Ochrona zasobów wodnych

W priorytecie Ochrona zasobów wodnych wyznaczono do realizacji w PSOŚ dwa działania: ograniczenie zanieczyszczeń przedostających się do wód podziemnych, powierzchniowych i gleb (2.1.) oraz utrzymanie i rozbudowa systemów zaopatrzenia w wodę i optymalizacji zużycia wody (2.2.).

Oba działania były realizowane w okresie sprawozdawczym.

Systematycznie realizowana jest budowa sieci kanalizacji sanitarnej, w celu wypełniania zapisów Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Realizacja tego działania przyczyni się do poprawy sanitacji terenów w Małopolsce, a w konsekwencji do poprawy stanu wód powierzchniowych i podziemnych. Zwiększenie dostępu do sieci kanalizacji sanitarnej spowoduje zmniejszenie liczby zbiorników bezodpływowych, tzw. „szamb”, które bardzo często są nieszczelne i powodują przedostawanie się ścieków do gruntu, a dalej do wód podziemnych i powierzchniowych.

Ponadto zmniejszone zostanie niebezpieczeństwo niewłaściwego gospodarowania ściekami.

Mieszkańcy Małopolski odprowadzać będą ścieki do kanalizacji sanitarnej, a nie jak to czasem ma miejsce, do rowów przydrożnych, skąd zanieczyszczenia przedostają się do wód powierzchniowych i podziemnych.

Gminy w razie wystąpienia wątpliwości, co do właściwego sposobu gospodarowania ściekami przez mieszkańców, mają możliwość dokonywania kontroli postępowania z wytworzonymi ściekami, a gromadzonymi w zbiornikach bezodpływowych. Z ankiet przesłanych przez Urzędy Gmin, tylko w niewielu przypadkach pracownicy Urzędów Gmin korzystają z tej możliwości. Wskazanie tylko kilku gmin, może być spowodowane tym, że część gmin nie wpisało w ankietę, że prowadzą takie kontrole i rzeczywista ilość gmin, w których prowadzone są kontrole sposobów gospodarowania ściekami jest większa.

Konsekwentnie prowadzona jest również modernizacja oczyszczalni ścieków w celu dostosowania ich do odpowiednich przepustowości oraz spełnienia wymagań w zakresie oczyszczania ścieków komunalnych. Wartości poszczególnych wskaźników w ściekach odpływających z oczyszczalni ścieków powinny spełniać warunki określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2014 poz. 1800).

Ze względu na ograniczenie odprowadzania ścieków komunalnych niespełniających wymagań wyżej wymienionego Rozporządzenia, działanie to należy ocenić pozytywnie. Poprawa jakości ścieków odprowadzanych do odbiornika przyczyni się do poprawy stanu jakości wód powierzchniowych.

Na terenie województwa małopolskiego ustanawiane są w razie konieczności strefy ochronne ujęć wody powierzchniowych i podziemnych, w których określone są zakazy i ograniczenia, które mają na celu ograniczenie przedostawania się zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych oraz zapewnienie dostępu do wody zdatnej do spożycia przez ludzi.

W zakresie właściwej gospodarki wodnej pozytywne należy ocenić rozwój sieci wodociągowej, który powoduje, że systematycznie wzrasta liczba osób podłączonych do sieci wodociągowej. Ze względu na duży procent osób podłączonych do sieci wodociągowej, przyrost długość sieci wodociągowej nie jest znaczący. Często inwestycje realizowane są tam, gdzie jeszcze nie ma sieci wodociągowej lub tam, gdzie wynika z rozwoju terenów mieszkaniowych i konieczności doprowadzenia nowej sieci wodociągowej.

za lata 2016-2017 - tj. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska

Gminy starają się również zapewnić odpowiednią jakość dostarczanej wody, dlatego w razie konieczności prowadzą działania mające na celu dostawanie wymagań jakości wody do wymagań określonych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. 2017 poz. 2294). Ponadto w celu zaopatrzenia mieszkańców w wodę pitną, gminy w razie konieczności budują nowe studnie głębinowe lub modernizują istniejące, jak miało to miejsce w przypadku gmin: Gorlice, Limanowa, Lipnica Murowana, Michałowice, Nowy Wiśnicz, Oświęcim, Podegrodzie i Zielonki.

