Czynniki determinujące jakość zarządzania, poziom dojrzałości zarządzania

gmin wiejskich.

W ostatniej hipotezie sprawdzono czy wiek oraz płeć były powiązane z jakością zarządzania, poziomem dojrzałości zarządzania kapitałem intelektualnym oraz z rolą kapitału w procesie zarządzania urzędami gmin wiejskich.

Dla związku tych zmiennych z wiekiem wykonano analizę korelacji rho Spearmana.

0,37 ^{0,39 0,39} _0,42 0,63 0,61 _0,61 0,58 0,30 0,35 0,40 0,45 0,50 0,55 0,60 0,65 0,70

Gmina wiejska Gmina miejsko-wiejska

Gmina miejska Miasto Rola kapitału

Tabela 5.15. Wyniki korelacji wieku z jakością zarządzania, poziomem dojrzałości zarządzania kapitałem intelektualnym oraz z rolą kapitału w procesie zarządzania urzędami gmin wiejskich

Wiek

Jakość zarządzania ^{Kapitał ludzki 0,10*}

Kapitał strukturalny -0,06 Poziom dojrzałości zarządzania kapitałem

intelektualnym

Kapitał ludzki 0,16*** Kapitał strukturalny 0,06

Rola kapitału ^{Kapitał ludzki -0,11*}

Kapitał strukturalny 0,11*

Źródło: opracowanie własne

Analiza wykazała, że wiek był dodatnio skorelowany z wpływem kapitału ludzkiego na jakość zarządzania placówkami ρ=0,10; p<0,05 i wpływem na poziom dojrzałości zarządzania kapitałem intelektualnym ρ=0,16; p<0,001. Wraz ze wzrostem wieku rósł poziom wpływu kapitału ludzkiego na jakość zarządzania placówkami i wpływu na poziom dojrzałości zarządzania kapitałem intelektualnym.

Wykazano też, że wiek był skorelowany ujemnie z rolą kapitału ludzkiego w roli zarządzania urzędami gmin wiejskich ρ=-0,11; p<0,05 oraz dodatnio skorelowany z rolą kapitału strukturalnego w roli zarządzania urzędami gmin wiejskich ρ=0,11; p<0,05. Wraz ze wzrostem wieku badani umniejszali rolę kapitału ludzkiego w procesie zarządzania urzędami gmin wiejskich a podnosili rolę kapitału strukturalnego.

Następnie zbadano czy na te zmienne miała wpływ płeć osób badanych. W tym celu wykonano serię analiz testami U Manna- Whitney’a.

195

Tabela 5.16. Wyniki analizy testem U Manna- Whitney’a dla wpływu płci na jakość zarządzania, poziom dojrzałości zarządzania kapitałem intelektualnym oraz rolę kapitału w procesie zarządzania urzędami gmin wiejskich

Kobieta Mężczyzna ^{Test U Manna-}

Whitney'a Średnia ^Odchylenie

standardowe Średnia ^Odchylenie

standardowe ^{Z p} Jakość zarządzania KL 4,30 0,54 4,14 0,62 -2,99 0,003 KS 3,82 0,56 3,70 0,64 -2,22 0,027 Poziom dojrzałości zarządzania kapitałem intelektualnym KL 0,65 0,25 0,58 0,26 -2,52 0,012 KS 0,49 0,22 0,45 0,23 -1,99 0,046 Rola kapitału ^{KL 0,37 0,23 0,43 0,29 -2,09 0,037} KS 0,63 0,23 0,57 0,29 -2,09 0,037

Źródło: opracowanie własne

Testy U Manna- Whitney’a dały istotne statystycznie wyniki dla porównań międzypłciowych dla wszystkich mierzonych zmiennych.

Dla wpływu kapitału na jakość zarządzania kobiety wyżej oceniały zarówno kapitał

intelektualny jak i kapitał strukturalny. Mężczyźni uważali, że oba kapitały w mniejszym stopniu wpływają na jakość zarządzania placówkami.

