International Society for Knowledge Organization (ISKO) zostało założone 22 lipca 1989 roku przez członków Niemieckiego Towa-rzystwa Klasyfikacji (niem. Gesellschaft für Klassifikation — GfK).
Inicjatywa zrodziła się spontanicznie we Frankfurcie nad Menem.
Do grona jej założycieli należała m.in. Ingetraut Dahlberg — wie-loletnia przewodnicząca Komitetu Badań Klasyfikacyjnych FID CR2, a przede wszystkim prezes GfK w Niemczech.
Wyjaśniając genezę nazwy tej organizacji, Dahlberg odwołuje się do tytułów dwóch książek opublikowanych ponad 80 lat temu przez amerykańskiego bibliotekarza Henry’ego Evelyna Blissa. Są to The organization of knowledge and the system of the sciences (New York 1929) oraz The organization of knowledge in libraries (New York 1933)3.
2 O powstaniu ISKO informowano w czasopiśmie „International Classi-fication” 1989, nr 3, s. 168—170; 1990, nr 2, s. 71—72; regulamin pt. Bylaws für Gremien ogłoszono w „International Classification” 1994, nr 2, s. 101—102.
W Polsce pierwsza wzmianka na temat działalności ISKO ukazała się w cza-sopiśmie „Zagadnienia Informacji Naukowej” 1992, nr 1, s. 189—194.
3 W. Babik: International co-operation between Poland and Spain, within the In-ternational Society for Knowledge Organization. Present situation and prospects. In: 20 años del Capitulo Español de ISKO = 20 Years of the ISKO Spanish Chapter. Actas del X Congreso ISKO—España, Servicio de Publications da Universidade da Coruña. Ed.
by M. Pérez Pais, M. Gonzalez Bonome, M. de la Ángeles. La Coruña 2012, s. 439—451; I. Dahlberg: International Society for Knowledge Organization (ISKO).
176 Wiesław Babik
Definicję terminu organizacja wiedzy podają m.in. Dahlberg4, Birger Hjørland5 i Mohinder Partap Satija6.
M i s j a i z a d a n i a. ISKO ma charakter międzynarodowy oraz inter- i multidyscyplinarny. Grono jego członków na całym świecie reprezentuje różne dziedziny i dyscypliny naukowe, m.in. informa-cję naukową, językoznawstwo, filozofię, informatykę, a nawet infor-matykę medyczną. Skupia specjalistów z całego świata zajmujących się konceptualną organizacją wiedzy (ang. conceptual organization of knowledge) za pomocą klasyfikacji, indeksowania, systematyzowania i normalizacji terminologii, analizy pojęciowej w bazach danych, bibliotekach, słownikach i w Internecie7.
Zadaniem towarzystwa jest „popieranie badań, rozwoju i zasto-sowań wszystkich metod służących do organizacji wiedzy — ogól-nie lub w zakresie pewnego specjalistycznego obszaru — przez integrowanie zwłaszcza konceptualnych podejść do badań klasy-fikacyjnych i sztucznej inteligencji”. Towarzystwo kładzie nacisk na „filozoficzno-logiczne, psychologiczne i semantyczne podejście konceptualne”8 w porządkowaniu informacji i wiedzy.
Realizacji celów służą:
— promocja badań naukowych, rozwoju i wykorzystania systemów organizacji wiedzy, a zwłaszcza stosowanie w tej dziedzinie podejścia filozoficznego, psychologicznego oraz semantycznego;
— utworzenie nowej płaszczyzny komunikowania się w dziedzinie organizacji wiedzy;
Ed. by M.J. Bates, M. Niles Maack. In: Encyclopedia of library and information sciences. New York 2010, s. 2941—2949.
4 I. Dahlberg: Definitionen aus dem Begriffsfeld Wissensorganisation (2006).
http://www.bonn.iz-soz.de/wiss-org/definitionen_aus_dem_begriffsfel.htm. Toż http://www.iva.dk/bh/lifeboat_ko/CONCEPTS/knowledge_organisation_Dahlbe rg.htm [dostęp: 25.09.2015].
