Postęp biologiczny w produkcji zwierzęcej

6.5. Postęp biologiczny w produkcji zwierzęcej

 1DZ\NUHVLHSU]HGVWDZLRQR]DOHĪQRĞüPLĊG]\QDNáDGDPLDSURGXN

W\ZQRĞFLąMHGQRVWNRZą]ZLHU]ąW:\QLND]QLHJRĪHGRVNRQDOHQLHSRWHQFMDáX

Źródło: H. Runowski, Koncentracja produkcji zwierzęcej, Wydawnictwo Fundacja „Rozwój 

SGGW”, Warszawa 1994.



 :UD]]HZ]URVWHPZ\GDMQRĞFLPOHF]QHMNUyZ]PQLHMV]DVLĊ]XĪ\FLHHQHU

JLLQDOLWUSURGXNRZDQHJRPOHNDZ\NUHV:\QLNDWRSU]HGHZV]\VWNLP Źródło: T. Jigl, Effizienzsteigerung in der Milchviehhaltung durch optimierte Fütterung, Landwirtschaftliches Zentrum für Viehhaltung, Grünlandwirtschaft, Milchwirtschaft, Wild, Fischerei Baden-Württemberg, Aulendorf.

^Wydajność

jednostkowa zwierzęcia

MJ NEL/kg mleka

Wydajność mleczna krów w kg/rok



 3R]\W\ZQ\ZSá\ZSRVWĊSXELRORJLF]QHJRQDHIHNW\ZQRĞüSURGXNFMLZJR

VSRGDUVWZDFKUROQ\FKSRWZLHUG]DMąUyZQLHĪGDQH]DSUH]HQWRZDQHZWDEHOL



7DEHOD(IHNW\ZQRĞüSRVWĊSXELRORJLF]QHJRZFKRZLHNUyZZ7XU\QJLL

:\V]F]HJyOQLHQLH -HGQRVWND

PLDU\

:\GDMQRĞüPOHF]QDNUyZ

 

 





 !

&HQDPOHND HXURNJ     

3U]\FKRG\RJyáHP HXURNURZĊURN     

3U]\FKRG\QDOLWUPOHND HXUROLWU     

.RV]W\RJyáHP HXURNURZĊURN     

.RV]W\QDOLWUPOHND HXUROLWU     

:\QLNHNRQRPLF]Q\ HXURNURZĊURN     

:\QLNHNRQRPLF]Q\QDOLWUPOHND HXUROLWU     

Źródło: Wirkung von Lebensleistung und Nutzungsdauer der Kühe auf die Ökonomie der Milchproduktion, Thüringer Landesanstalt für Landwirtschaft, Jena, Juni 2008.



 =SU]HGVWDZLRQ\FKOLF]EZ\QLNDĪHZUD]]HZ]URVWHPZ\GDMQRĞFLPOHF]

