W
2014 r. przypada 100 rocznica wojny, która ogarnęła Europę w latach 1914–1918 i była największym konfl iktem zbrojnym na Starym Konty-nencie od czasów napoleońskich. Iskrą zapalną powodującą wybuch doj-rzewającego od dawana starcia pomiędzy dwoma blokami państw impe-rialistycznych był dokonany 28 czerwca 1914 r. przez grupę spiskowców serbskich zamach na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, następcę tronu austro-węgierskiego 2.W pierwszych dniach sierpnia 1914 r. znalazły się wstanie wojny: z jed-nej strony — Niemcy i Austro-Węgry, z drugiej — Rosja, Wielka Brytania i Francja. W ten sposób wojna nabrała wymiaru światowego 3.
Dla społeczeństwa polskiego wybuch wojny oznaczał przede wszystkim konfl ikt zbrojny między państwami zaborczymi, utrzymującymi przez całą epokę naród w niewoli, oznaczał również i to, że ziemie polskie będą tea-trem walk zbrojnych między państwami biorącymi udział w wojnie. Jed-nak jedną z największych narodowych tragedii stanowił fakt przymusowe-go wcielania Polaków do wojsk poszczególnych zaborców, co było równo-znaczne ze zmuszeniem ich do bratobójczej walki przeciwko sobie 4.
1 Dr Maryla Fałdowska — historyk Uniwersytetu Przyrodniczo-Humani-stycznego w Siedlcach, adiunkt Instytutu Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa, kierownik Zakładu Historii Bezpieczeństwa. Członek Siedleckiego Towarzystwa Naukowego (skarbnik), Polskiego Towarzystwa Nauk o Bezpieczeństwie (sekre-tarz Głównego Sądu Koleżeńskiego), Stowarzyszenia Historyków Wojskowości.
Stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii otrzymała w 2009 r. na podstawie rozprawy doktorskiej, pt. „Jeńcy polscy w obozie jenie-ckim NKWD w Kozielsku (wrzesień 1939–czerwiec 1941)”.
Adres do korespondencji: <mfaldowska@o2.pl>.
2 J. Buszko, Wielka historia Polski, t. 8., Od niewoli do niepodległości (1964–1918), Kraków 2000, s. 335–336.
3 W.J. Wysocki, Rola czynu zbrojnego w wybiciu się na niepodległość, „Prze-gląd Historyczno-Wojskowy” 2008, nr. 5, s. 1–17.
4 J. Buszko, Wielka historia…, wyd. cyt., s. 335.
O M Ó W I E N I A
54 Omówienia Nr 2(118) Żadne z państw zaborczych nie miało dalekosiężnych planów
rozwiąza-nia kwestii polskiej, nie mówiąc o możliwościach restytuowarozwiąza-nia państwa polskiego 5.
Wybuch wojny i zapowiedź ataku państw centralnych na Rosję trakto-wano jako uderzenie potężnego taranu, zdolnego zniszczyć największego wroga Polski — Rosję. W dowództwie austriacko-węgierskim przeważało przekonanie, iż w razie wybuchu wojny należy „grać kartą polską”. Do-wództwo to wyraziło zgodę na zorganizowanie przy jego armii polskich od-działów strzeleckich 6.
Do Królestwa Polskiego 6 sierpnia 1914 r. wkroczyła tzw. kampania kadrowa, złożona z podporządkowanych Józefowi Piłsudskiemu członków polskich paramilitarnych organizacji strzeleckich 7.
W Krakowie 16 sierpnia 1914 r. utworzono Naczelny Komitet Narodowy, który powołał dwa legiony mające współdziałać z wojskami Austro-Węgier:
Legion Wschodni we Lwowie i Legion Zachodni w Krakowie. Ostatecznie powstał tylko Legion Zachodni 8, a istnienie Legionów Polskich sankcjono-wał reskrypt cesarski z 4 grudnia 1914 r. 9 Legiony złożone z trzech pułków toczyły ciężkie boje, przekształcając się na przełomie 1914/1915 r. w trzy brygady: I Brygada sformowana w grudniu 1914 r, II Brygada sformowa-na w kwietniu 1915 r., III Brygada sformowasformowa-na w maju 1915 r. 10 Odzia-ły pierwszej linii trzech brygad liczyOdzia-ły łącznie w latach 1915–1916 około 15–20 tys. żołnierzy 11.
