»Nie będziesz brał imienia Pana Boga twego nadaremno.«
1. Czego zakazuje drugie przykazanie ?
Drugie przykazanie zakazuje znieważać imię Boskie.
2. Co znieważa imię Boskie ?
1) Wymawianie go bez uszanowania, 2) wyszy dzanie religii św., 3) bluźnierstwo, 4) fałszywe i nie potrzebne przysięganie się, 5) klątwa czyli przekli nanie, 6) niedotrzymanie ślubów.
3. Kiedy grzeszymy wymawianiem imienia Boskiego bez uszanowania?
Gdy wymawiamy imię Boskie w żartach, w gnie wie lub w ogóle lekkomyślnie.
— 109 —
Podobnie jest grzeszną rzeczą wymawiać lekkomyślnie, w żartach lub w gniewie imiona Świętych Pańskich, św. tajemnic wiary naszej, n. p. krzyża, sakramentów św. i t. p.
»Nie będzie miał za niewinnego Pana tego, któryby wziął imię Pana Boga swego nadaremno.« Mojż. X X, 7.
4. Kiedy grzeszymy icyszedzaniem religii św.? Gdy przedrwiwamy prawdy religijne, zwyczaje lub obrzędy kościelne.
»To naprzód wiedząc, iż we dni ostateczne przyjdą pod zdradą naśmiewcy, chodzący wedle własnych pożądliwości -— wy tedy bracia wiedząc przedtem strzeżcie (się), abyście zwiedzeni błędem głupich nie wypadli z własnej stateczności«. II Piotr IIL 3, 17.
5. Kto grzeszy bluźnierstwem?
Bluźnierstwem grzeszy, kto przeciw Bogu, Świę tym Pańskim albo rzeczom świętym złośliwe obelgi miota.
Ten grzech jest tak wielki, że w starym zakonie kara śmierci za niego spotykała.
»Ktoby bluźnił imię Pańskie, śmiercią niech umrze, ka- mieńmi go zabije wszystek lud.« III, Mojż. XXIV, 16.
Jak Senacheryb za bluźnierstwo został ukarany, patrz: IV. Król. XIX.
6. Czy i w myślach można bluźnierstico 'popełnić? Można, jeżeli się dobrowolnie myśli z pogardą o Bogu i o Świętych.
7. Co jest przysięga?
Przysięga jest to wezwanie Boga wszystko wie dzącego na świadka, że się mówi prawdę lub że się szczerą czyni obietnicę.
Wzywamy także Boga na świadka, gdy się przysięgamy na niebo, na św. ewangelią i t. p.
»Ktobykolwiek przysięgał na Kościół, przysięga nań i na tego, który w nim mieszka; i kto przysięga na niebo, przysięga na stolicę Bożą i na tego, który na niej siedzi.« Mat. XXIIT, 21 i 22.
8. Kiedy jest przysięga grzechem?
Przysięga jest grzechem 1) gdy w wątpliwości jako na rzecz pewną albo też fałszywie przysięgamy;
2) gdy bez potrzeby się przysięgamy, lub innych do przysięgi pobudzamy; 3) gdy się przysięgamy^ że coś złego uczynimy lub czego dobrego zaniedbamy;
— 110 —
4) gdy przysięgi nie dotrzymujemy, choć ją dotrzyj mać możemy.
»Będziesz przysięgać w prawdzie i w sądzie i w spra
wiedliwości.«. Jer. IV, 2.
9. Co znaczy, przysięgać fałszywie lub w wątpliwości? Jest to 1) pod przysięgą zaręczać, że coś jest prawdą, chociaż wiemy, że nie jest prawdą, albo chociaż o prawdziwości wątpim y; 2) obiecywać pod przysięgą, czego dotrzymać nie myślimy.
10. Czy fałszywa przysięga czyli krzywoprzysięstwo jest ciężkim grzechem?
Krzywoprzysięstwo, mianowicie wobec sądu, jest jedną z najcięższych zbrodni; ponieważ krzywo- przysięzca 1) urąga wszechwiedzy, świętości i spra wiedliwości Bożej, 2) niweczy ostatni środek utrzy mania pomiędzy ludźmi wzajemnej wiary i ufności, 3) uroczyście niejako sam na siebie pomstę Bożą sprowadza.