Również dla poziom dojrzałości zarządzania kapitałem intelektualnym więcej czynników zaznaczały kobiety. Zarówno dla wpływu kapitału ludzkiego jak i strukturalnego na poziom dojrzałości zarządzania kapitałem intelektualnym kobiety oznaczyły więcej czynników.

Natomiast dla roli kapitału w procesie zarządzania urzędami gmin kobiety wyżej oceniały rolę kapitału strukturalnego natomiast mężczyźni wyżej oceniali rolę kapitału ludzkiego. Wyniki w formie graficznej zaprezentowano na poniższych wykresach.

Wykres 5.14. Poziom jakości zarządzania urzędami ze względu na rodzaj kapitału i płeć

Źródło: opracowanie własne

Wykres 5.15. Poziom dojrzałości zarządzania kapitałem intelektualnym i rola kapitału w zarządzaniu placówkami ze względu na rodzaj kapitału i płeć

Źródło: opracowanie własne.

Wyniki przeprowadzonych badań pozwlają sformułować wniosek, że przyjęty cel pracy został osiągnięty. Po analizie wyników części empirycznej pozytywnie zweryfikowano hipotezy 1.1., 2.2.,3, 3.3., oraz 4, natomiast negatywnie zweryfikowano hipotezę 1 i 2. Niewątpliwie uzyskane wyniki badania ankietowego służące do diagnozy poziomu wykorzystania kapitału strukturalnego, oceny jego roli w zarządzaniu urzędami gmin

3,40 3,60 3,80 4,00 4,20 4,40

Kapitał ludzki Kapitał strukturalny Jakość zarządzania 4,30 3,82 4,14 3,70 Kobieta Mężczyzna 0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 0,70

Kapitał ludzki Kapitał strukturalny

Kapitał ludzki Kapitał strukturalny Poziom dojrzałości zarządzania

kapitałem intelektualnym Rola kapitału 0,65 0,49 0,37 0,63 0,58 0,45 _0,43 0,57 Kobieta Mężczyzna

197

stanowić podstawę do wyciągnięcia wniosków o charakterze aplikacyjnym oraz sformułowaniu dalszych rekomendacji dla kierownictwa urzędów gmin wiejskich.

199

Zakończenie

Urząd gminy wiejskiej jest podstawowym i zarazem najmniejszym podmiotem samorządu terytorialnego, który zarządza ogółem spraw gminy. Podejmuje decyzje ważne dla mieszkańców gminy, przedstawicieli organizacji pozarządowych i przedsiębiorców. Dysponuje także zasobami, które służą realizacji przyjętych planów, zarówno prawno-instytucjonalnych, jak i ludzkich i finansowych. Od umiejętności gospodarowania zasobami i od tego, jak urząd będzie wykorzystywać swoje szanse, zależy rozwój gminy.

Wejście do Unii Europejskiej w 2004 roku otworzyło przed Polską wiele możliwości, w tym w zakresie inwestycji, i ułatwiło pokonywanie barier dzielących nasz kraj od wyżej rozwiniętych państw Europy. Nowe możliwości polegają w dużej mierze na pomocy w finansowaniu przedsięwzięć inwestycyjnych. Jednocześnie członkostwo Polski w Unii Europejskiej i rozwój gospodarczy wymagają od urzędów gmin wiejskich coraz bardziej kreatywnego myślenia w zakresie przyciągania nowych inwestorów, co w konsekwencji powiększa szanse rozwojowe gmin wiejskich. Urzędy gmin wiejskich zarządzają bowiem obszarami o różnym natężeniu i dynamice zmian poziomu wykorzystywania kapitału intelektualnego, co nie pozostaje bez wpływu na kształt prowadzonej przez nie lokalnej polityki.

