Kapitał ludzki urzędów gmin wiejskich

W poprzednim podrozdziale podjęto próbę systematyzacji poszczególnych składowych elementów kapitału intelektualnego mających istotne znaczenie w zarządzaniu urzędem gminy wiejskiej. w niniejszym podrozdziale autorka zadaje sobie pytanie: jak poszczególne składowe kapitału intelektualnegomogą mieć przełożenie na kreowanie wartości urzędu gminy wiejskiej? - określając tym samym znaczenie kapitału ludzkiego w urzędzie gminy wiejskiej.

Istnieją badania, że kapitał ludzki stanowi około 50% łącznej wartości kapitałuintelektualnego, drugie 50% zaś przypada na kapitał strukturalny. Należy zauważyć, że kapitał ludzki to taka forma kapitału, co do której organizacje nie mają prawa własności, może się on łatwoprzemieszczać, a nawet opuścić organizację [Kaczmarek 2005, s. 324].

W literaturze na temat kapitału intelektualnego najczęściej można spotkać się z opinią, że decydujące znaczenie w kształtowaniu konkurencyjności oraz rozwoju organizacji ma obecnie potencjał ludzki uwzględniany w profilowaniu i realizowaniu strategii firmy [Samul 2013, s. 230-231].

W warunkach wysoce niestabilnego otoczenia, mobilności mieszkańców oraz rosnącej konkurencji regionalnej, szanse na dalszy rozwój mają tylko te urzędy gmin, które nastawione są na ciągłe podnoszenie swojej konkurencyjności poprzez odpowiednie zarządzanie posiadanym kapitałem w postaci zatrudnionych w urzędach pracowników. Urzędnicy, ich wiedza, kwalifikacje i kompetencje traktowani są jakopodstawowe źródło osiągania przewagi konkurencyjnej.

79

Niestety zauważa się, że istnieje pejoratywna ocena systemu motywacyjnego wśród pracowników administracji: system jest niestabilny, nie motywuje pracowników do wydajnej pracy, w tym dochodząca niska dynamika wzrostu płac w sektorze publicznym. W odniesieniu do kierownictwa urzędów gmin obserwowuje się istotne luki kompetencyjne w zakresie umiejętności menedżersko-przywódczych [Jegorow 2011, s. 231 -235].

W zakresie potrzeb szkoleniowych wójtowie wybierają najczęściej szkolenia z zakresu umiejętności menedżerskich, wiedzy fachowej, umiejętności koncepcyjnych,

komunikacyjnych i na końcu umiejętność pracy w zespole. Z punktu widzenia podległych

pracowników akcent powinien być kładziony na budowanie i doskonalenie kompetencji z zakresu przywództwa, zarządzania zasobami ludzkimi, koordynacji działań, motywowania

oraz sporządzania ocen pracowniczych.

Z punktu widzenia pracowników stosunki z bezpośrednimi przełożonymi można określić jako chłodne, kierownicy rzadko oddelegowują swoich pracowników do realizacji ważnych spraw urzędowych.

Urzędy gmin wiejskich, w których przykłada się duże znaczenie do właściwego kształtowania i inwestowania w kapitał ludzki, pozyskiwania i upowszechniania nowej wiedzy i umiejętności, znacznie łatwiej osiągają założone cele oraz pokonują różnego rodzajuproblemy i sytuacje kryzysowe. Kapitał ludzki jest więc siłą napędową urzędu zorientowanego na sukces rynkowy [Myjak 2006, s. 359-366].

Kapitał ludzki stanowi istotny komponent kapitału intelektualnego, gdyż od niego zależy, jak kształtować się będą pozostałe kapitały. W tabeli 2.2 zostaną przytoczone definicje wybranych autorów, które mogłyby znaleźć odniesienie w praktyce samorządowej urzędów gmin wiejskich.

