Modele relacji małżeńskiej w opinii badanych uczniów

Ważnym problemem ujętym w analizowanych badaniach było poznanie opinii młodzieży na temat preferowanych przez nią, pożądanych modeli związków małżeńskich.

Młodzież mogła nie mieć zdania na ten temat, przyjąć postawę obojętności lub dokonać wyboru spośród podanych wariantów odpowiedzi. Jednym z nich był model tradycyjny, czyli patriarchalny, traktujący rolę mężczyzny w sposób nadrzędny w stosunku do roli kobiety.

Kolejny – partnerski – dotyczył zrównoważenia obu ról, co oznacza, że pomiędzy partnerami występuje równość wobec pełnienia ról w małżeństwie. Poza powyższymi dwoma wariantami, młodzież mogła podać własne zdanie na ten temat. Podsumowując wątek odnoszący się do preferowanego modelu relacji małżeńskiej, zauważono, że zdecydowana większość młodzieży 195 (65%) osób woli partnerski model relacji małżeńskiej (większa liczba Polaków niż Czechów), w odróżnieniu od tradycyjnego podziału ról pomiędzy partnerami, który został wybrany przez 73 (24,3%) badanych osób (więcej zwolenników tego stylu wywodziło się z grupy Czechów). Postawę obojętności wskazało 26 (8,7%) respondentów (większa liczba badanych w tej grupie to Czesi w odróżnieniu od badanych Polaków). Tylko 2% badanych osób nie miała zdania na ten temat. Innego modelu relacji małżeńskiej nie przedstawiła żadna z badanych osób.

Analizę tego problemu otwiera zestawienie zmiennych: narodowość badanych i preferowany model małżeństwa.

168

Zdecydowana większość Polaków, 80 (80%) osób, w przeciwieństwie do 115 (57,5%) osób z grupy czeskiej preferuje partnerski układ pomiędzy małżonkami. Zatem Polacy w większej mierze niż badani Czesi większe znaczenie przypisują wzajemnej równości obu partnerów pod względem pełnionych przez nich ról.

Tabela 30. Opinie uczniów na temat preferowanego modelu relacji małżeńskiej z uwzględnieniem narodowości badanych

kategorie

narodowość

ogółem N/%

Polacy N/% Czesi N/%

tradycyjny 11/11% 62/31% 73/24,3%

partnerski 80/80% 115/57,5% 195/65%

jest mi to obojętne 5/5% 21/10,5% 26/8,7%

nie mam zdania 4/4% 2/1% 6/2%

inne - jakie? 0/0% 0/0% 0/0%

ogółem 100/100% 200/100% 300/100%

χ2 = 21,48, SV = 4, α = 0,05, Cnorm.=0,37; χ2 = 21,48≥χ2 0,05 (4) = 9,488 źródło: badania własne.

Zwolennikami tradycyjnego podziału ról pomiędzy kobietą a mężczyzną (rola mężczyzny dominująca w stosunku do roli kobiety) okazało się być 11 (11%) Polaków oraz o 20% więcej Czechów, bo 62 (31%) badanych osób z tej grupy. Postawę obojętności wskazało 5 (5%) młodzieży polskiej i 21 (10,5%) Czechów. Zatem Czesi okazali się bardziej obojętni odnośnie podziału wzajemnych ról pomiędzy partnerami w małżeństwie niż ich rówieśnicy w grupie polskiej. Własnego zdania na ten temat nie miało 4 (4%) badanych Polaków i 2 (1%) osoby z grupy Czechów. Innej odpowiedzi nie podała żadna z badanych osób. Test przeprowadzony metodą chi-kwadrat wskazał wyraźną zależność statystyczną pomiędzy obiema zmiennymi. Podsumowując dane pod względem narodowości badanych widać, że Polacy w odróżnieniu od badanych Czechów okazują się być bardziej zdecydowani, co do wyboru konkretnych modeli relacji małżeńskich. Poza tym większość z nich woli partnerstwo w związku małżeńskim odnoszące się także do podziału ról pomiędzy obu partnerów. Wśród badanych Czechów partnerski model relacji małżeńskiej zajął pierwsze miejsce w wyborach badanych, jednak istniała spora grupa osób preferująca patriarchalny model małżeństwa. Niemała część badanych osób z grupy Czechów prezentowała postawę obojętności, potwierdzając tym samym, że nie jest istotne, kto jakie role będzie pełnił.

Kolejna z tabel (31.) przedstawia ten problem pod kątem płci badanych. Analiza danych pod względem płci wykazała, iż 115 (63,5%) kobiet oraz niewiele więcej - 80 (67,2%) badanych mężczyzn wybrało partnerski model relacji małżeńskiej.

