uWAgi MetOdOlOgiczne8
Ankietowe badanie popytu na pracę prowadzone jest w odstępach kwartalnych i do-tyczy jednostek o liczbie zatrudnionych 1 lub więcej osób. Badanie przeprowadzane jest na próbie – w kraju jest to łącznie ok. 0,5 mln podmiotów.
Do pracujących zalicza się wszystkie osoby pozostające w ewidencji jednostki ba-danej w określonym dniu (niezależnie od faktu, czy jednostka sprawozdawcza jest ich głównym miejscem pracy, czy nie), tj.: osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy (łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo), wykonujące pracę nakładczą, agen-tów we wszystkich systemach agencji (łącznie z osobami zatrudnionymi przez agenagen-tów), właścicieli i współwłaścicieli oraz członków spółdzielni produkcji rolniczej.
Za wolne miejsca pracy uznaje się miejsca pracy powstałe w wyniku ruchu zatrud-nionych, bądź nowo utworzone, w stosunku do których spełnione zostały jednocze-śnie trzy warunki:
miejsca pracy w dniu sprawozdawczym były faktycznie nieobsadzone,
•
pracodawca czynił starania, aby znaleźć osoby chętne do podjęcia pracy,
•
w przypadku znalezienia właściwych kandydatów, pracodawca byłby gotów do
•
natychmiastowego przyjęcia tych osób.
Za nowo utworzone miejsca pracy uznaje się miejsca pracy powstałe w wyniku np. zmian organizacyjnych, rozszerzenia lub zmiany profilu działalności. W jednost-kach nowo powstałych wszystkie miejsca pracy będą jednocześnie miejscami nowo utworzonymi.
Ilekroć w rozdziale jest mowa o:
jednostkach małych – prezentowane wyniki dotyczą podmiotów do 9
pracu-• jących,
jednostkach średnich – prezentowane wyniki dotyczą podmiotów od 10 do 49
•
pracujących,
jednostkach dużych – prezentowane wyniki dotyczą podmiotów o liczbie
pracu-•
jących wynoszącej co najmniej 50 osób.
8 Definicje dotyczące pracujących, wolnych i nowo utworzonych miejsc pracy zaczerpnięto z wzoru spra-wozdania statystycznego Z-05 (za Głównym Urzędem Statystycznym). Badanie na wylosowanych jednost-kach jest obowiązkowe i wynika z Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej.
3. Badanie popytu na pracę
3.1. pRAcujący OgóŁeM
Liczba pracujących w zbadanych podmiotach wyniosła w poszczególnych kwarta-łach, tak 2007 i 2008 r., około 220–230 tys. osób. Sektor prywatny w końcu IV kwar-tału 2008 r. zatrudniał ok. 65% ogółu pracujących. Na podmioty duże przypadało 55,1%
pracujących, na średnie – 25,1%, a na małe – 19,8%. W zbadanych jednostkach 46,3%
pracujących stanowiły kobiety. Przeciętne zatrudnienie w całym 2008 r. wyniosło 225,1 tys. osób.
W końcu 2008 r. najwięcej osób zatrudnionych było w przemyśle (72,2 tys.), han-dlu i naprawach (34,3 tys.) oraz edukacji (28,2 tys.). Łącznie na wymienione trzy sekcje przypadało 60,3% ogółu pracujących.
Tabela 9. Pracujący wg sekcji w województwie opolskim w latach 2007–2008 wg kwartałów (w tys.)
Wyszczególnienie
Stan na koniec kwartału
2007 2008
I II III IV I II III IV
OGÓŁEM 225,3 222,3 222,4 220,3 229,7 223,9 223,2 223,5
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo;
rybactwo 7,7 7,3 6,9 7,6 6,7 6,5 6,5 6,4
Przemysł 72,5 72,1 72,8 71,4 75,2 73,4 74,5 72,2
Budownictwo 14,9 15,7 16,4 15,4 16,1 16,5 16,2 15,9
Handel i naprawy 32,6 32,8 31,4 31,1 34,3 32,1 31,2 34,3
Hotele i restauracje 3,7 3,6 3,4 3,4 4,3 4,1 3,9 3,8
Transport, gospodarka magazynowa
i łączność 10,8 11,1 11,0 10,8 12,0 11,6 11,2 11,6
Pośrednictwo finansowe 4,5 4,7 4,7 4,8 4,3 4,4 4,5 4,3
Obsługa nieruchomości i firm 14,4 13,3 13,9 13,7 13,6 13,2 13,5 12,7 Administracja publiczna i obrona
narodowa... 11,3 11,6 11,5 11,2 10,9 11,2 11,3 11,1
Edukacja 30,4 27,9 28,0 28,1 28,9 27,8 27,5 28,2
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 16,0 15,9 15,9 16,0 16,5 16,4 16,4 16,5 Działalność usługowa komunalna, społeczna
i indywidualna, pozostała 6,5 6,4 6,5 6,7 6,8 6,7 6,5 6,5
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Opolu.
W końcu 2008 r. najliczniejszą grupę zawodową stanowili w województwie opolskim robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (18%), specjaliści (17,8%) oraz operatorzy, mon-terzy maszyn i urządzeń (14,1%) – tab. 10. Największym udziałem zatrudnionych spe-cjalistów cechowała się działalność związana z edukacją (64,5%), techników i innego średniego personelu – administracja publiczna (23,4%), a pracowników biurowych – pośrednictwo finansowe (48,8%). Najwięcej wolnych miejsc pracy notowano w sekto-rze psekto-rzemysłowym (29,2%), działalności związanej z handlem i naprawami (15,8%) oraz w budownictwie (12,7%).
I. Mąkolska, Ł. Ostrowski – Potencjał gospodarczy województwa opolskiego...
Tabela 10. Pracujący według sekcji i wybranych grup zawodów w województwie opolskim w 2008 r. (stan w końcu roku, w tys.)
Wyszczególnienie
Ogółem
w tym w grupach zawodów
specjaliści technicy i inny średni personel pracownicy biurowi robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń pracownicy przy pracach prostych
OGÓŁEM 223,5 39,8 23,1 26,3 40,2 31,6 22,4
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo;
rybactwo 6,4 0,3 0,7 0,5 0,6 1,1 1,3
Przemysł 72,2 4,4 7,1 4,8 26,9 19,5 3,6
Budownictwo 15,9 0,5 1,0 0,8 7,5 1,4 3,3
Handel i naprawy 34,3 1,4 3,0 7,0 2,5 1,5 2,9
Hotele i restauracje 3,8 0,1 0,2 0,4 ~0,0 ~0,0 0,5
Transport, gospodarka magazynowa
i łączność 11,6 0,3 0,8 1,8 0,9 6,5 0,5
Pośrednictwo finansowe 4,3 0,9 0,7 2,1 0 ~0,0 0,1
Obsługa nieruchomości i firm 12,7 1,8 1,8 2,5 0,9 0,4 1,4
Administracja publiczna i obrona
narodowa... 11,1 3,0 2,6 3,2 0,1 0,1 0,6
Edukacja 28,2 18,2 0,9 1,3 0,3 0,1 5,0
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 16,5 7,8 3,2 1,1 0,2 0,3 2,2 Działalność usługowa komunalna,
społeczna i indywidualna, pozostała 6,5 1,1 1,1 0,9 0,3 0,7 1,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Opolu.
3.2. WOlne MiejScA pRAcy
Na koniec grudnia 2008 r. liczba wolnych miejsc pracy wyniosła w województwie opolskim 2,1 tys. i było to najmniej spośród wszystkich kwartałów 2007 i 2008 roku.
W końcu IV kwartału 2008 r., w porównaniu do końca kwartału 2007 r. liczba wol-nych miejsc pracy zmniejszyła się ogółem o 52,2%, w tym największy spadek wystą-pił w branży hotelowo-gastronomicznej (o 69,8%), budownictwie (o 69,2%) i w prze-myśle (o 57,9%).
Spośród ponad 2 tys. wolnych miejsc pracy w końcu IV kwartału 2008 r., 79,2% sta-nowiły wakaty w sektorze prywatnym. Najwięcej nieobsadzonych miejsc pracy przy-padło na podmioty duże (40,4%). Na podmioty średnie przyprzy-padło 26,3%, a na jednostki małe 33,3%. Spośród wolnych miejsc pracy najwięcej przypadało na sektor przemy-słowy (29,2%), działalność związaną z handlem i naprawami (15,8%) oraz na budow-nictwo (12,7%).
3. Badanie popytu na pracę
Tabela 11. Wolne miejsca pracy wg sekcji w województwie opolskim w latach 2007–2008 wg kwartałów (w liczbach bezwzględnych)
Wyszczególnienie
Stan na koniec kwartału
2007 2008
I II III IV I II III IV
OGÓŁEM 8 068 7 571 5 587 4 432 6 465 5 213 3 812 2 120
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybactwo 255 156 127 107 174 166 83 72
Przemysł 2 060 1 865 2 174 1 469 1 689 1 902 1 431 618
Budownictwo 1 878 1 387 1 050 878 1 615 1 230 541 270
Handel i naprawy 2 337 2 668 786 570 1 450 715 521 336
Hotele i restauracje 232 221 141 172 227 112 102 52
Transport, gospodarka magazynowa i łączność 357 337 359 432 366 198 259 230
Pośrednictwo finansowe 63 44 45 49 77 36 29 38
Obsługa nieruchomości i firm 335 373 358 273 329 296 345 128
Administracja publiczna i obrona narodowa... 202 252 227 210 263 230 206 182
Edukacja 37 51 95 61 52 102 66 30
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 154 114 121 124 137 136 153 98 Działalność usługowa komunalna, społeczna
i indywidualna, pozostała 158 103 104 87 86 90 76 66
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Opolu.
Wśród wolnych, ale nowo utworzonych miejsc pracy, najwięcej stanowisk w końcu 2008 r. pozostawało w obsłudze nieruchomości i firm (89 etatów) oraz w handlu i na-prawach (79).
Tabela 12. Wolne nowo utworzone miejsca pracy wg sekcji w województwie opolskim w latach 2007–2008 wg kwartałów (w liczbach bezwzględnych)
Wyszczególnienie
Stan na koniec kwartału
2007 2008
I II III IV I II III IV
OGÓŁEM 1 046 1 109 871 711 1 209 731 453 249
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybactwo 125 79 52 46 35 19 14 3
Przemysł 297 308 317 147 266 213 46 26
Budownictwo 211 289 189 162 63 90 21 5
Handel i naprawy 114 88 23 74 374 157 135 79
Hotele i restauracje 30 39 15 23 94 16 23 7
Transport, gospodarka magazynowa i łączność 38 23 24 36 111 22 16 5
Pośrednictwo finansowe 24 22 30 22 13 0 1 1
Obsługa nieruchomości i firm 88 150 115 104 165 119 144 89
Administracja publiczna i obrona narodowa... 55 72 61 44 65 64 39 29
Edukacja 6 7 16 18 5 16 10 4
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 24 11 7 5 2 5 3 1
Działalność usługowa komunalna, społeczna
i indywidualna, pozostała 34 21 22 30 16 10 1 0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Opolu.
I. Mąkolska, Ł. Ostrowski – Potencjał gospodarczy województwa opolskiego...
Na ponad 2 tys. wolnych miejsc pracy w końcu 2008 r., w przekroju wg grup za-wodów, najwięcej miejsc oczekiwało na robotników przemysłowych i rzemieślni-ków (30,8%), operatorów i monterów maszyn i urządzeń (21,8%) oraz na specjalistów (16,6%).
Tabela 13. Wolne miejsca pracy wg grup zawodów w województwie opolskim w latach 2007–2008
wg kwartałów (w liczbach bezwzględnych)
Wyszczególnienie
Stan na koniec kwartału
2007 2008
I II III IV I II III IV
OGÓŁEM 8 068 7 571 5 587 4 432 6 465 5 213 3 812 2 120
Przedstawiciele władz publicznych,
wyżsi urzędnicy i kierownicy 70 85 50 56 60 57 38 37
Specjaliści 357 452 517 453 479 444 398 352
Technicy i inny średni personel 514 423 501 328 384 345 247 155
Pracownicy biurowi 363 423 360 376 218 215 219 106
Pracownicy usług osobistych
i sprzedawcy 955 711 629 448 1 065 326 436 175
Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 153 81 75 58 97 83 55 49 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 4 112 3 786 2 225 1 598 2 662 2 659 1 363 652 Operatorzy i monterzy maszyn
i urządzeń 1 111 1 106 979 812 970 786 786 463
w tym:
kierowcy i operatorzy pojazdów 614 581 478 520 444 363 335 290 Pracownicy przy pracach prostych 433 504 251 303 530 298 270 131 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Opolu.
3.3. nOWO utWORzOne MiejScA pRAcy
W całym 2008 r. utworzono w województwie opolskim 11,5 tys. nowych miejsc pracy, z czego najwięcej w działalności związanej z handlem i naprawami, w przemy-śle oraz w budownictwie.
W 2008 r., w porównaniu do 2007 r. w regionie utworzono o 31,6% mniej miejsc pracy, z czego największy spadek odnotowano w następujących sekcjach: w rolnic-twie (o 40,3%), handlu i naprawach (o 39,9%), przemyśle (o 33,1%) oraz budownic-twie (o 35,2%). Jedyną sekcją, w której zanotowano wzrost było pośrednictwo finan-sowe (o 4,5%).
3. Badanie popytu na pracę
Tabela 14. Nowo utworzone miejsca pracy w woj. opolskim wg wybranych sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności w latach 2007–2008 wg kwartałów (w liczbach bezwzględnych)
Wyszczególnienie
2007 2008
Utworzone w kwartale
I - IV Utworzone w kwartale I - IV
Pośrednictwo finansowe 38 63 52 4 157 62 29 53 20 164
Działalność usługowa komunalna, społeczna
i indywidualna, pozostała 105 69 120 98 392 165 42 16 39 262 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Opolu.
Spośród wszystkich nowo powstałych miejsc pracy, w 2008 r. najwięcej z nich utwo-rzono w jednostkach małych – zatrudniających do 9 pracujących (41,1%). Na podmioty średnie przypadło 25,4% ogółu miejsc, a na podmioty duże – 33,4%.
Tabela 15. Nowo utworzone miejsca pracy wg sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności w latach 2007–2008 wg wielkości jednostek (w liczbach bezwzględnych)
Wyszczególnienie
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybactwo 514 43,2 12,1 44,7 307 2,0 44,9 53,1
Przemysł 3 895 69,6 17,5 12,9 2 606 72,2 19,1 8,7
Budownictwo 2 950 32,5 22,5 45,0 1 912 20,3 31,2 48,5
Handel i naprawy 5 072 5,3 19,7 75,0 3 047 11,1 22,2 66,7
Hotele i restauracje 282 0,7 17,4 81,9 279 0,7 37,3 62,0
Transport, gospodarka magazynowa
i łączność 1 105 16,8 50,3 32,9 1 051 36,9 7,5 55,6
Pośrednictwo finansowe 157 75,2 7,0 17,8 164 64,6 9,8 25,6
Obsługa nieruchomości i firm 914 32,7 25,6 41,7 771 31,9 35,0 33,1 Administracja publiczna
i obrona narodowa... 581 67,6 30,8 1,6 453 60,1 32,2 7,7
Edukacja 474 44,3 51,5 4,2 422 28,4 60,2 11,4
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 453 40,4 41,7 17,9 214 21,9 24,8 53,3 Działalność usługowa komunalna,
społeczna i indywidualna, pozostała 392 20,4 39,3 40,3 262 21,7 29,8 48,5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Opolu.
I. Mąkolska, Ł. Ostrowski – Potencjał gospodarczy województwa opolskiego...