleitung in bfc biblífdjen Sucher 31. и. Յէ. S. — .Йігфііфе ©pmbolif. Sie totchtigften Stomente aut ber Лігфепдеі'фіфіе. — Grflarung bet Sriefet an bie 31 inner. 2 ©t. W Superin»

tenbent Sinned e-..

II. Scutfdje ©ргафе. fülle Ві(іеГаіиг»®е|'фіфІе иаф ýiíppe, mit Semiring bet Befcbudjcb мп Sone. Befung unt Grflărung von Ovtbe ’ t Hermann unb Sorold ea, ber @Вфе'»

fd’ cn Spdígeníc auf Saurit unb bet BBilbeím Sell von ©фіііег. Bettung ber freien Sortrage unb Scfferung ber Sluffűtje. — Sie (Srunbleljrcn her Bogit. 3 ©t. W ÿrof. Binbentann bit juin 12. Sej. pr.; baraitf ֆր. ®pinnafial»Bedrer Ka ր liński.

III. . Bateinífdie ©ргафе. Зіаф einer lateinifcțten Einleitung über Giccro ’t Beben unb ©Փրէք»

ten Cic. Tuse. Dispp. 1. II. unt III. паф ber Slutgabc von Sifter; Accus, in Verr.

1. Y. паф ber Blutgabe von Win. Sic Grllärung in ІаіеіпіІфеГ ©ргафе. dürfe»

5

rtfci) c unt prisatlcctürc : Liv. L XXXV, unb XXXVI. ; Cic. divin, in Q. Caccil.;

oratt. pro Roscio Amerino unb pro lege Manilia ; parad. 1 — 6. Sie in Se#

tutiba nientorirte oral, pro Archia würbe wicberholt. — Sd)riftlid)C Gptemporalicn ; Korrectur ber freien Slufßßc uńb ber (fjcrcítíen ; cinjelne 3íbfd;nitte aud bér syntaxes órnala unter ¿Ugrunbelegung ber ©rammatif »on ¿umpt. (i St. ýr. £b erlebter Dr. Pïoidjiddhig.

Յո Untcr#prima: geben unb Schriften bed .fjeraj; bie ýorajifdicn SSerdntaafje;

Erïlârung bež erften unb ¡weiten Vudjed ber Oben. 2 St. Յո Dber-ÿrima: Sr#

fííírung bed britten unb »ierten Vudicd ber Oben. VZemorircn weherer Eben in beiben Klaffen » ЗІЬфеіІипдеп. 2 St. 53 rüg gewann.

IV. ©rí cd) if d) c S pr a d) e. Einleitung in piato’ d geben unb Schriften ; Erfíarung unb He#

berfcíjung bož Kh arm íred unb gad)ed; próatlectürc: Xcnoph. Helien. 1. II. Korrcctur ber fd)riftlíd)cn Uebcrfcicitngen and bew Teutfdien in bad ©ricdiífdie; wbd)cntlicbe Sjtemporalien in Verbindung wít grammatiken Erörterungen, 4 St. Vrűggemann.

Յո Untcr#prima: Hom. Iliad. 1. I. II. III. nad) »oraudgefd)ictter Einleitung über 3nl)alt unb plan bed ©ebid)teb. prisatlcctürc: Iliad. I. XI. unb XII. 2 St. ériig#

gewann. Յո Cbcr#prima: Hom Iliad. 1. XXII. XXIII. XXIV, príöatlcctürc : Iliad. L XIII, bid XVI. 2 St. ýr. Oberlehrer Lewiński.

V. Հ r ո ո 5 b f i f d) c S p r a d) c. Capefigue : hisloire de Charlemagne. ©rammatif nádi Pcűlícr:

bie ălbfdinittc über ben ©ebraud) ber ¿строга, ber SHobí unb fiber bie 3n»crfion.

Korrcctur ber fcbriftlidicn Ueberfeßungen. 2 St. ýr. ®.#g. Karliński.

VI. jpebräífdie S p rad) e. ©Überholung unb gortfeßung ber gorntcnlcbrc unb bie Spútaj nad) ©enefittd in Verbindung mit practífd)cn Hebungen, ©riefen würben : Psalm.

1 — 20. unb Joël. 2 St. ýr. Sîeligiondïchrcr Lic. Dïcbncr; nad) Cftern £r.

Vicar Z a r n o w d f i.