»1 rzekł (Bóg) do mnie: co ty widzisz? I rzekłem: ja wi dzę księgę latającą. I rzekł do mnie: toć jest przeklęctwo, które wychodzi na oblicze wszystkiej ziemie, bo wszelki złodziej, jako tam napisano, sądzon będzie, a każdy przysięgający z tej takież (także) sądzon będzie. Wywiodę ją, mówi Pan zastępów i przyj dzie do domu złodzieja i do domu przysięgającego na imię moje kłamliwe i będzie mieszkać w pośrodku do domu jego i zniszczy ji (go) i drzewa jego i kamienie jego.« Zach. V. 2—4; por. Ez. XVII.
11. Jeżeli kto pod przysięgą obiecał co złego uczynić albo co dobrego zaniechać, jestże obowiązany do trzymać tej obietnicy?
Bynajmniej; jak było grzechem uczynić taką przysięgę, tak byłoby grzechem jej dotrzymać.
Przykład Heroda, Marek. VI, 23—28.
12. Co jest klątwa czyli przeklinanie ?
Klątwa czyli przeklinanie jest to złorzeczenie sobie i innym.
Klątwa jest rzeczą bardzo brzydką i zdradza dzikie i zło śliwe usposobienie. Z ust chrześcianina — dziecka Bożego — tylko błogosławieństwo wychodzić powinno, I Piotr III, 9. Klątwa staje się też przysięgą, gdy wzywamy Pana Boga do uka rania nas w razie nieprawdziwości wyrzeczenia naszego lub tego, na którego klniemy.
— 111 —
13. Co jest ślub?
Ślub jest to dobrowolnie Panu Bogu uczyniona obietnica dobrego i miłego Jemu uczynku, chociaż i do niego nie jesteśmy żadnem przykazaniem obo wiązani.
1) Ślub jest więc uietylko prostą chęcią wykonania jakiego dobrego uczynku, lecz istotną pod grzechem człowieka obowią zującą obietnicą? 2) jest obietnicą Bogu daną, bo tylko Bogu śluby się czynią; 3) jest obietnicą uczynku dobrego, byleby ten uczynek nie był przeszkodą do wypełnienia uczynku lepszego i Bogu milszego. Uczynki błahe, śmieszne lub złe nie mogą być przedmiotem ślubu.
14. Czego nas uczy Kościół o ślubach? Uczy nas:
1) że się Bogu podobają, jako ofiary dobro wolnie Jemu uczynione. Mile n. p. przyjął Bóg ślub patryarchy Jakóba*) i pobożnej Anny**) i wysłuchał ich prośby.
*) Jakób »uczynił też ślub mówiąc: Jeśli będzie Bóg ze mną: a będzie mię strzegł na drodze, którą ja idę, i jeśli zwrócę szczęśliwie do domu ojca mego, będzie mi Pan za Boga, a ka mień ten, którym postawił na znak, będzie zwan Domem Bożym, a ze wszystkiego co mi dasz, dziesięcinę ofiaruję tobie.« I Mojż. X X V III,'20—22.
**) Anna »ślubiła ślub mówiąc: Panie zastępów, jeśli wej rzawszy wejrzysz na utrapienie służebnice twojej, a wspomnisz na mię, a nie zapamiętasz służebnice twojej, a dasz słudze twojej płeć męską, dam go Panu przez wszystkie dni żywota iego.«
I Król. I, 11.
2) że jest świętym obowiązkiem dotrzymać je, chyba że niepokonane i nieprzewidziane trudności stawają na przeszkodzie.
Dla tego nie inaczej trzeba czynić śluby, jak z rozwagą i z poradą rozsądnego spowiednika lub pasterza duchownego.
»Jeśliś co ślubił Bogu, nie omieszkajże spełnić. Daleko lepiej jest nie ślubować, niźli po ślubie obietnic nie spełnić.« Ekli. V, 3—4.
15. Czy wystarcza wystrzegać się zniewagi imienia Boskiego?
Nie wystarcza; trzeba także imię Boskie czcić, wysławiać, nabożnie je wzywać i stale wyznawać.
Nauka moralna.
Wystrzegaj się pilnie brzydkiego nałogu klątwy i przysięgania. »Mąż często przysięgający będzie
— 112 —
pełen nieprawości, a nie wynijdzie z domu jego ka ranie.« (Ekli. X X III, 12). Natomiast wzywaj często i nabożnie imion Jezusa i Maryi, mianowicie w chwi lach pokus przeciwko świętej czystości.
Trzecie przykazanie Boskie.
»Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.« 1. Co nakazuje nam trzecie przykazanie Boskie?Nakazuje nam dzień święty święcić przez odda wanie się pobożnym dziełom i wstrzymywanie się od służebnej pracy.
