Ze w zględu n a swój potencjał gospodarczy oraz wzrastające zapotrze bow ania n a energię N iem cy odgryw ają kluczow ą rolę w kształtow aniu polityki i bezpieczeństw a energetycznego UE. Znalazło to dobitn y wyraz w program ie i działalności prezydencji N iem iec w Radzie Europejskiej w pierw szym półroczu 2007 r.58 N a posiedzeniu Rady Europejskiej 8 -9 m arca 2007 r. N iem cy przeforsow ały częściowo niektóre elem enty swojej koncepcji polityki energetycznej UE, której cel w inien się koncentro w ać na trzech zasadach:
1) bezpieczeństw a zaopatrzenia energetycznego,
2) zdolności do zachowania konkurencyjności n a ry nk u energetycznym, 3) przestrzegania w ym ogów ochrony środow iska naturalnego.
Kraje członkow skie UE zachow ały nadal swoją suw erenn ość w zakresie polityki energetycznej, zobow iązując się generalnie do podn iesien ia w ydaj ności energetycznej o 20% przy rów noczesnym dążeniu do dalszej re d u k cji gazów cieplarnianych do 2020 r. od 20% do 40% oraz zw iększenia o d n a w ialnych źródeł energii w ogólnym bilansie energetycznym o 20%59.
Pierwsze oceny m ożliwości realizacji założonych celów są raczej b a r dzo wstrzem ięźliwe. W prawdzie naukow cy niem ieccy w idzą potrzebę większej i lepszej koordynacji polityki energetycznej UE w obec Rosji, ale rów nocześnie bardzo sceptycznie oceniają m ożliw ość w zm ocnienia k o n
57 Zob. Europa droht Versorgungsluecke, „Finaciel Times D eutschland” z 5 g ru d n ia 2007. 58 Por. K. Notz, EU-Energiepolitik als Herausforderung fu e r die deutsche Ratspräsidentschaft, C entrum für Angewandte Politikforschung, N r 3 M ünchen 2007-3 p d f oraz O. Geden, Energiesolidarität im EU-Re-
formvertrag. Ein zentraler Baustein der europäischen Energiepolitik, SWP-Aktuell n r 34, Berlin 2007.
59 Por. Schw erpunkte d er deutschen EU -Ratspraesidentschaft im Bereich Energie, www.bmwi.de/ BM W I/N avigarion/eu-ratspraesidentschaft,did=...
kurencyjności n a rynk ach energetycznych UE. W czołow ych państw ach unijnych Francji, W ielkiej Brytanii, W łoszech i H iszpanii oraz H olan dii dochodzi raczej do renacjonalizacji oraz protekcji rządów w sto su n ku do głów nych koncernów energetycznych. Nie będzie to bez znacze nia dla dalszej postaw y Niem iec, które z jednej strony zainteresow ane są m ożliw ością im p o rtu gazu ziem nego i ropy naftowej bezpośrednio z Azji Środkowej, ale z drugiej - sprzyjają rozbudow ie in fra stru k tu ry p o łączeń tranzytow ych z Rosji do N iem iec i innych krajów Europy Zachod- niej60. N iem cy opow iadały się zdecydow anie za w prow adzeniem od 1 lipca 2007 r. częściowej liberalizacji ry n k u energetycznego w krajach UE. O bej m ie ona jed n ak wyłącznie sw obodny dostęp k onsum entów do ry n k u ga zowego i elektrycznego, co m oże średniofalow o ułatw ić zespolenie się eu ropejskich rynków energetycznych w tym zakresie61. W celu podn iesien ia bezpieczeństw a zaopatrzenia energetycznego w UE rząd RFN postuluje podjęcie takich działań jak:
• pow ażne zwiększenie nakładów inwestycyjnych n a in frastru k tu rę en er getyczną w skali europejskiej i globalnej. M ogą one do 2030 r. osiągnąć w arto ść do 4,3 bilionów $,
• budow a i m odernizacja w in n a się koncentrow ać głów nie n a rozbudow ie in fra stru k tu ry przygotow anej do im p o rtu gazu płynnego (LNG), której koszty w skali całego św iata m ogą w ynieść do 2030 r. 3,9 bilionów $, • dążenie do utrzym yw ania dobrych kontaktów politycznych przez kraje
UE zarów no z producentam i, ja k też krajam i kontrolującym i szlaki p rz e syłowe gazu i ropy naftow ej62.