QHMNUyZSRSUDZLDMąVLĊZ\QLNLHNRQRPLF]QHSURGXNFMLPOHND3U]\QDMZ\Ī

V]\FKZ\GDMQRĞFLDFKX]\VNLZDQRMHGQDNQLĪV]ąFHQĊPOHNDFRZVND]XMHQDWR

ĪHZUD]]HZ]URVWHPZ\GDMQRĞFLPOHF]QHMREVHUZXMHVLĊVSDGHN]DZDUWRĞFL

WáXV]F]XLELDáNDZPOHNX&RUD]F]ĊĞFLHMSRGNUHĞODVLĊĪHZUD]]HZ]URVWHP

Z\GDMQRĞFLPOHF]QHMVNUDFDVLĊGáXJRĞüĪ\FLDNUyZFRZ\ZRáXMH]DVWU]HĪHQLD

QDWXU\HW\F]QHM^'RFHQLDMąF]QDF]HQLHSRVWĊSXELRORJLF]QHJRZSURGXNFML

]ZLHU]ĊFHMZDUWRSU]HDQDOL]RZDü]PLDQ\MDNLHGRNRQXMąVLĊZSR]LRPLHZ\GDM

QRĞFLPOHF]QHMNUyZREMĊW\FKNRQWUROąXĪ\WNRZRĞFLPOHF]QHMZ3ROVFHZUHODFML

GRZ\GDMQRĞFLNUyZRJyáHPWDEHOD

= GDQ\FK Z\QLND ĪH SRPLĊG]\ Z\GDMQRĞFLą X]\VNLZDQą RG NUyZ REMĊ

W\FKNRQWUROąXĪ\WNRZRĞFLPOHF]QHMDZ\GDMQRĞFLąNUyZRJyáHPXWU]\PXMąVLĊ

GXĪHUyĪQLFH:DWURMHGQDN]DXZDĪ\üĪHUyĪQLFHWHZRVWDWQLFKODWDFK]PQLHM

V]DMąVLĊFRĞZLDGF]\RFRUD]OHSV]\P Z\NRU]\VW\ZDQLXZSUDNW\FHUROQLF]HM

SRWHQFMDáXJHQHW\F]QHJRNUyZF]HPXVSU]\MDMąREVHUZRZDQHSURFHV\NRQFHQ

WUDFMLNUyZLZ\NRU]\VWDQLHZUR]URG]LHQDVLHQLDEXKDMyZRZ\VRNLPSRWHQFMDOH

JHQHW\F]Q\P 3RPLPR RGQRWRZDQHJR SRVWĊSX QDOHĪ\ ]DXZDĪ\ü ĪH 3ROVNĊ RG

NUDMyZ(XURS\=DFKRGQLHMZ]DNUHVLHZ\GDMQRĞFLPOHF]QHMG]LHOLGXĪ\G\VWDQV

FKRüWHQ]PQLHMV]DVLĊZF]DVLH



+5XQRZVNLPoszukiwanie równowagi ekonomiczno-ekologicznej i etycznej w produkcji mlekaÄ5RF]QLNL1DXN5ROQLF]\FK6HULD*´W]V



7DEHOD:\GDMQRĞüPOHF]QDNUyZZ3ROVFHZNJNURZĊURN 5RN ĝUHGQLDZ\GDMQRĞüPOHF]QDNUyZ

RJyáHP

ĝUHGQLDZ\GDMQRĞüPOHF]QDNUyZ

SR]RVWDMąF\FKSRGNRQWUROą

XĪ\WNRZRĞFL

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

Źródło: opracowanie na podstawie T. Piechowska, Stan obecny i perspektywy hodowli bydła mlecznego w Polsce, „Wiadomości Zootechniczne” 2015, t. LIII, nr 2, s. 36-45.



3RGREQHZQLRVNLZ\QLNDMą]SRUyZQDĔGRW\F]ąF\FKHIHNWyZSURGXNF\M

Q\FKX]\VNLZDQ\FKZFKRZLHWU]RG\FKOHZQHM :WDEHOLSU]HGVWDZLRQR

Z\QLNLSURGXNF\MQHRVLąJDQHZFKRZLHWU]RG\FKOHZQHMZ3ROVFHLZ\EUDQ\FK

NUDMDFK8(:\QLND]QLFKĪHSROVF\SURGXFHQFLRVLąJDMąZ\UDĨQLHVáDEV]H

UH]XOWDW\QLĪSURGXFHQFL]W\FKNUDMyZ



7DEHODĝUHGQLHZ\QLNLSURGXNF\MQHZFKRZLHWU]RG\FKOHZQHM

ZZ\EUDQ\FKNUDMDFK

:\V]F]HJyOQLHQLH 3ROVND 'DQLD 1LHPF\ $XVWULD 8(

/LF]EDWXF]QLNyZVSU]HGDQ\FKURNORFKĊ

ZV]WXNDFK     

/LF]EDPLRWyZURNORFKĊZV]WXNDFK     

=XĪ\FLHSDV]\QDSU]\URVWNJPDVDFLDáD

RGRGVDG]HQLDGRVSU]HGDĪ\ZNJ     

Źródło: Z. Pejsak, „Przyczyny spadku pogłowia trzody chlewnej w Polsce w ostatnich latach”, materiały konferencyjne pt. „Rozwój chowu i hodowli trzody chlewnej szansą dla gospo-darstw towarowych w Polsce”, Warszawa, 14.12.2012 r.





