Analiza historyczna: klasy

Niniejszy podrozdział stanowi próbę zagłębienia się w problematykę jaką wytworzyły wyniki analiz poszczególnych sekwencji czasowych relacji pomiędzy zagregowanymi rangami. Proces obliczeniowy prezentowany w tabeli (4.7) i na rysunku (4.12) wykazał istnienie korelacji silnej, słabej bądź jej braku w zależności od badanego przedziału czasu. W związku z tym naturalnie rodzi się potrzeba przeprowadzenia dodatkowej analizy korelacji poszczególnych sekwencji czasowych badanych cech statystycznych. Badaniu podlegać będą dane pierwotne, rangowe i zagregowanych rang. Proces analizy wymógł konieczność opracowania przez autora dysertacji odpowiedniej metody obliczeniowej, która będzie w stanie dokonać wieloaspektowej analizy wyodrębnionych klas, a więc będzie w stanie w sposób ścisły zbadać proces przebiegu zjawiska w kontekście cykli wydarzeń historycznych.

Celem pierwszym analizy jest wyodrębnienie cykli historii politycznej i gospodarczej USA. Wyniki badań prezentuje poniższa tabela (4.8):

Strona 113 z 275

Tabela (4.8): Klasyfikacja cykli historii politycznej i gospodarczej USA

Klasa (ρ) Czas Wydarzenie historyczne Liczba jednostek czasu (Σ) 1 1962-1973 Zaangażowanie USA w Wietnamie + boom gospodarczy 12 (dla BUS 9) 2 1974-1982 „Syndrom wietnamski” + „stagflacja” 9

3 1983-1991 „Mała zimna wojna” + „I

wojna w Zatoce Perskiej” + Reaganomika i jej kres

9

4 1992-2000 „Koniec historii” – F.

Fukuyama (najstabilniejsze i najbardziej komfortowe

czasy w historii polityki zagranicznej USA) + nowy

wzrost gospodarczy 9 5 2001-2007 „Globalna wojna z terroryzmem” + kontynuacja trendu wzrostowego gospodarki (w jakimś stopniu również

jego schyłek)

7

Źródło: Opracowanie własne.

Komentując tabelę powyższą (4.8): Podział zmiennych na klasy dokonany został w następujących sekwencjach czasowych: 1962-1973, a więc czasy od początku analizy do zakończenia bezpośredniego uczestnictwa USA w wojnie w Wietnamie. Były to również czasy bardzo dobrej koniunktury gospodarczej. Czasy te wiążą się z prezydenturami J. Kennedyego, L. B. Johnsona i R. Nixona. 1974-1982, a więc czasy kryzysu gospodarki i polityki zagranicznej USA. Defetyzm w polityce zagranicznej USA był tak znaczny, że pod koniec 1979 roku ZSRR zdecydował się na ofensywę, interweniując w Afganistanie. Czasy te wiążą się z prezydenturami G. Forda i J. Cartera. 1983-1991, a więc czasy ofensywy ekonomicznej i politycznej prezydentury R. Reagana, zakończone końcem koniunktury, zimnej wojny, rozpadem ZSRR i zwycięską wojną w Zatoce Perskiej, co nastąpiło już za prezydentury G. Busha seniora. 1992-2000 – najlepsze czasy w historii USA w których Stany Zjednoczone bez skrępowania rozlewały swoją dominację gospodarczą na cały świat, przeżywając nowy wzrost gospodarczy, podbudowany rewolucją informatyczną. Czasy te określane są mianem „końca historii”, co wiązać należy ze słynnym dziełem F. Fukuyamy, dzisiaj już traktowanym utopijne, który wieńczył wizje międzynarodowej i gospodarczej harmonii pod patronatem USA w duchu idei liberalno-demokratycznych.¹⁵³ Czasy te wiążą się z prezydenturą B. Clintona. 2001-2007 – nowe wyzwanie w historii polityki zagranicznej USA, które współcześnie zaczyna określać się mianem nieformalnej III wojny światowej.

153

Strona 114 z 275

Od 2001 roku proces destabilizacji światowej stopniowo narasta; do potęgującego się kryzysu politycznego dołączył w 2008 roku kryzys finansowy, który jednak jest już poza zakresem czasowym badań. W okresie badawczym wydarzenia te wiążą się z prezydenturą G. Busha jr. Ogólnie, jak było to wspomniane w podrozdziałach poprzednich, rzuca się w oczy silna współzależność historycznie interpretowanych relacji gospodarki z polityką, czego najlepszy dowodem jest możliwość ujęcia faktów polityki i gospodarki w tych samych klasach.

