Adekwatność wsparcia do potrzeb odbiorców

Podobnie jak w poprzednim podrozdziale, tak i poniżej przeprowadzona została ocena adekwatności ewaluowanego wsparcia. Jednakże, w części poprzedniej punktem

odniesienia były dokumenty strategiczne, tutaj natomiast kluczowa jest weryfikacja rzeczonej adekwatności pod kątem potrzeb odbiorców. W związku z powyższym udzielona została odpowiedź na pytanie badawcze odnoszące się do tego, czy i które formy wsparcia odpowiadają na specyficzne potrzeby i problemy grup najbardziej

zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Dodatkowo, uzupełniono tę analizę ewentualnym wskazaniem takich form wsparcia, które warto zastosować w regionie w odniesieniu do ewaluowanego obszaru. Uzupełnieniem analiz dotyczących

zapotrzebowania na określone formy wsparcia jest z kolei wskazania na ewentualne zapotrzebowanie na określone typy infrastruktury społecznej w ramach Priorytetów Inwestycyjnych: 9a, 9i, 9iv, w tym w ramach cross-financingu. Na zakończenie analiz prowadzonych w niniejszym podrozdziale dokonano oceny tego, czy kryteria wyboru projektów i regulaminy konkursów z zakresu usług społecznych oraz aktywnej integracji w ramach RPO WK-P 2014-2020 zapewniają wybór projektów, które odpowiadają na aktualne potrzeby wynikające z sytuacji społeczno-gospodarczej regionu. Ten ostatni wątek jest o tyle istotny w kontekście analizy adekwatności wsparcia do potrzeb odbiorców, że kryteria wyboru projektów poprzez kierunkowanie wsparcia do tych obszarów, które cechuje relatywnie wysokie zapotrzebowanie na wdrożenie określonej interwencji, pośrednio stanowią także instrument dostosowywania interwencji do rzeczywistych potrzeb poszczególnych grup docelowych.

Na poniższym wykresie przedstawiono dane pochodzące z badania ankietowego

uczestników projektów które obejmują dotyczące ich problemy. Uwzględniając, opisany wcześniej, zakres wsparcia przewidzianego w ramach RPO WK-P 2014-2020, tego

rodzaju informacje pozwalają zweryfikować, na ile wsparcie oferowane w Programie jest adekwatne w stosunku do potrzeb odbiorców wynikających z doświadczanych przez nich problemów, ograniczeń i deficytów.

Wykres 27. Problemy towarzyszące uczestnikom projektów w momencie realizacji badania

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CAWI / CATI z uczestnikami projektów; aktywna integracja – n=107 usługi społeczne – n=489, ogółem – n=596

Uwzględniając wartości ogółem (tj. bez wyodrębniania uczestników projektów z zakresu aktywnej integracji oraz usług społecznych), stwierdzić należy, że najistotniejszymi problemami doskwierającymi uczestnikom projektów były: niepokój / stres (problem wskazywany przez 33,6% badanych), zły stan zdrowia (25,8%) oraz trudna sytuacja materialna (19,1%), brak możliwości realizacji hobby / zainteresowań (18,5%), brak możliwości wypoczynku (17,3%), poczucie braku celu / perspektyw na przyszłość (15,9%), mały kontakt z ludźmi oraz posiadanie pracy dającej za małe zarobki (po 15,4%). W przypadku większości wskazywanych problemów praktycznie nie występują znaczące różnice pomiędzy oboma obszarami wsparcia (aktywna integracja i usługi społeczne). Jeśli chodzi o problemy szczególnie często występujące w odniesieniu do osób korzystających ze wsparcia w formie aktywnej integracji, to są to przede wszystkim:

trudna sytuacja materialna (problem dotyczący 29,9% uczestników projektów z zakresu aktywnej integracji w stosunku do 16,8% w grupie odbiorców pomocy w formie usług społecznych), posiadanie pracy dającej za małe zarobki (23,4% wobec 13,7%), brak pracy

