Czynniki determinujące gotowość studentów do uczestnictwa

Zamiar uprawiania sportu przez studentów miał związek z samooceną umie-jętności sportowych i ich faktycznym opanowaniem, z poziomem konsumpcji sportowej i potrzebą uprawiania sportu, z atmosferą podczas zajęć wychowania fizycznego i opiniami na temat organizacji kultury fizycznej w szkole wyższej.

Chęć uprawiania sportu po studiach zadeklarowało 74,6% studentów, któ-rzy uznali, że ich umiejętności sportowe są na poziomie dobrym lub bardzo dobrym. Spośród niezadowolonych ze swoich umiejętności 53,9% planowało jednak uprawiać sport.

Im więcej dobrze opanowanych umiejętności z różnych dyscyplin sporto-wych posiadali studenci, tym częściej wyrażali chęć podjęcia aktywności spor-towej. W grupie tych, którzy mieli umiejętności większe niż przeciętnie w ba-danej grupie, 77,6% deklarowało uprawianie sportu, natomiast w grupie osób z umiejętnościami poniżej przeciętnych zamiar taki miało 34,0%. W obu przy-padkach różnice były istotne statystycznie, ale siła związków słaba (tabela 31).

Miła atmosfera podczas zajęć wychowania fizycznego sprzyjała przychylne-mu nastawieniu do kultury fizycznej (F = 3,28, p < 0,01).

Istotne przy podejmowaniu decyzji o ewentualnej aktywności sportowej – a raczej jej braku – były też krytyczne uwagi młodzieży odnośnie do organizacji kultury fizycznej na uczelni (F = 2,34, p < 0,05). Różnice między grupami Ryc. 11. Kontynuacja lub rozpoczęcie przez studentów uczestnictwa w sporcie i turystyce

po zakończeniu obligatoryjnych zajęć wychowania fizycznego (%)

studentów mającymi negatywne spostrzeżenia na temat wychowania fizycz-nego a niemającymi takich spostrzeżeń wyjaśniają 23,46% całkowitej wariancji poziomu deklaracji uprawiania sportu, a 16,78% w przypadku miłej atmosfery na zajęciach.

Tabela 31. Umiejętności sportowe studentów a deklaracje uczestnictwa w kulturze fizycznej

Determinanty

53,9 24,93 0,001 0,27 0,16

Liczba umiejętności sportowych dobrze opanowanych:

Studenci mający krytyczne uwagi dotyczące organizacji kultury fizycznej na uczelni deklarowali chęć uprawiania turystyki rzadziej niż ci, którzy ich nie mieli (F = 2,56, p < 0,05), a różnice wyjaśniają 21,48% całkowitej wariancji poziomu deklaracji uczestnictwa w turystyce.

Potrzeba uprawiania sportu w istotny sposób różnicowała deklaracje doty-czące aktywności sportowej po zakończeniu studiów (c² = 45,92, p < 0,001).

Sport zamierzało uprawiać 68,7% osób odczuwających potrzebę uprawiania go i 25,9% tych, które jej nie odczuwały. Siła związku była duża (C = 0,59).

Miła atmosfera stworzona przez nauczyciela wychowania fizycznego pod-czas zajęć w sposób istotny statystycznie różnicowała odczuwanie przez stu-dentów potrzeby uprawiania sportu (F = 8,15, p < 0,001). Częściej odczuwali ją także ci studenci, którzy nie mieli krytycznych uwag odnośnie do organizacji kultury fizycznej na swojej uczelni (F = 3,06, p < 0,05). Stosunek korelacyj-ny wynosił 9,04% w przypadku atmosfery oraz 24,04% w przypadku negatyw- nych ocen.

Badania pokazały, że ogólny obraz nauczyciela w oczach studentów, bar-dziej lub mniej pozytywny, nie wpływał w sposób istotny statystycznie na ich poczucie potrzeby uprawiania sportu. Wpływ taki miało wykonywanie przez niego czynności motywujących (F = 3,72, p < 0,05), a miara zależności (η²) wyniosła tu 20,81%.

Pozytywna postawa wobec aktywności ruchowej nie zależała od samej liczby godzin wychowania fizycznego. Jednak motywująca treść zajęć oraz ich duża liczba sprawiały, że młodzież częściej odczuwała potrzebę dbania o własne cia-ło poprzez uprawianie sportu niż w przypadku tej samej liczby godzin i braku czynności motywujących (c² = 13,76, p < 0,05). Był to związek o wysokiej sile (C = 0,67). Ponadto im więcej czynności motywujących podejmował nauczy-ciel wychowania fizycznego, tym lepsze były efekty procesu wychowawczego.

Sport uprawiał co drugi student silnie motywowany przez nauczyciela. W gru-pie osób słabiej motywowanych uprawiające sport stanowiły 39,1%. Różnice nie były jednak istotne statystycznie.

Spośród studentów, którym skończył się obowiązek uczestniczenia w zaję-ciach wychowania fizycznego, 44,3% uprawiało sport w następnym roku aka-demickim, przy czym 51,4% tej grupy stanowiły osoby nieuprawiające sportu wtedy, gdy ich potrzeba ruchu była zaspokajana w czasie zajęć obligatoryjnych.

Młodzież świadoma swojej potrzeby dbania o sprawność fizyczną podejmowa-ła aktywność sportową częściej (51,9%) niż ta, która takiej potrzeby nie odczu-wała (7,4%). Różnice były istotne statystycznie (c² = 18,34, p < 0,001), ale siła związku słaba (C = 0,32).