Na m arginesie należy podkreślić, iż N iem cy sceptycznie odniosły się do propozycji rząd u RP odnośnie ustanow ienia w ram ach UE n a bazie soli darności m iędzy państw am i członkow skim i „energetycznego NATO” z p o czątku 2006 r. Główne argum enty niem ieckie przeciw ko przyjęciu p ro p o zycji polskiej m o żn a syntetycznie u jąć następująco:
• istnieje konieczność wyjścia poza ram y NATO i stru k tu r tran satlan ty ckich przy rozw iązyw aniu złożonych kwestii bezpieczeństw a energetycz nego w Europie,
60 Por. F. U m bach, A. Skiba, Licht und Schatten a u f dem EU-Freujahrgipfel 2007.Gemeinsame En-
ergie-und Energiepolitik oder nationale Sonderbeziehungen m it Russland, D G A P-Standpunkt. N r April,
Berlin 2007, s. 1-4.
61 Por. obszernie: M .Ch. Proefrock, Energieversorgungssicherheit im Recht der Europaeischen Uni
o n / Europäische Gemeinschaften, Dissertation, Tübingen 2007.
62 Por. Aussenwirtschdftliche Aspekte der Energiepolitik. Hrsg. B undesm inisterium für W irtschaft, [w:] M onatsbericht, Berlin 2007, s. 24-31.
• dążenie do osiągnięcia bezpieczeństw a energetycznego w ym aga w y n e gocjow ania „K arty E nergetycznej” U E-R osja p rzy u trz y m a n iu dialogu energetycznego z M oskwą, m im o założenia przez Polskę w eta p rzeciw ko negocjow aniu now ego tra k ta tu o w spó łpracy U E -R o sja p o d koniec 2006 r. (Polska zapow iedziała odejście od w eta d op iero w m arc u 2008 r. p o częściow ym zniesien iu przez Rosję em barga n a p ro d u k ty polskie), • przy kształtow aniu „solidarności energetycznej,, w ram ach UE istnieje
ko nieczność w ypracow ania stosow nych m echanizm ów , które m ogą także uw zględnić działanie w sytuacjach kryzysowych, w tym np. udzielenia pom ocy n a w ypadek w ystąpienia niedoboró w zaopatrzenia energetycz nego w UE, w tym także w odniesieniu do Polski,
• w ym aga to w spółdziałania państw, ale koncernów energetycznych oraz krajów produkujących i posiadających n a korytarze transportow e surow ców energetycznych63.
Dodatkow o w arto podkreślić, iż, nie odrzucając dywersyfikacji dostaw gazu do krajów UE, specjaliści niem ieccy od dłuższego czasu krytycznie oce niali także hipotetyczne koncepcje dodatkowego tran sp o rtu ropy naftowej z Kazachstanu i Azerbejdżanu do Odessy ze względu n a brak gwarancji zdo bycia wystarczającej ilości zasobów im portow anej ropy naftowej. N atom iast pospieszną decyzję U krainy o budow ie naftociągu O dessa-B rody określano niekiedy jako „strategiczną pustkę”, rozum iejąc rów nież stanowisko Polski w ociąganiu się z budow ą ropociągu B rody-P łock od początku XXI w. 64 Ge neralnie gazociąg powyższy byłby pożądany i celowy nie tylko dla Polski, ale całej UE, lecz p od w arunkiem , iż m ożnaby w sposób w iarygodny zagw aran tow ać systematyczne i ciągłe dostawy z rejonu M orza Kaspijskiego lub nawet Azerbejdżanu. Takiej gwarancji jed n ak planowany gazociąg nie daje65.