Poddane klasyfikacji czasowej cechy statystyczne zostaną zanalizowane przy pomocy algorytmu wzoru (B1). Wspomniany mechanizm obliczeniowy przekształca cechy statystyczne do nowej postaci, redukując liczbę zmiennych z 46 do 5. Dodatkowo każda nowa forma cechy będzie reprezentowana przez drugą grupę zmiennych, której proces konstruowania prezentuje poniższa tabela (4.9):

Tabela (4.9): Druga grupa zmiennych analizy klas

1 ∅ = 1 0 = -1

2 ∆ 2 1

2 ∇ -1 -2

3∆ (2 ∆) 3 2

3∆ (2 ∇) -2 -3

Źródło: Opracowanie własne.

gdzie:

∅ - liczba najwyższa ze wszystkich zmiennych lub równa największej 0 – liczba nienajwyższa ze wszystkich zmiennych

∆ - liczba następna większa od poprzedniej ∇ - liczba następna mniejsza od poprzedniej

Ostatnim stadium analizy, będzie analiza korelacyjna (zrealizowana przy wykorzystaniu współczynnik korelacji liniowej Pearsona) uformowanych nowych klasowych cech. W tym przypadku ocena związku prostoliniowego nie będzie dokonywana przy pomocy analizy wartości krytycznej, lecz – zwarzywszy na specyfikę obliczeń – w oparciu o schemat zawarty w tabeli (4.10):

Strona 115 z 275

Tabela (4.10): Względna ocena poziomu współzależności pomiędzy zmiennymi

0 ≤ brak współzależności < (-) 0,1

(-) 0,1 ≤ mała współzależność < (-) 0,3

(-) 0,3 ≤ średnia współzależność < (-) 0,5

(-) 0,5 ≤ duża współzależność < (-) 0,7

(-) 0,7 ≤ bardzo duża współzależność ≤ (-) 1

Źródło: T. Górecki, Podstawy statystyki z przykładami w R, Wydawnictwo btc, Legionowo 2011, s. 319. Przedziały podane w ramach tabeli wykorzystywane są również jako drugi względny miernik oceny wszystkich wyników analiz korelacyjnych po testach statystycznych. Z pewnych względów, zwłaszcza historycznych, powyższy wskaźnik interpretacyjny ma większe uzasadnienie, ponieważ jeżeli interpretować procesy międzynarodowe w kontekście pojęcia „zmiany”, wówczas nie można mówić o próbie, gdzie badany przedział czasowy jest w swej istocie unikalny, a nie stanowi jedynie wycinka pewnej całości, którą można statystycznie i proporcjonalnie odnieść do całego ciągu liczbowego (populacji).

Wyniki obliczeń prezentują tabele poniższe (4.11 i 4.12):

Tabela (4.11): Ostateczne wyniki obliczeń analiz klasowych danych naturalnych

PKBUS (A) B PKBpcUS (A) B BUS (A) B DeUS (A) B WUS (A) B MPKB (A) (A) WT (A) B WR (A) B

2,9 1 3,21 1 1,78 -1 1,07 -1 3,18 -1 3,1 1 1,63 -1 2,05 -1

1,3 -1 0,95 -1 2,87 1 2,76 1 0,91 -2 2,01 -1 2,3 1 2,5 1

2,27 1 2,42 1 2,67 -1 4,27 2 2,02 -1 2,25 1 2,82 2 2,21 -1

2,45 2 2,37 -1 2,46 -2 1,2 1 0,78 -2 1,44 -1 2,47 1 2,38 1

1,53 1 1,36 -2 2,05 -3 1,83 2 4,03 -1 1,49 1 1,71 -1 1,64 -1

Źródło: Opracowanie własne.

Tabela (4.12): Wyniki analiz korelacyjnych danych tabeli (4.11)

Zestawienie A B Zestawienie A B Zestawienie A B

PKBUS/WUS 0,065 0,250 WUS/WT -0,723 -0,408 PKBUS/WT -0,042 -0,102

PKBUS/MPKB 0,564 0,250 WUS/WR -0,958 -1 PKBUS/WR 0,024 -0,250

PKBpcUS/WUS 0,150 0,408 MPKB/WT -0,268 -0,408 PKBpcUS/WT -0,063 0,250 PKBpcUS/MPKB 0,624 0,408 MPKB/WR 0,041 -1 PKBpcUS/WR -0,044 -0,408 BUS/WUS -0,786 -0,430 x x x BUS/WT 0,829 0,427 BUS/MPKB -0,376 -0,430 x x x BUS/WR 0,728 0,430 DeUS/WUS -0,194 0 x x x DeUS/WT 0,705 0,456 DeUS/MPKB 0,005 0 x x x DeUS/WR 0,220 0

Źródło: Opracowanie własne.

Komentując wyniki analiz danych pierwotnych zawartych w ramach tabeli (4.12):  W absolutnie dominującej ilości przypadków kierunki korelacji przebiegają w zgodzie

ze założeniami hipotez.

 Wielkość korelacji w większości przypadków potwierdza założenia hipotez.  Lepsze wyniki daje analiza hipotezy drugiej.

Strona 116 z 275

 Najwyższe wskaźniki korelacji w aspekcie ekonomicznym występują w relacji ze zmienną stopy bezrobocia (BUS).