169

Za tradycyjnym wzorem wzajemnych stosunków oraz podziałem ról z tego wynikającym, opowiedziało się 57 (31,5%) kobiet i tylko 16 (13,5%) mężczyzn. Dane procentowe wskazały, że kobiety w większym stopniu niż badani mężczyźni, są zwolenniczkami tradycyjnego podziału ról pomiędzy małżonkami.

Tabela 31. Opinie uczniów na temat preferowanego modelu relacji małżeńskiej z uwzględnieniem płci badanych przeprowadzony metodą chi-kwadrat wskazał wyraźną zależność statystyczną pomiędzy płcią badanych a preferowanymi modelami relacji małżeńskiej.

Kolejna z tabel (32.) przedstawia badane zagadnienie pod kątem religijności respondentów.

Tabela 32. Opinie uczniów na temat preferowanego modelu relacji małżeńskiej z uwzględnieniem religijności badanych

Spora liczba badanych – 131 (75,3%) osób z grupy wierzących (większość 87 (77%) osób wierzących praktykujących i 44 (72,1%) osób wierzących niepraktykujących) oraz połowa, 64 (50,8%) osób niewierzących, preferuje partnerski model relacji małżeńskiej.

Zaskakujący jest fakt, że tradycyjny podział ról pomiędzy partnerami w małżeństwie wybrało zaledwie 23 (13,2%) osób wierzących (14 (12,4%) osób wierzących praktykujących

170

i 9 (14,8%) osób wierzących niepraktykujących) oraz liczniejsza grupa badanych, – 50 (39,7%) osób niewierzących. Postawę obojętności wskazało 15 (8,6%) wierzących, (10 (8,8%) osób wierzących praktykujących i 5 (8,2%) osób wierzących niepraktykujących) oraz prawie tyle samo, bo 11 (8,7%) osób niewierzących. Niewiele osób – 5 (2,9%) wierzących⁵⁰¹ oraz jedna osoba niewierząca nie miały zdania na ten temat. Innej wypowiedzi nie podał nikt z badanych. Podsumowując uzyskane dane widać, że osoby wierzące częściej od osób niewierzących wybierały partnerski model relacji małżeńskiej. Więcej osób niewierzących, w odróżnieniu od osób wierzących, wskazało tradycyjny wzorzec relacji małżeńskiej jako model, który zamierzają realizować w swoim przyszłym małżeństwie. Test metodą chi-kwadrat wskazał wyraźną zależność statystyczną pomiędzy obu zmiennymi.

Ostatnia z tabel (33.) dotycząca analizowanego zagadnienia odnosi się do miejsca zamieszkania badanych.

Tabela 33. Opinie uczniów na temat preferowanego modelu relacji małżeńskiej z uwzględnieniem miejsca zamieszkania badanych

kategorie miejsce zamieszkania ogółem

wieś N/% miasto N/% N/%

tradycyjny 12/8,7% 61/37,7% 73/24,3%

partnerski 108/78,3% 87/53,7% 195/65%

jest mi to obojętne 13/9,4% 13/8% 26/8,7%

nie mam zdania 5/3,6% 1/0,6% 6/2%

inne – jakie? 0/0% 0/0% 0/0%

ogółem 138/100% 162/100% 300/100%

χ2 = 36,13, SV = 4, α = 0,05, Cnorm.=0,46; χ2 = 36,13≥χ2 0,05 (4) = 9,488 źródło: badania własne.

Spora grupa badanych osób ze wsi – 108 (78,3%) – preferuje partnerski model relacji małżeńskiej. W grupie osób z miasta tę odpowiedź wybrała nieco ponad połowa – 87 (53,7%) badanych osób. Badani ze wsi, co odbiega od stereotypowego myślenia, częściej niż osoby z miasta, okazały się być zwolennikami wzajemnej równości ról pomiędzy partnerami. Model tradycyjny został wybrany przez 12 (8,7%) osób ze wsi oraz zdecydowanie większą liczbę badanych – 61 (37,7%) – z miasta. Z tego wynika, że młodzież miejska w większej mierze niż badani ze wsi woli tradycyjny model małżeńskiej relacji, w którym mężczyzna pełni patriarchalną rolę w stosunku do kobiety. Postawę obojętności w tym temacie wyraziła prawie ta sama liczba osób ze wsi 13 (9,4%) jak i z miasta 13 (8%). Własnego zdania na ten temat nie wyraziło 5 (3,6%) osób ze wsi i tylko jedna osoba z miasta. Innej wypowiedzi nie podała

501Szczegółowe dane dotyczące tego tematu zamieszczone są w aneksie, w tabelach 8a, 8b, 8c oraz 8d.

171

żadna z badanych osób. Test metodą chi-kwadrat wskazał wyraźną zależność statystyczną pomiędzy obu zmiennymi.