1. Co nam nakazuje trzecie przykazanie kościelne ? Nakazuje nam w pewne dni ściśle pościć lub też tylko od mięsa się wstrzymywać.
2. Któreż dni są ściśle postne?
1) Czterdziestodniowy post, t. j. wszystkie dni od Środy popielcowej do Wielkanocy z wyjątkiem dni niedzielnych; 2) Suchedni, t. j. Środa, Piątek i So bota: a) po trzeciej niedzieli adwentu, b )p o pierwszej niedzieli postu, c) po niedzieli Świątecznej, d) po Pod wyższeniu Krzyża świętego; 3) W igilie,, t. j. dni po przedzające niektóre uroczyste święta; 4) Środy i Piątki w Adwencie.
Czterdziestodniowy post ma nam przypominać 40 dni postu
Jezusa na puszczy i jest ustanowiony na pamiątkę gorzkiej męki
— 141 —
i śmierci Zbawiciela i dla godnego przysposobienia nas na uro czystość Wielkanocną. — Suche dni są postanowione, ażeby Bogu podziękować za odebrane w upłynionym kwartale dobrodziejstwo, wiernych w każdej porze roku pobudzać do umartwienia się i po kuty za grzechy i do uproszenia sobie u Pana Boga dobrych kapłanów, ponieważ zwykle w tych dniach święcenia kapłańskie udzielane bywają. — Wigilie wreszcie mają nas przysposobić do nabożnego obchodzenia następujących po nich uroczystości. W i gilie zachowywane w Polsce przed niektóremi przez Benedykta X IV zniesionemi świętami, przeniósł papież Pius VI dnia 23 Maja 1775 r. na Środy i Piątki adwentowe.
3. Jak trzeba w te dni ścisłego postu według prze pisu Kościoła pościć?
1) Trzeba się wstrzymać od mięsnych potraw. 2) Można tylko raz jeden na dzień, t. j. na obiad jeść do sytości. 3) Na kolacyą można tylko mały
wziąść posiłek, podobnie na śniadanie. 4) Oprócz obiadu i kolacyi nie wolno pożywać żadnego pokarmu. 5) W ciągu wielkiego postu trzeba się także od jaj i nabiału wstrzymywać.
Twierdzenia, jakoby się postu nie łamało, jedząc więcej razy na dzień w mniejszych ilościach, zostało przez Kościół po tępione. (Alexander VII, zd. 29.)
4. Kto jest obowiązany iv ten sposób pościć? Każdy chrześcianin po skończonym dwudziestym pierwszym roku, jeżeli go słuszna przyczyna od tego nie zwalnia.
5. Kto \\więc jest wolny dla słusznej przyczyny od ścisłego postu ?
Od ścisłego postu są w oln i: mający dyspensę, chorzy i przychodzący do zdrowia, niewiasty ciężarne lub karmiące, podeszli w wieku i ci, którzy albo ciężko pracują, albo którzy, poszcząc ściśle, nie mo gliby obowiązków swoich wypełnić.
6. Czy wszystkim, którzy od ścisłego postu są wolni, wolno tem samem w post jeść mięso ?
Nie wolno bez dyspensy na to albo innej wido cznie słusznej przyczyny, zwalniającej od wstrzemię źliwości od mięsa.
— 142 —
W które dni nakazana jest tylko wstrzemięźliwość od mięsa bez postu ścisłego ?
1) W e wszystkie Piątki i Soboty roku (z wy jątkiem, gdyby w który z tych dni Boże Narodzenie przypadło, bo wtenczas wolno w te dni jeść mięso); 2) we wszystkie Niedziele czterdziestodniowego po stu; 3) w dni krzyżowe.
Co do wstrzemięźliwości od mięsa, nie ma jedności we wszystkich dyecezyacb. Każdy powinien się stosować do powa żnego zwyczaju tej dyecezyi, w której się znajduje.
8. Kto jest do wstrzemięźliwości od mięsa obowią za n y?
Każdy chrześcianin po siódmym roku życia swego, chyba że choroba ciężka, widoczna konieczność, albo dyspensa od tego obowiązku go uwalnia.
9. Cóż poivinni d uczynić, którzy nie mogą ściśle pościć albo od mięsa się wstrzymywać i
Jeżeli nie mają widocznej słusznej przyczyny uwalniającej od postu ścisłego lub wstrzemięźliwości od mięsa, powinni się postarać o dyspensę u swego pasterza i za to przepisane im przez niego dobre uczynki pełnić.
10. Jak grzeszą ci, którzy bez wystarczającej z samej siebie przyczyny lub bez dyspensy przepisy ko ścielne względem postu przekraczają ?
Grzeszą ciężko.
Zdanie, że ci, co post łamią, wtenczas tylko grzeszą ciężko, jeśli to czynią z nieposłuszeństwa lub wzgardy dla Kościoła, jest przez papieża Alexandra V II potępione.
11. Dla czego nakazuje Kościół posty?
Ponieważ post jest Bogu miłym, a dla nas bardzo zbawiennym uczynkiem.
1 2. Zkąd wiemy, że post jest Bogu miłym uczynkiem? Wiemy ztąd, 1) że Bóg często post zalecał i po szczącym łaskawym i miłosiernym się okazywał;*) 2) że Jezus Chrystus, Apostołowie i Święci pościli;**) 3) że post przyczynia się do upokorzenia naszej du my***) i uśmierzenia grzesznych namiętności.
— 143 —
*) «Nawróćcie się do mnie ze wszystkiego serca waszego w poście i w. płaczu i w żalu.» Joeł. II, 12.
«Ten ci rodzaj (czartów) niebywa wypędzon, jedno przez modlitwę i post.» Mat. XVII, 20.
Przykład V. Mojż. IX, 18—18; Judyt IV. 7 — 12; 2. Kron. X X , 3.
**) Mat. IV, 2; Dzieje ap. XIII, 3 i XIV 22; Mojżesz, Samuel, Dawid, Daniel, Judyt, Ester, Machabejczycy, wdowa Anna itd.
***) «Korzyłem postem duszę moję.» Ps. 34
13. Dla czego jest post dla nas zbawienny? Post jest dla nas dla tego zbawienny:
1) że jest zadosyćuczynieniem za grzechy nasze i odwraca od nas kary zasłużone (Niniwici, Jon. III);
2) że dodaje nam władzy nad naszą zmysłowo ścią i chroni nas przez to od grzechu.
3) że nam ułatwia drogę do życia pobożnego i do modlitwy, a tern samem zapewnia nam łaskę Boską i szczęśliwość wieczną.
14. Nie jestże to zabobonem wstrzymyicać się od pe wnych potraw?
Byłoby zabobonem, gdyby się ktoś wstrzymy wał od pewnych potraw w mniemaniu, że są z na tury złemi i nieczystemi, jak to niektórzy kacerze nauczali;*) ale bynajmniej nie jest zabobonem, gdy to czynimy z posłuszeństwa i w duchu pokuty, jak to Kościół katolicki przepisuje.**)
*) Za przykładem św. Pawła (I Tym, IV, 1 —4) zwalczał zawsze i potępiał tę naukę Kościół katolicki.
**) Sam Pan Bóg zakazywał żydom pewnych potraw (III Mojż. XI); podobnie apostołowie pierwszym chrześcianom (Dzieje ap. XV, 29.)
Sw. Jan Chrzciciel jadał tylko szarańcze i miód leśny. Ele- azar i bracia Machabejscy woleli śmierć ponieść najokrutniejszą, aniżeli odstąpić od starozakonnego przepisu, nakazującego wstrzy mywanie się od pewnych potraw.
15. Lecz czyż nie powiada Chrystus Pan wyraźnie, «me co wchodzi w usta plugawi człowieka? » Tak jest; co w usta wchodzi, nie plugawi czło wieka; ale nieposłuszeństwo, które ze serca pochodzi, plugawi go, t. j. czyni go winnym grzechu (Mat. X V ,
11, 18), jak tego upadek pierwszych rodziców dowodzi. Kto bowiem post nakazany łamie, popełnia niepo słuszeństwo względem Kościoła.
16. Czy mamy przestawać w dni postne tylko na od mawianiu sobie potraw?
Nie; Kościół życzy sobie nadto, abyśmy te dni przepędzali w duchu pokuty i je uświęcali przez modlitwę i pełnienie miłosiernych uczynków. Izaj.
L Y I I I , 6, 7.
Nauka moralna.
Miej w poszanowaniu przykazanie postu, jako dane ci od samego Boga przez Kościół, i staraj się sumiennie je zachowywać.
l