30,8%

Brak możliwości realizacji hobby / zainteresowań

Brak możliwości wypoczynku

Poczucie braku celu / perspektyw na przyszłość

Mały kontakt z innymi ludźmi Posiadanie pracy dającej za

małe zarobki

Brak wiary we własne siły

Brak pracy

Utrudnione przemieszczanie w mieszkaniu i poza nim

Brak możliwości

Brak możliwości spożywania zdrowych i różnorodnych

posiłków Brak pomocy w wykonywaniu codziennych

czynności Brak akceptacji i zrozumienia

ze strony innych ludzi Brak umiejętności samodzielnego załatwienia

spraw w urzędzie Złe warunki w mieszkaniu

Złe relacje rodzinne

Trudności w komunikacji z innymi

Brak wiedzy / umiejętności potrzebnych do zdobycia

pracy

Inne problemy

Żadne z powyższych

aktywna integracja usługi społeczne ogółem

(32,7% wobec 6,1%), brak możliwości samodzielnego utrzymania (17,8% wobec 8,4%), złe warunki w mieszkaniu (15% wobec 5,7%) oraz brak wiedzy / umiejętności

potrzebnych do zdobycia pracy (15,9% wobec 4,9%). Mniej jest natomiast problemów wyraźnie częściej występujących wśród osób korzystających ze wsparcia w formie usług społecznych. Są to przede wszystkim: mały kontakt z ludźmi (16,8% wskazań wśród uczestników korzystających z pomocy w formule usług społecznych wobec 9,3%

wskazań w grupie odbiorców wsparcia z zakresu aktywnej integracji), utrudnione przemieszczanie w mieszkaniu i poza nim (11,2% wobec 8,4%), brak pomocy w

wykonywaniu codziennych czynności (9,6% wobec 6,5%). Potwierdzeniem odmienności obu grup odbiorców wsparcia jest również fakt, że blisko jedna trzecia badanych (32,1%) korzystających ze wsparcia w formule usług społecznych wskazała, że żaden z

wymienionych problemów jej nie dotyczy, podczas gdy wśród odbiorców korzystających ze wsparcia w formie aktywnej integracji odsetek ten był wyraźnie niższy i wyniósł

22,4%. Oznacza to, że z większym stopniem obciążenia powyższymi problemami mamy do czynienia w grupie osób, do których kierowana była pomoc w zakresie aktywnej integracji.

Zestawiając powyższe problemy dotykające respondentów z zakresem i logiką wsparcia, które zostało do tych osób skierowane w ramach RPO WK-P 2014-2020, uzasadnione jest sformułowanie trzech zasadniczych wniosków. Po pierwsze, trudno mówić o bezpośrednim wymiarze adekwatności ewaluowanego wsparcia do całego katalogu problemów identyfikowanych przez odbiorców pomocy. Nie sposób bowiem oczekiwać, by realizowane projekty były w sposób bezpośredni zorientowane np. na poprawę samopoczucia uczestników projektów, czy też by w sposób bezpośredni poprawiały ich sytuację materialną (jak ma to miejsce np. w przypadku transferów socjalnych

stanowiących instrument krajowej polityki społecznej). Po drugie, brak bezpośredniego powiązania większości zidentyfikowanych problemów nie oznacza, że mamy do

czynienia z nieadekwatnością ewaluowanej interwencji. Występuje tutaj bowiem

powiązanie o charakterze pośrednim – uzyskanie pomocy w formie aktywnej integracji, czy zapewnienie dostępu do określonego rodzaju usług społecznych oddziałuje w sposób pozytywny na różne aspekty poczucia psychicznego i materialnego dobrostanu uczestników projektów. Po trzecie wreszcie, choć skala występowania poszczególnych problemów jest mocno zróżnicowana, to jednak warto zauważyć że w przypadku większości z nich ich doświadczanie potwierdziło co najmniej 10% respondentów.