VIL p o l n i f d) e Sprad)c. 1.) gür bie Schüler polnífcficr Slbfunft ber prima, Ober# unb Unter#Secunba. Diene gitteratur>®cfd)id)tc in Verbindung mit ber geetüre clafftfdier ©erfe. Korrectur ber Síuffätje. 2 St. ■f՝r. ©pmnafíal#ýfilfdlchrer Ma- reński. 2.) gür bír S d) ü l c r b eu t fehér Síbfunft ber brei genannten Klaffen, geetüre ber Wypisy Polskie »on Poplinski. ©rammatif in Verbindung mit Heber#

tragungen aud bent Sciitfd)en in bad polnifd)e. 2 St. ýr. ©pmnafial#£bcrlcl)rcr Lewiński.

VIII. @ c f d) i d) t c unb © e o g r a p b i e. Sie neuere ©cfd)íd)tc nach pfitc. Jßieberliolitng ter alten unb neuern ©eograpbic. 3 St. ՝ßr. prof. gin bemann bid ¡um 12. Sej.

pr.; barauf -f)r. ©pmnafial#gehrer Kawczyński.

IX. SHathcmatif. Tbccric ber Permutationen, Kombinationen unb Variationen; bie ©afw#

fd)cinlid)fcitd#9lcd)nung unb ber binomifdie gebrfaß ; Ülnwcnbung ber Trigonometrie bei ber Sluflöfung quabratifd)cr unb fubifd)cr ©leid)ungcn. — Die Stereometrie unb ftc#

reometrifd) # algcbraifche Aufgaben. 4 St. ßr. prof. ЗВіфегІ.

Sem Unterrichte liegen, »on Ouarta bid prima bie тафетаОДеп gehrbüd)cr son

Jîoppc ju ©runde. — Յո príma, Ober# unb linter#Secunda unb in Ober#Tertia

3

wurden auger шапфеп in ber Scinde bet (Gelegenheit ber Sage |tcl> barbictenben

gegeben unb bon bent 8el)rcr corrigirt.

Ä. sJ)ț)?fif. Die Sebre bon bem ©фаііе unb bcm Sichte. Experimente, főméit ber pbpfu саііі'фе Slpparat fie geftattctc. panbbud) : Stoppe. 2 St. pr. ÿrof. ЗВ í ф ert.

Չ) b c r - c c u n b a.

Sľbtitattué: ^5err ®9mnafichS>bcrki)rer Dr. 5)î

I. 31 e l í g i o n ô I c է r e. 1.) ßür bic f a t b o i i f ф e n S ф ül er. fyortfeßung unb Sdiluß ber ффНафоффеп (Glaubenslehre unb jmar über bie b. D elun g, ÿricfterrocibc, Ehe unb über bic legten Singe bes Sleiifdien. — Einleitung in bic ©laubendlebrc unb jmar über bic b- Sdjrift, Drabition unb Уіігфе Sefu Ebrifti. Darauf über (Gottcd Dafepn, SSefcnbcit unb Eigcnfdjafteu. — Яігфепде[фіфІе. 2 St. pr. ЭІеІідіопЬІobrer Lie.

■Redner; nad; 0 ftern pr. ЗЗісаг £ а r n о т Ճ f í. 2.) gür bic e » a n g c 11 f ф e u S Ф ül er. (Glaubciidlehre, in Sonderheit son ben Sacramenten паф St'nícmcl. Er»

flärung bed Esangcliumd 9)lattl)äi im ©ŕunbtert. 2 St. pr. Superintendent Sinn c d c.

H. S cu էք d; c S p r а d; e. Eorrcctur ber Shtffägc ; Leitung ber freien 3>orträge; Declamíren gegebener Stüde. Sefen unb Erklären son Stütfcn aud SBone ’ d 8efcbud;e, an weldjed fid) дсісдепіііфс. Erörterungen über bic pguptbid)tartcn anfdjíoffen. 2 St. pr.

Dberlebrer Dr. 2)ïoidjtddgtg.

III. S a t c i n í f ф e Sprad) e. Liv. XXXVIII. XXXIX. XL. паф sorbergegangener lateinifdjer Einleitung über geben unb Sdjrifteit bed piftoriferd. Die Erfiärung jum îbcil in latcinifd;er Sprad)c. ЗВіеЬсіфоІппд ber im sorigen S^uíjabre memorirten Siebe pro Arabia , wobei (Gelegenheit jum freien ті ’шЬІіфсп Sludbritrf über biftoriídic unb antis quarifdic (Gegcnftänbe gegeben würbe. — Syntaxis verbi unb bad Sßid)tigfte über bic ÿrâpoûtionen, Eonfunctionen unb Slbserbien паф Sumpt. Sd;ríftlidie Extemporalien;

Eorrcctur ber Epercítícn unb bcr im legten Semeftcr gefertigten freien Wiatce, fprá satlectürc: Cic. órait, sel. 8 St. .pr. Oberlehrer Dr. Wíoidjíddgíg.