1LHNRU]\VWQLHQDWOHNUDMyZ8QLL(XURSHMVNLHMZ\SDGD3ROVNDUyZQLHĪ

Z ]DNUHVLH OLF]E\ JRVSRGDUVWZ L SU]HFLĊWQHM LFK ZLHONRĞFL REV]DURZHM RUD]

ZLHONRĞFLVWDG]ZLHU]ąWNWyUHVąPQLHMOLF]QHQLĪZNUDMDFK(XURS\=DFKRGQLHM

7RZáDĞQLHQLVNDVNDODSURGXNFML]ZLHU]ĊFHMZ3ROVFHMHVWJáyZQąSU]HV]NRGą

ZZ\NRU]\VWDQLXSRVWĊSXELRORJLF]QHJR^



6.6. Podsumowanie

 3URGXNFMDĪ\ZQRĞFLQDĞZLHFLHMHVWREHFQLHZ\VWDUF]DMąFDGOD]DSHZQLHQLD

Z\Ī\ZLHQLDOXGQRĞFL3U]HZLG\ZDQ\ZSHUVSHNW\ZLHQDMEOLĪV]\FKWU]\G]LHVWX

ODWZ]URVWOLF]E\OXGQRĞFLRSRQDGGZDPLOLDUG\QLHXFKURQQLHSURZDG]LMHGQDN

GRS\WDQLDF]\Z\VWDUF]\Ī\ZQRĞFL"2FHQ\WDNLHVąSU]HGVWDZLDQHQLHW\ONR

ZDVSHNFLHZ]URVWXOLF]E\OXG]LDOHWDNĪHZDVSHNFLHZ]URVWX]DPRĪQRĞFLVSR

áHF]HĔVWZRUD]]PQLHMV]DMąFHMVLĊOLF]E\OXGQRĞFLZLHMVNLHML]DMPXMąFHMVLĊUROQLF

WZHP:]ZLą]NX]W\PĪ\ZQRĞüPXVLE\üFRUD]EDUG]LHMSU]HWZDU]DQDNRQVHU

ZRZDQDWUDQVSRUWRZDQDQDGXĪHRGOHJáRĞFLLGáXJRWHUPLQRZRSU]HFKRZ\ZDQD

:WHMV\WXDFML]DUyZQRXE\WNLZWUDNFLHSU]HWZDU]DQLDMDNLVWUDW\ZNROHMQ\FK

HWDSDFKG\VWU\EXFMLVąQLHXQLNQLRQH6NáRQQRĞüERJDWV]\FKVSRáHF]HĔVWZGROXN

VXVRZHMNRQVXPSFMLLVWRVRZDQLHWHFKQLNPDUNHWLQJRZ\FK]DFKĊFDMąF\FKGR

NXSRZDQLDSURZDG]LWDNĪHGRQDVLODQLDVLĊ]MDZLVNDPDUQRZDQLDĪ\ZQRĞFL

 2EVHUZRZDQH]PLDQ\GRW\F]ąFHNOLPDWXZW\PUR]NáDGXRSDGyZWHP

SHUDWXUGáXJRĞFLRNUHVXZHJHWDFMLLWSSRZRGXMąĪHZ\VWĊSXMąFHLGRVWĊSQH

REHFQLHRGPLDQ\URĞOLQLUDV\]ZLHU]ąWRND]XMąVLĊQLHGRĞüSU]\VWRVRZDQHGR

QRZ\FKZDUXQNyZ'RGDWNRZRV]\ENLSRVWĊSZWHFKQRORJLLSURGXNFMLNUHXMH

Z\PDJDQLD Z LQQ\FK VIHUDFK 0RĪOLZRĞFL DXWRPDW\F]QHM REVáXJL áDWZRĞü

Z PHFKDQLF]Q\P SU]HWZDU]DQLX VWDMą VLĊ SRZRGHP SRV]XNLZDQLD WDNLFK UR]

ZLą]DĔZNWyU\FKURĞOLQ\L]ZLHU]ĊWDVąGRVWRVRZ\ZDQHGRRJUDQLF]HĔ]HVWURQ\

WHFKQLNL3U]\NáDGHPPRĪHE\üSRGDWQRĞüRZRFyZLZDU]\ZQDDXWRPDW\F]QH

VRUWRZDQLHáDWZRĞüRPáRWX]EyĪV]\ENRĞüXGRMXF]\EXGRZDZ\PLHQLDXNUyZ

2JUDQLF]HQLD Z\QLNDMąFH ] QLHRGSRZLHGQLFK FHFK URĞOLQ L ]ZLHU]ąW PRJą SUR

ZDG]Lü GR V\WXDFML Z NWyUHM QLH EĊG]LH PRĪOLZH EH] GRGDWNRZ\FK QDNáDGyZ

LVWUDW]DVWRVRZDQLHDXWRPDW\F]Q\FKOLQLLVRUWXMąF\FKNRPEDMQyZF]\DXWRPD

WyZXGRMRZ\FK1LHEĊG]LHPRĪQDZSHáQLNRU]\VWDü]RVLąJQLĊüZ]DNUHVLHSR

VWĊSXZWHFKQLFHZUROQLFWZLH



+5XQRZVNLTendencje zmian w organizacji i ekonomice przedsiębiorstw rolnych – aspekty teoretyczneÄ=HV]\W\1DXNRZH6**:Z:DUV]DZLH(NRQRPLNDL2UJDQL]DFMD*RVSRGDUNL

