Wymienione atrakcje prowadzą m.in. Muzeum Narodowe w Gdańsku pod po-stacią gry muzealnej: ,,Klasa w Gdańsku”33. Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie orga-nizuje akcje: ,,Życie codzienne w czasach Mikołaja Kopernika” oraz ,,Turniej rycerski”34. W programie spotkań znajduje się zapoznanie ze zwyczajami średniowiecznego rycer-stwa, ćwiczenia rycerskie, przymierzenie elementów zbroi, strzelanie z łuku lub kuszy, próba walki kopią, rzut podkową. Możliwość przeniesienia się w czasie na kilka godzin sprawi, że dzieci poznają i co najważniejsze zapamiętają jak dawniej wyglądał świat.
Współczesne muzea są coraz bardziej otwarte na małych odbiorców. Wśród eksponatów pojawiają się pomoce dydaktyczne, które ułatwiają zrozumienie wystawy. Zabawa łączy się w ten sposób z nauką i edukacją. Dodatkowo uruchamiamy wyobraź-nię i kreatywność, które często są tłumione poprzez sztywne schematy i ślepe podąża-nie za nimi. Przykładami przyjaznych dzieciom muzeów są m.in. Muzeum Miasta Frank-furtu czy Muzeum w Edynburgu.
Historia sztuki - dziedzina zapomniana w szkole?
Historia sztuki uchodzi za ciekawą dziedziną naszego życia, która często po-zostaje nieodkryta i pomijana w nauczaniu dzieci, szczególnie w młodszym wieku szkolnym. Wychowanie przez sztukę zwane również wychowaniem estetycznym wywie-ra ogromny wpływ na rozwój intelektualny, duchowy, zmysłowy owywie-raz umiejętności ma-nualnych. Oddziałuje również na charakter i osobowość człowieka, uwrażliwia go.35 Zatem wychowanie estetyczne dotyczy również sfery kształcenia i wychowania.
Sztuka oraz jej historia są rozległą i różnorodną dziedziną pracy wychowaw-czej, która wymaga dobrze przemyślanych programów, odpowiednio opracowanej metodyki oraz przygotowanych i wykwalifikowanych nauczycieli. Jest to trudne i nowatorskie zadanie, ponieważ tradycja szkolna w dziedzinie wychowania estetyczne-go obejmuje tylko kształcenie literackie. Zintegrowanie wszystkich elementów arty-stycznych, jakie są potrzebne do zrozumienia i używania języka artystycznego jest trudnym wyzwaniem postawionym szkole. Do zadań wychowania estetycznego należy
33 Źródło internetowe: http://www.mng.gda.pl/edukacja/. [dostęp: 2.05.2018].
34 Źródło internetowe: http://muzeum.olsztyn.pl/3947,Lekcje-i-warsztaty-muzealne-w-olsztynskim-zamku.html [dostęp: 29.06.2018].
126
po pierwsze kształcenie umiejętności odbioru dzieł sztuki, a po drugie kształcenie ak-tywności własnej dzieci i młodzieży w przeróżnych dziedzinach artystycznych36.
Celem wychowania przez sztukę jest kształcenie inteligentnego człowieka o harmonijnej osobowości. Możliwe jest to tylko dzięki wyzwalaniu autentycznej ekspresji, której źródłem jest wrodzona każdemu potrzeba komunikowania otoczeniu swoich myśli, emocji i przeżyć.37 Dzięki twórczości przestajemy być tymi samymi ludźmi, rozwi-jamy się i przez to stajemy się zupełnie innymi osobami.38 Twórczość jest wartością, która nadaje sens życiu, to dzięki niej się samorealizujemy.39 Jak uważał A. Maslow edukacja do twórczości to odejście od standardowych schematów poznawczych, goto-wych kategorii pojęciogoto-wych, gotogoto-wych rozwiązań, gdyż to wszystko tylko hamuje roz-wój.40 To właśnie dzięki sztuce życie uczuciowe staje się intensywniejsze, a także jest ona potrzebna by wyrażać swoją ekspresję i wzruszenie.4142
H. Read wyróżnił pięć odrębnych celów wychowania przez sztukę. Po pierw-sze utrzymywanie intensywności percepcji, która jest naturalna. Po drugie koordynacja różnych rodzajów percepcji z wrażeniami. Trzecim celem jest wyrażanie uczuć w sposób komunikatywny, czwartym uwalnianie siły wyobraźni. Ostatnim celem jest umiejętność wyrażania własnych myśli.43
Szerzenie znajomości najsławniejszych dzieł i kształcenie smaku estetyczne-go prowadzi do wychowania ludzi w taki sposób, aby sztuka stała się ich codzienną potrzebą, aby kontakt ze sztuką pochłaniał całą ich osobowość i kształtował moralne przeżycia.44 W wychowaniu przez sztukę duże znaczenie ma artystyczna aktywność dzieci, która jest wyrazem ekspresji, potrzebnej wszystkim ludziom.45
Wychowanie poprzez sztukę odbywa się częściowo w sposób niezamierzony przez oglądanie filmów, słuchanie radia lub korzystanie z Internetu. Do wychowania przez sztukę zaliczają się również przedmioty otaczające człowieka: budynki, sprzęty codziennego użytku, meble, plakaty. ,,Nieustanne obcowanie ze sztuką jest dziś
36 H. Read, Wychowanie przez sztukę, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1976., s. XLVI.
37 Ibidem, s. XLVIII.
38 H. Krauze-Sikorska, Edukacja przez sztukę…dz. cyt., s.41. 39Ibidem, s.42.
40Ibidem, s.43.
41 B. Suchodolski,op. cit., s.234. 42Ibidem, s.235.
43 H. Read, op. cit., s. XLIX. 44Ibidem, s.240.
127
tem, a nie tylko postulatem”46. Przez co sztuka stała się obecna w naszym życiu co-dziennym. Jeśli, więc sztuka jest wszechobecna, zawarta w architekturze, meblarstwie, ceramice to podejście do wychowania estetycznego powinno się także zmienić, gdyż trzeba ludzi przygotować do odbioru sztuki w nowoczesnym wydaniu.Poznanie artystyczne nie jest tożsame z poznaniem naukowym, gdyż nauki należy się uczyć, zaś sztuce należy ulec.47 Wychowanie estetyczne jest pojmowane jako kształtowanie kultury, smaku i estetyki. W tym wymiarze jego postrzegania waż-nym aspektem jest wczesne wprowadzenie dziecka w świat dzieł sztuki. Aby wychowa-nie estetyczne odniosło sukces w przyszłości musi mieć ukształtowane swoje podwaliny w okresie wczesnego dzieciństwa. Bowiem dorosły człowiek niezapoznany z dziełami sztuki w latach szkolnych nie zainteresuje się nimi sam spontanicznie, nie nabędzie tej potrzeby i umiejętności48.
Ken Robinson w swojej książce ,,Kreatywne szkoły” do cech dobrego nau-czyciela zalicza angażowanie ucznia w działanie, umożliwianie mu nauki, oczekiwanie pozytywnych efektów oraz umacnianie ucznia49. Dobra znajomość historii nie wystarczy by ją dobrze przekazać uczniom, których trzeba zaangażować, zainspirować, spowo-dować, że podejdą do zadań entuzjastycznie, stworzyć warunki sprzyjające nauce, których istotą jest wzbudzenie zainteresowania. Kluczem do nauczania nie jest bezpo-średnie przekazanie wiedzy, ale znalezienie odpowiedniej metody, techniki jak ją prze-kazać uczniom, by przyswoili ją sobie. Z nauczaniem jest tak samo jak z medycyną, każdy uczeń to indywidualna jednostka, tak samo jak pacjent, który wymaga swojej własnej drogi nauczania. Efektywne nauczanie jest procesem nieustannego dostoso-wywania do potrzeb uczniów. Nie da się utrzymać zaangażowania uczniów jedynie przez przemowę. W nauczaniu z wykorzystaniem metod aktywizujących wytwarzamy zainteresowanie, zaangażowanie oraz aktywność poznawczą uczniów, którzy dzięki temu mają szansę pokochać historyczne dziedziny wiedzy.
46Ibidem, s.6-7.
47 B. Suchodolski, op. cit., s. 236. 48 I. Wojnar, op. cit., s. 22. 49 K. Robinson, op. cit., s. 143.