 Najwyższy wskaźnik korelacji występuje w przypadku zestawienia zmiennej wojen USA (WUS) ze zmienną wojen rozpoczynanych (WR).

Tabela (4.13): Ostateczne wyniki obliczeń analiz klasowych danych rangowych

PKBUS (A) B PKBpcUS (A) B BUS (A) B DeUS (A) B WUS (A) B MPKB (A) B WT (A) B WR (A) B

2,45 1 2,53 1 3,01 1 2,89 1 3,03 1 2,88 1 1,23 -1 2,2 -1

1,74 -1 1,74 -1 1,44 -1 1,75 -1 1,23 -1 2,24 -1 2,53 1 2,68 1

2,28 1 2,28 1 1,81 1 1,16 -2 2,24 1 2,67 1 2,97 2 1,91 -1

2,5 2 2,28 1 2,65 2 2,45 -1 1,23 -1 1,28 -1 2,64 1 2,17 1

1,68 1 1,82 -1 2,79 3 2,4 -2 3,03 1 1,37 1 1,69 -1 1,8 -1

Źródło: Opracowanie własne.

Tabela (4.14): Wyniki analiz korelacyjnych danych tabeli (4.13)

Zestawienie A B Zestawienie A B Zestawienie A B

PKBUS/WUS -0,058 0,25 WUS/WT -0,744 -0,408 PKBUS/WT 0,060 -0,102

PKBUS/MPKB 0,265 0,25 WUS/WR -0,644 -1 PKBUS/WR -0,115 -0,250

PKBpcUS/WUS 0,258 0,166 MPKB/WT -0,121 -0,408 PKBpcUS/WT -0,181 0,272 PKBpcUS/MPKB 0,451 0,166 MPKB/WR 0,215 -1 PKBpcUS/WR -0,242 -0,166 BUS/WUS 0,605 0,430 x x x BUS/WT -0,737 -0,427 BUS/MPKB -0,245 0,430 x x x BUS/WR -0,506 -0,430 DeUS/WUS 0,357 0 x x x DeUS/WT -0,818 -0,456 DeUS/MPKB -0,237 0 x x x DeUS/WR -0,020 0

Źródło: Opracowanie własne.

Komentując wyniki analiz danych rangowych zawartych w ramach tabeli (4.14):  W absolutnie dominującej ilości przypadków kierunki korelacji przebiegają w zgodzie

ze założeniami hipotez.

 Wielkość korelacji w większości przypadków potwierdza założenia hipotez.  Lepsze wyniki daje analiza hipotezy drugiej.

 Najwyższe wskaźniki korelacji w aspekcie ekonomicznym występują w relacji ze zmienną stopy bezrobocia (BUS).

 Najwyższy wskaźnik korelacji występuje w przypadku zestawienia zmiennej wojen USA (WUS) ze zmienną wojen rozpoczynanych (WR).

Strona 117 z 275

Tabela (4.15): Ostateczne wyniki obliczeń analiz klasowych danych zagregowanych rang

CE (A) B CAM (A) B CW (A) B

2,66 1 2,95 1 1,68 -1

1,63 -1 1,75 -1 2,6 1

1,86 1 2,46 1 2,48 -1

2,41 2 1,25 -1 2,42 -2

2,1 1 2,18 1 1,74 -3

Źródło: Opracowanie własne.

Tabela (4.16): Wyniki analiz korelacyjnych danych tabeli (4.15)

Zestawienia A B

CE/CAM 0,266852 0,25

CAN/CW -0,61559 -0,43082

CE/CW -0,6569 -0,80009

Źródło: Opracowanie własne.

Komentując wyniki analiz danych zagregowanych rang zawartych w ramach tabeli (4.16):

 Wyniki potwierdzają założenia wysuniętych hipotez.

 Bardzo dobre wyniki powstają w ramach analizy założeń hipotezy drugiej.  Najlepsze wyniki powstają w aspekcie analizy hipotezy trzeciej.

 Wyniki analiz hipotezy trzeciej mogą świadczyć o dużej zależności zachodzącej pomiędzy gospodarką USA a globalną skalą wojen, przy jednoczesnym pominięciu kwestii problematyki aktywności militarnej.

Tabela (4.17): Prezentacja procedury obliczeniowej algorytmu wzoru (B1) na przykładzie analizy zagregowanych rang

CE 100 x CAM 101,5 x CW 94 x 32 32 2,666667 36 35,46798 2,955665 19 20,21277 1,684397 12 14,75 14,75 1,638889 16 15,76355 1,751505 22 23,40426 2,600473 9 16,75 16,75 1,861111 22,5 22,16749 2,463054 21 22,34043 2,48227 9 21,75 21,75 2,416667 11,5 11,33005 1,258894 20,5 21,80851 2,423168 9 14,75 14,75 2,107143 15,5 15,27094 2,181562 11,5 12,23404 1,74772 7

Strona 118 z 275