Tabela 2.2. Wybrane definicje kapitału ludzkiego mogące znaleźć zastosowanie w urzędach gmin wiejskich AUTOR DEFINICJA Henryk Król Antonii Ludwiczyński

Przez kapitał ludzki urzędów gmin pojmuje się ogół charakterystycznych cech i właściwości ucieleśnionych w człowieku (wiedza, umiejętności, zdolności, zdrowie, motywacja). Cechy te mają określoną wartość oraz stanowią źródło

przyszłych dochodów pracownika. Nie da się rozłączyć kapitał ludzki od człowieka [Król, Ludwiczyński 2007,s.114]. W praktyce oznacza to, że

pracownik który ma wysokie kwalifikacje, niezwiązane z zakresem realizowanych obowiązków określa wartość kapitału intelektualnego. Z drugiej strony, nie musi się przyczyniać się do podnoszenia jakości tegoż kapitału. Jeśli jego zakres obowiązków nie dotyczy posiadanej wiedzą i kwalifikacji, a motywacja oraz zaangażowanie tego pracownika są na niskim poziomie wartość KI maleje.

Hubert Izdebski BarbaraPytko

Kapitał ludzki urzędów gmin to także zespół osób potrafiących wykonywać zadania zlecone przez jego organ [Izdebski 2011, s.23-26]. Między nimi zachodzą różne procesy, zużywane są różne zasoby i dokonują się nieustanne zmiany

w kierunku lepszego zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej [Pytko 2012, s.135-145].

Katarzyna Bartnik Kapitał ludzki to ogół innowacji i rozwoju urzędu. Dzięki ludzkiej wiedzy, pracownicy zachęcani są do podnoszenia swoich kwalifikacji. Wzrost poziomu doświadczenia skutkuje większą wydajnością pracy. Im wyższa jakość kapitału ludzkiego, tym dynamiczniej rozwija się urząd.

Żródło: Król H.,Ludwiczyński A.,2008, Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Izdebski H.,2011, Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, wydanie 1, LexisNexis Polska, Warszawa, Pytko B.,2011, Analiza przemian jakościowych w zarządzaniu publicznym, Bartnik K.,2016,

Znaczenie kapitału ludzkiego i społecznego w rozwoju regionalnym na przykładzie Finlandii.

Na podstawie analizy tabeli 2.2. oraz na potrzeby niniejszej pracy sformułowano następujące definicje własne kapitału ludzkiego urzędów gmin wiejskich:

Kapitał ludzki w ujęciu urzędów gmin wiejskich oznacza czynnik ludzki, czyli połączenie ze sobą inteligencji, umiejętności, wiedzy specjalistycznej, podejścia do obywatela, które nadają urzędowi gminy zaufania ze strony mieszkańców.

Kapitał ludzki urzędów gmin wiejskich to pracownicy samorządowi od wielu lat związani z urzędem, charakteryzujący się umiejętnością współpracy, kreatywnością, właściwą postawą i kwalifikacjami. Stanowi to fundament pracy, bez których niemożliwy jest rozwój otoczenia lokalnego.

81

Kapitał ludzki urzędów gmin wiejskich to wiedza, umiejętności i zdolności urzędników mających wartość ekonomiczną dla budżetu gminy na rzecz której pracują.

Kapitał ludzki urzędów gmin wiejskich to ludzie potrafiący ze sobą współpracować, będący na stałe związani z urzędem i gminą.

W obecnej gospodarce kapitał ludzki jako istotny element kapitału intelektualnego powinien być wysokiej jakości. Jakość kapitału ludzkiego jest czynnikiem przyspieszającym innowacje.W literaturze na temat kapitału intelektualnego brak jest powszechnie obowiązującej definicji kapitału ludzkiego urzędów gmin wiejskich.

Kapitał ludzki to przede wszystkim źródło innowacji i rozwoju w urzędzie. Dzięki nauce, szkoleniom ludzie zdobywają wiedzę, co przyczynia się do podniesieniakwalifikacji. Wzrost poziomu doświadczenia skutkuje większą wydajnościąpracy. Im wyższa jakość kapitału ludzkiego, tym dynamiczniej rozwija się urząd. w obecnej gospodarce kapitał ludzki jako

istotny element kapitału intelektualnego powinien być wysokiej jakości [Dawidziuk 2016, s. 46-59].

Podsumowując, w związku z wymogami zarządzania samorządowego kapitał ludzki nabiera szczególnego znaczenia. Od pracowników urzędów gmin wiejskich oczekuje się już nie tylko kwalifikacji pozwalających na realizację zadań administracyjnych, ale również inicjatywy, kreatywności, elastyczności, samodzielności, dynamiki w działaniu, określonych umiejętności, jak choćby interpersonalnych, pracy projektowej czy też stałego uczenia się.