W iększą wagę n ato m iast przyw iązują eksperci niem ieccy, po d o b n ie ja k rząd federalny66, do bud o w y p rzez k o n so rcju m rosyjsko-w łoskie sieci
63 Por.O .G orden/A . G oldhau/ T. Noetzel, „Energie-NATO“ u n d „Energie-KSZE“ - Instrum ente der V ersorgungssicherheit. D ebatte u m die Energieversorgung u n d kollektive Sicherheitssysteme, [w:] D iskussionspapier der FG 2007/04 Mai SWP, Berlin 2007 oraz oceny polskie [w:] Polska wystąpi do Unii
0 energetyczne N A TO , „Gazeta W yborcza” z 24 stycznia 2006.
64 Por. M. Troschke, Die Pipeline Odessa - Brody: Entscheidung in die strategische Lehre, K urzanaly sen u n d Inform nationen, O steuropa-Institu, N r 12, M ünchen 2004.
65 Szerzej n a powyższy tem at z p u n k tu w idzenia polskiego zob. analizę Fundacji Batorego oraz O środka Studiów W schodnich: G. G rom adzki i W. Konończuk, Energetyczna gra. Ukraina, Mołdowa
1 Białoruś m iędzy Unia a Rosją, Fundacja Batorego, W arszawa 2007.
66 Zob. Kooperative Energiesicherheit im R ahm en einer europaeischen Energiepolitik. Rede des Bunde- saussenminister Frank-Walter Steinmeier, www.auswaertiges-amt.de/diplo.de/Infoservice/Presse/Reden... oraz politycy bawarscy J. Goeppel, Ziehen wieder Gefahren aus dem Osten herauf? Eine Betrachtung zum Verhaeltnis zwischen Deutschland u n d Russland, www.goeppel.de/bundestag/index-php?artikelid=1695 Holger Schmidt, Erfolgreicher Partner, www.magazine-deutschland.de/print/DR-energie_2-06.php.
gazociągu zaopatrującego w rosyjski gaz ziem n y Bułgarię, Węgry, A ustrię i G recję67. R ealizacja tych p rojektów m oże się b ow iem przy czyn ić do zw iększenia bezpieczeństw a energetyczne krajów b ałkańskich. N ato m iast w razie p o trzeb y jego nadw yżki m o żn a p o p rzez A ustrię d o starczy ć do N iem iec, które u m o cn iły b y w ten sposób pozycję pew nego rod zaju ce n traln ej tablicy rozdzielczej (D rehscheibe) i dealera za o p atrze n ia im p o rto w anego gazu ziem nego ze W sc h o d u w E uropie Z ach o d n iej68. Przedstaw ia to w yraźnie schem at 2.1. w aneksie.
W prawdzie oficjalnie rząd federalny n a czele z kanclerz A ngelą M er kel solidarnie występuje przeciw ko polityce m onopolistycznej G azprom u w odniesieniu do UE, ale rów nocześnie - realistycznie zakłada, iż nie n a leży rezygnow ać z prób poszukiw ania kom p ro m isu energetycznego oraz trw ałego zabezpieczenia dostaw surow ców energetycznych, w tym ta k że gazu ziem nego, poprzez podpisanie z n ią długo negocjonow anej K arty Energetycznej U E -R osja69.
N iektórzy eksperci niem ieccy w idzą ogrom ny dylem at zarów no w o d niesieniu do bezpiecznych dostaw gazu ziem nego z Rosji, jak i krajów po- stradzieckiej Azji Środkowej, do Europy Z achodniej i N iem iec w dłuższej perspektyw ie czasowej. W ynika to zarów no z brak u stabilności w ew n ętrz nej tych krajów, jak też coraz większego zainteresow ania Rosji i n iek tó rych krajów Azji Środkowej dostaw am i gazu ziem nego i ropy naftowej do C h in 70.
N atom iast całkowicie o d m ien n ą koncepcję podn iesien ia bezpieczeń stwa zaopatrzenia Europy w gaz ziem ny wysuwają niektórzy ek ono m i ści niemieccy, postulując głównie rozbudow ę w UE długofalow o te rm in a li przygotow anych do przyjm ow ania dostaw gazu płynnego. M oże to być realna i konieczna alternatyw a n a w ypadek ograniczenia lub naw et zała m an ia się płynności dostaw rosyjskiego gazu ziem nego do E uropy z Rosji i krajów W N P 71.