Tabela 32. Liczba semestrów akademickiego wychowania fizycznego a uprawianie sportu przez studentów po jego zakończeniu

Liczba semestrów wychowania

fizycznego

Osoby uprawiające sport po zakończeniu zajęć wychowania fizycznego (%)

Liczba semestrów zajęć wychowania fizycznego w sposób istotny statystycz-nie wpływała na decyzje o uprawianiu sportu. Badani realizujący najmstatystycz-niejszą liczbę godzin (przewidzianą programem studiów) najrzadziej podejmowali ak-tywność sportową. W grupie mającej zajęcia obowiązkowe przez cztery seme-stry sport uprawiało aż 39,8% więcej studentów niż w grupie uczęszczającej na nie o jeden semestr krócej (tabela 32).

Badania pokazały też, że studenci pierwszego roku (45,8%) byli aktywni sportowo częściej niż ci z czwartego (30,8%), pochodzący z małych miasteczek (61,1%) częściej niż mieszkający w dużych miastach (43,2%) i na wsi (47,5%), a kobiety (47,4%) częściej niż mężczyźni (35,7%). Różnice nie były jednak istotne statystycznie.

W roku akademickim następującym po zakończeniu obowiązkowych za-jęć wychowania fizycznego turystykę uprawiało 31,0% studentów, a w tej grupie 57,1% stanowili ci, którzy nie podjęli takiej formy aktywności wtedy, gdy uczęszczali na zajęcia. Grupę osób aktywnych turystycznie w 97,3% two-rzyli studenci uczestniczący w formach turystyki organizowanych na uczelni, a w 15,1% uprawiający ją na uczelni i poza nią.

Tabela 33. Liczba semestrów akademickiego wychowania fizycznego a uczestnictwo stu-dentów w turystyce po jego zakończeniu

Liczba semestrów wychowania

fizycznego

Osoby uprawiające turystykę po zakończeniu zajęć wychowania fizycznego (%)

Im niższe było wykształcenie rodziców, tym częściej badani uczestniczyli w turystyce (c² = 6,9, p < 0,05). Aktywnych turystycznie było bowiem ponad 40,0% studentów, których rodzice mieli wykształcenie zasadnicze lub podsta-wowe, i tylko 9,1% w przypadku wykształcenia wyższego. Najchętniej tury-stykę uprawiała młodzież studiująca na drugim roku (45,2%), a najrzadziej ta z pierwszego (16,9%). W obu przypadkach siła związku mierzona współczyn-nikiem kontyngencji C nie przekraczała 0,3.

W badanej grupie turystykę częściej uprawiały kobiety (32,8%) niż męż-czyźni (26,2%), studenci pochodzący z Kielc (34,1%) i ze wsi (32,8%) częściej niż ci z małych miasteczek (27,8%), a mieszkający podczas studiów z rodzicami (30,6%) częściej niż wynajmujący stancję (27,8%) lub mający pokój w akade-miku (28,1%). Różnice nie były istotne statystycznie.

Gdy kończyły się studenckie obligatoryjne zajęcia wychowania fizycznego, aktywność turystyczna młodzieży była tym częstsza, im dłużej te zajęcia trwały (tabela 33).

Na występowanie pośrednich oznak skuteczności procesu przygotowa-nia studentów do uczestnictwa w kulturze fizycznej po zakończeniu edukacji w sposób istotny statystycznie rzutowały deklaracje uprawiania sportu w przy-szłości, uznanie potrzeby uprawiania sportu i podjęcie dobrowolnej aktywności sportowej jeszcze podczas studiów (tabela 34). Związki zwykle charakteryzo-wały się małą siłą, jednak większość determinantów oczekiwanego zachowania studentów dotyczyła odbioru zajęć obligatoryjnych i nauczyciela lub bezpo-średnich skutków jego postępowania.

Tabela 34. Wybrane czynniki determinujące skuteczność procesu przygotowania studen-tów do uczestnictwa w kulturze fizycznej

Czynniki determinujące

Miła atmosfera na zajęciach

wychowania fizycznego p < 0,01

η² = 16,78% p < 0,001

η² = 9,08% p < 0,01 η² = 4,78%

Negatywny odbiór organizacji

kultury fizycznej na uczelni* p < 0,05

η² = 23,46% p < 0,05

η² = 24,04% n.i.

Liczba semestrów zajęć wychowania fizycznego Treść zajęć wychowania

fizycznego n.i. n.i.

Styl oddziaływania

wychowawczego n.i. p < 0,05

C = 0,31 n.i.

Czynności motywujące

wykonywane przez nauczyciela n.i. p < 0,05

η² = 20,81% n.i.

Świadomość potrzeby dbania o własne ciało poprzez uprawianie sportu

opanowanych co najmniej dobrze

p < 0,001

C = 0,29 n.i. p < 0,001

C = 0,27 Oferta sportowych zajęć

fakultatywnych n.i. n.i. p < 0,001

C = 0,22

* Czynnik ten był istotny statystycznie także w odniesieniu do deklaracji uprawiania turystyki (p < 0,05, η² = 21,48%).

** Czynnik ten był istotny statystycznie także w odniesieniu do uprawiania turystyki (p < 0,05, C = 0,24).

*** Pozytywną postawę studentów wobec uprawiania sportu osiągano w przypadku interakcji dwóch czynników: motywującej treści zajęć wychowania fizycznego i dużej liczby ich godzin.