Pamiętać przy tym należy, że mamy tutaj do czynienia ze wskazywaniem przez respondentów więcej niż jednego problemu. Innymi słowy, uczestnicy projektów doświadczają raczej wiązki problemów (niekiedy ze sobą powiązanych, np. brak pracy, trudna sytuacja materialna i niepokój / stres) niż pojedynczego problemu

wymagającego ściśle ukierunkowanej interwencji. Powinno to rodzić określone skutki dla zakresu interwencji, przede wszystkim w obszarze aktywnej integracji (w przypadku usług społecznych częściej występować będzie konkretna potrzeba odwołująca się do jednego wariantu usług społecznych).

Powyższa konkluzja o adekwatności – choć przyjmującej formę pośrednią – otrzymanego wsparcia do rzeczywistych potrzeb uczestników znajduje swoje potwierdzenie także w strukturze odpowiedzi na pytanie ankietowe, w którym respondenci byli proszeni w sposób bezpośredni o ocenę poziomu dopasowania

wsparcia oferowanego w ramach RPO WK-P 2014-2020 do ich potrzeb. Dane dotyczącej tej kwestii przedstawiono poniżej.

Wykres 28. Ocena poziomu dopasowania wsparcia oferowanego w ramach RPO WK-P do potrzeb uczestników projektów

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CAWI / CATI z uczestnikami projektów; n=596

Dominuje (51,5%) przekonanie uczestników o tym, że otrzymane wsparcie było dopasowane do ich potrzeb w dużym stopniu. Ponad jedna trzecia (34,6%) badanych wskazała na dopasowanie w stopniu średnim. Nie mamy do czynienia z przypadkami zupełnego niedopasowania do potrzeb, a jedynie 7,6% badanych wskazało, że uzyskana pomoc w małym stopniu była dopasowana do ich potrzeb.

Oczywiście, generalnie pozytywna opinia na temat adekwatności otrzymanej pomocy nie oznacza, że odbiorcy wsparcia nie dostrzegają ewentualnych innych form pomocy, które – z ich punktu widzenia – byłyby bardziej przydatne niż wsparcie otrzymane w ramach projektu. Na poniższym wykresie przedstawiono dane dotyczące tej kwestii.

51,5%

34,6%

7,6% 6,4%

0%

20%

40%

60%

W dużym stopniu W średnim stopniu W małym stopniu Nie wiem / trudno powiedzieć

Wykres 29. Występowanie w opinii uczestników wsparcia bardziej przydatnego niż otrzymane w ramach projektu

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CAWI / CATI z uczestnikami projektów; występowanie wsparcia - n=596, rodzaj wsparcia – n=205, pytanie zadawane osobom, które wskazały na występowanie innego, bardziej przydatnego wsparcia, możliwe było wskazanie więcej niż 1 odpowiedzi, odsetki odpowiedzi nie sumują się do 100%

Połowa uczestników projektów (50,3%) nie dostrzega form wsparcia, które byłyby dla nich bardziej przydatne niż wsparcie otrzymane w projekcie. Dominuje przy tym w tej grupie umiarkowane, nie zaś zdecydowane, przekonanie o braku innych i bardziej przydatnych typów pomocy. Na występowanie bardziej przydatnego wsparcia wskazało natomiast 33,4% badanych (również przy dominacji umiarkowanego, a nie

zdecydowanego, przekonania na temat występowania bardziej przydatnych form wsparcia).

W ramach badania poproszono także o wskazanie najbardziej przydatnego wsparcia przez respondentów, którzy wskazali na jego występowanie. Dominowało oczekiwanie większej pomocy materialnej / pomocy w szukaniu pracy (23,9%). Warto więc w tym miejscu zauważyć, że choć wcześniej zasygnalizowana została kwestia malejącego zapotrzebowania w obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej na wsparcie w zakresie aktywnej integracji. Pomimo tego, że na poziomie całego województwa (czy szerzej – kraju) występuje rzeczywiście tendencja spadkowa, to jednak nadal dla określonych grup takie wsparcie jest potrzebne. Ewentualne – i rekomendowane w niniejszym raporcie – zmniejszanie skali interwencji dotyczącej np. pomocy w znalezieniu zatrudnienia

23,9%

Większa pomoc materialna/ pomoc w szukaniu pracy

Opieka osób niesamodzielnych / samotnych; wsparcie wytchnieniowe

Organizacja wycieczek/spotkań grupowych/warsztatów Wsparcie psychologa / psychologiczne

Więcej rehabilitacji fizycznej / aktywności fizycznej Wsparcie merytoryczne beneficjentów

/ podnoszenie kwalifikacji Wsparcie prawne / doinformowanie

osób zainteresowanych Transport / pomoc w przemieszczaniu

się

Przedłużenie czasu projektu

Inne Nic nowego nie jest potrzebne/brak

odpowiedzi

nie wiem / trudno powiedzieć Występowanie innego,

bardziej przydatnego wsparcia niż otrzymane w

projekcie

Wsparcie bardziej przydatne

osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym lub wykluczonych społecznie nie może być w związku z tym utożsamiane z całkowitą rezygnacją z tego obszaru wsparcia. Co więcej, dalsza realizacja interwencji powinna być w tym obszarze utrzymana m.in. z tego powodu, że aktualnie kierowana jest ona już do osób w rzeczywiście najtrudniejszej sytuacji społecznej, zawodowej czy materialnej.

Inne brakujące formy wsparcia wskazywane przez co najmniej 10% respondentów to:

opieka osób niesamodzielnych / samotnych; wsparcie wytchnieniowe (13,7% wskazań), organizacja wycieczek / spotkań grupowych / warsztatów oraz wsparcie psychologa / psychologiczne (po 12,7%). Oczywiście w ramach realizowanych projektów część ze wskazywanych form wsparcia była oferowana, natomiast niekoniecznie musiały one być dostępne w przedsięwzięciu, w którym uczestniczył dany respondent.

Również w badaniu jakościowym podjęta była kwestia dodatkowych form wsparcia, których celowość zastosowania jest dostrzegana przez różne kategorie interesariuszy (nieobejmujące jednak samych odbiorców pomocy). W tym przypadku częściej niż wskazania ewentualnych dodatkowych form wsparcia pojawiały się opinie, że

dotychczasowy katalog wsparcia jest bardzo szeroki i różnorodny i trudno w związku z tym byłoby wskazać takie rodzaju pomocy, których realizacji do tej pory nie

dopuszczano, a których wprowadzenie jest uzasadnione obecną sytuacją społeczno-ekonomiczną i potrzebami (a przynajmniej oczekiwaniami) potencjalnych odbiorców pomocy. Akcentowano natomiast, że wzrosnąć powinno znaczenie niektórych form wsparcia, które do tej pory w dofinansowanych projektach pojawiały się relatywnie rzadko lub wcale (pomimo ich kwalifikowalności). Chodzi tutaj o takie działania jak:

▪ wolontariat opiekuńczy,

▪ „zielona opieka” (działania realizowane w jednym z projektów, gdzie wsparcie dla osób w wieku senioralnym realizowane jest w gospodarstwach rolniczych),

▪ wsparcie dla imigrantów,

▪ wsparcie dla ubogich pracujących,

▪ usługi społeczne w ramach placówek opiekuńczo-terapeutycznych / ośrodków preadopcyjnych skierowane do dzieci mających ograniczone szanse na skuteczną adopcję,

▪ wsparcie integrujące usługi społeczne i usługi zdrowotne,

▪ diagnostyka psychologiczna dotycząca dzieci zorientowana na zaburzenia rozwojowe (w tym zaburzenia ze spektrum autyzmu)

▪ pomoc materialna dla osób w procesie aktywizacji społecznej / zawodowej (środki finansowe z przeznaczeniem na zakup odzieży, skorzystanie z usług fryzjerskich lub kosmetycznych itp.).

