DOSKONALENIE DZIAŁANIA STRAŻY GMINNYCH (MIEJSKICH) NA RZECZ REALIZACJI ZADAŃ...
Przygotowanie, zarówno strukturalne, jak i funkcjonalne, straży gminnych do realizacji zadań podczas klęski żywiołowej powinno odpowiadać i sprostać obecnym potrzebom w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Potrzeba jest jedną z centralnych kategorii ekonomicznych, społecznych, fi lozofi cznych. Bezsprzecznie jest też wiodącą kategorią bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa narodowego. Przyjmuje się, że jedną z najważniejszych potrzeb człowieka i grup społecznych (w tym grupy państwo-wej i społeczności międzynarodopaństwo-wej) jest bezpieczeństwo. Według Józef Marczaka: „[...] Przez potrzeby społeczeństwa w zakresie bezpieczeństwa narodowego można rozumieć: powszechnie uświadomione i konieczne dążenia do przygotowania państwa na wszystkich szczeblach i we wszystkich dziedzinach jego organizacji dla ciągłej i skutecznej ochrony i obrony interesów i wartości narodowych przed zagrożeniami militarnymi i niemilitarnymi w warunkach niepewności i postępu – zapewniające przetrwanie narodu i jego wartości, pomyślność i dobrobyt oraz tworzenie korzystnych warunków rozwoju dla obecnych i przy-szłych pokoleń”338.
W uwarunkowaniach XXI wieku przed strażą gminną stoi szereg wyzwań, spośród których wiele dotyczy obszaru działania w sytuacjach kryzysowych, w tym podczas klęsk żywioło-wych. Przez wyzwania należy rozumieć niezbywalne potrzeby wymagające sformułowania
338 J. Marczak, Potrzeby i udział społeczeństwa w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego [w:] Wojskowe wsparcie władz cywilnych i społeczeństwa – założenia przygotowania i użycia, część 2, kier. nauk. W. Kitler, AON, Warszawa 2004, s. 94.
odpowiedzi i podjęcia stosownych działań wynikających z zagrożeń i szans339. Wyzwanie oznacza zatem powstałą nową sytuację, konieczną potrzebę wymagającą od danego pod-miotu sformułowania odpowiedzi, koncepcji działania i podjęcia stosownych działań. Dopiero niepodjęte wyzwania mogą przekształcić się w zagrożenia, przy czym w odbiorze społecznym wyzwania jawią się jako sytuacje trudne, stąd też często są postrzegane jako nie-bezpieczeństwa. Należy zaznaczyć, że wyzwanie stwarza niepewność, a nie od razu zagroże-nie. Dopiero wówczas, jeżeli podmioty odpowiedzialne za zapewnienie bezpieczeństwa nie podejmą we właściwym czasie działań mających na celu rozwiązanie powstającego problemu, wyzwania mogą przerodzić się w zagrożenia. W uproszczeniu można przyjąć, że podejmowa-nie wyzwań ma charakter pozytywny, popodejmowa-nieważ podejmowa-nie oznacza działań negatywnych, tzn. eli-minujących wyzwanie, z kolei gdy wyzwanie staje się zagrożeniem, podmioty są zobowiązane do podjęcia działań negatywnych, czyli eliminujących zagrożenie. Działania na rzecz bezpie-czeństwa stanowią wobec tego pewien łańcuch akcji na przemian pozytywnych i negatyw-nych. „[…] Granica między zagrożeniem a niepewnością (stwarzaną przez wyzwania) jest płynna, zależy bowiem od określenia wartości, które podlegają ochronie, a także od indywi-dualnej wrażliwości podmiotu postrzegającego. Tymczasem samo postrzeganie i ocenianie przez ludzi bezpieczeństwa ma zawsze charakter subiektywny, a zagrożenia niejednokrotnie są łącznie ujmowane z wyzwaniami”340. Niestety, wciąż stosunkowo często mamy do czynie-nia z błędnym postrzeganiem występujących zjawisk i traktowaniem zwykłych wyzwań jako zagrożeń dla naszego bezpieczeństwa. Jak podkreślają Ryszard Zięba i Justyna Zając „[…] dla uniknięcia nieporozumień w subiektywnym rozróżnianiu wyzwań i zagrożeń, warto ujmo-wać je łącznie, traktując jako rodzaje ryzyka dla bezpieczeństwa”341. Trzeba także podkreślić, że zmiany uwarunkowań bezpieczeństwa narodowego, nawet te, które oznaczają wyzwania, mogą stwarzać nie tylko zagrożenia, lecz także szanse, szanse na umocnienie bezpieczeństwa. Postrzeganie uwarunkowań bezpieczeństwa narodowego wobec tego powinno traktować to co nowe nie w kategorii zagrożenia, ale przede wszystkim jako szansę na osiągnięcie konkret-nych korzyści.
