2. Przewagi komparatywne w polskim handlu produktami rolno-spożywczymi
2.4. Ocena przewag komparatywnych w handlu produktami rolno- -spożywczymi Polski na wybranych rynkach
2.4.5. Handel rolno-spożywczy Polski z krajami spoza UE
REHMPRZDá\WDNLHSURGXNW\MDN SU]HWZRU\]PLĊVDLU\E NDNDRLSU]HWZRU\
]NDNDR FXNU\LZ\URE\FXNLHUQLF]H SU]HWZRU\]RZRFyZLZDU]\Z
SU]HWZRU\]ERĪRZHLSLHF]\ZRFXNLHUQLF]H RZRFHLRU]HFK\ ZDU]\ZD
SURGXNW\POHF]DUVNLH RUD]SR]RVWDáHSURGXNW\URĞOLQQH
'RG]LDáyZNWyUHPLPRSRSUDZ\ZVNDĨQLND57$ZODWDFK
QLH]GRáDá\RVLąJQąüZURNXPLQLPDOQ\FKUHODW\ZQ\FKSU]HZDJNRPSDUD
W\ZQ\FKZKDQGOX]SDĔVWZDPL8(]DNZDOLILNRZDá\VLĊ ]ERĪD SURGXNW\
Pá\QDUVNLHVáyGLVNURELH HNVWUDNW\URĞOLQQH RGSDG\LSDV]HGOD]ZLH
U]ąW RUD]Ī\ZHURĞOLQ\LNZLDW\ 2VWDWQLDNRPELQDFMDZDUWRĞFLZVNDĨQLND
57$ZURNXLMHJR]PLDQZODWDFKREHMPXMHWHJUXS\SURGXN
WyZZNWyU\FKZ\PLDQLHKDQGORZHMQDVWąSLáRSRJRUV]HQLHUHODW\ZQHMSU]HZDJL
SU]\MHMEUDNXZURNX:KDQGOXUROQRVSRĪ\ZF]\P3ROVNL]8(V\WXD
FMDWDZ\VWąSLáDZREURWDFKW\ONRF]WHUHPDJUXSDPLSURGXNWyZWM]ZLHU]ĊWDPL
Ī\Z\PL QDVLRQDPLLRZRFDPLROHLVW\PL U\EDPLLRZRFDPLPRU]D RUD]QDSRMDPL
2.4.5. Handel rolno-spożywczy Polski z krajami spoza UE
:URNX3ROVNDSRVLDGDáDGRĞüZ\VRNLHZ]JOĊGQHSU]HZDJLNRPSD
UDW\ZQHZKDQGOXSURGXNWDPLUROQRVSRĪ\ZF]\PL]NUDMDPLVSR]D8(:VND]XMH
QDWRGRĞüZ\VRNLZVNDĨQLNUHODW\ZQHMSU]HZDJL57$ ZKDQGOXW\PLSURGXN
WDPLNWyU\Z\QLyVá2]QDF]DWRĪHSROVNDĪ\ZQRĞüE\áDNRQNXUHQF\MQDQD
U\QNDFK NUDMyZ WU]HFLFK 3R]LRP W\FK SU]HZDJ Z URNX E\á SRGREQ\ MDN
SU]HGURNLHP DOHQLHFRQLĪV]\ZSRUyZQDQLX]DUyZQR]MDNL
URNLHP ZODWDFKL ZVNDĨQLNL57$Z\QLRVá\RGSRZLHGQLRL
D]DWHPQDVWąSLáRQLH]QDF]QHRVáDELHQLHSR]\FMLNRQNXUHQF\MQHMSROVNLFKSURGX
FHQWyZĪ\ZQRĞFLQDU\QNXSR]DXQLMQ\P WDEHOD
: URNX VSRĞUyG G]LDáyZ +6 REHMPXMąF\FK SURGXNW\ UROQR
VSRĪ\ZF]HZVNDĨQLNLUHODW\ZQHMSU]HZDJL57$Z\ĪV]HRGZ\VWĊSRZDá\DĪ
ZG]LDáDFKQDNWyUHSU]\SDGDáRáąF]QLHREURWyZSROVNLHJRKDQGOX
UROQRVSRĪ\ZF]HJR]NUDMDPLVSR]D8(1DMZ\ĪV]HZVNDĨQLNL57$Z\VWĊSRZDá\
ZWDNLFKJUXSDFKSURGXNWyZMDN PLĊVRLSRGURE\ ]ZLHU]ĊWDĪ\ZH
SURGXNW\Pá\QDUVNLHVáyGLVNURELH SU]HWZRU\]ERĪRZHLSLHF]\ZRFX
NLHUQLF]H SURGXNW\ POHF]DUVNLH àąF]Q\ XG]LDá W\FK SLĊFLX JUXS
SURGXNWyZZSROVNLPKDQGOXUROQRVSRĪ\ZF]\P]NUDMDPLVSR]D8(Z\QLyVá
1LHFR VáDEV]H DF]NROZLHN Z\VRNLH UHODW\ZQH SU]HZDJL 57$ GRW\F]\á\
KDQGOX]ERĪDPL Ī\Z\PLURĞOLQDPLLNZLDWDPL RUD]SU]HWZRUDPL
]PLĊVDLU\E 6SRĞUyGVLHGPLXG]LDáyZRQDMZ\ĪV]\PXG]LDOHZREURWDFK
SROVNLHJRKDQGOXUROQRVSRĪ\ZF]HJR]NUDMDPLVSR]D8( U\E\LRZRFHPRU]D
3URGXNW\Pá\QDUVNLHVáyGVNURELH
1DVLRQDLRZRFHROHLVWH
3U]HWZRU\]ERĪRZH
LSLHF]\ZRFXNLHUQLF]H
3URGXNW\UROQRVSRĪ\ZF]HRJyáHP
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych WITS-Comtrade.
: ODWDFK ZVNDĨQLNL UHODW\ZQHM SU]HZDJL Z KDQGOX UROQR
VSRĪ\ZF]\P3ROVNL]NUDMDPLWU]HFLPLZ]URVá\Z]G]LDáyZ+6QDMEDU
G]LHMZSU]\SDGNX]EyĪ RSNW DQDVWĊSQLHPLĊVDLSRGUREyZ RSNW
SR]RVWDá\FKSURGXNWyZ]ZLHU]ĊF\FK RSNW RUD]HNVWUDNWyZURĞOLQQ\FK
R SNW : ]DNUHVLH Z\PLDQ\ KDQGORZHM SR]RVWDá\PL JUXSDPL SURGXNWyZ
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych WITS-Comtrade.
3U]HGVWDZLRQ\QDZ\NUHVLHSRG]LDáG]LDáyZ+6SRGZ]JOĊGHPSR]LRPX
L]PLDQZVNDĨQLNyZUHODW\ZQHMSU]HZDJL57$ ZKDQGOXUROQRVSRĪ\ZF]\P
3ROVNL]NUDMDPLVSR]D8(SR]ZROLáGRSLHUZV]HMJUXS\]DNZDOLILNRZDüG]LDá\
URNX UHODW\ZQH SU]HZDJL NRPSDUDW\ZQH Z KDQGOX ] NUDMDPL WU]HFLPL NWyUH WR
SU]HZDJLZDQDOL]RZDQ\PRNUHVLHXOHJá\MHGQDN]PQLHMV]HQLX]QDOD]á\VLĊQD
zmiany wskaźnika RTA w pkt w latach 2004-2016
wartość wskaźnika RTA w 2016 roku
'RG]LDáyZNWyUHPLPRSRSUDZ\ZVNDĨQLND57$ZODWDFK
QLH]GRáDá\RVLąJQąüZURNXPLQLPDOQ\FKUHODW\ZQ\FKSU]HZDJNRPSDUD
W\ZQ\FK Z KDQGOX ] NUDMDPL VSR]D 8( ]DNZDOLILNRZDá\ VLĊ NDZD KHUEDWD
LSU]\SUDZ\ HNVWUDNW\URĞOLQQH RUD]WáXV]F]HLROHMH 2VWDWQLąJUXSĊ
G]LDáyZ WZRU]ą WH JUXS\ SURGXNWyZ Z NWyU\FK Z\PLDQLH KDQGORZHM QDVWąSLáR
SRJRUV]HQLHUHODW\ZQHMSU]HZDJLZODWDFKSU]\MHMEUDNXZURNX
:KDQGOXUROQRVSRĪ\ZF]\P3ROVNL]NUDMDPLVSR]D8(V\WXDFMDWDZ\VWąSLáD
ZREURWDFKSLĊFLRPDJUXSDPLSURGXNWyZWM QDVLRQDPLLRZRFDPLROHLVW\PL
U\EDPLLRZRFDPLPRU]D RGSDGDPLLSDV]DPLGOD]ZLHU]ąW W\WRQLHP
LZ\UREDPLW\WRQLRZ\PL RUD]SR]RVWDá\PLSURGXNWDPLURĞOLQQ\PL
* * *
3U]HSURZDG]RQDDQDOL]DUHODW\ZQ\FKSU]HZDJZKDQGOXUROQRVSRĪ\ZF]\P
Z\ND]DáD ĪH PLPR VSDGNX Z ODWDFK ZVNDĨQLNyZ UHODW\ZQHM SU]H
ZDJL57$ZSROVNLPKDQGOXSURGXNWDPLUROQRVSRĪ\ZF]\PL]DUyZQRQDU\QNX
ĞZLDWRZ\PMDNLQDZV]\VWNLFKDQDOL]RZDQ\FKU\QNDFK3ROVNDQDGDOSRVLDGDáD
UHODW\ZQHSU]HZDJLNRPSDUDW\ZQHZKDQGOXW\PLSURGXNWDPL%\á\RQHSU]\
W\PZ\UDĨQLHZ\ĪV]HZKDQGOX]SDĔVWZDPL8(LNUDMDPLVSR]D8(QLĪ
]SDĔVWZDPL8(
: URNX 3ROVND SRVLDGDáD SU]HZDJL NRPSDUDW\ZQH Z V]HVQDVWX
JUXSDFKSURGXNWyZ G]LDáDFK+6 NWyUHVWDQRZLá\QLHVSHáQDREURWyZKDQG
ORZ\FKSROVNLHJRVHNWRUDUROQRVSRĪ\ZF]HJRQDU\QNXĞZLDWRZ\P-HĞOLFKRG]L
RZ\PLDQĊKDQGORZą]SRV]F]HJyOQ\PLJUXSDPLNUDMyZWRXG]LDáWDNLFKSURGXN
WyZE\á GRĞü ]UyĪQLFRZDQ\ :DKDáVLĊRG RNRáR ZREURWDFK KDQGORZ\FK
]NUDMDPLVSR]D8(GRZKDQGOX]SDĔVWZDPL8(LDĪQLHVSHáQD
ZREURWDFKKDQGORZ\FK]SDĔVWZDPL8(
1DMZ\ĪV]H UHODW\ZQH SU]HZDJL NRPSDUDW\ZQH Z KDQGOX QD U\QNX ĞZLD
WRZ\PZ\VWĊSRZDá\ZWDNLFKJUXSDFKSURGXNWyZMDN SU]HWZRU\]PLĊVDLU\E
]ERĪD SU]HWZRU\ ]ERĪRZH L SLHF]\ZR FXNLHUQLF]H W\WRĔ L Z\URE\ W\WRQLRZH
PLĊVRLSRGURE\DWDNĪHSURGXNW\POHF]DUVNLHSU]HWZRU\]RZRFyZLZDU]\Z
RUD]FXNU\LZ\URE\FXNLHUQLF]H:DUWR]DXZDĪ\üĪHE\á\WRQDRJyáSURGXNW\
PDMąFHGXĪH]QDF]HQLHGODSROVNLHJRSU]HWZyUVWZDVSRĪ\ZF]HJR
:ODWDFKZ]URVWSU]HZDJNRPSDUDW\ZQ\FKGRW\F]\á JUXSSUR
GXNWyZ GZXQDVWXG]LDáyZ NWyU\FKXG]LDáZURNXZREURWDFKKDQGORZ\FK
SROVNLHJRVHNWRUDUROQRVSRĪ\ZF]HJRQDU\QNXĞZLDWRZ\PZ\QRVLáSRQDG
1DMEDUG]LHMZ]URVá\UHODW\ZQHSU]HZDJLZKDQGOX]SDĔVWZDPL8(±SRSUDZD
GRW\F]\áD MHGHQDVWXG]LDáyZ +6 NWyUHPLDá\ XG]LDá Z Z\PLDQLH KDQGORZHM
SURZDG]RQHMQDW\FKU\QNDFKZ\QRV]ąF\QLHVSHáQD :PQLHMV]\PVWRSQLX
SRSUDZLá\VLĊZ]JOĊGQHSU]HZDJLZKDQGOX]SDĔVWZDPL8(±ZVNDĨQLNL57$
Z]URVá\ZG]LHVLĊFLXG]LDáDFKNWyU\FKXG]LDáZREURWDFKKDQGORZ\FK]W\PL
NUDMDPLZURNXZ\QLyVáEOLVNR:KDQGOX SURZDG]RQ\PQDU\QNX
SR]DXQLMQ\PZVNDĨQLNL57$ZDQDOL]RZDQ\PRNUHVLH]ZLĊNV]\á\VLĊZMHGHQD
VWXJUXSDFKSURGXNWyZPDMąF\FKSUDZLHXG]LDáXZZ\PLDQLHKDQGORZHM
SROVNLHJRVHNWRUDUROQRVSRĪ\ZF]HJRQDW\PU\QNX
2.5. Podsumowanie
$QDOL]D SU]HZDJNRPSDUDW\ZQ\FK Z XMĊFLX %%DODVV\ Z W\P XMĊFLX
ZHGáXJZLHOXHNRQRPLVWyZ±UDF]HMSU]HZDJNRQNXUHQF\MQ\FK ZKDQGOXUROQR
VSRĪ\ZF]\P3ROVNLZODWDFKXELHJá\FKGRNRQ\ZDQDQDSRGVWDZLHZVNDĨQLND
XMDZQLRQ\FKSU]HZDJNRPSDUDW\ZQ\FK5&$ZQLQLHMV]\PRSUDFRZDQLXSU]H
SURZDG]RQD]RVWDáDQDSRGVWDZLHMHJR]PRG\ILNRZDQHMIRUPXá\WMZVNDĨQLND
UHODW\ZQHM SU]HZDJL 57$ :VNDĨQLN WHQ PD EDUG]LHM NRPSOHNVRZ\ FKDUDNWHU
JG\ĪXZ]JOĊGQLDMHGQRF]HĞQLHV\WXDFMĊHNVSRUWRZąLLPSRUWRZąNUDMX :\QLNL
WHJRUDFKXQNXPRĪQDWUDNWRZDüMDNRSU]\EOLĪRQąRFHQĊ]GROQRĞFLGDQHJRVHNWRUD
GRNRQNXURZDQLDZKDQGOXPLĊG]\QDURGRZ\P DMHGQRF]HĞQLHSRGVWDZĊGR
RFHQ\MHJRPLĊG]\QDURGRZHMSR]\FMLNRQNXUHQF\MQHM JG\ĪMHVWWRZVNDĨQLN
NRQNXUHQF\MQRĞFL ex post RGQRV]ąF\VLĊGRMHMSRPLDUXZSU]HV]áRĞFL
3U]HSURZDG]RQHEDGDQLDZ\ND]Dá\ĪHZRNUHVLHF]áRQNRVWZDZ8QLL(XUR
SHMVNLHM3ROVNDSRVLDGDáDUHODW\ZQHSU]HZDJLNRPSDUDW\ZQH]DUyZQRZKDQGOX
UROQRVSRĪ\ZF]\P QDU\QNXĞZLDWRZ\P MDNLZKDQGOXQDSRV]F]HJyOQ\FK
U\QNDFK1DMZ\ĪV]HSU]HZDJLQLHPDOZFDá\PDQDOL]RZDQ\PRNUHVLHSROVF\
SURGXFHQFLĪ\ZQRĞFLRGQRWRZ\ZDOLQDU\QNXSDĔVWZ8(DQDMQLĪV]H±QLH
SU]HUZDQLH QD U\QNX SDĔVWZ 8( : DQDOL]RZDQ\P RNUHVLH SR]LRP W\FK
SU]HZDJ ZH ZV]\VWNLFK SU]\SDGNDFK XOHJá MHGQDN QLHZLHONLHPX REQLĪHQLX
3URGXNW\ZKDQGOXNWyU\PL3ROVNDSRVLDGDáDZURNXSU]HZDJLNRPSDUD
W\ZQHVWDQRZLá\QLHVSHáQDREURWyZ KDQGORZ\FKSROVNLHJRVHNWRUDUROQR
VSRĪ\ZF]HJRQDU\QNXĞZLDWRZ\P1LHZFKRG]ąFZV]F]HJyá\]GXĪąGR]ą
SUDZGRSRGRELHĔVWZDPRĪQDVWZLHUG]LüĪHSROVF\SURGXFHQFLĪ\ZQRĞFLSR]R
VWDZDOLNRQNXUHQF\MQLQDU\QNXPLĊG]\QDURGRZ\P
0LPR QLHZąWSOLZ\FK ]DOHW WHRULL NRV]WyZ NRPSDUDW\ZQ\FK ]áRĪRQRĞü
LWXUEXOHQWQRĞüSURFHVyZZ\VWĊSXMąF\FKZHZVSyáF]HVQHMJRVSRGDUFHSRZRGXMH
ĪHNLHUXQNyZLQDWĊĪHQLD]PLDQVWUXPLHQLKDQGOXQLHGDVLĊSU]HGVWDZLüW\ONR]D
SRPRFąMHGQHMWHRULLKDQGOXPLĊG]\QDURGRZHJR3UyEXMąF]QDOHĨüRGSRZLHGĨ
QD S\WDQLHGODF]HJRMHGHQNUDMF]\VHNWRUJRVSRGDUNLRGQRVLZLĊNV]HVXNFHV\
ZKDQGOX]DJUDQLF]Q\PLMHVWEDUG]LHMNRQNXUHQF\MQ\RGGUXJLHJRQDOHĪ\SRV]X
NLZDüFRUD]WRQRZ\FK]PLHQQ\FKREMDĞQLDMąF\FKZ\PLDQĊKDQGORZąLSR]ZD
ODMąF\FKRFHQLDüNRQNXUHQF\MQRĞü