materiałów archiwalnych do wieczystego przechowywania. Często na stronach pojawia-ją się też wzory różnego rodzaju formularzy mapojawia-jących zastosowanie w urzędach i archiwach zakładowych, np. wzory spisów zdawczo-odbiorczych, instrukcji kancelaryj-nych, opisu teczki itd.8. Na uwagę zasługuje Archiwum Narodowe w Krakowie, które na swej witrynie opublikowało pewnego rodzaju poradnik dotyczący dwóch zagadnień: personelu archiwum zakładowego (składnicy akt) objaśniające jego zakres obowiązków oraz lokalu archiwum zakładowego (składnicy akt), a także opisało obowiązki państwo-wych i samorządopaństwo-wych instytucji w zakresie postępowania z dokumentacją.
Drugą omawianą kategorię stanowią informacje skierowane do osób prowa-dzących, bądź chcących zacząć prowadzić badania genealogiczne. Tutaj na uwagę zasługują głównie poradniki, które zostały opublikowane przez trzy archiwa państwowe, tj.: Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Państwowe w Kaliszu, Szczecinie i Warszawie. Poradnik pierwszej z wymienionych instytucji opracowany został przez Małgorzatę Kośkę i zatytułowany jest: „I ty zostaniesz genealogiem. Porady praktyczne dla osób planujących poszukiwania genealogiczne w Archiwum Głównym Akt Dawnych (i nie tylko)”9. Jego zawartość najlepiej charakteryzuje spis treści:
• Przygotowanie do kwerendy w archiwum; • Wiadomości ogólne;
• Jak ustalić nazwę parafii lub gminy;
• Księgi metrykalne i akta parafialne/gminne różnych wyznań przechowy-wane w AGAD;
• Udostępnianie ksiąg metrykalnych w Pracowni Naukowej AGAD; • Jeśli ksiąg nie ma w AGAD to gdzie ich szukać;
• Krótka charakterystyka ksiąg różnych wyznań — co ważne autorka tłu-maczy ważniejsze hasła w księgach prowadzonych w różnych językach, w tym np. nazwy miesięcy – łacińskie, ukraińskie;
• Jak prowadzić poszukiwania i na co zwrócić uwagę; • Gdzie poszukiwać ksiąg z terenu obecnej Litwy i Białorusi.
8 Informacje te zostały zawarte na stronach np. AP w Przemyślu, AP w Radomiu, AP w Warszawie. 9 I ty zostaniesz genealogiem [on-line] [Dostęp 5 maja 2018r.] Dostepny w World Wide Web: http://www.agad.gov.pl/PN/ITyzostaniesz.pdf
82
Ilustracja 2. Objaśnienie dotyczące łacińskich nazw miesięcy i innych określeń w Poradniku „I ty zostaniesz genealogiem. Porady praktyczne dla osób planujących poszukiwania genealogiczne w Archiwum Głównym Akt Dawnych (i nie tylko)”.
Źródło: http://www.agad.gov.pl/PN/ITyzostaniesz.pdf
Ponadto AGAD w zakładce „Genealogia” radzi również użytkownikom jak rozpocząć prowadzenie badań, co powinno się ustalić przed samą wizytą w archiwum10. Podobną formę przyjął poradnik Archiwum Państwowego w Kaliszu. Na wstępie wyja-śniony został zakres pojęcia „genealogia”, następnie użytkownik może dowiedzieć się jak krok po kroku poszukiwania powinny wyglądać, jak można graficzne przedstawić historię rodziny przy pomocy drzewa genealogicznego oraz w jakich źródłach dostęp-nych w tym archiwum interesujące go informacje mogą być zawarte. Poradnik ten opracowany został w sposób bardzo przejrzysty, dostosowany do użytkownika z różnym stopniem przygotowania do prowadzenia kwerendy w zasobie archiwalnym. Trzecim przykładem, najprostszym w przekazie jest poradnik archiwum warszawskiego pt. „Poradnik początkującego genealoga”. Jest to pięć etapów poszukiwań genealogicz-nych, spisanym językiem wręcz potocznym. Można wysnuć wniosek, że intencją auto-rów było trafienie do jak najszerszego kręgu odbiorców.
10 Informacja znajduje się na podstronie pod tytułem „W poszukiwaniu zaginionych przodków. Zanim traficie Państwo do archiwum”.
83
Ilustracja 3. Poradnik początkującego genealoga.png
Źródło: https://www.warszawa.ap.gov.pl/p,125,archiwa-rodzinne
Podane przykłady nie stanowią całości ofert archiwów skierowanej do genea-logów. Archiwa publikują informacje dotyczące możliwości prowadzenia badań, czy też wskazówki w formie bardziej lub mnie rozbudowanej, np.Archiwum Państwowe w Szczecinie, które opublikowało swój poradnik również w wersji anglojęzycznej co wyróżnia jednostkę na tle wszystkich archiwów.
Jakie informacje, formy kształcenia może uzyskać użytkownik chcący udać się do archiwum? Jest to trzeci zakres działania tych instytucji poddany analizie. Ten rodzaj informacji kierowany jest do użytkowników początkujących, którzy mogą nie wiedzieć jak wygląda proces udostępniania akt, czy też w jaki sposób przygotować się przed wizytą. Jak już wyżej wspomniano przy analizie pominięto regulaminy pracowni naukowych, które na stronie każdego archiwum powinny się znaleźć i są informacyjnie zbieżne. Jak wygląda kwestia kształcenia w tym przypadku? Wiele archiwów publikuje rzeczywiście na swoich stronach poradniki, czy też omówienia tego jak wygląda wizyta w archiwum, jak przebiega prowadzenie kwerendy. Wymienić tu można archiwa pań-stwowe m. in. w: Gdańsku, Kaliszu, Krakowie, Lublinie, Opolu, Rzeszowie, Siedlcach,
84
Zamościu, Zielonej Górze. Archiwum Państwowe w Gdańsku na swej stronie interneto-wej w zakładce „Zasób i udostępnianie” „Wizyta w pracowni naukointerneto-wej” omawia krok po kroku jak wygląda wizyta i jak można się do niej przygotować.
Ilustracja 4. Wizyta w pracowni naukowej
Źródło: https://www.gdansk.ap.gov.pl/pl/top/wizyta-w-pracowni
Archiwum Państwowe w Lublinie w kształceniu użytkowników uwzględnia na-stępujące zagadnienia11: kto może korzystać z materiałów archiwalnych; w jaki sposób są udostępniane akta; w jaki sposób uzyskać dostęp do akt; jak wyszukać interesujące dokumenty, informacja o bazach danych, a także pomocach ewidencyjnych dostępnych w czytelni wraz z objaśnieniem ich zastosowania; jak zamówić kopię przeglądanych materiałów.
Wyczerpującą informację dotyczącą pierwszych kroków w archiwum przygo-towało na swej stronie WWW Archiwum Narodowe w Krakowie. Składają się na nią:
11 Udostępnianie zasobu [on-line] [Dostęp 6 maja 2018r.] Dostepny w World Wide Web: http://lublin.ap.gov.pl/jak-korzystac-z-archiwum/udostepnianie-zasobu/