Virg. Aen. 1. VII. unb VIII. Einige Stellen würben mentorát. 2 St. pr. ÿrof.

gínbemann bid juin 12. Dej. pr.; darauf ЗЗгйддетапп.

IV. ®ried)ifd)c Sprad)c. Herod. L V. unb VI. jum Dl) eil, паф sorbergegangener gc<

քՓէՓէԱՓրր unb fpradilid'er Einleitung. (Grammatif nad) ŽButtmann: ЗВіеьеіфоІппд ber Sepr e son ber SGortbtldung unt ben ^rapojttionen ; synlaxis verbi. Sdwiftlidje Extemporalien; Eorrcctur ber Epcrciticn. 4 St. pr. ÿrof. ginbe mann bid junt 12. Dej. pr.; darauf pr. Oberlehrer Dr. 9)1 o i dj i ď d g i g.

Horn. Odyss. 1. V. — X. Einigcd wurde mcmorirt. 2 St. pr. Oberlehrer Dr.

■Sloidjiddgig.

Vi granjöfífdft ©ргафе. Histoire de Charles XII 1. V, VI und Einigcd aud dcm 7.

Gorrcctur ber Ejercitien. 2 ©L ýr. (g. * 8. Karliński.

VI. £ebräífd;c Sprad;e. Die Elementar« unb Formenlehre паф (gcfcniuS in æerbinbung mit ргасіііфеп Hebungen. I. Mos. паф ©efcniud unb I. Samuel, c. 17. unb 19.

2 (St. £r. ReligiouSlchrcr Lic. 31 ebner; mäbrenb bed Sommer * SemefterS ýr.

æicar Tarnomstí.

ѴП. ^оіпі^фе © pr а ф e. (S. Prima.

VIII. @ e f ф i ф t c unb (géographie. Orientale , дгіефііфе unb maccbouifd;c @сГфіф(е паф ріф. — 31 euere (geographic Rmerica’S, RuftralicnS unb ՕօսէքՓԽոհՏ. 3 St.

Փր. prof. 8 inb ema n n bič juin 12. De;, pr.; barauf фг. ®.՚8. Kawczyński.

LX. ՝Dl at hematit Die агіфтеіііфсп unb geomctrifdien progrefftonen ; bie gehre »on ben ÿo#

teilten mit деЬгофепсп Exponenten, »on ben 8одагіфтеп unb bereu Rechnungsarten. — 28icberholung ber planimetrie mit Rüdfidjt auf bie дсотеІгіГфе Eonftruction gesellter Rufgaben; bie Trigonometrie. 4 St. £r. prof. ЗВіфегі.

X. P bp [if. Die gehre non ber Electricii ät,. bcm ©aloaniSmuS unb ben ЗпЬисііопбсгіфеі^

nungen; bie ^auptbcpnitioncn aus ber Еретіе; bie gehre »on ber guff. -ЬапОЬиф

Kntrr-^Cfunîïû.

.Ջր binar iiiS: ^err (9утпа{іаІ:ДЗЬггГе^гсг Łowiński.

I. Religions! ehre. 1.) gür bie ІаіЬоІіГфеп ©фіііег. S. Obcr^Secunba. 2.) güt bie ¿»angel if феп ©фйіег. S. Obcr?Sccunba.

II. Deutfdjc Зргафе. Gorrcctur ber Ruffähe. Declamiren gegebener Stüde, (g elefen uno erflärt mürben and Sone ’ S бсІсЬифе profaifdje Stüde fonde bie Rbfd;níttc aud Sdjiller’d unb tbciímeífe bíc aud (Söthc’S Œcrien. Rn bie gectüre mürben Erörterungen über bíc Rhetorik патепіііф fiber bie Tropen unb giguren angefnüpft. 2 St. -ßr. Ober?

lehret Ł owiń ski.

III. g a t e í n í f ф e Оргафе. Cic. Laelius, oral, in Catií. t. unb oral, pro Archia. Die leyere Rebe mürbe bis cap. 8. memorírt. Rud ber (grammatif bie syntaxis verbi unb ЗВіеЬеіфоІппд ber syntaxis casuum. Extemporalien unb Eorrcctur bet Ejerciticn.

