Rozdział V. Opinie badanej młodzieży o przyszłych partnerach z uwzględnieniem czynników
1. Czynniki różnicujące oczekiwania wobec przyszłego partnera
Pierwszy ich etap miał na celu wyjaśnienie zjawiska, czym kieruje się młodzież przy wyborze partnera oraz czy badani kierują się w swoich wyborach wyglądem, sytuacją majątkową, cechami usposobienia charakteru, czy też wyznawanymi wartościami przyszłych kandydatów na partnera lub małżonka. Istotne w tej kwestii są pytania mające na celu zbadanie oczekiwań młodzieży wobec przyszłego partnera. Problem ten zawarty został w pytaniu pierwszym, na które respondenci, udzielając odpowiedzi odnośnie oczekiwań wobec przyszłych partnerów, mogli dokonać wyboru, zaznaczając jeden wariant z poniżej przedstawionych odpowiedzi: a) ten sam wiek lub niezbyt wielka różnica wieku pomiędzy partnerami; b) wyższe dobre wykształcenie; c) jednorodność narodowa; d) jednorodność wyznaniowa; e) bogate doświadczenie w sferze seksualnej; f) inne, jakie?; g) nie mam specjalnych oczekiwań.
Podsumowując wątek dotyczący oczekiwań związanych z przyszłym partnerem, okazuje się, że największe znaczenie dla badanej młodzieży stanowi ten sam wiek lub niezbyt wielka różnica wieku pomiędzy partnerami.
Drugą najczęściej wskazywaną odpowiedzią okazała się kategoria „inne”, gdzie młodzież mogła swobodnie wypowiedzieć się co do swoich oczekiwań. W tej grupie odpowiedzi najczęściej pojawiającymi się wskazaniami były oczekiwania dotyczące: miłości, wzajemnego zrozumienia oraz wsparcia, jakiego można oczekiwać od małżonka czy partnera.
Badana młodzież wysoce ceni podobne lub wspólne zainteresowania przyszłego partnera.
Pożądaną wartością wśród młodzieży okazał się charakter.
Pomimo wyżej wskazywanych cech, wśród respondentów duży odsetek tworzyła młodzież niemająca specjalnych oczekiwań wobec przyszłego partnera.
Co ciekawe, czwartą pozycję we wskazaniach młodzieży zajęły oczekiwania dotyczące relacji intymnych. Posiadanie bogatych doświadczeń w sferze seksualnej u przyszłych partnerów okazało się być równie ważne w obu grupach, tak u kobiet jak i mężczyzn. Trudno powiedzieć, co było przyczyną wyboru tej a nie innej cechy.
128
Wiadomo, że okres dojrzewania wiąże się z nawiązywaniem bliższych relacji partnerskich pomiędzy płciami, jednak wzajemne eksperymentowanie oraz potrzeba kontaktów seksualnych mają swoje miejsce w liberalizacji sfery seksualności, w dużej mierze lansowanej poprzez środki masowego przekazu. Bliżej temu zagadnieniu przyjrzymy się w dalszej części pracy.
Kolejnym elementem okazał się być czynnik wyznaniowy, w szczególności oczekiwania odnośnie jednorodności wyznaniowej przyszłego partnera. Jak widać, życie religijne dla dużej liczby osób – większości Polaków (25%) i 5,5% Czechów – nadal stanowi wartość.
Ważna też okazała się przynależność przyszłych partnerów do tej samej grupy narodowościowej co badani. Bycie Polakiem bądź Czechem ma duże znaczenia dla pomyślnej relacji partnerskiej. Świadczą o tym dane procentowe pokazujące, iż tak myśli 15% Polaków i tylko 6,5% badanych Czechów. Z kolei ostatnie miejsce zajęło wyższe wykształcenie przyszłego partnera, które to poparła najmniejsza liczba respondentów.
Obrazowo podsumowane dane przedstawiono w wykresie 1.
Wykres 1. Pożądane cechy partnera w opiniach ogółu młodzieży
źródło: badania własne.
To, jakie są najczęściej wybierane odpowiedzi w poszczególnych grupach badanych ze względu na narodowość, płeć, religijność oraz miejsce zamieszkania, ilustrują następujące tabele.
129
Dane przedstawiane w tabeli 6. pozwalają zauważyć, że w wyborach badanych z uwzględnieniem narodowości istnieje wyraźna zależność statystyczna pomiędzy oczekiwaniami wobec przyszłego partnera a narodowością badanych Polaków i Czechów.