ĩ\ZQRĞFLRZHM´QUV:=LĊWDUD0$GDPVNLSkala produkcji, efektywność i konkurencyjność polskich gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji mlekaÄ=DJDGQLHQLD

(NRQRPLNL5ROQHM´QUV



 3RVWĊSELRORJLF]Q\MDNRHOHPHQWV]HU]HMUR]XPLDQHJRSRVWĊSXZUROQLF

WZLH XPRĪOLZLD SU]HáDP\ZDQLH EDULHU Z\QLNDMąF\FK ]DUyZQR ] LVWQLHMąF\FK

LSRMDZLDMąF\FKVLĊRJUDQLF]HĔZĞURGRZLVNXQDWXUDOQ\PMDNLRJUDQLF]HĔ]H

VWURQ\UR]ZLMDMąFHMVLĊOHF]ZFLąĪQLHGRVNRQDáHMWHFKQLNL3U]\NáDGHPWDNLFK

RJUDQLF]HĔPRJąE\üQDVLOHQLHZ\VWĊSRZDQLDFKRUyEZLĊNV]DSUHVMDV]NRG

QLNyZGáXĪV]HRNUHV\EH]RSDGyZZ\ĪV]HWHPSHUDWXU\ZRNUHVLHZHJHWDFML

DWDNĪHZZRJUDQLF]HQLDWHFKQLF]QH

 5R]ZLą]DQLHP F]ĊĞFL SUREOHPyZ PRĪH E\ü NUHRZDQLH LQQRZDFML ELROR

JLF]Q\FKZUDPDFKKRGRZOLURĞOLQL]ZLHU]ąW'REU\PDMHGQRF]HĞQLHV]HURNR

]QDQ\PSU]\NáDGHPRVLąJQLĊüZW\P]DNUHVLHVąJDWXQNLLRGPLDQ\URĞOLQPR

G\ILNRZDQ\FKJHQHW\F]QLH8]\VNDQRRGPLDQ\NWyUH]HZ]JOĊGXQDRGSRUQRĞü

QDV]NRGQLNLWROHUDQFMĊQDKHUELF\G\PRJąE\üXSUDZLDQHQDZHWZUHJLRQDFK

]GXĪąSUHVMąV]NRGQLNyZOXEG]LĊNLXSURV]F]HQLXWHFKQRORJLLSURGXNFMLQDGXĪą

VNDOĊ SU]\ UHODW\ZQLH QLVNLFK QDNáDGDFK ,P EDUG]LHM QRZH RGPLDQ\ L UDV\

SU]\F]\QLDMąVLĊGRXVSUDZQLHQLDSURGXNFMLW\PZLĊNV]\PRĪHWRPLHüZSá\Z

QDSR]LRPNRV]WyZLNRQNXUHQF\MQRĞüSURGXNFML:DUXQNLHPMHVWPRĪOLZRĞü

HIHNW\ZQHJRZGURĪHQLDGDQHMQRZRĞFL

 3RVWĊSZUR]XPLHQLXVNXWHF]QHJRZSURZDG]DQLDQRZRĞFLLQQRZDFML

RGJU\ZDFRUD]ZLĊNV]ąUROĊZNUHRZDQLXZ]URVWXZJRVSRGDUFHZLĊNV]ąSU]\

W\P QLĪ Z]URVW QDNáDGyZ : UROQLFWZLH SRVWĊS MDNR WDNL G]LHORQ\ MHVW QD

SRV]F]HJyOQHIRUP\8PRĪOLZLDWROHSV]ąRFHQĊZDĪQRĞFLRNUHĞORQ\FKIRUP

SRVWĊSXZGDQ\PF]DVLH:\UyĪQLDVLĊQDVWĊSXMąFHURG]DMHSRVWĊSXPHFKDQL]D

F\MQ\FKHPL]DF\MQ\ELRORJLF]Q\WHFKQRORJLF]Q\LRUJDQL]DF\MQ\6ąWHĪLQQH

MHJRNODV\ILNDFMH

 : UROQLFWZLH ZNROHMQ\FK RNUHVDFK REVHUZRZDQDE\áD GRPLQDFMDSR

V]F]HJyOQ\FKIRUPSRVWĊSX3RF]ąWNRZRQDMVLOQLHMQDZ]URVWSURGXNW\ZQRĞFL

RGG]LDá\ZDáSRVWĊSPHFKDQL]DF\MQ\QDVWĊSQLHFKHPL]DF\MQ\Z]DNUHVLHZ]UR

VWXLQWHQV\ZQRĞFLQDZRĪHQLHFKHPL]DF\MQ\Z]DNUHVLHVXEVW\WXFMLQDNáDGyZ

RFKURQDURĞOLQIDUPDFHXW\NLREHFQLHZVND]XMHVLĊQDGRPLQDFMĊSRVWĊSXELR

ORJLF]QHJR1LHR]QDF]DWRĪHWHIRUP\SRVWĊSXNWyUHQLHGRPLQXMąWUDFąQD

]QDF]HQLX:FLąĪZDĪQ\MHVWSRVWĊSPHFKDQL]DF\MQ\V]F]HJyOQLHJG\GRW\F]\

VXEVW\WXRZDQLDSUDF\OXG]NLHMOXEW]ZUROQLFWZDSUHF\]\MQHJR

 :SURZDG]DQLHSRVWĊSXZUROQLFWZLHSURZDG]LGR]ZLĊNV]DQLDHIHNW\Z

QRĞFLHNRQRPLF]QHMVSRáHF]QHMOXEĞURGRZLVNRZHMSURGXNFML=SXQNWXZLG]H

QLD HNRQRPLF]QHJR SR XSRZV]HFKQLHQLX GDQHM LQQRZDFML QDVWĊSXMH REQLĪND

MHGQRVWNRZ\FKNRV]WyZZ\WZDU]DQLDZ]URVWZ\GDMQRĞFLMHGQRVWNRZHMZW\P

]MHGQRVWNLSRZLHU]FKQL:ZDUXQNDFKPDáRHODVW\F]QHJRSRS\WXQDĪ\ZQRĞü

SRMDZLDMąFDVLĊZLĊNV]DLORĞüSURGXNFMLSURZDG]LGRREQLĪHQLDFHQ:HIHNFLH



JáyZQ\PLEHQHILFMHQWDPLSRVWĊSXVWDMąVLĊNRĔFRZLRGELRUF\Ī\ZQRĞFL ±NRQ

VXPHQFL3URGXFHQWRPSU]\SDGDQLHZLHONDF]ĊĞüGRGDWNRZ\FKNRU]\ĞFL2SUyF]