Dodatkowego komentarza wymagają jednak szczególnie dwie zgłaszane przez uczestników badania propozycje. Po pierwsze, jest to wsparcie w formie opieki

psychiatrycznej, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży. Zwracano uwagę na bardzo duże deficyty w tym zakresie, przy czym należy podkreślić, że problemy w tym obszarze nie mają charakteru specyficznego dla województwa kujawsko-pomorskiego i dotyczą całego kraju. W opinii badanych zapewnienie opieki psychiatrycznej powinno być traktowane jako forma prewencji przed zagrożeniami mogącymi skutkować

wykluczeniem społecznym (czyli np. bezdomnością, czy uzależnieniem od alkoholu lub środków odurzających). Z tego względu uzasadnione jest, by tego rodzaju pomoc stanowiła jeden z elementów wsparcia w zakresie usług społecznych i aktywnej integracji. Szczególnym wariantem tego rodzaju pomocy – sygnalizowanym również przez uczestników badania jakościowego – jest wsparcie psychologiczne w ramach całościowego katalogu pomocy dotyczącej pieczy zastępczej.

Po drugie, zwracano uwagę na fakt, że w bieżącym okresie finansowania uniemożliwiono realizację projektów o profilu stricte informacyjno-promocyjnym. Choć zrozumiałe są intencje takiego działania, to jednak wydaje się, że nadal występuje zapotrzebowanie na tego rodzaju przedsięwzięcia. Nie chodzi tutaj jednak o projekty wspierane w trybie konkursowym, które podejmowałyby wybrane zagadnienia w ramach prowadzonych działań promocyjnych, ale raczej o ogólnowojewódzkie przedsięwzięcie zorientowane na: promocję dostępnego wsparcia w obszarze usług społecznych i aktywnej integracji oraz promocję korzyści wynikających z korzystania z tego rodzaju pomocy (projekt ten mógłby również dotyczyć promocji ekonomii społecznej). W tym drugim przypadku byłoby to istotne także ze względu na – zidentyfikowane wcześniej – bariery dostępności wsparcia, wśród których występują także bariery mentalne, obawy potencjalnych

odbiorców pomocy, niedostrzeganie celowości angażowania się w przedsięwzięcia wspierające itd. Dodatkowo, prowadzona w sposób skoordynowany na poziomie całego województwa działalność informacyjno-promocyjna mogłaby być także wykorzystana do zmian świadomościowych w ogóle społeczeństwa dotyczących postrzegania osób z poszczególnych kategorii obejmowanych wsparciem w obszarze usług społecznych i aktywnej integracji. Warto przy tym podkreślić, że istotna rola działań informacyjnych podkreślana jest także w publikacjach naukowych. Przykładowo, w opracowaniu Integracja społeczna i aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych zamieszkałych w małych miastach i na terenach wiejskich uwarunkowania sukcesów i niepowodzeń wskazano wręcz informację jako kluczowy czynnik skuteczności polityki integracyjnej²⁸.

28 zob. B. Gąciarz, A. Ostrowska, W. Pańków (2008) Integracja społeczna i aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych zamieszkałych w małych miastach i na terenach wiejskich uwarunkowania sukcesów i niepowodzeń, Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, s. 109-115.

Jednocześnie w celu zidentyfikowania ewentualnych dodatkowych form wsparcia, które mogłyby zostać zastosowane w województwie kujawsko-pomorskim w obszarze

wspierania usług społecznych i aktywnej integracji przeprowadzono także analizę zakresów i form interwencji w pozostałych RPO. W ramach prowadzonej analizy

skoncentrowano się na takich rozwiązaniach, które pozostają spójne z dotychczasowymi wnioskami dotyczącymi potrzeb i kierunków w zakresie ewentualnego dodatkowego wsparcia (tj. niedostępnego w ramach RPO WK-P 2014-2020). W rezultacie

przeprowadzonej analizy sformułowano następujące propozycje poszerzenia zakresu interwencji (lub ewentualnie utrzymania w przyszłym okresie finansowania danego typu pomocy, jeśli występuje szczególne uzasadnienie odnoszące się do danej formy

wsparcia):

▪ Działania w zakresie tworzenia ZAZ, WTZ, CIS i KIS – Tego rodzaju wsparcie jest oferowane w ramach Działania 7.2 Wsparcie dla tworzenia podmiotów integracji społecznej oraz podmiotów działających na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa

Zachodniopomorskiego na lata 2014-2020, gdzie wspomagana jest: „aktywna integracja (społeczna, edukacyjna, zawodowa, zdrowotna) osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poprzez tworzenie podmiotów integracji społecznej, tj. CIS, KIS, ZAZ, WTZ oraz podmiotów działających na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej (których podstawowym zadaniem nie jest działalność

gospodarcza)”.

▪ Działania w zakresie diagnostyki psychologicznej dzieci z rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym – Tego rodzaju wsparcie jest oferowane w ramach Działania 8.1 Aktywna integracja osób zagrożonych

ubóstwem lub wykluczeniem społecznym Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020, gdzie jako jeden z typów projektów przewidziano wsparcie dla: „działań diagnostycznych i terapeutycznych dla dzieci z rodzin zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, z

zaburzeniami komunikacyjnymi dysleksją i dyskalkulią dla dzieci w wieku

przedszkolnym i szkolnym”. Wydaje się jednak celowe, by taka diagnostyka była poszerzona m.in. o zaburzenia rozwojowe ze spektrum autyzmu. Dodatkowo, tego rodzaju wsparciem należałoby objąć także rodziny niezagrożone

wykluczeniem społecznym, ale objęte pomocą poradni pedagogiczno-psychologicznych i innych placówkach specjalistycznych.

▪ Działania skierowane do osób objętych rodzinną i instytucjonalną pieczą zastępczą – W ramach RPO WK-P 2014-2020 istnieje system wsparcia dotyczący pieczy zastępczej w ramach Poddziałania 9.3.2 Rozwój usług społecznych.

Jednocześnie jednak w ramach tego Poddziałania zaakcentowane jest wsparcie osób sprawujących pieczę zastępczą (lub kandydatów na te osoby), ew. całych rodzin. Tymczasem w ramach prowadzonego badania zwracano uwagę na brak usług społecznych dedykowanych osobom objętym pieczą zastępczą. Tego rodzaju działania są realizowane m.in. w ramach Poddziałania 6.2.2. Rozwój usług społecznych (RPO Województwa Pomorskiego), gdzie przewidziano m.in. typ projektu: Rozwój usług wspierających osoby objęte pieczą zastępczą, w tym osoby usamodzielniane z uwzględnieniem diagnozy sytuacji problemowej, zasobów, potencjału, predyspozycji, potrzeb, z wykorzystaniem usług aktywnej integracji, o charakterze:

- społecznym, których celem jest przywrócenie lub wzmocnienie kompetencji społecznych, zaradności, samodzielności i aktywności, obejmujących m.in.:

poradnictwo psychologiczne i psychospołeczne, warsztaty terapeutyczne kształtujące umiejętności osobiste, poradnictwo prawne i obywatelskie, wsparcie środowiskowe (np.: animacja pracy, asysta, streetworking), pracę socjalną w przypadku projektów realizowanych przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej,

- zawodowym, których celem jest pomoc w podjęciu decyzji dotyczącej wyboru zawodu, wyposażenie w kompetencje i kwalifikacje zawodowe oraz

umiejętności pożądane na rynku pracy, obejmujących m.in.: kursy, szkolenia, poradnictwo zawodowe, pośrednictwo pracy, staże, zajęcia reintegracji zawodowej u pracodawców, subsydiowane zatrudnienie, usługi, w tym

asystenckie pomagające uzyskać lub utrzymać zatrudnienie w szczególności w początkowym okresie zatrudnienia,