Tabela 6. Oczekiwania w stosunku do przyszłego partnera z uwzględnieniem narodowości badanych
kategorie narodowość
ogółem N/%
Polacy N/% Czesi N/%
ten sam przedział wiekowy lub niezbyt wielka
różnica wieku pomiędzy partnerami 33/33% 62/31% 95/31,7%
wyższe dobre wykształcenie 2/2% 14/7% 16/5,3%
jednorodność narodowa 15/15% 13/6,5% 28/9,4%
jednorodność wyznaniowa 25/25% 11/5,5% 36/12%
bogate doświadczenia w sferze seksualnej 5/5% 34/17% 39/13%
inne, jakie? 7/ 7% 39/19,5% 46/15,3%
nie mam specjalnych oczekiwań 13/13% 27/13,5% 40/13,3%
ogółem 100/100% 200/100% 300/100%
χ2 = 43,68, SV = 6, α = 0,05, Cnorm.= 0,50; χ2 = 43,68≥χ2 0,05 (6) = 12,592 źródło: badania własne.
Przy wyborze partnera najczęściej wskazywanym oraz pożądanym kryterium wśród ogółu młodzieży okazał się ten sam wiek lub niezbyt wielka różnica wieku pomiędzy partnerami. Tak uważało 95 (31,7%) osób, w tym 33 (33%) Polaków i 62 (31%) Czechów.
Na drugim miejscu młodzież podawała następujące wartości: miłość, tolerancję, wzajemne wsparcie, podobne zainteresowania, zrozumienie. Te atrybuty wskazało 46 (15,3%) osób, większość, bo aż 39 (19,5%) osób w grupie Czechów i 7 (7%) respondentów w grupie polskiej. Kolejna spora grupa respondentów 40 (13,3%) osób nie miała specjalnych oczekiwań w stosunku do przyszłego partnera. W grupie Czechów w ten sposób odpowiedziało 27 (13,5%) osób, w grupie badanych Polaków 13 (13%) osób. Kolejne, czwarte miejsce zajęły bogate doświadczenia w sferze seksualnej, które są priorytetem dla 39 (13%) osób z grupy badanej młodzieży. Zdecydowanie więcej osób preferujących tę cechę wywodzi się z grupy Czechów 34 (17%) osób, w odróżnieniu od grupy polskiej, gdzie tego typu odpowiedź wybrało tylko 5 (5%) badanych. Ważną cechą okazała się jednorodność wyznaniowa, która przede wszystkim ceniona jest przez 25 (25%) Polaków, w stosunku do mniej liczebnie grupy 11 (5,5%) osób ze społeczności czeskiej. Badani Polacy stosunkowo częściej, w stosunku do badanych Czechów, kierują się względami religijnymi podczas dobierania się w pary. Tym samym życie religijne dla posiadającej polskie korzenie młodzieży nadal stanowi uznawaną wartość. Przedostatnie miejsce spośród podanych cech zajęła jednorodność narodowa. Przynależność partnera do tej samej grupy narodowościowej
130
wskazało 28 (9,4%) ogółu badanych: 15 (15%) Polaków i 13 (6,5%) osób w grupie badanych Czechów. Młodzież polska większe znaczenie przypisuje wyborowi partnera tej samej narodowości, niż badani w grupie czeskiej. Młodzież czeska w mniejszej mierze bierze pod uwagę narodowość partnera podczas tworzenia związku partnerskiego.
Ostatnią lokatę zajęło wyższe wykształcenie, które – zdaniem badanych – okazało się ważne tylko dla 16 (5,3%) osób ogółu badanej młodzieży– tak sądzą 2 (2%) Polacy oraz 14 (7%) respondentów w grupie Czechów.
Kolejna tabela przedstawia dane zagadnienie z uwzględnieniem płci badanych uczniów.