7 St. .f>r. Oberlehrer Łowiński.

Virg. Aen. 1. I. unb II. паф »oraudgcfd;idter Einleitung über bed Dichters geben unb æerfe. Einiges mürbe memorírt. 2 St. £>r. Oberlehrer Dr. RloiSjiSS^ig bis Жефпафісп; barauf фг. Oberlehrer Łowiński.

IV. (g r í e ф í f ф e S p r а ф e. Xenopii. Anab. L V. VI. unb VII. (grammatif nach Luttmann:

unter fteter Sßieberholung ber unregelmäßigen geitmörter aus ber gormenlehrc bie

gehre »on ben pattifeln unb bet SÖortbilbung, aus bet Sputa; bie gehre »on bem

5

Bornen unb ben Cafub. Epercitien unb Extemporalien. 4 St. фг. ©bcrlcfrcr Łowiński.

Hom. Odyss. I. I. unb II. unter fitter Seriidfd)tilling beg bomerifefen Sialectb unb

®.«8. Sinbcnblatt bib 2Scißnad;tcn ; barauf ýr. (g. «8. Kar liński.

V. g r a ո ő f i f d; e Spraye. Voltaire ; histoire de Charles XII, 1. III. (grammatik nad;

SNüller: Sßiebcrßolung ber unregelmäßigen ßcitwürtcr. hierauf bie präpofitionen unb Coiipinctionen, bie Séfre son ber îBortfteüiing, ber Concretion unb bem Ślrtifel. Cor«

rcctiir ber ßäuglid;cn SIrbcítcii. 2 St. $r. (g.«8. Karlin ski.

VI. $ebräifcße Sprache. S. Ober«Secunba.

VII. p olnífcfe © p r a d; e. ©. príma.

VIII. (gefcßid;te unb (geographic. (gefcßid;tc ber Nbnter nad; püf. (geographic Slfíenb, Slfrica’b unb Preußcnb. 3 ©t. ýr. ®.«8. Kawczyński.

IX. Wï a t h e m a t ŕ ť. Sie (gleid;itngcn som erften (grabe mit mehreren unbetonten (grüßen;

quabratifd;c (gleichungen mit einer unb mehreren Unbekannten. — aßiebcrßolung ber 8el;re son bem greife, bie Seßre son ben proportionen unb ber 8[chniid;fcit bei Sreiccfcn, gcrabiinigen gigueen unb bei bem greife; Berechnung biefer gigueen. 4 ©t. $r.

prof. $5id;crt.

X. phpfif. Einleitung in bie Pßpfit; bie Sebec son ben allgemeinen Eigeiifcßaftcn ber Körper unb bem -¡Nagnetibinub. -ßanbbucß : ííoppe. 1 St. #r. prof. ՋՋ i d; c r t.

©ber -Vertin.

¡©rbinanaè Coetüs A: ^5err (^էյայաքաԼ- Server Karliński.

43rbinariuö beä Coetüs B: fëctr Stîîbenffïatt fciö ЗВеЦ> ; naepten; ven ba ab <Șerr ®$iímafíab<@űífsíel)rer ДЭецІгеіф.

I. 31 cligionbleßrc. 1.) gür bie fati;olifd;cn ©фіііег. gortfeßung unb ©d;luß ber

©ittcnlchre. — Ser (glaub cnbleßrc erfter Shell nad; Ontrup. Sag Seben Sefu nad;

^irfcßer. Slubwenbtglerncn einiger fonntägigen Csangelien. Sie Schüler ber Ober«

Ser tía, Unter« Sertia unb Ou ar ta waren nach Nationalitäten getrennt unb würben in ißrer refp. Ntutterfprad;e in je jwei wöd;entlid;en ©timben unterrichtet.

4 ©t. фг. Ncligionbleßrcr Lic. Nebncr; nad; Oftcrii ý en Bicar Sarn o wg ti.

2.

) gür bie esangelifcßen Scßüler ber Ober« unb llnter«Sertía. Sic fünf £auptftücfc beg Eatecßfgmub Sutl;er ’g nad; SSeiß würben augfül;rlid; erklärt unb ganje Sieber unb Sieberserfe fowie and; Äcrnftellen ber 1;. ©cßrift auõwcitbíg ge?

lernt. — Biblifd;c (gefd;id)tc beg N. S. nad; preuß. 2 St. ýr. ©up érint. Sinned e.

II. Scutfcße Spracße. Séféit unb Erklären profaiftßer unb poctifcßcr Stücke unter Sßiebcr«

foiling ber Sehre son bem jufammengefeften Safe; Hebungen im Bortrage aubwenbig

6