Niemcy, w rażając zainteresow anie „solidarnością energetyczną” UE, rozpatrują ja w szerszym kontekście europejskim , a nie tylko w łonie UE.
67 Por. R. Goetz, Europa und das Erdgas des Kaspischen Raums, SW P-D iskussionspapier FG 5, Ber lin 2007.
68 oraz F.L. A ltm ann, Südosteuropa und die Sicherung der Energieversorgung der EU, SWP-Stu- die N r 1, Berlin 2007. Por. A.U.Tabanyi, Die Initiative „Schwarzmerenergie” SW P-Aktuell N r 29, Ber lin 2007.
69 Por. A. Kublik, Europa kontra Kreml, ale bez energii, „Gazeta W yborcza” z 25 października 2007. 70 Por. F. Um bach, Ziekonflikte der europaeischen Energiesicherheit. D ilem m a zwischen Russland
und Zentralasien, D GAP-Analysen, N ovem ber, Berlin 2007.
71 Zob. Ch. von H irschausen, Langfristige Erdgasversorgung Europas- LNG vs. russisches Pipelin-
W odróżn ien iu od Polski, N iem cy nie tylko nie odżegnują się od ogranicze nia dostaw rosyjskiego gazu ziem nego do UE, lecz przeciw nie - u p atru ją w zw iększeniu jego dostaw do N iem iec i innych krajów europejskich, p o d niesienia poziom u bezpieczeństw a energetycznego całej UE. M im o w ie lorakich obaw i zastrzeżeń w obec strategii G azprom u i w ładz rosyjskich, zarów no rząd federalny, ja k też eksperci niemieccy, nie w idzą żadnej reali stycznej alternatyw y do kooperacji UE z Rosją n a po lu kształtow ania bez pieczeństw a i zaopatrzenia w energie gazową w Europie72.
Niem ieckie koła gospodarcze i koncerny energetyczne, jak też zw iąza ni z nim i eksperci, w idzą m ożliw ość uw zględnienia i realizacji polskiego p ostulatu odnośnie zw iększenia dywersyfikacji dostaw rosyjskiego gazu do Polski poprzez podłączenie dodatkow ego gazociągu z Polski do linii przesy łowych gazu blisko granicy polsko-niem ieckiej koło F ran kfu rtu n ad O drą, gdzie n a terenie N iem iec łączą się nitki gazociągów z Rosji oraz Norwegii. Stosow ną propozycję przedłożył w W arszawie ko ncern W INGAS TRANS PORT w lipcu 2007 r. 73 Propozycja powyższa, jak też in ne sugestie rozm ów na powyższy tem at ze strony rząd u federalnego, zostały o drzucone przez rząd PIS ze w zględów polityczno-strategicznych.
Po utw orzeniu w w yniku w yborów parlam entarnych 21 października 2007 r. nowego rządu PO/PSL doszło nowego otwarcia i rozpoczęcia dialogu polsko-niem ieckiego. W yrazem tego było nie tylko podkreślenie p rioryteto wego znaczenia stosunków z N iem cam i dla Polski w ekspose prem iera D o nalda Tuska na forum Sejmu w połowie listopada 2007 r., ale dobra atm osfera podczas inauguracyjnej wizyty nowego m inistra spraw zagranicznych RP.
Radosław a Sikorskiego w Berlinie 6 g ru d n ia 2007 r. nie przyniosła żad nych rozstrzygnięć W prawdzie m edia niem ieckie przypom niały, iż już podczas konferencji w 2006 r. w Brukseli Sikorski jako m inister obrony w rządzie PIS porów nał porozum ienie N iem iec z Rosją w sprawie G azo ciągu P ółnocnego z 2005 r. do „paktu R iben tro p p -M o ło to w ” z 23 sierp nia 1939 r., podkreślając jed n ak p o d koniec 2007 r. w idoczne dążenie rz ą du PO/PSL do popraw y stosunków z Polską74.