Tabela 7. Oczekiwania w stosunku do przyszłego partnera z uwzględnieniem płci badanych
kategorie płeć
ogółem N/%
kobiety N/% mężczyźni N/%
ten sam przedział wiekowy lub niezbyt
wielka różnica wieku pomiędzy partnerami 50/27,6% 45/37,8% 95/31,7%
wyższe dobre wykształcenie 10/5,5% 6/5% 16/5,3%
jednorodność narodowa 16/8,8% 12/10,1% 28/9,4%
jednorodność wyznaniowa 22/12,2% 14/11,8% 36/12%
bogate doświadczenia w sferze seksualnej 19/10,6% 20/16,8% 39/13%
inne, jakie? 33/18,2% 13/10,9% 46/15,3%
nie mam specjalnych oczekiwań 31/17,1% 9/7,6% 40/13,3%
ogółem 181/100% 119/100% 300/100%
χ2 = 12,14, SV = 6, α = 0,05, Cnorm.= 0,28; χ2 = 12,14≤χ2 0,05 (6) = 12,592 źródło: badania własne.
Analizując uzyskane dane okazuje się, że test metodą chi-kwadrat nie wskazał istotnej zależności statystycznej pomiędzy wyborami badanych a płcią badanych, chociaż warto na te wyniki zwrócić uwagę. Powyżej przedstawione dane w tabeli wskazują, że za najważniejsze kryterium dotyczące przyszłego partnera młodzież podaje wiek.
Znalezienie partnera z tego samego przedziału wiekowego lub o niezbyt wielkiej różnicy wieku pomiędzy partnerami nadal uważa za ważne 45 (37,8%) mężczyzn i 50 (27,6%) kobiet.
Z danych zamieszczonych w tabeli wynika, że dla mężczyzn ten sam lub podobny wiek partnerki ma większe znaczenie, niż to samo kryterium w społeczności kobiet odnośnie przyszłych partnerów. Różnica pomiędzy obu grupami wynosi 10,2%.
Na drugim miejscu na liście wskazań znalazł się wariant, dotyczący własnych wypowiedzi respondentów. Młodzież podaje różne cechy a najczęstsze to: miłość, zrozumienie, wzajemne wsparcie, charakter itp., nie różnią się od poprzednio analizowanych wzajemnych zestawień (Polacy – Czesi, wierzący – niewierzący). Bardziej interesujący okazuje się fakt, że kobiety częściej wskazują własne kategorie odpowiedzi. Tę postawę przyjęło 33 (18,2%) kobiet. Mężczyźni natomiast w odróżnieniu od kobiet częściej
131
dokonywali wyboru z podanych odpowiedzi. Tak uczyniło 13 (10,9%) osób. Następną różnicę odnotować można na kolejnym szczeblu w hierarchii preferowanych wartości, a mianowicie w postawach dotyczących nabytych doświadczeń seksualnych u przyszłych partnerów. Bogate doświadczenia w sferze intymnej pozytywnie ocenia 19 (10,6%) kobiet i 20 (16,8%) mężczyzn. Wzajemne zestawienia danych w obu grupach uwidacznia przyzwolenie na liberalizm, jaki nastąpił w tej dziedzinie życia. Szczegółowe zagadnienia dotyczące tej sfery zachowań, rozpatrzone zostaną w kolejnej części badań. Kolejna ważna cecha to jednorodność wyznaniowa, którą u przyszłego partnera oczekuje 36 (12%) osób z ogółu badanej młodzieży, 22 (12,2%) kobiet i 14 (11,8%) mężczyzn. Jednorodność narodową wskazało 28 (9,4%) osób. W grupie kobiet taką odpowiedź podało 16 (8,8%) osób, w grupie mężczyzn wybrana została przez 12 (10,1%) osób. Ostatnie miejsce zajęło dobre wyższe wykształcenie, które okazało się ważne dla 16 (5,3%) ogółu badanych osób. Podobne zależności wystąpiły w obu grupach, wśród 10 (5,5%) kobiet i 6 (5%) mężczyzn.
O tym, czy istnieje wyraźna różnica w wyborze cech u przyszłych partnerów pod względem religijności (u osób wierzących bądź niewierzących), informuje tabela 8.
Tabela 8. Oczekiwania w stosunku do przyszłego partnera z uwzględnieniem religijności badanych
różnica wieku pomiędzy partnerami 57/32,8% 38/30,2% 95/31,7%
wyższe dobre wykształcenie 8/4,6% 8/6,3% 16/5,3%
jednorodność narodowa 22/12,6% 6/4,8% 28/9,4%
jednorodność wyznaniowa 36/20,7% 0/0% 36/12%
bogate doświadczenia w sferze seksualnej 11/6,3% 28/22,2% 39/13%
inne, jakie? 24/13,8% 22/17,5% 46/15,3%
nie mam specjalnych oczekiwań 16/9,2% 24/19% 40/13,3%
ogółem 174/100% 126/100% 300/100%
χ2 = 51,68, SV = 6, α = 0,05, Cnorm.= 0,54; χ2 = 51,68 ≥ χ2 0,05 (6) = 12,592 źródło: badania własne.