- edukacyjnym, których celem jest wzrost poziomu wykształcenia lub jego dostosowanie do potrzeb rynku pracy, wyłącznie w powiązaniu z usługami o charakterze zawodowym wskazanych powyżej, obejmujących m.in.:

skierowanie i sfinansowanie zajęć szkolnych, związanych z uzupełnieniem wykształcenia na poziomie podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym lub policealnym oraz kosztów z nimi związanych, zajęcia o charakterze

dydaktyczno-terapeutycznym ukierunkowane na rozwój zainteresowań i

aspiracji edukacyjnych, usługi wspierające aktywizację edukacyjną (np. poprzez brokera edukacyjnego).

▪ Działania integrujące usługi społeczne i zdrowotne – W ramach RPO WK-P 2014-2020 wsparcie w obu tych obszarach realizowane jest w oparciu o dwa odrębne Poddziałania. Wydaje się jednak, że uzasadnione byłoby rozważenie ich zintegrowania w ramach jednego Działania, bez wyodrębniania Poddziałań (przy

jednoczesnym koordynowaniu na obszarze województwa świadczenia tego rodzaju usług i analizy zapotrzebowania na nie). Takie podejście umożliwiłoby łączenie w ramach jednego projektu usług zdrowotnych i innego typu usług społecznych, w tym przede wszystkim: usług opiekuńczych. Tego rodzaju podejście stosowane jest w ramach Poddziałania IX.2.1 Usługi społeczne i zdrowotne (RPO Województwa Łódzkiego), gdzie istnieje możliwość łączenia różnych typów projektów, np. realizując jako obligatoryjny typ projektu: rozwój usług medyczno-opiekuńczych dla osób niesamodzielnych, w tym osób starszych lub niepełnosprawnych służących zaspokojeniu rosnących potrzeb wynikających z niesamodzielności – w wymiarze społecznym (typ 3 projektu) możliwe jest jego poszerzenie o wsparcie odnoszące się do następujących typów projektów: (a) rozwój usług wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej służących pomocy w pokonywaniu trudnych sytuacji życiowych (typ 1 projektu), (b) rozwój usług placówek wsparcia dziennego dla dzieci (powyżej 3 roku życia) i młodzieży

służących integracji społecznej oraz zapobieganiu patologiom (typ 2 projektu), (c) rozwój usług medyczno-opiekuńczych dla osób niesamodzielnych, w tym osób starszych lub niepełnosprawnych służących zaspokojeniu rosnących potrzeb wynikających z niesamodzielności – w wymiarze zdrowotnym (typ 3 projektu).

Podobne podejście realizowane jest w Wielkopolskim Regionalnym Programie Operacyjnym na lata 2014-2020, gdzie w ramach Poddziałania 7.2.2 Usługi społeczne i zdrowotne jednym ze wspieranych typów projektów są: projekty zintegrowanych usług społecznych i zdrowotnych służące poprawie ich dostępu.

▪ Działania adresowane do opiekunów faktycznych osób niesamodzielnych – W ramach RPO WK-P 2014-2020, jeśli chodzi o działania skierowane do

opiekunów faktycznych osób niesamodzielnych przewidziano jedynie (w ramach Poddziałaniach 9.1.2 i 9.3.2): działania ukierunkowane na podnoszenie

umiejętności opiekunów faktycznych służące poprawie jakości usług opiekuńczych (m.in.: kształcenie, poradnictwo). Przy czym działania te mogą być w projektach

umiejętności opiekunów faktycznych służące poprawie jakości usług opiekuńczych (m.in.: kształcenie, poradnictwo). Przy czym działania te mogą być w projektach

W dokumencie bc Wpływ wsparcia RPO WK-P na poprawę jakości i zwiększenie dostępności usług społecznych oraz aktywnej integracji na terenie (Stron 102-122)