5 B. Hjørland: Is knowledge organization = information organization?. In: Ca-tegories, contexts and relations in knowledge organization. Proceedings of the Twelfth International ISKO Conference 6—9 August 2012 Mysore, India. Ed. by A. Neela-meghan, K.S. Raghavan. Würzburg 2012, s. 8—14.
6 M.P. Satija: A dictionary of knowledge organization. Amritsar 2004, s. 115—117.
7 H.-P. Ohly: Mission, programs and challenges of knowledge organization. In:
Categories, contexts and relations in knowledge organization…, s. 15—23; R.P. Smi-raglia: Universes, dimensions, domains, intensions and extensions: Knowledge organization for the 21st century. In: Categories, contexts and relations in knowledge organization…, s. 1—7.
8 E. Ścibor: Narzędzia organizacji wiedzy a interfejs użytkownika. Materiały I Międzynarodowej Konferencji Towarzystwa Organizacji Wiedzy. „Zagadnienia Informacji Naukowej” 1992, nr 1, s. 189—194.
— integracja różnych instytucji, organizacji narodowych i między-narodowych, których zakres działania obejmuje również teo-retyczne i praktyczne problemy konceptualnej organizacji oraz przetwarzania wiedzy.
S t r u k t u r a o r g a n i z a c y j n a. Na czele stowarzyszenia stoi wybierany co 4 lata prezydent ISKO9, który ma do dyspozycji Ko-mitet Wykonawczy (Executive Board), składający się z 7 osób, oraz Naukową Radę Programową (Scientific Advisory Council), która liczy 22 członków ISKO. Obsługę organizacyjną stowarzyszenia zapewnia Międzynarodowy Sekretariat ISKO. Na świecie działa 12 oddziałów krajowych (ang. national chapters) oraz 7 oddziałów lokalnych (local chapters).
R o d z a j e a k t y w n o ś c i ISKO. Aktywność ISKO przejawia się przede wszystkim we współpracy międzynarodowej, organizacji międzynarodowych konferencji naukowych (odbywających się co 2 lata), konferencji krajowych i regionalnych na wybrane tematy.
Organem wydawniczym ISKO jest recenzowane, notowane na tzw.
liście filadelfijskiej naukowe czasopismo „Knowledge Organiza-tion” (KO) oraz „Newsletter — ISKO News” (włączone do KO).
„Knowledge Organization” (ISSN 0943-7444) jest dwumiesięczni-kiem. Czasopismo to powstało w 1973 roku z inicjatywy Ingetraut Dahlberg, pierwszego prezydenta ISKO. Od 1974 roku ukazywało się pt. „International Classification”. W 1989 roku zmieniło nazwę na nowszą i następnie stało się oficjalnym organem ISKO. Zawar-tość czasopisma jest indeksowana i abstraktowana w bazach: Social Sciences Citation Index (SSCI), Web of Science (WoS), Information Science Abstracts (ISA), INSPEC, Library and Information Science Abstracts (LISA), Library, Information Science & Technology Abs-tracts (LISTA — jedna z firm w korporacji EBSCO Information Services), Library Literature and Information Science (pierwotnie należąca do H.W. Wilson Company, w 2011 roku włączona do EBSCO), PASCAL, Referativnyi Zhurnal (Russian Abstracts Journals in Science and Technology), w tym cykl Informatika. Czasopismo
„Knowledge Organization” na tzw. liście filadelfijskiej otrzymało wysoką ocenę paramertryczną (20 punktów).
9 Od 2014 roku prezydentem ISKO jest Joseph Tennis (Washington — USA).
Poprzednio funkcję tę sprawowali kolejno: Ingetraut Dahlberg (1989—1994), Hanne Albrechtsen (1994—1998), Clare Beghtol (1998—2002), I.C. McIlwaine (2002—2006), María J. López-Huertas (2006—2010), Hans-Peter Ohly (2010—
2014).
178 Wiesław Babik
Publikacje zwarte ISKO, a także czasopismo „Knowledge Or-ganization” wydaje Ergon Verlag GmbH (występuje także pod angielską nazwą Ergon Publishing House) w Würzburgu. Książki ukazują się w seriach: Advances in Knowledge Organization od 1990 roku (AKO) oraz sporadycznie w Knowledge Organization in Subject Area (KOSA), natomiast z inicjatywy niemieckiej sekcji ISKO Ergon Verlag publikuje wydawnictwo ciągłe „Fortschritte in der Wissensorganisation”. Ergon Verlag oficjalnie reklamuje usługi dla członków ISKO10.
W s p ó ł p r a c a m i ę d z y n a r o d o w a. ISKO współpracuje z na-stępującymi międzynarodowymi i krajowymi organizacjami: UNE-SCO; European Commission, ISO; IFLA (szczególnie z Section on Classification and Indexing); ASIS&T SIGCR (Special Interest Group on Classification Research of the American Society for Information Science and Technology); Infoterm (International Information Centre for Terminology w Wiedniu); NKOS (Networked Knowledge Orga-nization Systems/Services).
ISKO we współpracy naukowej cechuje otwartość, sieciowość, globalność, anglojęzyczność, inter- i multidyscyplinarność, spe-cjalizacja i zespołowość w skali globalnej, wzajemne poszukiwa-nie dobrych wzorców oraz próba ich wdrażania w środowiskach lokalnych. Bardzo dobrze układa się współpraca polskiej sekcji ISKO z analogicznymi środowiskami w Hiszpanii, Niemczech, we Francji, w Indiach i w Brazylii. W ramach współpracy pol-sko-niemieckiej zorganizowano w 2011 roku w Cottbus (Niem-cy) specjalne warsztaty poświęcone ekonomice i organizacji wie-dzy. Oprócz tego polscy członkowie i przedstawiciele ISKO brali udział w międzynarodowych konferencjach w Słowacji (Bratysła-wa), Austrii (Wiedeń), Kanadzie (Montreal), Indiach (Mysore)11 oraz w konferencjach organizowanych przez krajowe oddziały ISKO w Hiszpanii (Valencia, La Coruña/Ferrol)12 i Niemczech (Poczdam). Wart podkreślenia jest również fakt wspólnego reda-gowania publikacji naukowych.
10 Zob. Ergon — Services for ISKO Members. http://www.ergon-verlag.de/
[dostęp: 9.04.2015].
11 W. Babik: Categories, contexts and relations in knowledge organization. 12 Mię-dzynarodowa Konferencja Naukowa „International Society for Knowledge Organization (ISKO) (Mysore, Indie, 6—9 sierpnia 2012 r.)”. „Przegląd Biblioteczny” 2012, z. 4, s. 540—543.
12 W. Babik: International co-operation between Poland and Spain…, s. 439—451.
K o n f e r e n c j e m i ę d z y n a r o d o w e i k r a j o w e. Do końca 2014 roku ISKO zorganizowało następujące konferencje międzyna-rodowe:
— Darmstadt (Niemcy), 14—17.08.1990: Tools for knowledge organi
zation and the human interface.
— Madras (Indie), 26—28.08.1992: Cognitive paradigms in knowledge Organization: Second International ISKO Conference.
— Kopenhaga (Dania), 20—24.07.1994: Knowledge organization and quality management.
— Waszyngton (USA), 15—18.07.1996: Knowledge organization and change.
— Lille (Francja), 25—29.08.1998: Structures and relations in knowledge organizatio.
— Toronto (Kanada), 10—13.07.2000: Dynamism and stability in know
ledge organization.
— Granada (Hiszpania), 10—13.07.2002: Challenges in knowledge re
presentation and organization for the 21st century: Integration of knowledge across boundaries.
— Londyn (Wielka Brytania), 13—16.07.2004: Knowledge organization and the global information society.
— Wiedeń (Austria), 5—7.07.2006: Knowledge organization for a global learning society.
— Montreal (Kanada): 5—8.08.2008: Culture and identity in knowledge organization.
— Rzym (Włochy): 23—26. 02. 2010: Paradigms and conceptual systems in knowledge organization.
— Mysore (Indie): 6—9.08.2012: Categories, contexts and relations in knowledge organization.
— Kraków (Polska): 19—22.05.2014: Knowledge organization in the 21st century: Between historical patterns and future prospects.
Oprócz konferencji międzynarodowych każdy z krajowych od-działów ISKO organizuje krajowe konferencje naukowe poświęcone konkretnym tematom z zakresu organizacji informacji i wiedzy.
180 Wiesław Babik