Biblioteka Wydziałowa została powołana do życia 2 listopada 2005 roku i po-wstała z połączenia księgozbiorów kilku instytutów: Instytutu Ekonomii i Zarzą-dzania, Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, Instytutu Spraw Publicznych, Instytutu Sztuk Audiowizualnych oraz Instytutu Psychologii Stosowanej. Od początku 2009 roku.
Biblioteka mieści się w nowoczesnym i funkcjonalnym budynku, który został za-projektowany z myślą o zapewnieniu czytelnikom i pracownikom jak najbardziej dogodnych warunków do pracy i nauki. Biblioteka oferuje wolny dostęp do księ-gozbioru, zarówno w czytelni, jak i w wypożyczalni, kilkadziesiąt komputerów z dostępem do Internetu, sieć wi-fi, skanery, stanowiska do pracy indywidualnej, kabiny multimedialne wyposażone w telewizory, DVD, komputery i słuchawki do odtwarzania kaset magnetofonowych, kaset wideo, płyt CD, płyt gramofono-wych. Budynek jest dostosowany również do potrzeb osób niepełnosprawnych, czytelnia jest wyposażona w stanowisko tyflologiczne przeznaczone dla osób sła-bowidzących i niewidomych (m.in. skaner do skanowania książek przetwarzający tekst drukowany do postaci elektronicznej, program OCR – Optical Character Re-cognition – rozpoznający zeskanowany tekst, słuchawki, Screen Leader – program umożliwiający osobie niewidomej pracę z komputerem, Magic Professional – program dla osób niedowidzących).
Zakres gromadzonego księgozbioru, który liczy około 100 000 woluminów zwartych i ciągłych, jest bezpośrednio związany z tematyką studiów prowadzo-nych na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej. 14 lipca 2010 roku Biblioteka uzyskała certyfikat jakości na zgodność z wymaganiami normy ISO 9001:2008. Wdrożenie systemu zarządzania jakością zobowiązuje pracowników i kierownictwo Biblioteki do kompleksowej, sprawnej, profesjonalnej, przyjaznej i skutecznej obsługi użytkowników w zakresie usług biblio tecznych oraz stałe-go podnoszenia standardu świadczonych usług według obowiązujących procedur, w terminach i trybach określonych przepisami prawa oraz uchwałami i decyzjami
6 Kultura organizacyjna w zarządzaniu, red. G. Aniszewska, Warszawa, PWE, 2007, s. 202–204.
74 Katarzyna Baran
władz uniwersyteckich7. Systematyczne badanie satysfakcji użytkowników pozwa-la na ocenę bieżącej pracy Biblioteki, daje możliwość ppozwa-lanowania dalszych dzia-łań w odniesieniu do potrzeb czytelników, ustalanie obszarów, w których poziom zaspokojenia ich potrzeb jest niższy lub niezadowalający8. Infrastruktura, którą posiada Biblioteka jest doskonałą bazą do dalszego rozwoju w zakresie nowych technologii. Dowodem na to jest projekt współfinansowany ze środków europej-skich, który został zrealizowany w Bibliotece Wydziałowej.
Projekt
W związku z ogłoszeniem przez Małopolski Urząd Marszałkowski naboru wnio-sków na wsparcie rozwoju i modernizacji infrastruktury dydaktycznej małopolskich szkół wyższych w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, 22 października 2008 roku odbyło się spotkanie Zespołu ds. rozwoju Biblioteki Wy-działowej WZiKS UJ. Podczas zebrania jednomyślnie podjęto decyzję o rozpoczęciu prac nad przygotowaniem wniosku o pozyskanie środków z Europejskiego Fundu-szu Socjalnego na komputeryzację i automatyzację Biblioteki Wydziałowej WZiKS UJ. Konkurs na działanie 1.1 „Poprawa jakości usług edukacyjnych” Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego został ogłoszony w październiku 2008 roku.
Dofinansowanie mogły otrzymać projekty związane z budową, modernizacją oraz wyposażeniem infrastruktury dydaktycznej oraz badawczo-rozwojowej służącej równocześnie celom dydaktycznym. Do projektu przystąpiła również Biblioteka Wydziału Matematyki i Informatyki UJ, jego tytuł ostatecznie sformułowano nastę-pująco: Unowocześnienie systemów zabezpieczeń zbiorów bibliotek Wydziału Zarzą-dzania i Komunikacji Społecznej oraz Matematyki i Informatyki UJ.
Celem projektu było wzmocnienie zabezpieczenia zbiorów przy równocze-snym usprawnieniu procesu ich udostępniania przy wykorzystaniu systemu RFID, który jest obecnie najnowocześniejszym rozwiązaniem w zakresie ochro-ny i identyfikacji księgozbiorów biblioteczochro-nych. System ten pracuje na podstawie technologii identyfikacji za pomocą fal radiowych RFID (Radio Frequency Iden-tification) i wspiera wiele procesów w Bibliotece, posiada odpowiednie moduły zarówno dla pracowników Biblioteki, jak również czytelników czy pracowników ochrony budynku. Wszystkie stanowiska biblioteczne są połączone z istniejącym
7 Polityka Jakości Biblioteki Wydziałowej WZiKS UJ [on-line] [dostęp: 01.09.2011]. Dostęp-ny w World Wide Web: http://biblioteka.wzks.uj.edu.pl/c/document_library/get_file?uuid=168 326f7-669c-4397-8c71-b0553c3fc529&groupId=1384052.
8 E. Lepkowska, Badanie potrzeb i satysfakcji użytkowników oraz wpływ etyki bibliotekarskiej na działalność usługową bibliotek, w: Jakość usług bibliotecznych w społeczeństwie informacyjnych, red.
J. Kamińska, B. Żołędowska-Król, Warszawa, Wydawnictwo SBP, 2009, s. 78–87.
oprogramowaniem zarządzającym zbiorami bibliotecznymi. Poszczególne modu-ły systemu bibliotecznego służą ochronie i identyfikacji księgozbiorów na rożnych ich poziomach, od rozpoznawania książki w bramce wyjściowej, po automatycz-ne porządkowanie zbiorów w wolnym dostępie, a każdy element systemu oraz konfiguracja modułów zostały przygotowywane indywidualnie na podstawie wy-magań i potrzeb BW WZiKS UJ. System został podzielony na strefy, w których uszeregowane zostały poszczególne produkty o podobnej funkcjonalności9.
Podstawowe działania, które podjęto w ramach projektu to: zakup i urucho-mienie nowoczesnej aparatury technicznej i oprogramowania dla budynków obu bibliotek: zakup systemu bramek kontrolnych do zabezpieczenia przejścia, wy-posażenie stanowiska bibliotekarza z urządzeniami do sczytywania książek i kart czytelnika oraz oprogramowaniem do obsługi wypożyczeń i zwrotów, mobilnego skontrum z czytnikiem ręcznym, komputerem i oprogramowaniem oraz innego sprzętu usprawniającego pracę, jak również przeszkolenie pracowników wskaza-nych bibliotek wydziałowych.
Projekt zakończono na początku 2011 roku. Z obu bibliotek mogą odtąd ko-rzystać także studenci innych wydziałów Uniwersytetu o pokrewnej tematyce, uczelni krakowskich, uczelni małopolskich, a także ewentualnie spoza regionu.
Powstała także możliwość otwarcia usług dla osób spoza środowisk akademic-kich: wysoko kwalifikowanych specjalistów: dziennikarzy, nauczycieli, psycho-logów, bibliotekarzy, informatyków, matematyków, ekonomistów i menadżerów, administratorów, a także pracowników sektora publicznego i kulturoznawców oraz organizatorów turystyki.
Projekt charakteryzował się bardzo wysokim stopniem innowacyjności, bi-blioteki starają się zmniejszać koszty obsługi przy zachowaniu wysokiej jakości i przyciągnąć czytelników przez wprowadzenie wielu zmian i udogodnień takich jak: wolny dostęp, usprawnienie cyrkulacji, wprowadzenie większej liczby punk-tów obsługi (przez zastosowanie samoobsługi), kontrolę zbiorów, obniżenie strat wynikających z kradzieży i zagubień (zabezpieczenie w bramkach, aplikacje in-wentaryzacyjne i monitorujące, bezobsługowe zwroty), zwiększenie efektywności pracy pracowników (automatyzacja powtarzalności procesów).
Podsumowanie
Projekt zrealizowany w Bibliotece Wydziałowej Wydziału Zarządzania i Ko-munikacji Społecznej oraz Bibliotece Wydziału Matematyki i Informatyki
9 Księga Jakości Biblioteki Wydziałowej WZiKS UJ [on-line] [dostęp: 30.08.2011]. Dostępny w Word Wide Web: http://biblioteka.wzks.uj.edu.pl/c/document_library/get_file?uuid=0cb5397b -1d2f-43e4-a7d0-28d9cdbdae72&groupId=1384052.
76 Katarzyna Baran
wersytetu Jagiellońskiego wpisuje się w realizację działań zawartych w Strategii Rozwoju Edukacji na lata 2007–201310 przez zwiększanie dostępu do edukacji, wspieranie otwartości systemu edukacji oraz doskonalenie jakości edukacji. Przy-czynia się również do podnoszenia kompetencji kulturalnych społeczeństwa przez stworzenie warunków do rozwoju aktywności twórczej, zwiększenie uczest-nictwa w kulturze oraz umiejętności świadomego jej odbioru i wyboru. Ponadto, zwiększa znaczenie bibliotek jako centrów edukacji i informacji kulturalnej, co wpływa na istotny rozwój instytucji kultury. Rozbudowa, utrzymywanie oraz mo-dernizacja bazy materialnej – infrastruktury edukacyjnej – pozwala natomiast na doskonalenie jakości edukacji na wszystkich etapach kształcenia.
10 Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Strategia Rozwoju Edukacji na lata 2007–2013, Warszawa 2005 [on-line] [dostęp: 30.08.2011]. Dostępny w World Wide Web: http://www.cent.edu.
pl/Download,9.html.