Jakość wód

W granicach województwa małopolskiego znajduje się 308 jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP). Badaniem stanu jakości tych wód zajmuje się Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Krakowie. W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska dla województwa małopolskiego WIOŚ przeprowadza badania w wyznaczonych punktach monitoringowych. Na podstawie zweryfikowanych danych, dokonuje on corocznie oceny stanu jednolitych części wód w województwie małopolskim.

Ocena obejmuje określenie stanu/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego, a następnie na ich podstawie przeprowadzana jest ocena stanu JCWP. W 2017 r. odstąpiono od stosowania zasady dziedziczenia wyników klasyfikacji wskaźników biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych i wskaźników substancji priorytetowych i innych zanieczyszczeń.

Ocena stanu/potencjału ekologicznego JCWP

Stan / potencjał ekologiczny określany jest na podstawie wskaźników biologicznych, hydromorfologicznych oraz fizykochemicznych. W 2016 r. sposób klasyfikacji wskaźników fizykochemicznych uległ istotnej zmianie. Zaostrzono kryteria kwalifikacji, co spowodowało, że w wielu przypadkach nastąpiło obniżenie klasyfikacji wskaźników fizykochemicznych. W 2017 r. uległ zmianie również sposób klasyfikacji wskaźników hydromorfologicznych. Przeprowadzone w latach 2012-2017 oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych wskazują, że stan i potencjał ekologiczny JCWP uległ pogorszeniu. W ciągu ostatnich dwóch lat nie zidentyfikowano JCWP o bardzo dobrym stanie ekologicznym. W 2016 r., 28,1% JCWP charakteryzowało się dobrym stanem/potencjałem ekologicznym, a w 2017 r. – jedynie 9,2% (jest to spadek o ok. 80% w porównaniu z rokiem 2012).

Nastąpił znaczny wzrost JCWP, których stan/potencjał ekologiczny uznano za umiarkowany.

Zaobserwowano również wzrost JCWP o słabym lub złym stanie /potencjale ekologicznym.

Na rysunkach poniżej przedstawiono stan/potencjał ekologiczny JCWP znajdujących się w województwie małopolskim.

Rysunek 2.24 Stan/potencjał ekologiczny JCWP województwa małopolskiego

za lata 2016-2017 - tj. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska

Źródło: opracowanie własne na podstawie „Klasyfikacji stanu ekologicznego i potencjału ekologicznego, stanu chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych w województwie małopolskim” w latach 2011 - 2017, WIOŚ Kraków

Ocena stanu chemicznego JCWP

Stan chemiczny JCWP określany jest na podstawie zweryfikowanych wyników badań substancji priorytetowych oraz innych substancji zanieczyszczających. W ostatnich dwóch latach, stan chemiczny JCWP uległ znacznemu pogorszeniu. Ponad połowa JCWP charakteryzowała się w 2017 r. stanem chemicznym poniżej dobrego. W roku bazowym 2012 r. dobry stan chemiczny stwierdzono w 97,6%

JCWP, a w 2017 r. – w 44% JCWP. Na rysunkach poniżej przedstawiono stan chemiczny JCWP znajdujących się w województwie małopolskim.

Rysunek 2.25 Stan chemiczny JCWP województwa małopolskiego

Źródło: opracowanie własne na podstawie „Klasyfikacji stanu ekologicznego i potencjału ekologicznego, stanu chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych w województwie małopolskim” w latach 2011 - 2017, WIOŚ Kraków

Ocena stanu JCWP

Stan JCWP stanowi wypadkową stanu/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego. Pogorszenie stan/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego, powoduje, że stan JCWP określić można jako zły. W 2016 r. w województwie małopolskim, 89,1% JCWP cechowało się złym stanem, a w 2017 – 96,5%. Jest to znaczący wzrost w porównaniu z rokiem bazowym. Na rysunkach poniżej przedstawiono stan JCWP znajdujących się w województwie małopolskim.

za lata 2016-2017 - tj. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska Rysunek 2.26 Stan JCWP znajdujących się w województwie małopolskim

Źródło: opracowanie własne na podstawie „Klasyfikacji stanu ekologicznego i potencjału ekologicznego, stanu chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych w województwie małopolskim” w latach 2011 - 2017, WIOŚ Kraków

Ocena wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia

W 2016 r. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska dokonał oceny wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Ocena dokonana została na podstawie wyników badań przeprowadzonych w 42 punktach pomiarowych. Kategorie jakości wód (A1, A2, A3) określone zostały na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r.

w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz.U. Nr 204.2002, poz.1728). Jeżeli wyniki badań wskazują, że wody nie kwalifikują się do żadnej z wymienionych klas, wówczas zaliczane są do kategorii poza A3.