W oficjalnym komunikacie wydanym przez niemieckie MSZ po rozm o wach Steinmeier-Sikorski odniesiono się m iędzy innym i do zaopatrzenia energetycznego. Stwierdzono w nim m iędzy innymi: „... W odniesieniu do planowanego niemiecko-rosyjskiego gazociągu dnem Bałtyku Sikorski p o d
72 Por. szerzej: K. O.Lang, Polens Energiepolitik. Interessen und Konfliktpotentiale in der E U und im
Verhältnis zu Deutschland, SW P-Studie s.13, Berlin 2007 (pdf), s. 30-34.
73 Por. WINGAS TRANSPORT koennte Anknuepfung schafen, www.wingas.de/gw-3-2007-eme.html 74 E nde der Eiszeit, „Suedeutsche Z eitung” z 6 g ru d n ia 2006.
kreślił sceptyczne stanowisko -„polskie stanowisko nie uległo w tym zakre sie żadnej zmianie”. Jednocześnie zapowiedział, iż n a powyższy tem at w i nien być prowadzony d i a l o g . Steinmeier wykazał zrozum ienie do tego, iż Polska potrzebuje jeszcze czasu na wyrobienie sobie poglądu n a powyż szy temat. Równocześnie zaproponował, iż w trakcie dialogu propozycje [niemieckie- podkr.E.C.] odnośnie polskiego zaopatrzenia energetycznego w sytuacj ach kryzysowych winny zostaćj eszcze raz wspólnie zbadane. Wiąże się z tym m iędzy innym i pow rotne zasilanie z niem ieckich szlaków tranzytowych sieci polskich oraz umożliwienie dostępu Polsce do niemieckich zbiorników su rowców energetycznych”75. W prasie niemieckiej odnotow ano także wypowiedź wicepremiera i m inistra gospodarki W aldem ara Pawlaka, który zaproponował ponowne rozważenie budow y odgałęzienia gazociągu rosyjskiego przez kraje bałtyckie do Polski (tzw. projekt Amber). Zaznaczono jednak, iż Polska nie p o siada bezpośredniego dostępu do Gazociągu Północnego, gdyż nie przebiega on przez polską strefę ekonom iczną Bałtyku76. Inauguracyjna wizyta prem iera Tu
75 Zob. Neues Kapitel in deutsch-polnischen Beziehungen aufschlagen, w ww.auswaertiges-am t.de/ diplo/de/Europa/D eutschlandInE ur. N a pytania „Gazety W yborczej” Steinm eier obszerniej odniósł się szerzej i bardziej precyzyjnie odnośnie stanowisko N iem iec w obec kwestii bezpieczeństw a energetycz nego w stosunkach z Polską następująco:
Pytanie: Radek Sikorski porów nał Gazociąg Północny do paktu Ribbentrop-M ołotow .
- Cieszę się, że m inister Sikorski wyjaśnił w Berlinie dziennikarzom , że nie m iał zam iaru porów nyw ać gazociągu do paktu, tylko chciał zw rócić uwagę n a to, że porozum ienia rosyjsko-niem ieckie nie pow inny być zawierane p o nad polskim i głowami. Zaproponow ałem m u rozm ow y n a tem at wszystkich polskich obaw. Gazociąg nie jest w ym ierzony przeciwko komukolwiek. Jest i pozostanie europejskim projektem infrastrukturalnym .
Ale od sprawy gazociągu tak łatwo się nie ucieknie. D onald Tusk tw ardo zapowiada, że będzie tu b ronił polskiego interesu narodowego.
- Ja i Radek Sikorski jesteśm y zgodni, że będziem y otwarcie i n a spokojnie rozm aw iać o wszystkich problem ach związanych z budow ą gazociągu. Gazociąg b u d u ją pryw atne przedsiębiorstwa, nie tylko niem ieckie i rosyjskie. Udziały otrzym ały holenderskie firmy, a w krótce dołączą do tego firm y brytyj skie. Bardzo chętnie włączymy do projektu także Polskę. Z aproponow ałem , by m inistrow ie gospodar ki usiedli i przedyskutowali to, co N iem cy zaproponow ały w zeszłym roku Polsce. R ozum iem y polskie obawy o bezpieczeństw o energetyczne. Dlatego od początku proponow aliśm y odgałęzienie gazociągu prowadzące do Polski. Nasze firm y energetyczne proponują też, by tak przebudow ać przepom pow nie n a biegnących przez Polskę do Niem iec gazociągach lądowych, by w razie kryzysu m ożna było p o m p o w ać gaz z N iem iec do Polski. Chcem y też, by Polska była podłączona do niem ieckich m agazynów gazu. Te sprawy pow inny zostać przeanalizow ane n a świeżo, bez uprzedzeń.
Nie tylko Polska sprzeciwia się budow ie gazociągu. Państw a bałtyckie obawiają się, że inwestycja skończy się skażeniem środowiska.
- Podczas budow y gazociągu m uszą b y ć przestrzegane wszystkie europejskie standardy, przepisy i procedury, ze szczególnym uw zględnieniem ekologii. W szelkie wątpliwości trzeba wyjaśnić. Powiem jeszcze raz: gazociąg nie jest projektem rządow ym , tylko finansow anym przez europejskie firmy. Z tego w ynika obow iązek przestrzegania unijnego prawa, ale też to, że prow adzona zgodnie z przepisam i in westycja nie m oże by ć bezpodstaw nie blokowana.
Źródło: Polsko-niemieckie lody przełam ane, „Gazeta W yborcza” z 10 g ru d n ia 2007.
ska w Berlinie i jego rozmowy z kanclerz Merkel 11 grudnia 2007 r. nie dopro wadziły również do żadnego przełom u w kwestii kontrowersji m iędzy obu kra jam i wokół Gazociągu Północnego. Polska zgodziła się jedynie n a rychłe prze prowadzenie rozm ów na szczeblu m inistrów gospodarki lub ich przedstawicieli w Warszawie77.
M ożna założyć hipotetycznie, iż rząd polski w 2008 r. i w latach n astęp nych będzie nadal odrzucał bezpośrednie zaangażow anie Polski w b u d o wę gazociągu bałtyckiego, sondując szereg kwestii szczegółowych z uzy skaniem gw arancji zaopatrzenia w surowce energetyczne Polski z zasobów i m agazynów UE, w tym rów nież niem ieckich, n a w ypadek pojaw ienia się sytuacji kryzysow ych w dostaw ach rosyjskich. Nie m o żn a całkowicie w y kluczyć budow y przez G azprom i koncerny niem ieckie postulow anej d ru giej nitki gazociągu Jamal II przez kraje bałtyckie oraz Polskę, ale m oże to d o ść do skutku w dalszej perspektyw ie czasowej. W arunkiem politycz nym byłaby nie tylko dalsza popraw a stosunków tych krajów z Rosją, ale dodatkow e określenie w arunków partycypacji w kosztach budowy, u sta lenia wysokości dostaw, cen oraz odbiorców gazu i szereg innych kwestii szczegółowych. Jest to perspektyw a w ybitnie hipotetyczna oraz b ardzo o d legła. O d początku 2008 r. rząd PO/PSL nadal oddziaływ uje p o średn io p o przez Szwecję n a rzecz opóźniania lub naw et zaniechania budow y G azocią gu Północnego n a dnie Bałtyku78.
Działania powyższe zbiegają się z jednej strony z kontynuacją prac przygo towawczych i zlecaniem produkcji ru r szeroko przekrojowych firm om w spół pracującym z Gazociągiem Północnym 79, a z drugiej - narastaniem ocen kry tycznych w m ediach niemieckich, informujących o zagrożeniach powyższej in westycji dla środowiska naturalnego w Szwecji, Finlandii i krajach bałtyckich, jak też potrzebie jego ewentualnego zastąpienia drogą lądową80.
M ożna stwierdzić, iż m im o utrzym ania krytycznej oceny w odniesieniu do Gazociągu Północnego m iędzy Polską i Niem cam i doszło na przełomie
77 Por.Pressestatm ents von B undeskanzlerin Angela M erkel u n d dem polnischen M inisterpräsi denten D onald Tusk, [w w w .bundeskanzlerin.de.C ontenent/D E/M itschrift/Pressekonfer...] oraz Merkel:
3 x Nie, „D ziennik” z 12 g ru d n ia 2007.
78 Por. w yw iad pełnom ocnika prem iera RP ds. niem ieckich W. Bartoszewskiego: „ ... teraz robim y in n ą akcję: wykorzystujem y różne drogi polityczne, aby Szwecja , państw a bałtyckie u tru d n ia ły N iem com zajęcie stanowiska w sprawie ru ry n a dnie Bałtyku. Bezpieczeństwo energetyczne jest d la naszych obywateli ważniejsze o d tego, czy w jakim ś niem ieckim m uzeum będzie wystawa, którą znamy, k tó ra nie jest idealna , ale zachow uje zasadę przyczyny i skutku: w ojna zaczęła się w Gdańsku, od napaści n a Polskę, a jej konsekw encją były cierpienia ludności” - zob. „D ziennik” z d ia 21 m arca 2008. Szerzej o zastrzeżeniach Szwecji zob. artykuł R.M. Czarnego.
79 Por. O stpipeline- Auftraege: russische F irm em schauen in die Röhre za „W edomosti” z 19 lutego 2008 [w:] htt://de.rian/ru/bisness/20082119/99606511-print.htm l.
2007/2008 do bardziej rzeczowej wym iany poglądów na tem at bezpieczeństwa i zaopatrzenia energetycznego. Jednak droga do osiągnięcia zadowalających rozstrzygnięć dla wszystkich stron będzie długa i bardzo skomplikowana.
Wnioski
Z przeprow adzonej analizy stanow iska N iem iec w obec głów nych w y zwań m iędzynarodow ego bezpieczeństw a energetycznego ze szczególnym uw zględnieniem dostaw ropy naftowej i gazu ziem nego w XXI w. w ynikają następujące w nioski ogólne:
1. Ze w zględu n a ogrom ny potencjał gospodarczy i wzrastające zapotrze bow ania n a surowce energetyczne N iem cy są długofalow o zaintereso w ane tw orzeniem w spólnego i bezpiecznego ry n k u energetycznego w ram ach UE. Ich strategia bezpieczeństw a zaopatrzenia energetyczne go oparta jest n a rów noległych działaniach ekonom icznych i politycz nych w k ieru n k u oszczędzania energii, zm niejszenia zużycia surowców energetycznych, zw iększenia jej produkcji ze źródeł odnaw ialnych oraz u trzy m ania popraw nych stosunków politycznych zarów no z krajam i produkującym i, jak rów nież kontrolującym i szlaki tranzytow e, im p o rto w anych nośników energii.
2. N iem cy chcą perspektyw icznie zw iększyć bezpieczeństw o energetyczne poprzez oszczędności zużycia energii pierw otnej z 14 476 w 2005 r. do ok. 12.018 w 2020 r. oraz 12. 229 PJ w 2030 r. R ów nocześnie zużycie odnaw ialnych nośników energii w inno w zróść z 5% w 2005 r. do 16,8% w 2020 r. (wg optym alnego scenariusza OE) lub 11-15 % w edług innych szacunków w 2030 r. Tendencji powyższej w inno rów nocześnie tow arzy szyć dalsze ograniczenie emisji C O 2 do 2030 r. 20-30% .
3. Długofalowe bezpieczeństwo energetyczne Niem iec zależeć w dużej m ie rze zarówno od przesłanek wewnętrznych, jak też zew nętrznych o cha rakterze ekonom icznym oraz politycznym. Pod względem w ew nętrz nym decydujące znaczenie będzie m iało szereg czynników politycznych, w tym zwłaszcza w ynik w yborów do Bundestagu w 2009 r. Należy za łożyć, iż konsekwencja powyższych w yborów parlam entarnych będzie z jednej strony rozpad Wielkiej Koalicji CDU/CSU/SPD, która ju ż obecnie jest targana różnym i kontrow ersjam i wokół bezpieczeństwa energetyczne