Przewidywanie, unikanie i minimalizowanie skutków zagrożeń stało się prawdziwym wyzwa-niem dla współczesnych pokoleń. Dotychczasowe postrzeganie zagrożeń, wyniesione z doświadczeń XX wieku, jednoznacznie utożsamianych właśnie z konfl iktem zbrojnym, totalną wojną i groźbą użycia broni masowego rażenia, na początku XXI wieku zostało istotnie,
339 Państwo we współczesnych stosunkach międzynarodowych, red. E. Haliżak, I. Popiuk-Rosińska, Warszawa 1995, s. 102.
340 R. Zięba, J. Zając, Budowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego Polski. Ekspertyza, Warszawa 2010, s. 15.
a nawet zasadniczo zmienione342. Stąd też obecnie tak ważne miejsce zajmuje właściwe przy-gotowanie się do działania na wypadek wystąpienia zagrożeń spowodowanych działaniem sił natury, których skutkami będą klęski żywiołowe, epidemie chorób zakaźnych ludzi i zwie-rząt czy też awarie techniczne. Samoistna awaria techniczna może być dodatkowo źródłem katastrofy technicznej bądź ekologicznej czy też epidemii chorób zakaźnych ludzi i zwierząt. Warto zauważyć, że następstwem oddziaływania sił natury lub awarii technicznych mogą być konfl ikty społeczne, jeżeli zjawiska te naruszą bezpieczeństwo danej społeczności343.
Jednym z najczęściej występującym w Polsce zjawisk, które zagraża bezpieczeństwu powszech-nemu, są powodzie. „Powódź” defi niowana jest w oparciu o pojęcie „wezbranie”, przez które rozumie się wyraźny wzrost stanów (a zatem i natężenia przepływu) wody w ciekach i jezio-rach, spowodowany zwiększonym zasilaniem lub incydentalnym podpiętrzeniem zwierciadła wody, wywołanym szczególnymi zjawiskami naturalnymi. Przy czym powódź jest szczegól-nym przypadkiem wezbrania, tzn. wezbraniem, które przynosi straty gospodarcze i społeczne. Nasilenie w ostatnich latach zjawisk powodziowych jest logicznym następstwem działalności człowieka, gdyż gospodarka ludzka powodowała i wciąż powoduje poważne zmiany w dorze-czach. Zagospodarowanie terenu często destabilizuje naturalne kierunki spływu wód opado-wych. Również zmiany sposobu użytkowania ziemi polegające na zastępowaniu lasów gruntami ornymi, łąkami czy pastwiskami prowadzą do zaburzenia obiegu wody. Nasilenie rolniczego użytkowania ziemi często potęguje proces wietrzenia skał.
Wydarzenia z ostatnich kilkudziesięciu lat w sposób zdecydowany wpłynęły na postrzeganie bezpieczeństwa, jak również wymusiły na społeczeństwie wprowadzenie nowych paradyg-matów dotyczących jego standardów i przygotowania się do zdarzeń niekorzystnych. Zagwa-rantowanie bezpieczeństwa jest traktowane zatem jako urzeczywistnianie swoistej misji pełnionej przez organy państwa, w tym samorządy. Podkreślić należy, że zaspokajanie zbio-rowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, które obejmują w szczególności sprawy porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli344.
Jeżeli chodzi o uprawnienia o charakterze organizacyjnym w kwestii zapewnienia bezpieczeństwa lokalnego, pozostające w gestii gmin, to należy wymienić przede wszystkim zagwarantowaną
342 Ochrona ludności w czasie pokoju oraz w okresie kryzysu i wojny, red. nauk. A. Skrabacz, Centralna Biblioteka Wojskowa, Warszawa 2010, s. 29.
343 Bezpieczeństwo wewnętrzne RP w ujęciu systemowym i zadań administracji publicznej, red. nauk. B. Wiśniewski, S. Zalewski, WSA, Bielsko-Biała 2006, s. 59.
ustawowo możliwość tworzenia umundurowanych formacji samorządowych przeznaczo-nych do ochrony porządku publicznego na terenie gminy w postaci własprzeznaczo-nych straży gmin-nych. W gminach, w których organem wykonawczym jest burmistrz lub prezydent miasta, straż nosi nazwę „straż miejska”345. Straż gminna jest samorządową umundurowaną formacją powoływaną do ochrony porządku publicznego na terenie gminy i spełniającą służebną rolę wobec społeczności lokalnej, wykonując swe zadania z poszanowaniem godności i praw oby-wateli346. Działa w oparciu o postanowienia ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych. Straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego wynikające z ustaw i aktów prawa miejscowego.
Z punktu widzenia przedmiotu rozważań szczególne znaczenie mają zadania nałożone na straże gminne w zakresie zabezpieczenia miejsca katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych do momentu przybycia właściwych służb oraz w zakresie współdziałania z właściwymi podmiotami na rzecz ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skut-ków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń. Straż gminna odgrywa także ważną rolą w zakresie prowadzenia działań profi laktycznych, gdyż została zobowiązana do informowania społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń.
Jak wskazano wcześniej, zdarzenie powodującym katastrofę naturalną, z którym często spo-tykamy się w ostatnich latach, jest powódź. Do zagrożeń, istotnych z punktu widzenia straży gminnych, mogących wystąpić na terenach objętych powodzią zalicza się: zagrożenie życia i zdrowia ludzi, utratę mienia oraz zagrożenie naruszenia porządku publicznego; niestosowa-nie się ludności do poleceń, zarządzeń wydanych przez organy administracji publicznej oraz przez służby ratownicze i porządkowe; zamieszki w miejscach przebywania osób ewakuowa-nych; wzrost przestępczości o charakterze kryminalnym przeciwko mieniu. Wśród prze-stępstw przeciwko mieniu zwrócono szczególną uwagę na: kradzieże mienia pozostawionego przez ewakuowanych, kradzieże mienia osób ewakuowanych z miejsc jego przechowywania oraz na kradzieże i napady na transporty z pomocą humanitarną, kradzieże pomocy huma-nitarnej z punktów jej magazynowania i dystrybucji. Ponadto podczas powodzi może dojść zarówno do wystąpienia utrudnień w poruszaniu się na szlakach komunikacyjnych spowo-dowanych masowym niekontrolowanym przemieszczaniem się ludności na tereny nieobjęte powodzią, jak i do wystąpienia objawów paniki wśród ludności.
345 Ilekroć w opracowaniu będzie mowa o straży gminnej, autor ma na uwadze zarówno straż gminną, jak i straż miejską.
Przedsięwzięcia podejmowane przez straż gminną podczas powodzi należy podzielić na zada-nia realizowane w jednostce straży oraz na terenach objętych powodzią. Do czynności wyko-nywanych w jednostce należy zaliczyć:
– przyjęcie informacji o zdarzeniu oraz skierowanie na miejsce jego wystąpienia sił będących w służbie, celem zebrania dodatkowych, szczegółowych informacji związanych ze zdarze-niem oraz podjęcia niezbędnych działań;
– powiadomienie o zdarzeniu inne służby, straże i inspekcje;
– w razie potrzeby w trybie skierowanie na miejsce zdarzenia dodatkowych funkcjonariuszy; – nawiązanie współpracy i wymiana informacji z organem administracji publicznej i innymi
instytucjami właściwymi do działań w sytuacjach zwalczania skutków powodzi;
– przygotowanie i zabezpieczenie własnych obiektów i sprzętu na wypadek zagrożenia powodzią;
– uzupełnienie wyposażenia funkcjonariuszy w sprzęt niezbędny do działania w warunkach powodzi;
– zabezpieczenie prowadzonych działań pod względem logistycznym oraz zapewnienie sprawnego funkcjonowania jednostki.
Z kolei czynności podejmowane przez strażników miejskich na terenach objętych powodzią obejmują m.in.:
– alarmowanie ludności o występującym niebezpieczeństwie; – monitorowanie terenów zagrożonych powodzią;
– zapewnienie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego;
– zapewnienie pomocy w ewakuacji osobom w podeszłym wieku, poszkodowanym i cho-rym;
– zabezpieczenie mienia ewakuowanej ludności w punktach jego składowania; – zlokalizowanie miejsc newralgicznych na drogach i ich zabezpieczenie;
– zorganizowanie patroli zapobiegających kradzieżom pozostawionego mienia na terenach opuszczonych przez ludność po zarządzeniu ewakuacji;
– zorganizowanie objazdów miejsc i rejonów zatopionych i zagrożonych zatopieniem; – informowanie środków masowego przekazu o występujących zagrożeniach i
utrudnie-niach w przemieszczaniu.
Ważną kwestię, z punktu widzenia skuteczności działań, stanowi współdziałanie z innymi pod-miotami, w tym m.in. z Policją, zespołami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej, Państwową Strażą Pożarną, Strażą Graniczną, służbą zdrowia, zarządcami dróg, orga-nami inspekcji sanitarnej oraz orgaorga-nami administracji wojskowej. Jeżeli chodzi o współdziałanie
z Policją – podmiotem odpowiedzialnym za zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicz-nego, to straże gminne (miejskie) powinny realizować funkcję wspierającą policyjne działania. Mając na uwadze powyższe, przyjąć należy, że współdziałanie straży gminnej z pozostałymi podmiotami będzie oparte na założeniach, jakie zostały wypracowane między Policją a tymi podmiotami podczas powodzi. Zatem współdziałanie Policji z zespołami zarządzania kryzyso-wego organów administracji publicznej sprowadza się do: wymiany informacji o istniejących i przewidywanych zagrożeniach; uzgadniania zadań w sytuacji prowadzenia ewakuacji ludno-ści, zwierząt i mienia347; proponowania wprowadzenia przez właściwe organy administracji publicznej przepisów porządkowych na określonym terenie; informowania o posiadanych siłach i środkach oraz realizowanych przez nie zadaniach, jak i do uzgadniania wspólnej poli-tyki informacyjnej. Współdziałanie z jednostkami Państwowej Straży Pożarnej polega na: uzgadnianiu organizacji ruchu drogowego w rejonie prowadzenia działań ratowniczych, w tym dróg dojazdu sił ratowniczych, dróg ewakuacji ludzi i mienia, ustalaniu stref zagrożo-nych i zabezpieczeniu ich przed dostępem osób nieupoważniozagrożo-nych; pomocy w egzekwowa-niu poleceń wydanych przez kierującego akcją ratowniczą dotyczących ewakuacji mieszkańców z zagrożonych obiektów, usunięcia pojazdów lub innego sprzętu utrudniającego prowadzenie działań, a także na wymianie informacji o ofi arach i osobach zaginionych.
Współdziałanie ze służbą zdrowia realizowane jest w zakresie uzgadniania i zabezpieczania tras przejazdu karetek pogotowia do miejsc zagrożonych oraz w zakresie wymiany informacji o potrzebach udzielania pomocy przez służbę zdrowia w nagłych wypadkach. Z kolei formy współdziałania z organami inspekcji sanitarnej sprowadzają się m.in. do: udzielania pomocy w egzekwowaniu przepisów sanitarnych wprowadzonych doraźnie w związku z powodzią oraz do udzielania pomocy w przewozie leków i szczepionek dla poszkodowanych. Pisząc o współdziałaniu Policji na terenach objętych powodzią, należy również wymienić obszary współdziałania z organami administracji wojskowej, do których należy zaliczyć m.in.: uzgad-nianie tras dojazdu sprzętu wojskowego (ciężkiego i ponadgabarytowego) i ewentualne pilo-towanie; organizowanie i prowadzenie wspólnych patroli prewencyjnych z Żandarmerią Wojskową; wymianę informacji o przegrupowaniach wojsk i potrzebach w zakresie zabez-pieczenia ich przemieszczenia, jak również wykorzystanie obiektów wojskowych do zakwa-terowania i wyżywienia policjantów biorących udział w działaniach.
Kolejnym zdarzeniem powodującym sytuację kryzysową jest pożar. Przy czym charakter zagro-żeń mogących wystąpić dodatkowo podczas pożaru, ważnych z punktu widzenia działania
347 Ustalenie dróg ewakuacji, punktów zbiórek, miejsc rozmieszczenia ewakuowanej ludności i mienia, miejsc rozmieszczenia punktów pomocy humanitarnej.
straży gminnej, jest zbliżony do tych, które mogą towarzyszyć powodzi. Ponadto zarówno przedsięwzięcia podejmowane przez straż, jak i kwestie związane ze współdziałaniem z innymi podmiotami będą analogiczne do tych, przewidzianych do realizacji w trakcie powodzi.
Śnieg, grad, marznący deszcz i deszcz, w przypadku intensywnych opadów, stanowią kolejną grupę zdarzeń powodujących dla straży gminnej sytuację kryzysową. Do zagrożeń, które mogą wystąpić podczas intensywnych opadów atmosferycznych, ważnych z punktu widze-nia Policji, prócz typowych dla powodzi bądź pożaru, dodatkowo można zaliczyć: ogranicze-nie lub paraliż transportu drogowego, kolejowego i lotniczego; brak zasilania w energię elektryczną, cieplną; brak łączności spowodowany uszkodzeniem lub zniszczeniem sieci energetycznej, telekomunikacyjnej; utrudnienia lub brak zaopatrzenia w żywność i inne zbędne artykuły, czy też zagrożenie spowodowane zatrzymaniem transportu materiałów nie-bezpiecznych.
Do zadań realizowanych przez straż gminną należy zaliczyć:
– stałe monitorowanie stanu przejezdności szlaków komunikacyjnych oraz rejonów poten-cjalnych zagrożeń dla ludności;
– nawiązanie współpracy i wymiana informacji z organem administracji publicznej i innymi instytucjami właściwymi do działań w sytuacjach zwalczania skutków zagrożeń;
– ułatwianie, przez informowanie o dogodnych objazdach oraz pilotowanie przejazdów spe-cjalistycznych służb interwencyjnych i ratowniczych;
– udzielanie bezpośredniej pomocy osobom, które utknęły w drodze i były zagrożone utratą zdrowia lub życia;
– organizowanie objazdów, kierowanie ruchem na skrzyżowaniach dróg publicznych oraz informowanie kierowców i mieszkańców, przez lokalne media, o istniejących objazdach i rzeczywistych zagrożeniach dla życia i zdrowia oraz faktycznych utrudnieniach w komu-nikacji;
– egzekwowanie wydanych przez właściwe instytucje decyzji co do przemieszczania się pojazdów po drogach publicznych, w tym pojazdów ciężarowych, kierowanie ich na odpowiednio przygotowane parkingi wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych;
– w razie potrzeby przygotowanie posiadanego sprzętu logistycznego, który mógłby zostać dodatkowo wykorzystany do niesienia pomocy potrzebującym, np. udostępnienie znaj-dujących się na stanie gminy agregatów prądotwórczych, kuchni polowych, termosów, koców, śpiworów oraz dodatkowych środków transportu.
Z kolei do zdarzeń powodujących sytuację kryzysową w związku z awarią techniczną można zaliczyć: katastrofę budowlaną; uwolnienie niebezpiecznych substancji chemicznych: w transporcie (drogowym, kolejowym, rurociągowym, w żegludze morskiej i śródlądowej), w przemyśle, w magazynowaniu, w wyniku awarii systemów energetycznych oraz awarię sys-temów energetycznych dotyczącą dostaw energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła. W przypadku wystąpienia wymienionych sytuacji kryzysowych przedsięwzięcia podejmo-wane przez straż miejską sprowadzają się m.in. do: alarmowania ludności o występują-cym niebezpieczeństwie; zapewnienia utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie przyległym do miejsca zdarzenia; umożliwienia swobodnego dojazdu i wyjazdu ekipom i jednostkom ratowniczym; zorganizowania objazdów miejsc i rejonów wystąpienia awarii, jak również do zapewnienia pomocy w ewakuacji oraz zabezpieczenia mienia ewaku-owanej ludności. Dodatkowe zagrożenia, ważne z punktu widzenia organizacji działań straży gminnej, będą podobne do tych, które mogą wystąpić w trakcie pożaru bądź powodzi. Do kolejnej grupy zdarzeń powodujących dla straży gminnej sytuację kryzysową w związku z wystąpieniem klęski żywiołowej można zaliczyć choroby zakaźne. Wśród zagrożeń, które mogą wystąpić w związku chorobami zakaźnymi ludzi, zwierząt bądź roślin, dodatkowo należy wymienić, m.in.: paraliż ekonomiczny regionów lub kraju; utrudnienia lub brak zaopatrzenia w żywność i inne niezbędne artykuły; wzrost przestępczości o charakterze kry-minalnym. Zwraca się przy tym uwagę na zwiększenie liczby przestępstw i wykroczeń pospo-litych, takich jak: kradzieże z włamaniem, kradzieże, rozboje, niszczenie mienia. Charakter dodatkowych zagrożeń, ważnych dla straży gminnej z uwagi na organizację działań, jest toż-samy z wymienionymi podczas katastrof naturalnych bądź awarii technicznych. Z kolei jeżeli chodzi o kwestie związane ze współdziałaniem, to w przypadku wystąpienia epidemii, epizootii lub epifi tozy, straż gminna współdziała dodatkowo, m.in. z organami Inspekcji Weterynaryjnej. Współdziałanie polega na udzielaniu pomocy w egzekwowaniu przepisów wprowadzonych na danym terenie w związku z zaistniałą sytuacją, jak i na udziale w likwi-dacji zagrożeń ze strony niebezpiecznych zwierząt. Należy zaznaczyć, że z uwagi na duże ryzyko bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia w związku z wystąpieniem chorób zakaźnych niedopuszczalne jest wykonywanie czynności, które wiążą się z bezpośrednim fi zycznym kontaktem strażnika z potencjalnie skażoną substancją (osobą lub zwierzęciem). Czynności w niezbędnym zakresie mogą być wykonane wyłącznie w odpowiednim ubraniu ochronnym.
Straż gminna, wykonując swoje ustawowe zadania w zakresie ochrony porządku publicz-nego, ma również obowiązek zapewnienia porządku publicznego podczas klęsk żywiołowych.
Przy czym przewidziane do realizacji przez nią zadania w warunkach zagrożenia nie będą w sposób zasadniczy odbiegać od tych, które są typowe dla normalnych warunków funkcjo-nowania lokalnych społeczności, a różnić je będzie jedynie natężenie i dynamika. Aby straż gminna skutecznie realizowała zadania podczas klęski żywiołowej, konieczne jest właściwe i racjonalne przygotowanie jej potencjału, określenie zakresu działania oraz eliminowanie pojawiających się problemów, jeszcze w okresie poprzedzającym wystąpienie zagrożenia. Ponadto przebieg procesów decyzyjnych, wysoki profesjonalizm, dyspozycyjność i zaangażo-wanie realizujących czynności strażników, to kolejne czynniki, które decydują o skuteczności podejmowanych działań, a jednocześnie wpływają na kształtowanie wizerunku tej formacji wśród lokalnej społeczności.
Podsumowując, do najważniejszych wyzwań, z punktu widzenia działania straży gminnych podczas klęsk żywiołowych, należy zaliczyć:
– stworzenie ram prawnych sankcjonujących działania straży gminnych w sytuacjach kryzy-sowych;
– wykorzystanie policyjnego doświadczenia w przedmiocie działania w warunkach szczegól-nych zagrożeń;
– wykorzystanie możliwości wynikających ze szkolenia i doskonalenia;
– sprostanie oczekiwaniom stawianym przed strażami gminnymi w zakresie realizacji zadań w warunkach klęski żywiołowej w dobie ograniczonych nakładów fi nansowych;
– elastyczne dostosowywanie się do przyszłych wyzwań.
Należy przy tym zaznaczyć, że aby stojące przed strażą gminą wyzwania nie przerodziły się w zagrożenia, ale w szanse, szanse na skuteczne i efektywne działania tej formacji w sytua-cjach kryzysowych konieczne jest określenie szczegółowych kierunków doskonalenia jej działania w poszczególnych obszarach jej funkcjonowania, co stanowi przedmiot dalszych badań autora.
Bibliografi a:
1. Marczak J., Potrzeby i udział społeczeństwa w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego [w:] Wojskowe wsparcie władz cywilnych i społeczeństwa – założenia przygotowania i użycia, część 2, kier. nauk.
W. Kitler, AON, Warszawa 2004.
2. Państwo we współczesnych stosunkach międzynarodowych, red. E. Haliżak, I. Popiuk-Rosińska, Warszawa 1995.
3. Zięba R., Zając J., Budowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego Polski. Ekspertyza, Warszawa 2010.
4. Ochrona ludności w czasie pokoju oraz w okresie kryzysu i wojny, red. nauk. A. Skrabacz, Centralna Biblioteka Wojskowa, Warszawa 2010.
5. Bezpieczeństwo wewnętrzne RP w ujęciu systemowym i zadań administracji publicznej, red. nauk.
B. Wiśniewski, S. Zalewski, WSA, Bielsko-Biała 2006.