Józef Piłsudski współtwórca i zarazem przywódca duchowy oddziałów legionowych wiosną 1917 r. uznał, że dalsze wiązanie sprawy polskiej z państwami centralnymi nie ma racji bytu 12.
Latem 1917 r. legioniści z I i III Brygady odmówili złożenia przysięgi na wierność Niemiec. Bilans przysięgi przeprowadzonej 9 lipca w Warsza-wie nie był pomyślny dla Komendy Legionów. Na 45 ofi cerów oraz 1021 podofi cerów i szeregowców, którzy stanęli do przysięgi złożyło ją 40 ofi ce-rów oraz 487 podofi cece-rów i szeregowców. Odmowa przysięgi była dla żoł-nierzy i ofi cerów decyzją trudną. Oznaczała naruszenie dyscypliny wojsko-wej i zarazem unicestwienie Legionów 13. Oporni pochodzący z Kongresów-ki, zostali internowani w Szczypiornie, Łomży i Beniaminowie (J. Piłsudski
5 Tamże, s. 338.
6 Tamże, s. 341.
7 A. Jędrzejewska, P. Waingertner (wstęp i oprac.), Na szlaku bojowym z I Bry-gadą Legionów Polskich: pamiętnik Wilhelma Wilczyńskiego, Warszawa–Bełcha-tów 2012, s. 10.
8 Główną przyczyną rozwiązania Legionu Wschodniego był „sens istnienia legionów kwestionowany przez zwolenników orientacji prorosyjskiej”. S. Czerep, II Brygada Legionów Polskich, Warszawa 2007, s. 30.
9 Tamże, s. 29.
10 Zob. szerzej: M. Walak, Niepodległością naznaczeni. Z dziejów powstania i walk III Brygady Legionów Polskich 1915–1917, Bełchatów 2010, s. 66–95.
11 J. Buszko, Wielka historia…, wyd. cyt., s. 344–347.
12 J. Snopko, Finał epopei Legionów Polskich 1916–1916, Białystok 2008, s. 8.
13 Zob. szerzej: tamże, s. 175–182.
Nr 2(118) Omówienia 55 został uwięziony w twierdzy magdeburskiej). II Brygada z wieloma wyższy-mi ofi cerawyższy-mi została przekazana Austro-Węgrom i wysłana na front rosyj-ski. W Sorokach 6 marca 1918 r. nastąpiło zespolenie Brygady Karpackiej z II Korpusem Polski. Od tego dnia II Brygada przestała istnieć jako samo-dzielna formacja Legionów Polskich 14. Tak więc po trzech latach koncepcja legionowa Piłsudskiego poniosła ostateczną klęskę 15.
Wybuch wojny spowodował także załamanie się jednolitego stanowiska państw zaborczych w stosunku do narodu polskiego, umożliwił tworzenie obywatelskich organizacji mających na celu ochronę porządku i bezpie-czeństwa publicznego. Kolejno powstawały w lipcu 1914 r. Straż Obywa-telska w Zagłębiu Dąbrowskim, 5 sierpnia Straż ObywaObywa-telska w Warsza-wie, 1 lutego 1916 r. powołano Milicję Miejską, podległą warszawskiemu magistratowi, 5 grudnia 1918 r. Józef Piłsudski, już jako Tymczasowy Naczelnik Państwa upaństwowił Milicją Ludową PPS, czyniąc ją tym sa-mym organem wykonawczym rządu, zaś 9 stycznia 1919 r. powołał Po-licję Komunalną. Pod koniec 1918 r. utworzono Straż Kolejową podległą ministrowi kolei żelaznych oraz Straż Rzeczną przy Ministerstwie Robót Publicznych.
Równocześnie prowadzono prace nad przygotowaniem ustawy o Straży Bezpieczeństwa, 16 maja 1919 r. rządowy projekt przedstawiono w Sej-mie. Został on ostatecznie opracowany przez sejmową komisję admini-stracyjną, która — kierując się ideą państwowości służb porządkowych — w miejsce terminu Straż Bezpieczeństwa wprowadziła nazwę Policja Pań-stwowa. Służbę policyjną w II Rzeczpospolitej utworzono na mocy ustawy z 24 lipca 1919 r. o policji państwowej 16.