za lata 2016-2017 - tj. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska Tabela 3.2. Działania podejmowane w latach 2016-2017, w celu realizacji priorytetu 2

Nr działania Nazwa działania Stan realizacji

2.1

Ograniczenie zanieczyszczeń przedostających się do wód podziemnych,

powierzchniowych i gleb

Zadanie realizowane jest przez aglomeracje wskazane w Krajowym Programie oczyszczania ścieków komunalnych jako aglomeracje o wielkości powyżej 2 000 RLM i poniżej 100 000 RLM. Opis inwestycji realizowanych w aglomeracjach powyżej 100 000 RLM, które wskazane zostały w przedsięwzięciu strategicznym 2.1.1 Porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej, znajduje się w rozdziale 4.2.

W 2016 roku, w województwie małopolskim wybudowanych zostało 267 km sieci kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej, w tym 233 km stanowiła sieć grawitacyjna, a 34 km sieć tłoczna, ciśnieniowa i podciśnieniowa. Zadanie realizowane było przez 38 aglomeracji o wielkości powyżej 2 000 RLM i poniżej 100 000 RLM. Modernizację sieci kanalizacji sanitarnej przeprowadzono w 13 aglomeracjach. Łącznie zmodyfikowano 33 km sieci kanalizacyjnej. Ponadto w 2016 roku długość sieci kanalizacji deszczowej wzrosła o 54,9 km. Aglomeracje, w jakich realizowane było to zadanie to: Chrzanów, Zakopane, Oświęcim, Wadowice, Skawina, Olkusz, Gorlice, Myślenice, Andrychów, Kęty, Krynica-Zdrój, Bukowina Tatrzańska, Krzeszowice, Rabka-Zdrój, Brzeszcze, Zator, Mszana Dolna Miasto, Dobczyce Centrum, Sułkowice, Niepołomice, Dąbrowa Tarnowska, Limanowa Miasto, Wolbrom, Bukowno-Bolesław, Charsznica, Gdów, Tuchów-Środkowa Biała, Jabłonka, Spytkowice, Biecz, Ochotnica Dolna, Osiek, Pleśna, Skała, Jabłonka – Zubrzyca Dolna, Zabierzów -Niegoszowice, Nowy Wiśnicz, Grybów- Miasto, Łapsze Niżne – Niedzica, Lipnica Wielka, Sułoszowa, Jerzmanowice-Przeginia-Żary, Kłaj, Nowe Brzesko, Zabierzów – Balice, Mogilany – Lusina, Krzeszowice-Zalas, Siepraw, Liszki-Piekary, Łukowica, Łabowa, Jabłonka – Lipnica Mała, Iwanowice, Świątniki Górne, Rzezawa, Jabłonka – Podwilk, Jabłonka – Chyżne, Brzesko – Sterkowiec, Krościenko Nad Dunajcem, Nieszkowice Wielkie, Bochnia-Bogucice, Kamienica, Libiąż B, Grybów, Wieprz, Piwniczna – Zdrój, Makowsko-Zawojska, Niepołomice – Wschód.

W 2017 roku, w województwie małopolskim wybudowanych zostało 301,2 km sieci kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej, w tym 288,7 km stanowiła sieć grawitacyjna, a 12,5 km sieć tłoczna, ciśnieniowa i podciśnieniowa. Zadanie realizowane było przez 64 aglomeracje o wielkości powyżej 2 000 RLM i poniżej 100 000 RLM. Modernizację sieci kanalizacji sanitarnej przeprowadzono w 9 aglomeracjach. Łącznie zmodyfikowano 6,3 km sieci kanalizacyjnej. W 2017r. roku długość sieci kanalizacji deszczowej zmniejszyła się o 8,5 km. Aglomeracje, w jakich realizowane było to zadanie to: Chrzanów, Zakopane, Oświęcim, Wadowice, Skawina, Olkusz, Gorlice, Myślenice, Andrychów, Sucha Beskidzka, Kęty, Krynica-Zdrój, Rabka-Zdrój, Czarny Dunajec, Dobczyce Centrum, Sułkowice, Niepołomice, Dąbrowa Tarnowska, Limanowa miasto, Szczawnica, Gdów, Tymbark, Jabłonka, Zakliczyn, Biecz, Ochotnica Dolna, Skała, Tomice, Jabłonka-Zubrzyca Dolna, Zabierzów-Niegoszowice, Chełmiec, Ropa, Grybów-miasto, Lipnica Wielka, Limanowa-Męcina, Sułoszowa, Jerzmanowice-Przeginia-Żary, Zabierzów-Balice, Krzeszowice-Zalas, Siepraw, Liszki-Piekary, Wielka Wieś, Lipinki, Mogilany-Włosań, Jabłonka-Lipnica Mała, Iwanowice, Limanowa-Mordarka, Olesno, Świątniki Górne, Gnojnik, Rzezawa, Jabłonka-Podwilk, Jabłonka-Chyżne, Brzesko-Sterkowiec, Nowy Targ-Trute, Kamienica, Jerzmanowice-Przeginia-Szklary, Libiąż A, Nowy Targ-Łopuszna, Jodłownik, Czernichów, Piwniczna Zdrój, Makowsko-Zawojska oraz Niepołomice-Wschód.

W działanie wpisuje się również prowadzenie rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków. W 2016 r. w aglomeracjach o wielkości powyżej 2 000 RLM i poniżej 100 000 RLM przeprowadzonych zostało 4 modernizacje oczyszczalni ścieków.

W aglomeracji Sucha Beskidzka, na terenie Rejonowej Oczyszczalni Ścieków w Suchej Beskidzkiej przeprowadzona została modernizacja części dotyczącej osadów ściekowych. W aglomeracji Bukowno-Bolesław w oczyszczalni ścieków zlokalizowanej w Bukownie przeprowadzono modernizację całej oczyszczalni ścieków. W aglomeracji Sułoszowa zakończono w 2016 r.

rozbudowę oczyszczalni ścieków znajdującej się w Woli Kalinowskiej. Natomiast w aglomeracji Gnojnik w 2016 r. zakończono modernizację całej oczyszczalni ścieków. Natomiast w 2017 r. w aglomeracjach o wielkości powyżej 2 000 RLM i poniżej 100 000 RLM (Sucha Beskidzka, Trzebinia, Gnojnik, Nowy Targ-Krempachy i Nowy Targ-Łopuszna) przeprowadzone zostały modernizacje

za lata 2016-2017 - tj. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska

Nr działania Nazwa działania Stan realizacji

oczyszczalni ścieków. W aglomeracji Sucha Beskidzka zakończono modernizację części osadowej, w aglomeracjach Trzebinia i Gnojnik zmodernizowano całe oczyszczalnie ścieków, w aglomeracji Nowy Targ-Łopuszna przeprowadzono rozbudowę i modernizację istniejącej oczyszczalni scieków, a w aglomeracji Nowy Targ-Krempach wybudowano nową oczyszczalnie ścieków komunalnych.

Pracownicy gmin prowadzą również kontrole w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych. Kontrole takie prowadzone były np. w gminach: Chełmek, Krzeszowice, Lipnica Murowana, Podegrodzie, Raba Wyżna, Rzezawa, Szaflary.

W 2016 roku Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie wydał 7 rozporządzeń w sprawie ustanowienia nowych obszarów ochrony ujęć wody znajdujących się w Małopolsce. Dwa rozporządzenia dotyczyły ujęć wody powierzchniowej: „Zasole” z rzeki Soły w miejscowości Oświęcim oraz z potoku Szczawiczne (Zimny) w miejscowości Żegiestów.

Natomiast pozostałe dotyczyły ujęć wód podziemnych: „Spytkowice-Kępki”, „Płużki”, w miejscowościach Słaboszów, Gierałtowice oraz Brodła. Ponadto Dyrektor RZGW w Krakowie wydał 7 rozporządzeń zmieniających już ustanowione strefy ochrony ujęć wody. Spośród nich 4 dotyczyło ujęć wód powierzchniowych: ujęcia z rzeki Skawy w miejscowości Gorzeń Dolny, ujęcia wody powierzchniowej „Targanice” z rzeki Targaniczanki w km 1+300 w miejscowości Andrychów, „Olszyny” z rzeki Wieprzówki w km 18+380 do km 18+690 w miejscowości Andrychów oraz ujęcia z basenu poeksploatacyjnego kruszywa w miejscowości Niwka. Pozostałe dotyczyły następujących ujęć wód podziemnych: w miejscowości Gdów, ze źródła „Sikora”