Śledząc dane w tabeli 8. można zauważyć, że test przeprowadzony metodą chi-kwadrat wykazał istotną zależność statystyczną pomiędzy preferowanymi oczekiwaniami wobec partnera a religijnością badanych. Istnieją różnice w wyborach poszczególnych cech u przyszłego partnera w grupie osób wierzących i niewierzących. Przechodząc do szczegółowej analizy wyników badań uwidaczniają się następujące dane: w obu grupach dominującą cechą okazał się wiek przyszłych partnerów. Większość młodzieży, bo aż 95 (31,7%) osób uważa, że przyszły partner powinien być w tym samym wieku, bądź nie
132
powinna występować zbyt wielka różnica wieku pomiędzy partnerami. Tak uważa 57 (32,8%) osób wierzących, w tym 33 (29,2%) osób wierzących praktykujących i 24 (39,3%) wierzących niepraktykujących oraz 38 (30,2%) osób z grupy osób niewierzących. Drugą, co do wielkości grupą, jest 46 (15,3%) osób podających własne wybory, wśród których wyróżnić można: miłość, podobne zainteresowania partnerów, dobry charakter oraz wzajemne wsparcie. Z badań wynika, że w obu grupach (wierzących jak i niewierzących) nie występuje znaczna rozbieżność co do poszczególnych wyborów. Kolejną, najczęściej wybieraną odpowiedzią stanowi wariant, w którym młodzież podała, że nie ma specjalnych oczekiwań w stosunku do przyszłego partnera. Porównując wypowiedzi w obu grupach, dowiadujemy się, że istnieje różnica w wyborze tej opinii w grupie osób wierzących 16 (9,2%), z tego 7 (6,2%) osób wierzących praktykujących i 9 (14,8%) osób wierzących niepraktykujących, w stosunku do 24 (19%) osób niewierzących. Różnica wynosi 9,8%, z czego można wywnioskować, że osoby zaangażowane w życie religijne precyzyjniej określają oczekiwania w stosunku do swojego partnera niż ich rówieśnicy w grupie osób niewierzących. Następne miejsce zajęła cecha odnosząca się do nabytych doświadczeń w sferze seksualnej. W grupie wierzących, doświadczenia seksualne jest ważne dla 11 (6,3%) osób. Większość stanowią osoby wierzące niepraktykujące. Natomiast w grupie osób niewierzących tak uważa większa liczba – 28 (22,2%) badanych. Kolejną podawaną cechą jest jednorodność wyznaniowa, którą wybrało 36 (20,7%) osób z grupy wierzących, (w tym 35 (30,9%) wierzących praktykujących i jedna osoba wierząca niepraktykująca). Dla osób nieuczestniczących w życiu religijnym wariant ten okazał się nieważny. Przedostatnie miejsce zajęła jednorodność narodowa, którą wybrało 28 (9,4%) ogółu badanych, a więc 22 (12,6%) osób wierzących oraz 6 (4,8%) osób z grupy niewierzących. Spoglądając na szczegółowe dane w grupie osób wierzących widać, że jednorodność narodowa przyszłego partnera ważna okazała się dla 16 (14,2%) osób wierzących praktykujących i 6 (9,8%) osób wierzących niepraktykujących. Można przyjąć tezę, że uczestnictwo w życiu religijnym tychże badanych osób określa niejako wybór ich przyszłego partnera oraz akcentuje pewne wartości (to samo wyznanie, narodowość), czego nie widać w grupie osób niewierzących. Różnicę dotyczącą kwestii wyboru wartości, jaką jest dla osób wierzących narodowość, potwierdzają dane procentowe, różnica ta pomiędzy obu grupami wynosi 7,8%. Ostatnie miejsce zajęło wyższe dobre wykształcenie, które jest ważne dla 16 (5,3%) osób. Wariant ten wybrało 8 (4,6%) osób wierzących, w tym 4 (3,5%) osoby wierzące praktykujące i tyle samo osób z grupy
133
wierzących niepraktykujących (6,6%)489oraz nieco więcej badanych – 8 (6,3%) w grupie osób niewierzących.