Przeprowadzone w 2016 r. badania wykazały, że głównymi wskaźnikami biologicznymi powodującymi zakwalifikowanie wód to kategorii A2 lub A3 są liczba bakterii grupy coli, liczba bakterii grupy coli typu kałowego. W 17 przypadkach zaobserwowano również występowanie w próbkach paciorkowców kałowych. Wody zaliczane są do kategorii A2 lub A3 ze względu na następujące wskaźniki fizyko-chemiczne: barwa, zawiesina ogólna, OWO, węglowodory ropopochodne, mangan, odczyn pH, ChZT-Cr, nasycenie tlenem, bar, żelazo lub/oraz fenole lotne.

Spośród badanych wód jedynie 2 spełniały kategorię A1, tzn. są wodami, które wymagają prostego uzdatniania fizycznego, w szczególności filtracji oraz dezynfekcji. Do kategorii A2, tzn. wód wymagających typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego zakwalifikowano 20 JCWP. Natomiast do kategorii A3, tzn. wód wymagających wysokosprawnego procesu uzdatniania fizycznego i chemicznego, zaliczono 19 JCWP. Tylko jedna JCWP zakwalifikowana została do kategorii poza A3.

za lata 2016-2017 - tj. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska Rysunek 2.27 Stan/potencjał ekologiczny JCWP w

latach 2011-2016

Rysunek 2.28 Stan/potencjał ekologiczny JCWP w 2017 r.

Rysunek 2.29 Stan chemiczny JCWP w latach 2011-2016

Rysunek 2.30 Stan chemiczny JCWP w 2017 r.

Rysunek 2.31 Stan JCWP w latach 2011-2016 Rysunek 2.32 Stan JCWP w 2017 r.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Klasyfikacji stanu ekologicznego i potencjału ekologicznego, stanu chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych w województwie małopolskim” w latach 2011 - 2017, WIOŚ Kraków

za lata 2016-2017 - tj. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska Wody podziemne

W granicach województwa małopolskiego znajdują się 22 jednolite części wód podziemnych (JCWPd).

W ramach Państwowego monitoringu środowiska, Państwowy Instytut Geologiczny prowadzi badania stanu jednolitych części wód podziemnych. W 2016 r. pobrano próbki z 80 stanowisk pomiarowych, a w 2017 r. z 15 stanowisk pomiarowych. Dodatkowo Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie w ramach monitoringu regionalnego, prowadzi badania stanu chemicznego wód w 12 punktach pomiarowych.

Analizując wyniki klasyfikacji stanu chemicznego wód podziemnych, można zaobserwować tendencję do pogarszania się jakości wód. Największy udział w mają (w każdym roku ponad 35%) wody o zadowalającej jakości (klasa III). Zmniejszył się udział wód bardzo dobrej (klasa I) i dobrej (klasa II) jakości. W roku bazowym – 2012 – udział tych wód wynosił 44,3%, a w 2017 r. spadł do 29,6%.

Zaobserwowano wzrost udziału wód złej (klasa V) i niezadowalającej (klasa IV). W 2017 r. udział wód IV i V klasy wynosił 33,3% i wzrósł w porównaniu z rokiem bazowym o 15,3%. Na rysunku poniżej przedstawiono stan chemiczny JCWPd znajdujących się w województwie małopolskim.

Rysunek 2.33 Stan chemiczny JCWPd znajdujących się w województwie małopolskim

Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań monitoringowych jakości wód podziemnych prowadzonych w województwie małopolskim w ramach monitoringu regionalnego oraz przez PIG Warszawa w latach 2012 - 2017, WIOŚ Kraków

za lata 2016-2017 - tj. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska