MIASTA NA PRAWACH POWIATU

Chorzów 3 14

Częstochowa 1 ^{Na podstawie sprawozdania nie}

ustalono powyższych danych

Dąbrowa Górnicza 2 10

Piekary Śląskie 3 11

206 http://www.dziennik.slaski.eu.

207 Sporządzono na podstawie sprawozdań opublikowanych w Dzienniku Urzędowym Urzędu Śląskiego do dnia 10.02.2018 r.

cd. tabeli 2 Liczba obrad Liczba członków komisji MIASTA NA PRAWACH POWIATU

Rybnik 2 9 Siemianowice Śląskie 1 9 Sosnowiec 5 16 Zabrze 4 13 POWIATY cieszyński 4 9 częstochowski 4 12

lubliniecki Na podstawie sprawozdania nie ustalono powyższych danych

myszkowski 2 14

pszczyński 4 10

raciborski 2 10

tarnogórski 4 9

wodzisławski 5 9

żywiecki 4 ^{Na podstawie sprawozdania}

nie ustalono powyższych danych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych

z Dziennika Urzędowego Województwa Śląskiego.

Głównym celem analizy sprawozdań było uzyskanie informacji na temat realizacji strategii działania na rzecz bezpieczeństwa i  porządku publicznego w  poszczególnych powiatach. Należy stwierdzić, że zarówno z  uwagi na różnorodność zagadnień, jak i  różnorodność w sporządzaniu sprawozdań poszczególnych komisjach występowały pewne trudności unie-możliwiające obiektywne odniesienie się do wszystkich zadań zleconych tym podmiotom przez ustawodawcę. Badany materiał pozwolił na wyciagnięcie następujących wniosków: I. We wszystkich powiatach lub miastach na prawach powiatów, które opublikowały

sprawozdanie zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi w 2017 roku, funk-cjonowały komisje porządku i bezpieczeństwa.

II. Jeżeli chodzi o liczbę członków, to w większości komisji wynosiła ona 9 osób (Rybnik, Siemianowice Śląskie, powiaty: cieszyński, tarnogórski, wodzisławski). Największa

liczba osób skierowanych do prac komisji bezpieczeństwa i  porządku występuje w  Sosnowcu (16 osób) oraz w  Chorzowie i  powiecie myszkowskim po 14 osób. W trzech sprawozdaniach nie znalazły się dane dotyczące omawianego zagadnienia. III. Biorąc pod uwagę liczbę obrad komisji, to wahała się ona od jednego posiedzenia (Czę-stochowa, Siemianowice Śląskie) do pięciu sesji (Sosnowiec i  powiat wodzisławski). Jednak w większości powiatów komisje odpowiedzialne za bezpieczeństwo i porządek zbierały się cztery razy w roku – sześć takich przypadków (Zabrze, powiaty: cieszyński, częstochowski, pszczyński, tarnogórski, żywiecki). W  sprawozdaniu z  działalności komisji na terenie powiatu lublinieckiego nie podano liczby obrad komisji.

IV. Kolejnym elementem, który został poddany ocenie, to planowanie prac komisji. Z punktu widzenia skutecznego zarządzania jest to bardzo ważne, gdyż systematyzuje pracę oraz określa pewien ciąg działania. Jak określił ustawodawca, kadencja komisji trwa 3 lata, w związku z tym zasadne byłoby przygotowanie odpowiedniego planu – nawet w cyklu jednorocznym w celu właściwego funkcjonowania. Zasadę planowania spośród 17 badanych samorządów wdrożyły w sumie 6, z tym że dwa samorządu określiły to jako harmonogram.

V. Jeżeli chodzi o ocenę zagrożeń porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli na terenie powiatu, to należy stwierdzić, że we wszystkich sprawozdaniach pojawiły się zapisy, które wskazywały na występujące zagrożenia, lecz były one różnie przedsta-wiane, np. w Sosnowcu wskazano na problem migracji dzików na tereny zamieszkałe i związane z nimi zagrożenia dla mieszkańców miasta. W przypadku Piekar Śląskich problemem występującym w 2017 roku było niewłaściwe gospodarowanie odpadami na terenach poprzemysłowych. Z  kolei podczas obrad komisji dla powiatu racibor-skiego poruszono sytuację związaną z tzw. ptasią grypę (H5N8). Konkludując, mimo że w  żadnym badanym sprawozdaniu nie było wyartykułowane, iż chodzi o  ocenę zagrożenia, zasadne jest uznać, że takie założenie zostało zrealizowane.

VI. Następne kryterium oceny prac komisji na podstawie sprawozdań to opiniowanie pracy Policji i innych powiatowych służb, inspekcji i straży, także jednostek organiza-cyjnych wykonujących na terenie powiatu zadania z  zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. Na 17 sprawozdań dosłowny zapis dotyczący wystawienia pozytywnej oceny w powyższym zakresie znalazł się w trzech dokumentach przygoto-wanych przez komisje z Rybnika oraz powiatów tarnogórskiego i cieszyńskiego.

VII. Analizie poddano również to, czy samorządy powiatowe uczestniczą w rządowym pro-gramie Program ograniczania przestępczości i  aspołecznych zachowań „Razem bez-pieczniej” im. Władysława Stasiaka, którego głównym celem jest wspieranie działań na rzecz bezpieczeństwa społeczności lokalnych przez zwiększenie bezpieczeństwa w miejscach publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych systemów bez-pieczeństwa, przeciwdziałaniu patologiom społecznym oraz ochronie dzieci i  mło-dzieży przed przejawami tego zjawiska oraz edukacja dla bezpieczeństwa208. Program ten fi nansowany jest z  budżetu państwa, a  kwota przeznaczona na jego realizację wynosi 3 mln zł rocznie. Spośród 17 samorządów, które złożyły sprawozdanie, jedynie w powiecie lublinieckim w trakcie obrad komisji przedstawiono informacje na temat zrealizowanych zadań w ramach tego programu.

VIII. Jeżeli chodzi o  programy z  zakresu zapobiegania zagrożeniom realizowanym w wymiarze lokalnym, tzn. w granicach powiatu, to informacje na ten temat znala-zły się w 12 sprawozdaniach, z tym że w dwóch przypadkach relacja dotyczyła nie komplek-sowych, obejmujących cały powiat działań, a  jedynie skierowanych do konkretnej grupy, tj. w Dąbrowie Górniczej projekt skierowany do uczniów klas II–IV szkół podstawo-wych oraz powiat pszczyński działania pn. „Z młodym kierowcą w drodze po doświadczenie”. IX. Jednym ze sposobów sprawdzania poziomu poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkań-ców są badania sondażowe realizowane przez wyspecjalizowane pracownie. Dzięki tej metodzie możemy między innymi uzyskać odpowiedź na pytania związane z poczu-ciem bezpieczeństwa, działaniem podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo. W 2017 roku żaden z badanych powiatów nie zdecydował się i nie przeprowadził tego typu sondaży. W roku 2017 żadna z badanych komisji nie opiniowała projektów prawa miejscowego w sprawach związanych z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym. X. Istotnym elementem pracy komisji jest uprawnienie do opiniowania budżetu

w zakre-sie utrzymania porządku publicznego. Tego typu autoryzacja miała miejsce w podczas obrad sześciu komisji powiatowych.

Podsumowując, należy zauważyć, że ustawodawca nakłada na samorządy powiatowe okreś-lone obowiązki w zakresie zapewnienia bezpieczeństw i porządku. Do kluczowych zadań komisji należą między innymi ocena zagrożenia porządku publicznego i  bezpieczeństwa obywateli na terenie powiatu, opiniowanie służb, inspekcji i  straży funkcjonujących na terenie powiatu z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa, a także przygotowanie

projektu powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. Kwestie te są realizowane w cyklu trzyletnim, gdyż na taki okres powoływane są te podmioty.

Wymienione zadania wskazują na to, że aby były skuteczne, muszą być realizowane na pod-stawie przyjętej strategii – mimo że takie słowo nie jest stosowane w ustawowym zapisie. Choć podczas analizy zauważono różnice, należy stwierdzić, że komisje bezpieczeństwa i porządku w zaprezentowanych samorządach powiatowych funkcjonują – z różną intensyw-nością. Niemniej tego typu inicjatywa posiada uzasadnienie. Jeżeli przyjmiemy, że kwestia bezpieczeństwa – pojmowanego bardzo szeroko, wymaga kooperacji wielu podmiotów, to najlepszą platformą do współpracy jest właśnie komisja bezpieczeństwa i porządku. Z powyż-szej analizy nasuwa się jeszcze jeden wniosek, a mianowicie potrzeba kształcenia członków komisji tak, aby zadania określone przez ustawodawcę były realizowane w sposób profesjo-nalny. Należy uświadamiać władze samorządowe, że to głównie do nich należy obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańców. Jeżeli nie zostanie właściwe dokonana ocena zagrożeń, a także w sposób czytelny nie zostaną wyartykułowane potrzeby w tym zakresie, to wszelkie nawet najlepsze koncepcje działań będą skazane na porażkę.

Bibliografi a:

1. Antoszewski A., Herbut R. (red.), Leksykon politologii, Wrocław 2002.

2. Czupryński A., Bezpieczeństwo w ujęciu teoretycznym [w:], Bezpieczeństwo. Teoria – Badania

– Praktyka, (red.) A. Czupryński, B. Wiśniewski, J. Zboina, CNBOP-PIB, Józefów 2015.

3. Czupryński A., Bezpieczeństwo w ujęciu aksjologicznym [w:] Bezpieczeństwo na lądzie, morzu

i w powietrzu w XXI wieku, (red.) J Zboina, CNBOP-PIB, Józefów 2014.

4. Fehler W., Bezpieczeństwo wewnętrzne współczesnej Polski. Aspekty teoretyczne i praktyczne, Warszawa 2002.

5. Glaser S., Polskie prawo karne w zarysie, Kraków 1933.

6. Misiuk A., Administracja porządku i bezpieczeństwa publicznego, Warszawa 2008. 7. Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 2007.

8. Słownika języka polskiego, Wydawnictwo PWN, t. I, Warszawa 1979.

9. Spencer A.R., Psychologia współczesna, Gdańsk 2004.

10. Sprawozdanie nr 1 Prezydenta Miasta Zabrze z dnia 24 stycznia 2018 r., z działalności Komisji Bezpieczeństwa i Porządku Miasta Zabrze za rok 2017 (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 25 stycznia 2018 r., poz. 530).

11. Sprawozdanie Nr 1 Satrosty Cieszyńskiego z dnia 30 stycznia 2018 r., z działalności Komisji Bez-pieczeństwa i Porządku za rok 2017 (Dz. Urz. Woj. Śl. z dnia 1 lutego 2018 r., poz. 749).

12. Sprawozdanie Nr 1/2018 Prezydenta Miasta Chorzowa z dnia 15 stycznia 2018 r. z działalności Komisji Bezpieczeństwa i Porządku za 2017 rok (Dz.Urz. Woj. Śl., z dnia 23 stycznia 2018 r., poz. 484).

13. Sprawozdanie Nr P.5510.1.2018 Prezydenta Miasta Dąbrowa Górnicza z dnia 25 stycznia 2018 r. z działalności Komisji Bezpieczeństwa i Porządku w Dąbrowie Górniczej za 2017 rok (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 26 stycznia 2018 r., poz. 546).

14. Sprawozdanie Nr SM-OPP.001.1.1.2018 Prezydenta Miasta Częstochowa z  dnia 22 stycznia 2018 r. z działalności Komisji Bezpieczeństwa i Porządku dla Miasta Częstochowa za 2017 rok (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 6 lutego 2018 r., poz. 878).

15. Sprawozdanie nr Z-I.5511.1.2017 Prezydenta Miasta Rybnika z dnia 11 stycznia 2018 r. z dzia-łalności Komisji Bezpieczeństwa i Porządku Miasta Rybnika za 2017 rok (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 25 stycznia 2018 r., poz. 527).

16. Sprawozdanie nr ZKB.5511.1.2018 Prezydenta Miasta Piekary Śląskie z dnia 19 stycznia 2018 r. z prac Komisji Bezpieczeństwa i Porządku dla Miasta Piekary Śląskie w 2017 r. (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 2 lutego 2018 r., poz. 804).

17. Sprawozdanie Prezydenta Miasta Siemianowice Śląskie z dnia 17 stycznia 2018 r. w sprawie dzia-łalności Komisji Bezpieczeństwa i Porządku w Siemianowicach Śląskich w roku 2017 (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 24 stycznia 2018 r., poz. 510).

18. Sprawozdanie Prezydenta Miasta Sosnowca z  dnia 30 stycznia 2018 r. z  działalności Powiatowej Komisji Bezpieczeństwa i Porządku za rok 2017 (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 8 lutego 2018 r., poz. 940). 19. Sprawozdanie Starosty Częstochowskiego z  dnia 25 stycznia 2018 r. z  działalności Komisji

Bezpieczeństwa i Porządku w powiecie częstochowskim za 2017 rok (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 31 stycznia 2018 r., poz. 674).

20. Sprawozdanie Starosty Lublinieckiego z dnia 17 stycznia 2018 r. z działalności Komisji Bezpie-czeństwa i Porządku za 2017 rok (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 24 stycznia 2018 r., poz. 509). 21. Sprawozdanie Starosty Myszkowskiego z dnia 25 stycznia 2018 r. z działalności Komisji

Bezpie-czeństwa i Porządku w roku 2017 (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 1 lutego 2018 r., poz. 748).

22. Sprawozdanie Starosty Pszczyńskiego z dnia 8 stycznia 2018 r. z działalności Komisji Bezpieczeń-stwa i Porządku Powiatu Pszczyńskiego za 2017 rok (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 31 stycznia 2018 r., poz. 675).

23. Sprawozdanie Starosty Raciborskiego z dnia 23 stycznia 2018 r. z działalności Komisji Bezpie-czeństwa i Porządku za 2017 rok (Dz. Urz. Woj. Śl. z dnia 25 stycznia 2018 r., poz. 529). 24. Sprawozdanie Starosty Tarnogórskiego z dnia 16 stycznia 2018 r. z działalności Komisji

Bezpie-czeństwa i Porządku w 2017 roku (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 25 stycznia 2018 r., poz. 528). 25. Sprawozdanie Starosty Wodzisławskiego z dnia 22 stycznia 2018 r. z działalności Komisji

26. Sprawozdanie Starosty Żywieckiego z dnia 24 stycznia 2018 r. z działalności Komisji Bezpieczeń-stwa i Porządku za rok 2017 (Dz.Urz. Woj. Śl. z dnia 1 lutego 2018 r., poz. 747).

27. Stoner J.A.F., Wankel Ch., Kierowanie, Warszawa 1996.

28. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, t.j. DzU z 2018 r. poz. 995 z późn. zm. 29. Zięba R., Pojęcie i istota bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych, „Sprawy

Mię-dzynarodowe” 1989, nr 10.

30. http://www.polskawliczbach.pl [dostęp: 1.02.2018]. 31. http://www.dziennik.slaski.eu [dostęp: 1.02.2018]. 32. http://www.katowice.stat.gov.pl [dostęp: 1.02.2018]. 33. https://www.mswia.gov.pl/pl [dostęp: 12.02.2018].

dr inż. Jan Ziobro

Wyższa Szkoła Prawa i Administracji – Rzeszowska Szkoła Wyższa w Rzeszowie prof. dr hab. Bernard Wiśniewski

Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie

POWÓDŹ JAKO POWTARZALNE ZAGROŻENIE