WHJR ]ZLĊNV]D VLĊ NRQNXUHQFMD QD U\QNX SURGXNWyZ UROQ\FK : ZDUXQNDFK

OLEHUDOL]DFMLKDQGOXPLĊG]\QDURGRZHJRPRĪHWRSURZDG]LüGRV\WXDFMLNLHG\

ZGDQ\PNUDMXRNUHĞORQDSURGXNFMDEĊG]LHQLHRSáDFDOQD]HZ]JOĊGXQDWRĪH

ZLQQ\PNUDMXPRĪQDGDQ\SURGXNWZ\WZRU]\üRW\OHWDQLHMĪHQDZHWSRGRGD

QLXPDUĪ\WUDQVSRUWRZHMEĊG]LHRQNRQNXUHQF\MQ\6]F]HJyOQH]QDF]HQLHPDWR

ZSU]\SDGNXĪ\ZQRĞFLQLHWUZDáHMGODNWyUHMX]\VNDQRGáXĪV]\RNUHVWUZDáRĞFL

G]LĊNLF]HPXPRĪHE\üGáXĪHMWUDQVSRUWRZDQDLSU]HFKRZ\ZDQD

 6NXWHF]QHZSURZDG]DQLHSRVWĊSXQDSRW\NDZLHOHRJUDQLF]HĔ'RQDMZDĪ

QLHMV]\FKPRĪQD]DOLF]\üEDULHU\ĞURGRZLVNRZHDQDVWĊSQLHWHFKQRORJLF]QH

1LHEDJDWHOQH]QDF]HQLHPDMąWDNĪHRJUDQLF]HQLDEXGĪHWRZHOXEQLHRGSRZLHGQLD

VWUXNWXUDUROQLFWZDF]\WHĪ]E\WPDáDVNDODSURGXNFML3U]\NáDGHPRJUDQLF]HĔ

GRW\F]ąF\FKĞURGRZLVNDPRĪHE\üSURGXNFMDSV]HQLF\LNXNXU\G]\:ZDUXQNDFK

SU]HFLĊWQHMMDNRĞFLJOHEZ3ROVFHQLHXGDVLĊRVLąJQąüWDNLHJRSR]LRPXSORQyZ

MDN QD F]DUQR]LHPDFKQD 8NUDLQLH]DNáDGDMąF SRGREQą WHFKQRORJLĊXSUDZ\

,QDF]HMMHVWZSURGXNFML]ZLHU]ĊFHMJG]LHQDMZDĪQLHMV]\PLEDULHUDPLVąVNDOD

SURGXNFMLLZ\VRNLNRV]WZGUDĪDQLDSRVWĊSXQRZ\FKUR]ZLą]DĔ

 2]QDF]HQLXSRVWĊSXELRORJLF]QHJRL]DSRWU]HERZDQLXQDLQQRZDFMHZW\P

REV]DU]HĞZLDGF]\V]\ENLUR]ZyMXSUDZ\URĞOLQPRG\ILNRZDQ\FKJHQHW\F]QLH

:ODWDFKSRZLHU]FKQLDXSUDZ\W\FKURĞOLQQDĞZLHFLH]ZLĊNV]\áDVLĊ

VWXNURWQLH]GRPOQ KD:\QLNDáRWR]]DSRWU]HERZDQLDQDRGPLDQ\

RRNUHĞORQ\FKFHFKDFK-DNRJáyZQHSU]\F]\Q\ZSURZDG]DQLDURĞOLQ*02GR

SURGXNFMLUROQLF\ZVND]\ZDOLZ\ĪV]HSORQRZDQLHRJUDQLF]HQLH]XĪ\FLDSHVW\F\

GyZLXSURV]F]HQLHWHFKQRORJLLSURGXNFML:F]ĊĞFLNUDMyZRGPLDQ\*02GR

PLQXMąZSURGXNFMLZ\EUDQ\FKJDWXQNyZURĞOLQQSNXNXU\G]DVRMDLEDZHáQD

Z86$VRMDZ%UD]\OLLL$UJHQW\QLH

 : ZDUXQNDFK SROVNLHJR UROQLFWZD X]\VNLZDQ\ MHVW ]QDF]ąF\ SRVWĊS

ZKRGRZOLURĞOLQL]ZLHU]ąW3RWHQFMDáSORQRZDQLDRGPLDQ]EyĪGRVWĊSQ\FKGOD

UROQLNyZZ3ROVFHRVLąJDGWKDSU]\QLĪV]\PSR]LRPLHLQWHQV\ZQRĞFL

DSU]\Z\ĪV]\PSR]LRPLHLQWHQV\ZQRĞFLQDZHWSRQDGGWKD3R]LRPZ\NR

U]\VWDQLDSRWHQFMDáXSORQRZDQLDRGPLDQMHVWZSROVNLPUROQLFWZLHUHODW\ZQLH

QLVNL:\QRVLRQRGGODĪ\WDLRZVDGRGODWDNLFKJDWXQNyZMDN

SV]HQLFDR]LPDLMĊF]PLHĔR]LP\2]QDF]DWRĪHSRWHQFMDáSORQRZDQLDZ\NR

U]\VW\ZDQ\MHVWZZLĊNV]\PVWRSQLXZSURGXNFMLJDWXQNyZLQWHQV\ZQ\FKNWyUH

Vą]Z\NOHXSUDZLDQHQDOHSV]\FKJOHEDFK:WDNLFKZDUXQNDFKRJUDQLF]HQLD

Z\QLNDMąFH]OXNLĞURGRZLVNRZHMJRUV]HMMDNRĞFLVWDQRZLVNDPDMąPQLHMV]H

]QDF]HQLHDLVWRWQąUROĊPRJąPLHüRJUDQLF]HQLDZWHFKQRORJLLNWyUDSRGOHJD

NRQWUROLUROQLNyZ



 0LPRUHODW\ZQLHQLVNLHJRSR]LRPXZ\NRU]\VWDQLDSRWHQFMDáXSORQRZDQLD

RGPLDQREVHUZRZDQRVWDá\Z]URVWSORQyZZSURGXNFMLUROQLF]HMĝUHGQLRURF]Q\

SU]\URVWSORQRZDQLDZSURGXNFMLZRVWDWQLPGZXG]LHVWROHFLXZ\QRVLáRNRáR

ĞUHGQLRGODZV]\VWNLFKJDWXQNyZ]EyĪ=GRVWĊSQ\FKDQDOL]Z\QLNDĪHRGGR

 WHJR SU]\URVWX ]DOHĪQLH RG JDWXQNX L SR]LRPX LQWHQV\ZQRĞFL SURGXNFML

E\áR X]\VNLZDQH G]LĊNL ZSURZDG]DQLX SRVWĊSX ELRORJLF]QHJR Z SURGXNFML UR

ĞOLQQHM'ODJDWXQNyZZNWyU\FKGRPLQXMąRGPLDQ\K\EU\GRZHHIHNWWHQPyJá

E\üZXMĊFLXGáXJRRNUHVRZ\PQDZHWZ\ĪV]\

 5HODW\ZQLHQLVNLZSá\ZSRVWĊSXELRORJLF]QHJRQDSU]\URVWSR]LRPXSOR

QRZDQLDPRĪHZ\QLNDüWDNĪH]QLVNLHJRZ\NRU]\VWDQLDQRĞQLNyZSRVWĊSXELR

ORJLF]QHJRNZDOLILNRZDQHJRPDWHULDáXVLHZQHJRZSURGXNFML:]DOHĪQRĞFL

RGJDWXQNXW\ONRRGGRPDWHULDáX]XĪ\ZDQHJRGRVLHZXVWDQRZLPDWH

ULDá NZDOLILNRZDQ\ :\ĪV]\ XG]LDá REVHUZRZDQ\ MHVW GOD JDWXQNyZ XSUDZLD

Q\FKLQWHQV\ZQLHLGRPLQXMąF\FKZSURGXNFMLWRZDURZHMUROQLFWZD3U]\XĪ\FLX

SURGXNFML QD SRWU]HE\ ZáDVQH F]\OL Z SU]\SDGNX QLVNLHM WRZDURZRĞFL JRVSR

GDUVWZURODSRVWĊSXELRORJLF]QHJRMHVWPDáD

 :SURGXNFML]ZLHU]ĊFHM]QDF]ąFHRVLąJQLĊFLDSURZDG]ąFH]DUyZQRGR

Z]URVWXSURGXNW\ZQRĞFLMDNLZ]URVWXHIHNW\ZQRĞFLHNRQRPLF]QHMSURGXNFML

RVLąJQLĊWR Z SURGXNFML E\GáD RUD] GURELX : RNUHVLH RVWDWQLFK GZXG]LHVWX ODW

QDVWąSLáD SUDZLH FDáNRZLWD Z\PLDQD SRJáRZLD UDV WUDG\F\MQ\FK R QLVNLHM

Z\GDMQRĞFLQDUDV\FHFKXMąFHVLĊOHSV]\PLFHFKDPLSURGXNF\MQ\PL'RW\F]\WR

]DUyZQRSURGXNFMLPOHNDMDNLSURGXNFMLĪ\ZFDU]HĨQHJRRUD]GURELRZHJR5DV\

SU]\GDWQHGRXĪ\WNRZDQLDZLHORVWURQQHJR]RVWDá\]DVWąSLRQHUDVDPL]SU]HZDJą

FHFKVSU]\MDMąF\FKZ\GDMQRĞFLPOHF]QHMOXEPLĊVQHM:\PLDQDSRJáRZLDPRĪ

OLZDE\áDG]LĊNLRVLąJQLĊFLRPSROVNLHMKRGRZOLZ]DNUHVLHXGRVNRQDOHQLDUDV

DWDNĪHGRSá\ZRZL]ZLHU]ąW]KRGRZOL]DJUDQLF]Q\FKFRSU]\F]\QLáRVLĊGR