Kandydaci do służby w policji musieli spełniać warunki zgodne z art. 26 ustawy o policji państwowej. Zapis w brzmiał:
„1) obywatelstwo polskie, 2) nieskazitelna przeszłość, 3) wiek od 23 do 45 lat,
4) zdrowa i silna budowa ciała oraz wzrost odpowiedni,
5) znajomość języka polskiego w piśmie i w słowie, i umiejętność liczenia” 17.
Kim zatem byli policjanci, którzy walczyli w Legionach Polskich i dla-czego wybrali tę drogę? W większości, podobnie jak późniejsi osadnicy wojskowi, byli to mężczyźni wywodzący się z niezamożnych, często chłop-skich rodzin. Na początku XX w. drogi awansu społecznego były w za-sadzie dwie: „przez kościół” i „przez wojsko”. Obie wymagały wyrzeczeń, poświęceń i podjęcia ryzyka. Większość z nich wybrała tę drugą 18.
Analiza publikacji Miednoje. Księga Cmentarna Polskiego Cmenta-rza Wojennego, t. 1, (Warszawa 2006); t. 2 (Warszawa 2006) pozwala
14 Zob. szerzej: S. Czerep, II Brygada…, wyd. cyt., s. 170–232.
15 J. Buszko, Wielka historia…, wyd. cyt., s. 369–370.
16 Dziennik Praw Państwa Polskiego (DP PP) z 1919 r., nr 61, poz. 363.
17 Tamże, art. 26.
18 K. Wojciechowski, Kto pamięta osadników?, „Niedziela — Tygodnik katoli-cki” 2010, nr 7.
56 Omówienia Nr 2(118) stwierdzić, że po agresji Związku Radzieckiego 17 września 1939 r. w
obo-zie specjalnym w Ostaszkowie osadzono co najmniej 79 policjantów, któ-rzy podczas I wojny światowej służyli w Legionach Polskich.
Poniżej podano noty biografi czne policjantów z Ostaszkowa zamordowa-nych w Kalininie (obecnie Twerze) i pochowazamordowa-nych w Miednoje.
Przodownik PP Sabin Baczyński s. Józefa i Teofili, ur. 4 grudnia 1891 r. w Kolonii Mioduchowiec. Nauczyciel. Żołnierz Legionów Polskich i Wojska Polskiego. Uczestnik wojny w 1920 r. W policji od 1920 r. Służbę pełnił w pow. kaliskim na Posterunku w: Korzeniewie, Opatówku i Iwano-wicach — tu jako komendant. We wrześniu 1939 r. pełnił funkcję dziel-nicowego w jednym z Komisariatów w Kaliszu. Przodownik mianowany w lipcu 1939 r. L. 026/1 (9), 4245 19.
Przodownik PP Władysław Badylak s. Józefa i Katarzyny z Drożdżów, ur. 7 stycznia 1896 r. w Pogwizdowie. Od 21 sierpnia 1914 r. służył w Le-gionach Polskich pod pseudonimem „Kos”, a następnie w Polskim Korpu-sie Posiłkowym, później został internowany. Od 13 marca 1919 r. odbywał służbę w Żandarmerii Krajowej Polskiej. W policji pracował od 1 grudnia 1919 r. na Posterunku w Uściu Solnym pow. bocheński. W 1932 r. ukoń-czył Normalną Szkołę Fachową dla Szeregowych PP w Mostach Wielkich pow. żółkiewski. Następnie służył w woj. kieleckim — w 1932 r. zastępca komendanta Posterunku Oksa pow. jędrzejowski, od 1933 r. aż do wrześ-nia 1939 r. komendant Posterunku Złotniki pow. mielecki. Przodownik mianowany 1 IV 1934 r. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Brązowym Medalem za Długo-letnią Służbę. L. 019/2 (2), 5322 20.
Starszy posterunkowy PP Ludwik Jan Berski s. Marcina, ur. 26 sierp-nia 1896 r. w Łodzi. Żołnierz Legionów Polskich. Ostatnio służył w policji pow. borszczowskiego — na Posterunku w Uściu Biskupim, od 1934 r. — i nadal we wrześniu 1939 r. — na Posterunku w Korolówce. Dwukrotnie odznaczony za służbę w Legionach. L. 023/5 (45), 911 21.
Nadkomisarz PP Jerzy Biechoński s. Adama i Janiny z Czaplickich, ur. 17 marca 1892 r. w Mławie. Ukończył sześć klas szkoły handlowej.
Członek Drużyn Strzeleckich w Rymanowie, potem w Legionie Wschod-nim, od 4 września 1914 r. do 1 lipca 1917 r. w Legionach Polskich, plutonowy. Członek Polskiej Organizacji Wojskowej. Od 11 listopada 1918 r. do 30 września 1919 r. w służbie cywilnej. W policji od 1 paździer-nika 1919 r., w 1921 r. w służbie śledczej. Od listopada 1926 r. do czerw-ca 1927 r. w stanie nieczynnym. W latach 1927–1929 zastępczerw-ca komen-danta Powiatu Będzin i w referatu dyscyplinarnego Komendy w Kielcach.
Od 1929 r. do 1931 r. w Komendzie Głównej, w latach 1931–1935 ofi cer
19 Miednoje. Księga cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, t. 1, oprac.
zespół Z. Gajowniczek, B. Gronek, B. Kayzer; przy współpr. K. Bedyńskiego, W. Chudzik ; pod kierunkiem G. Jakubowskiego, Warszawa 2006, s. 14.
20 Tamże, s. 14.
21 Tamże, s. 36.
Nr 2(118) Omówienia 57 Inspektoratu Komendy Miasta Stołecznego Warszawy, następnie ponow-nie w Komendzie Głównej. Od 2 czerwca 1936 r. — i nadal we wrześniu 1939 r. — Komendant Powiatu Biała Podlaska. Komisarz mianowany 1 VII 1930, nadkomisarz —1II 1935. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzy-żem Walecznych, Srebrnym KrzyKrzy-żem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Krzyżem Polskiej Organizacji Wojkowej. L. [2] (47) 22.
Posterunkowy PP Jan Boboryko s. Stanisława i Marianny z Popław-skich, ur. w 1890 r. w Usnarzu Dolnym. Żołnierz Legionów PolPopław-skich, uczestnik wojny 1920. We wrześniu 1939 r. pełnił służbę w Komisariacie w Brześciu nad Bugiem. L. 026/3 (64), 2018 23.
Starszy przodownik PP Jan Boguszewski s. Józefa i Marianny ze Szwędrowskich, ur. 6 grudnia 1897 r. w Białej Podlaskiej. Od 1 lipca 1915 r. do 18 sierpnia 1918 r. żołnierz Legionów Polskich. Następnie słu-żył w Milicji Ludowej w Lublinie. W Wojsku Polskim pełnił służbę od 2 maja 1919 r. do 22 maja 1920 r., a następnie w 1 pułku Wojsk Kolejowych. Wstąpił do policji 1 lipca 1920 r. Służbę pełnił w Lublinie — w 1928 r. w I Komisa-riacie, we wrześniu 1939 r. w IV Komisariacie. Był przodownikiem mianowa-nym w 1931 r., a starszym przodownikiem w 1939 r. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Brązowym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Krzyżem Le-gionowym, Odznaka Pamiątkową Więźniów Ideowych. L. 027/2 (98), 1260 24. Posterunkowy PP Antoni Brodziński s. Stanisława i Julii, ur. 13 czerw-ca 1891 r. w Skudzawach. Żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny 1920. W policji od 1918 r. Ostatnio służbę pełnił w woj. warszawskim.
We wrześniu 1939 r. został komendantem Posterunku w Działyniu pow.
lipnowski. Odznaczony Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Me-dalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości. L. 045/3 (14), 5082 25.
Posterunkowy PP Grzegorz Brzuchala s. Pawła i Marii z Hanajów, ur. 4 marca 1896 r. w Struszeczanach. Żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny 1920, 8 szwadron żandarmerii etapowy. Następnie pełnił służbę w Stra-ży Granicznej (1923). We wrześniu 1939 r. słuStra-żył w policji w Brześciu nad Bugiem. Odznaczony Krzyżem Niepodległości. L. 020/3 (80), 1335 26.
Komisarz PP Władysław Piotr Chmura s. Piotra i Marii, ur. 13 kwietnia 1895 r. w Ciężkowicach. Żołnierz w stopniu sierżanta Legionów Polskich.
Służył w policji od 24 lipca 1919 r. Do 1923 r. był zastępcą komendanta Powiatu Radomsko. W latach 1923–1926 pracował na stanowisku kie-rownika Komisariatu w Ostrowcu, a następnie w Sandomierzu . Był rów-nież komendantem Powiatu Wołkowysk. Od 3 lutego 1939 r. do września
22 Tamże, s. 40.
23 Tamże, s. 52.
24 Tamże, s. 56.
25 Tamże, s. 68.
26 Tamże, s. 76.
58 Omówienia Nr 2(118) 1939 r. sprawował funkcję komendanta Powiatu Rzeszów. Odznaczony
Srebrnym Krzyżem Zasługi. L. 033/1 (29), 5836 27.
Starszy posterunkowy PP Władysław Chruścik s. Stanisława i Rozalii, ur. 2 lutego 1898 r. w Mirczach. Żołnierz Legionów Polskich. Od 1 stycz-nia 1919 r. do 8 lipca 1921 r. służył w żandarmerii w stopniu plutono-wego. Następnie w policji od 15 kwietnia 1922 r. Ostatnio służbę pełnił w woj. wołyńskim — 15 stycznia 1938 r. został przeniesiony z I Komisa-riatu w Równem na Posterunek w Kostopolu. Od 1 sierpnia 1939 r. służył w Komendzie Powiatu w Kostopolu. L. 038/1 (94), 3460 28.
Przodownik PP Józef Ciupka s. Jana i Franciszki z Ćwiękałów, ur. 15 marca 1895 r. w Barzanówce. Żołnierz Legionów Polskich. Uczest-nik wojny 1920. We wrześniu 1939 r. pełnił służbę na stanowisku komen-danta Posterunku w Kołomyi. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Srebr-nym Medalem za Długoletnią Służbę, Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę, Krzyżem Legionowym. L. 054/2 (40), 2600 29.
Przodownik PP Feliks Codogni s. Wacława i Marii z Babiszów, ur. 26 marca 1895 r. w Jeziernej. Żołnierz Legionów Polskich. Od 1 czerwca 1919 r. do 10 lipca 1921 r. służył ochotniczo w Wojsku Polskim. W policji pełnił służbę od 1 czerwca 1924 r. Przez wiele lat służył w woj. tarnopolskim, m.in. od 1 stycznia 1938 r. do września 1939 r. na stanowisku komendanta Posterunku w Sosnowie pow. podhajecki. Przodownik mianowany 1 kwiet-nia 1939 r. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę. L. 016/1 (73), 2135 30.
Podkomisarz PP Konstanty Tadeusz Cśadek s. Józefa, ur. 4 wrześ-nia 1899 r. Żołnierz Legionów Polskich. W Wojsku Polskim od 11 li-stopada 1918 r. do 26 lili-stopada 1921 r. Służył w policji od 1 stycznia 1922 r. Od 22 kwietnia 1936 r. został przeniesiony z Wydziału Śledczego w Łucku do Kompani „A” Rezerwa PP miasta stołecznego Warszawy, zaś 30 czerwca 1936 r. do Wydziału IV Komendy Głównej. Od 1937 r. pełnił służbę w Centralnym Laboratorium Służby Śledczej Komendy Głównej, skąd 25 maja 1939 r. był delegowany do pełnienia funkcji komendanta Powiatu Cieszyn Zachodni i Wschodni. We wrześniu 1939 r. nadal odby-wał służbę w Centralnym Laboratorium Służby Śledczej Komendy Głów-nej. Został mianowany na stopień aspiranta 1 lutego 1935 r., na podko-misarza —1 kwietnia 1939 r. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi, Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę. L. 027/1 (50), 5797 31.
Przodownik PP Marian Czak s. Walentego i Katarzyny, ur. 8 września 1898 r. w Pieniakach. Żołnierz Legionów Polskich. W 1918 r. wcielony
27 Tamże, s. 96.
28 Tamże, s. 101.
29 Tamże, s. 111.
30 Tamże, s. 112.
31 Tamże, s. 113.
Nr 2(118) Omówienia 59 do armii austriackiej, następnie wzięty do niewoli włoskiej. Od 20 grudnia 1918 r. służył w Armii gen. Hallera. Po powrocie do Polski, do 13 maja 1921 r. pełnił służbę w Wojsku Polskim. W policji od 31 sierpnia 1921 r. We wrześniu 1939 r. służył w Wydziale Śledczym we Lwowie. Przo-downik mianowany 1 kwietnia 1934 r. L. 027/3 (17), 2632 32.
Starszy posterunkowy PP Czesław Czarnecki s. Władysława i Floren-tyny z Czarneckich, ur. 6 grudnia 1899 r. w Czernicach. Żołnierz Le-gionów Polskich. Uczestnik wojny 1920. Do policji przyjęty 1 stycznia 1924 r. z przydziałem do Komendy Wojewódzkiej w Brześciu nad Bugiem.
Służbę pełnił w pow. brzeskim na Posterunku w: Brześciu nad Bugiem, Małorycie, Wysokiem Litewskiem, Wierzchowicach, Kamienicy Żyrowie-ckiej, w styczniu 1938 r. został przeniesiony na Posterunek w Czernaw-czycach i tam służył do września 1939 r., wcielony do Batalionu Obrony Narodowej. Starszy posterunkowy mianowany 1 marca 1936 r. Odznaczo-ny Krzyżem WaleczOdznaczo-nych. L. 037/2 (11), 5604 33.
Aspirant PP Władysław Czernek s. Szymona i Marii, ur. 12 listo-pada 1894 r. w Buczkowicach. Żołnierz Legionów Polskich. W policji od 1919 r. Służbę pełnił w woj. lwowskim, m.in. w Komisariacie w Jaro-sławiu. 12 lipca 1938 r. został przeniesiony z Komisariatu w Rzeszowie do Komendy Miasta Krakowa na stanowisko kierownika VII Komisariatu i tam też służył we wrześniu 1939 r. L. 05/3 (29), 3837 34.
Starszy posterunkowy PP Roman Czermański s. Teodora i Weroniki, ur. 28 maja 1897 r. w Łaskarzewie. Żołnierz Legionów Polskich. W Woj-sku Polskim służył od 11 listopada 1918 r. do 27 lipca 1921 r. W policji od 1 marca 1922 r. Przez wiele lat pełnił służbę w pow. krzemienieckim — we wrześniu 1939 r. na Posterunku w Wyszogródku. L. 038/1 (81), 980 35.
Aspirant PP Władysław Didluch s. Michała i Karoliny z Wołynia-ków, ur. 13 sierpnia 1896 r. w Dobryniowcach. Absolwent gimnazjum w Czerniowcach. Od 4 marca 1915 r. do 16 lutego 1918 r. służył w Le-gionach Polskich w 3 pułku piechoty. Od 18 lutego do 30 października 1918 r. był w Polskiej Organizacji Wojskowej pseudonim „Czarnecki”.
1 września 1932 r. awansował do stopnia podporucznika piechoty re-zerwy. (Powiatowa Komenda Uzupełnień Drohobycz, 32 pułk piecho-ty). W policji od 1 marca 1920 r. pełnił funkcję pomocnika sekretarza.
15 grudnia 1934 r. ukończył Szkołę Ofi cerów PP w Warszawie. Od 1 stycz-nia 1938 r. — i nadal we wrześniu 1939 r. — był zastępcą kierownika Komisariatu w Borysławiu pow. drohobycki. Aspirant mianowany 1 mar-ca 1936 r. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921. L. 023/1 (45), 4803 36.
32 Tamże, s. 118.
33 Tamże, s. 119.
34 Tamże, s. 122.
35 Tamże, s. 122.
36 Tamże, s. 142.
60 Omówienia Nr 2(118) Starszy posterunkowy PP Jan Gałosz s. Jana i Marianny z Fabiów,
ur. 2 sierpnia 1897 r. w Czańcu. Od 7 października 1914 r. był żołnie-rzem Legionów Polskich, później został internowany, następnie w pełnił służbę w Polskim Korpusie Posiłkowym. W Wojsku Polskim służył od 4 li-stopada 1918 r. do 14 czerwca 1921 r., uczestniczył w walkach o obronę Lwowa. W policji od 16 lipca 1923 r. Najpierw pełnił służbę w Lublinie, potem w woj. wołyńskim, początkowo w pow. sarneńskim — co najmniej od 1926 r. do 1928 r. na Posterunku w Rafałówce, w 1932 r. na Poste-runku w Dąbrowicy, we wrześniu 1939 r. na PostePoste-runku w Mielnicy pow.
kowelski. 16 lipca 1928 r. został mianowany na stopień starszego poste-runkowego. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę. L. 020/2 (83), 1071 37.
Nadkomisarz PP Marian Gąsiewicz s. Franciszka i Marii z Pruszyńskich, ur. 2 listopada 1895 r. w Stryju. Absolwent Gimnazjum Św. Anny w Kra-kowie. Od 2 września 1914 r. do 24 września 1917 r. pełnił służbę w Legio-nach Polskich, a do 31 października 1918 r. w armii austriackiej. W Woj-sku Polskim służył od 11 listopada 1918 r. do 31 lipca 1936 r. w stopniu podpułkownika artylerii rezerwy. Ukończył Szkołę Ofi cerów PP w Warsza-wie. We wrześniu 1939 r. sprawował funkcję na stanowisku komendanta Powiatu Płock. 12 sierpnia 1936 r. został mianowany na nadkomisarza.
Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzy-żem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem Dzie-sięciolecia Odzyskanej Niepodległości. L. 033/2 (44), 6014 38.
Starszy posterunkowy PP Franciszek Gracz s. Józefa i Katarzyny z Ry-skalów, ur. 4 grudnia 1896 r. w Haliczu. Od 25 sierpnia 1914 r. był żołnie-rzem Legionu Wschodniego i Drużyn Sokolich we Lwowie. W I wojnie świa-towej służył w armii austriackiej. Od 1 lipca do 30 listopada 1919 r. pełnił służbę w Żandarmerii Krajowej Polskiej w Haliczu jako żandarm zapaso-wy. 28 lipca 1922 r. ukończył kurs posterunkowych w Szkole PP w Stani-sławowie, a 4 grudnia 1929 r. Normalną Szkołę Fachową dla Szeregowych PP w Żyrardowie pow. błoński. W policji służył od 1 maja 1920 r. na stano-wisku prowizorycznego posterunkowego na Posterunku w Bednarowie pow.
stanisławowski. Następnie nadal w pow. stanisławowskim od 10 sierpnia 1927 r. na Posterunku w Radczy, od 18 lipca 1928 r. był zastępcą komendan-ta Posterunku w Jamnicy. Oskomendan-tatnio pełnił służbę w Skomendan-tanisławowie, od 12 mar-ca 1932 r. w I Komisariacie jako zastępmar-ca komendanta plutonu, od 11 stycz-nia 1939 biuralista w Komendzie Powiatu, prawdopodobnie tam nadal pełnił służbę we wrześniu 1939 r. 1 lipca 1929 r. został mianowany na starszego posterunkowego. Odznaczony Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę. L. 05/2 (6), 1955 39.
37 Tamże, s. 199.
38 Tamże, s. 204.
39 Tamże, s. 236.
Nr 2(118) Omówienia 61 Starszy przodownik PP Franciszek Julian Gryzel s. Jana Kazimierza i Wiktorii ze Skórów, ur . 2 stycznia 1897 r. w Kosowie Pokuckim. Od 1 paź-dziernika 1912 r. do 12 sierpnia 1914 r. był pracownikiem sądu w ro-dzinnym mieście. Od 22 sierpnia 1914 r. służył w Legionie Wschodnim, od 9 października 1914 r. w I Brygadzie Legionów Polskich oraz 1 puł-ku piechoty, następnie w Polskim Korpusie Posiłkowym, później inter-nowany. W Wojsku Polskim pełnił służbę od 1919 r. do 5 lipca 1921 r.:
w 49 pułku piechoty, w stopniu plutonowego. Służył w policji od 1 sierpnia 1921 r. w Kosowie. 15 listopada 1928 r. ukończył Normalną Szkołę Facho-wą dla Szeregowych PP w Żyrardowie pow. błoński. Służbę pełnił na Poste-runku w Horodence (od 20 czerwca 1931 r.), Komendzie Powiatu w Żyda-czowie (od 7 grudnia 1931 r.). Od 1 września 1934 r. w Urzędzie Śledczym w Stanisławowie i tam nadal we wrześniu 1939 r. 1 listopada 1925 r. mia-nowany na starszego posterunkowego, 1 stycznia 1929 r. na przodownika, a 1 lutego 1937 r. na starszego przodownika. Odznaczony Krzyżem Nie-podległości, Brązowym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę. L. [4] (53) 40.
Aspirant PP Stanisław Korczak s. Jana i Rozalii z Dylów, ur. 11 kwietnia 1896 r. w Potoku Wielkim. Członek Związku Strzeleckiego. W Polskiej Orga-nizacji Wojskowej od 1 grudnia 1914 r., od 1 stycznia 1915 r. w Legionach Polskich, internowany w Leibnitz, od kwietnia 1916 r. ponownie w Polskiej Organizacji Wojskowej (Puławy, Ostrów), do 11 listopada 1918 r. 1 stycznia 1934 r. awansował na stopień podporucznika rezerwy ze starszeństwem.
Służbę rozpoczął w Milicji Ludowej w Lublinie, skąd automatycznie 1 lu-tego 1919 r. przeszedł do policji i przez wiele lat pełnił ją w woj. lubelskim, m.in. jako zastępca komendanta Posterunku Kolejowego w Lublinie. We wrześ-niu 1939 r. został komendantem Posterunku w Lublinie. Był absolwentem Szkoły Ofi cerów Policji w Warszawie. 1 grudnia 1923 r. został mianowany na przodownika. Odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Nie-podległości, Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę. L. 012/4 (7), 2338 41.
Starszy przodownik PP Franciszek Kowalski s. Rudolfa i Karoliny ze Skibickich, ur. 23 października 1886 r. w Tuszewie. Do 1914 r. praco-wał jako felczer w szpitalu w Lubawie. Żołnierz Legionów Polskich. Uczest-nik wojny 1920. Instruktor Związku Strzeleckiego. Służbę pełnił w poli-cji woj. tarnopolskiego — we wrześniu 1939 r. w jednym z komisariatów w Tarnopolu. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi. L. 012/4 (31), 58 42.
Starszy posterunkowy Policji Województwa Śląskiego Wojciech Kuta s. Szymona i Józefy z Małków, ur. 28 marca 1898 r. w Żukowicach Nowych.
Służył w Legionach Polskich od 9 listopada 1914 r. w 3 pułku piechoty,
40 Tamże, s. 248.
41 Tamże, s. 399.
42 Tamże, s. 420.
62 Omówienia Nr 2(118) a od 10 maja 1915 r. do 12 lipca 1917 r. w 4 pułku piechoty. Od 1
wrześ-nia 1917 r. do 30 grudwrześ-nia 1918 r. był żołnierzem armii austriackiej. W Woj-sku Polskim pełnił służbę ochotniczo od 15 lutego 1919 r. — w 13 i 16 puł-ku piechoty. Po powrocie z niewoli bolszewickiej od 8 czerwca do 17 lipca 1921 r. walczył w szeregach 16 pułku piechoty. Następnie od 15 sierpnia 1922 r. do 30 listopada 1924 r. pracował na Komisariacie Straży Celnej w Za-kopanem, pow. nowotarski. Od 16 kwietnia 1925 r. służył w Policji Woje-wództwa Śląskiego. Pełnił służbę także w Komendzie Rezerwy w Katowicach (10 sierpnia 1925 r.), w Komisariacie w Bielsku, w pow. bielskim na Posterun-ku w Chybiu (17 kwietnia 1926 r.) i Strumieniu, w Komisariacie w Świętochło-wicach i w pow. pszczyńskim — na Posterunku w Mizerowie, a od 4 grud-nia 1934 r. na Posterunku w Pawłowicach Śląskich i tam także we wrześniu
wrześ-nia 1917 r. do 30 grudwrześ-nia 1918 r. był żołnierzem armii austriackiej. W Woj-sku Polskim pełnił służbę ochotniczo od 15 lutego 1919 r. — w 13 i 16 puł-ku piechoty. Po powrocie z niewoli bolszewickiej od 8 czerwca do 17 lipca 1921 r. walczył w szeregach 16 pułku piechoty. Następnie od 15 sierpnia 1922 r. do 30 listopada 1924 r. pracował na Komisariacie Straży Celnej w Za-kopanem, pow. nowotarski. Od 16 kwietnia 1925 r. służył w Policji Woje-wództwa Śląskiego. Pełnił służbę także w Komendzie Rezerwy w Katowicach (10 sierpnia 1925 r.), w Komisariacie w Bielsku, w pow. bielskim na Posterun-ku w Chybiu (17 kwietnia 1926 r.) i Strumieniu, w Komisariacie w Świętochło-wicach i w pow. pszczyńskim — na Posterunku w Mizerowie, a od 4 grud-nia 1934 r. na Posterunku w Pawłowicach Śląskich i tam także we wrześniu