Kolejna z tabel przedstawia oczekiwania młodzieży wobec przyszłych partnerów z uwzględnieniem miejsca zamieszkania badanych.
Tabela 9. Oczekiwania w stosunku do przyszłego partnera a miejsce zamieszkania badanych
kategorie miejsce zamieszkania ogółem N/%
wieś N/% miasto N/%
ten sam przedział wiekowy lub niezbyt wielka
różnica wieku pomiędzy partnerami 52/37,7% 43/26,5% 95/31,7%
wyższe dobre wykształcenie 5/3,6% 11/6,8% 16/5,3%
jednorodność narodowa 7/5,1% 21/13% 28/9,4%
jednorodność wyznaniowa 16/11,6% 20/12,3% 36/12%
bogate doświadczenia w sferze seksualnej 12/8,7% 27/16,7% 39/13%
inne, jakie? 22/15,9% 24/14,8% 46/15,3%
nie mam specjalnych oczekiwań 24/17,4% 16/9,9% 40/13,3%
ogółem 138/100% 162/100% 300/100%
χ2 = 16,19, SV = 6, α = 0,05, Cnorm.= 0,32; χ2 = 16,19≥χ2 0,05 (6) = 12,592 źródło: badania własne.
Istnieje wyraźna zależność statystyczna pomiędzy oczekiwaniami młodzieży wobec przyszłego partnera a miejscem zamieszkania badanych. Różnica ta dotyczy odmiennych preferencji cech młodzieży z miasta oraz ze wsi. Spoglądając na tabelę można zauważyć, że wiek przyszłego partnera jest istotnym czynnikiem mającym wpływ na dobór partnera zarówno dla młodzieży wiejskiej jak i miejskiej. Z danych zestawień widzimy, że wśród młodzieży ze wsi 52 (37,7%) osoby większą wagę przywiązały do tego kryterium niż badani z miasta 43 (26,5%). Drugie miejsce zajęły własne wypowiedzi badanych odnośnie: miłości, wsparcia, wzajemnego zrozumienia, charakteru. Te wybory nie różniły się w obu grupach.
Na wsi wariant ten wybrało 22 (15,9%) osób, w mieście natomiast 24 (14,8%) osoby. Spora grupa badanych – 40 (13,3%) osób, podała odpowiedź, iż nie ma specjalnych oczekiwań w stosunku do przyszłego partnera. Większość respondentów stanowiła tu grupa ze wsi, w której tak uważały 24 (17,4%) osoby, w przeciwieństwie do 16 (9,9%) respondentów z miasta. Młodzież miejska precyzyjniej formułowała oczekiwania co do konkretnych cech, które powinien posiadać ich przyszły partner. Większe zainteresowanie w tej kwestii wzbudziły oczekiwania młodzieży odnośnie doświadczeń seksualnych w zależności od miejsca zamieszkania.
489 Szczegółowe dane dotyczące tego zagadnienia zamieszczone są w aneksie w tabelach 1a, 1b, 1c oraz 1d.
134
Przyjęto hipotezę, że młodzież z miasta przy dokonywaniu wyborów okaże większą postawę liberalizmu w odróżnieniu od młodzieży wiejskiej, uznając nabyte doświadczenia seksualne przyszłego partnera jako ważną cechę. Okazuje się, że aż 27 (16,7%) badanych z miasta określiło doświadczenia seksualne przyszłego kandydata za ważne, w przeciwieństwie do 12 (8,7%) respondentów ze wsi. Porównując zaprezentowane dane młodzieży wiejskiej z danymi młodzieży miejskiej, widać, że różnica liczbowa pomiędzy obu grupami wynosi 8%. Tym samym założona hipoteza została pozytywnie zweryfikowana.
Jednorodność wyznaniową jako pożądaną uznało 20 (12,3%) osób z miasta oraz 16 (11,6%) osób ze wsi. Z kolei jednorodność narodowa w większej mierze znalazła swoich zwolenników wśród osób z miasta, gdzie została wskazana przez 21 (13%) osoby. W środowisku wiejskim ważna była dla 7 (5,1%) osób. Na ostatnim miejscu młodzież podała wyższe wykształcenie, któremu większe znaczenie przypisali badani z miasta 11 (6,8%) osób w stosunku do 5 (3,6%) osób ze wsi.