V]\EV]HJRXOHSV]HQLDSRJáRZLD

 (IHNWHPSRVWĊSXZ]DNUHVLHSURGXNFMLPOHNDMHVW]QDF]Q\Z]URVWZ\GDM

QRĞFLPOHF]QHMNUyZ:ODWDFKSU]HFLĊWQDZ\GDMQRĞüPOHF]QDNUyZ

Z]URVáD]SUDZLHW\VOLWUyZGRSUDZLHW\VOLWUyZF]\OLRSRQDG

3RGREQ\SU]\URVWRW\VOLWUyZURF]QLHX]\VNDQRZVWDGDFKSRGOHJDMąF\FK

NRQWUROLXĪ\WNRZRĞFL:URNXZ\GDMQRĞüPOHF]QDZ\QRVLáDZQLFKSUDZLH

W\VOLWUyZF]\OLRRNRáRZLĊFHMQLĪZURNX7U]HEDSDPLĊWDüĪH

FDáRĞFLRZ\SRVWĊSZW\P]DNUHVLH]DOHĪDáQLHW\ONRRGF]\QQLNyZRFKDUDNWHU]H

ELRORJLF]Q\PDOHWDNĪHWHFKQLF]Q\PLWHFKQRORJLF]Q\P

 3RVWĊS Z JRVSRGDUFH Z W\P Z UROQLFWZLH MHVW ZDĪQ\P F]\QQLNLHP SUR

ZDG]ąF\PGR]ZLĊNV]DQLDSURGXNW\ZQRĞFL'ODUROQLFWZDĞZLDWRZHJRZRNUHVLH

SRURNXXVWDORQRĪHRNRáRZ]URVWXSURGXNW\ZQRĞFLPRĪQDSU]\SLVDü



ZSURZDG]DQLXSRVWĊSXDW\ONRZ\QLND]H]ZLĊNV]DQLDQDNáDGyZPDWHULDO

Q\FKF]\QQLNyZSURGXNFML'OD3ROVNLXVWDORQRĪHPLPRáąF]QHJRVSDGNXQD

NáDGyZRQDVWąSLáZ]URVWSURGXNFMLR2VLąJDQLHZ]URVWXSURGXNFML

PLPRVSDGNXQDNáDGyZR]QDF]DĪHQDVWąSLáDSRSUDZDZ\NRU]\VWDQLDGRVWĊSQ\FK

]DVREyZSU]\SLV\ZDQDZSURZDG]DQLXSRVWĊSXZHZV]\VWNLFKMHJRIRUPDFK

ZW\PVXEVW\WXFMLQDNáDGyZSRVWĊSWHFKQRORJLF]Q\

 0RĪOLZRĞü NUHRZDQLD GRGDWNRZ\FK GáXJRWHUPLQRZ\FK SU]HZDJ NRQNX

UHQF\MQ\FKSROVNLHJRUROQLFWZDZ]ZLą]NX]ZSURZDG]DQLHPSRVWĊSXMHVWRJUD

QLF]RQD:\QLNDWR]OLEHUDOL]DFMLGRVWĊSXGRQRZRĞFL:SRV]F]HJyOQ\FKNUD

MDFK LVWQLHMH SRGREQD PRĪOLZRĞü XQRZRF]HĞQLDQLD UROQLFWZD L X]\VNLZDQLD

GXĪ\FKSDUWLLZ\VRNLHMMDNRĞFLVXURZFyZUROQLF]\FK:XMĊFLXNUyWNRLĞUHGQLR

WHUPLQRZ\PPRĪOLZHMHVWZVSLHUDQLHWUDQVIHUXSRVWĊSXGRUROQLFWZDZFHOX

SU]\VSLHV]HQLDMHJRPRGHUQL]DFMLDFR]DW\PLG]LH]DSHZQLHQLHVWDELOQHMZ\

VRNLHMSR]\FMLNRQNXUHQF\MQHM&KáRQQRĞüSROVNLHJRUROQLFWZDQDSRVWĊSZW\P

SRVWĊSELRORJLF]Q\]DOHĪ\ZGXĪ\PVWRSQLXRGMHJRVWUXNWXU*RVSRGDUVWZD

RPQLHMV]\PREV]DU]HLPQLHMV]HMVLOHHNRQRPLF]QHMRUD]RVáDEV]\FK]ZLą]NDFK

U\QNRZ\FKPDMąRJUDQLF]RQHPRĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLDZSHáQLV]DQVZ\QLND

MąF\FK]ZGUDĪDQLDSRVWĊSX









 



W dokumencie 67 Konkurencyjność polskich producentówżywności i jej determinanty(3) (Stron 191-199)