2. Który dzień jest dniem świętym?
W starym Zakonie był dniem świętym siódmy dzień tygodnia czyli sobota na pamiątkę dokonania dzieła stworzenia świata; w nowym zaś Zakonie jest dniem świętym pierwszy dzień tygodnia, t. j. Nie dziela, na pamiątkę zmartwychwstania Jezusa Chry stusa i zesłania Ducha świętego.
»Przez sześć dni bowiem czynił Pan niebo i ziemię i morze
i wszystko, co w nich jest, i odpoczął dnia siódmego, i prze- toż błogosławił Pan dniowi sobotniemu i poświęcił ji (go).« II. Mojż. X X , 11.
3. Jakim pobożnym dziełom mamy się w niedzielę oddaicać?
Mamy 1) być na Mszy św. i ile możności na reszcie nabożeństwa, mianowicie na kazaniu i na na uce chrześciańskiej; 2) do Sakramentów świętych Po kuty i Ołtarza przystępować i zajmować się czyta niem pobożnem lub pełnieniem miłosiernych uczyn ków. Jak. I, 27.
4. Jakie prace służebne są w niedzielę zakazane? Prace służebne, które zwykle wykonują słudzy, robotnicy i rzemieślnicy.
Wolno przecież jest gotować, zamiatać, bydło oprzątać Prace wymagające tylko natężenia umysłu są także dozwolone. Lecz zakazane są te czysto świeckie zatrudnienia, które od czci religijnej odrywają, jak sprawy sądowe, jarmarki i targi.
— 113 —
5. Czy w żadnym wypadku nie wolno wykonywać w dni niedzielne służebnych prac?
Owszem, wolno, T) gdy zwierzchność duchowna z ważnych powodów daje do tego upoważnienie, i 2) ilekroć tego chwała Boża,*) dobro bliźniego**) albo nagląca potrzeba***) tego wymagają.
*) Mat. XII.
**) Przypowieść o owcy w dół wpadłej, tamże 11 — 12. ***) Uczniowie kłosy' zbierający, tamże 1 —4,
6. Czy tylko ci grzeszą, którzy osobiście zakazane służebne roboty w niedzielę wykonują?
Grzeszą także i ci, którzy od swych poddanych, sług, robotników lub rzemieślników takich robót w y magają albo im je nakazują: bo Pan Bóg powiada: »Siódmy dzień jest szabat, to jest odpoczynienie Pana Boga twego. Nie będziesz weń czynił żadnej roboty, ty i syn twój i córka, i służebnik i służebnica —• aby odpoczynął służebnik i służebnica twoja, jako i ty.« Y. Mojż. Y, 24.
Słudzy, uczniowie i czeladnicy są obowiązani szukać sobie służby, gdzie im jest woluo Niedzielę i dni Święte podług prze pisów kościelnych święcić.
7. . Czy tylko przez służebną pracę i opuszczenie nabożeństwa znieważamy Niedzielę?
Znieważamy Niedzielę także przez rozpustę, pi jaństwo, hazardowe gry i gorszące zabawy.
8. Co nas powinno od znieważania dni niedzielnych wstrzymywać?
1) W zgląd na doczesne i wieczne kary, któremi B óg gwałcicielom Niedzieli grozi.
»Sabaty moje też gwałcili bardzo; rzekłem tedy, żem miał wylać zapalczywość moję na nie na puszczy i zniszczyć je,« Ezech. X X , 13.
»Strzeżcie Szabatu mego, święty bowiem jest wam ; ktoby ji zmazał (go zgwałcił), śmiercią umrze.« II Mojż. X XXI, 14.
2) Myśl, że to lekkomyślność nie do darowania, nie poświęcać ani jednego dnia staraniu o duszę, spędziwszy sześć dni na trosce o ciało;
3) że święcenie Niedzieli jest publicznem w y znaniem naszej wiary chrześciańskiej, i że przeto jej
8
zniewaga jest hańbą religii i zgorszeniem dla innych chrześcian.
Gorliwość żydów we względzie święcenia Sabatu II. Macb. VI, 11.
Nauka moralna.
Święć zawsze sumiennie dzień Pański, niech cię do znieważania go nigdy nie uwiedzie ani lekko myślność, ani przykład przewrotnych ludzi. »Niech nam Bóg' będzie miłościw; nie jest nam pożyteczno odstąpić zakonu i sprawiedliwości Bożej.« I Mach.
II, 21.