zlokalizowanego w miejscowości Gierałtowice oraz „Wieprz-Górka” składającego się ze źródeł nr 2 i nr 3 zlokalizowanego w miejscowości Wieprz. W 2017 r. nie została ustanowiona nowa strefa ochrony ujęć wód powierzchniowych lub wód podziemnych. Dyrektor RZGW w Krakowie zmienił 8 Rozporządzeń dotyczących stref ujęć wody powierzchniowej oraz 10 Rozporządzeń dotyczących stref ochrony ujęć wód podziemnych. Zmiany w zapisach Rozporządzeń w sprawie ustanawiania ujęć wód powierzchniowych dotyczyły ujęć na rzece Skawie w km 71+200 w Jordanowie, ujęć Nr 1 na potoku Ryta i ujęcia wody Nr 2 na potok Wieprzówka dla wodociągu Rzyki Nr 1 w miejscowości Rzyki, ujęcia „Zasole” z rzeki Soły w miejscowości Oświęcim(2 Rozporządzenia), ujęć z potoku Stryszawka w km 3+462 w miejscowości Sucha Beskidzka, ujęć z Ropy w km 39+400 w miejscowości Ropica Polska, ujęć z Łososiny w km 33+513 dla miasta Limanowa, ujęć z potoku Gościbia w km 4+500 w miejscowości Harbutowice. Zmiany w Rozporządzeniach dotyczyły następujących ujęć wód podziemnych: studni S-1 „Baza”

w Nowym Targu (2 Rozporzadzenia), ze źródła Hajduga w Polance Wielkiej, „Grel” w Nowym Targu, „Pas D” w Krakowie, „Pas A” w Krakowie, a także zlokalizowanych w miejscowościach Pozowice, Brodła, Żabno, Przeciszów.

2.2

Utrzymanie i rozbudowa systemów zaopatrzenia w wodę i optymalizacji

zużycia wody

W okresie sprawozdawczym gminy oraz przedsiębiorstwa wodociągowe prowadziły budowę sieci wodociągowej. Według ankiet przesłanych przez Urzędy Gmin oraz Przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne, w latach 2016-2017 wybudowano i zmodernizowano ok. 261,33 km w następujących gminach: Alwernia, Bystra Sidzina, Brzesko, Brzeźnica, Chełmiec, Chrzanów, Czchów, Dębno, Dobra, miasto i gmina wiejska Gorlice, Grybów (gmina wiejska), Kamienica, Kęty, Korzenna, Kościelisko, Krynica Zdrój, Krzeszowice, Lanckorona, Łapsze Niżne, miasto i gmina wiejska Limanowa, Lipniki, Łososina Dolna, Maków Podhalański, Michałowice, Mogilany, Muszyna, Nowy Targ, Olkusz, Osiek, Oświęcim, Podegrodzie, Przeciszów, Raba Wyżna, Rabka Zdrój, Radgoszcz, Rytro, Rzezawa, Sękowa, Siepraw, Skała, Słopnice, Spytkowice, Stryszawa, Sucha Beskidzka, Sułkowice, miasto Tarnów, Trzebinia, Tymbark, Wadowice, Wieliczka, Wielka Wieś, Wojnicz, Zakliczyn, Zielonki. Dane GUS wskazują na większy rozwój sieci wodociągowej. Większość gmin nie prowadziło większych inwestycji z zakresu budowy sieci wodociągowej, tylko na bieżąco budowało sieć wodociągową, którą dostarczana ma być woda np. do nowych osiedli mieszkaniowych. Zgodnie z danymi GUS, w 2016 r. nastąpił wzrost długości sieci wodociągowej w porównaniu z 2015 r. o 893,2 km, a w 2017 o 390,8 km.