Uzasadniając ostatecznie wybór tego tematu autorka chce podkreślić, że procesy decydujące o rozwoju społeczno-gospodarczym Polski skupiają się przede wszystkim w ośrodkach silniej zurbanizowanych, gdzie nie występują bariery dostępu do infrastruktury, gdzie wysoko wykwalifikowane zasoby ludzkie mają do niej powszechny dostęp i mogą z niej efektywnie korzystać. Te zależności decydują o tym, że obszary wiejskie mają mniejsze możliwości rozwojowe niż ośrodki miejskie. De faworyzacja zasobów intelektualnych na obszarach wiejskich wynika z licznych negatywnych czynników, wśród których należy wymienić: niski poziom rozwoju gospodarczego, wysokie zatrudnienie w rolnictwie oraz ograniczoną liczbę pozarolniczych miejsc pracy, niski poziom wykształcenia, niską świadomość korzyści płynących z wykształcenia, trudności w dostępie do infrastruktury społecznej, edukacyjnej i kulturalnej. Wymienione powyżej czynniki powodują zmniejszenie solidarności, zaufania społecznego, rodzą poczucie niesprawiedliwości, stają się przyczyną konfliktów społecznych. Niwelowanie różnic w poziomie życia społeczeństwa jest jednym z podstawowych wyznaczników awansu gospodarczego i społecznego kraju. Działania te wymagają wykorzystania różnorodnych czynników. Wśród nich jednym z bardziej znaczącym jest szeroko rozumiany kapitał

intelektualny. Krytyczna analiza dostępnych źródeł literaturowych pozwala wysunąć wnioski, że kapitał intelektualny w wielu urzędach gmin wiejskich nie jest już kapitałem „uśpionym”, co widać po coraz większej aktywności gospodarczej tych terenów. Znalezienie właściwych metod aktywizacji tych obszarów w dużej mierze zależy od pomysłowości władz i pracowników urzędów gmin wiejskich.

Podsumowując tą pracę, zauważa się, że diagnozowanie kapitału intelektualnego w JST istnieje na arenie życia publicznego w Polsce zaledwie około dziesięciu lat, nie doczekało się jeszcze szerszego naukowego zainteresowania i opisu. Zaczyna się wprowadzać tematykę dotyczącą budowania systemu diagnozy, pomiaru oraz wykorzystania go jako instrumentu pomiaru w nurt myślenia naukowego, jako przykład innowacji społecznej, elementu Nowego Zarządzania Publicznego czy wielosektorowej Aktywnej Polityki Społecznej. Niemniej jednak pozostały dorobek badawczy pochodzi najczęściej ze sfery praktyków zarządzania rozwojem i usługami publicznymi, jednakże sporządzony był na ogół – jako zadanie zlecone.

Rezultaty pracy rozpatrywane są poprzez stopień realizacji opisanych we wprowadzeniu celów. W opracowaniu dokonano:

 identyfikacji elementów kapitału intelektualnego urzędów gmin wiejskich,  opracowania definicji kapitału intelektualnego urzędow gmin wiejskich,

 ustalenia związku pomiędzy wielkością gminy a znaczeniem kapitału strukturalnego w urzędach gmin wiejskich,

 identyfikacji czynników różnicujących wpływ różnych form (rodzajów) kapitału intelektualnego) w jakości zarządzaniu urzędami gmin,

 określenia wpływu kapitału strukturalnego urzędów gmin wiejskich na jakość zarządzania tymi organizacjami.

Urząd gminy wiejskiej przedstawiono także jako podmiot w ujęciu holistycznym, który uwzględnia zarówno jego aktywa finansowe, jak i inwestycje w kapitał intelektualny.

Praca służy wzrostowi świadomości dotyczącej znaczenia zarządzania kapitałem intelektualnym oraz zarządzania jakością w jednostkach samorządu terytorialnego.

Z pracy wynikają następujące wnioski, które mogą się okazać pomocne praktykom i decydentom:

 W urzędach gmin mniejszych ludnościowo kluczową rolę odgrywa kapitał strukturalny, natomiast w urzędach gmin większych kapitał ludzki.