Ponadto w ramach rozbudowy systemów zaopatrzenia w wodę oraz wdrażania technologii uzdatniania wody gwarantującej dobrą jakość wód do picia, w latach 2016-2017 zrealizowano następujące inwestycje:

za lata 2016-2017 - tj. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska

Nr działania Nazwa działania Stan realizacji

 w gminie wiejskiej Gorlice wykonano odwiert poszukiwawczy o gł. 99 m ppt. dla potrzeb wodociągu, który umożliwi rozbudowę sieci wodociągowej w gminie.

 w mieście Gorlice zmodernizowano zbiornik wody czystej znajdujący się w Zakładzie Uzdatniania Wody,

 w gminie Jerzmanowice-Przeginia wybudowano zbiorniki wody pitnej 2x500m³ wraz z przebudową istniejącej hydroforni na działce nr 975/2 w miejscowości Jerzmanowice,

 w gminie Kamienica wykonano 1 studnie głębinową,

 w gminie Krynica – Zdrój przeprowadzono modernizację technologii uzdatniania wody Stacji Uzdatniania Wody w Powroźniku – modernizacja węzła koagulacji wraz z węzłem węgla pylistego,

 w gminie Łapanów – na Stacji uzdatniania wody dokonano montażu lampy UV i generatora dwutlenku chloru,

 w gminie Limanowa wykonano studnie głębinową w miejscowości Wysokie w ramach zadania „Rozbudowa wodociągu w sołectwie Kanina, Wysokie” oraz wymieniono żarniki w lampach UV,

 w gminie Lipnica Murowana dokonano montażu lampy UV na sieci wodociągowej w Lipnicy Dolnej (budynek nr 91), wymieniono pompy zbiornika hydroforowego w budynku gminnym w Lipnicy Dolnej, wymieniono pompy w studni zasilającej wodociąg w Lipnicy Murowanej oraz wybudowano budynek przeznaczony na stację poboru i uzdatniania wody w Lipnicy Murowanej,

 w gminie Michałowice wybudowano ujęcie wody GM-1 bis w miejscowości Michałowice ul. Źródlana,

 w gminie Muszyna rozpoczęto budowę stacji uzdatniania wody, remont dwóch istniejących ujęć wody oraz budowę zbiornika wody pitnej i remont lub wymianę sieci wodociągowej o długości 6,7 km,

 w gminie Nowy Wiśnicz wykonano studnie głębinową Leksandrowa oraz studnię głębinową Muchówka,

 w mieście Oświęcim przygotowano materiały do opracowania i wdrożenia modelu hydraulicznego sieci wodociągowej oraz wykonano 3 nowe studnie głębinowe w istniejącym ujęciu wód podziemnych czwartorzędowych,

 w gminie Podegrodzie dokonano zakupów chloratora na potrzeby wodociągów gminnych, lamp UV do dezynfekcji wody promieniami UV, zakup pompy na potrzeby wodociągów gminnych, wyposażenia stacji uzdatniania wody (filtry, worki filtracyjne, pompy dyfuzyjne, zbiornik chloru, lampa bakteriobójcza oraz wybudowano studnię głębinową w miejscowości Juraszowa z obudową, przyłączem energetycznym, wodociągowym, hydrofornią wraz z innymi robotami towarzyszącymi,

 w gminie Sułkowice wybudowano zbiornik wyrównawczy w Harbutowicach,

 w gminie Tymbark przeprowadzono modernizację stacji uzdatniania wody w ramach zadania dokonano zakupu filtrów Culligana, lamp UV, chloratora do stacji uzdatniania wody,

 w gminie Krzeszowice zamontowano wodomierze wysokiej klasy (R160) w celu dokładnego opomiarowania pobieranej wody, co mobilizuje mieszkańców do oszczędzania, zamontowano lampy bakteriobójcze na ujęciach i hydroforniach oraz przeprowadzono remont pompowni w Rudnie,

 w gminie Zakopane rozbudowano sieć monitoringu, zamontowano wyższej klasy dokładności wodomierze oraz wdrożono zdalny system odczytu,

 w gminie Zielonki przywrócono do eksploatacji istniejące ujęcia wody pitnej (inwestycja w toku) i wykonano badawczy otwór wiertniczy wody pitnej (inwestycja w toku).

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych jednostek realizujących zadania oraz Sprawozdania z realizacji KPOŚK za lata 2016 i 2017.

za lata 2016-2017 - tj. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska