National Rifl e Association

National Rifl e Association (NRA) powstało w 1871 roku, aby promować sporty strze-leckie, uznając umiejętności z nimi związane za formę społecznego wkładu do kon-cepcji obrony narodowej. Największa organizacja skupiająca amatorów strzelectwa jest zarazem ostoją tradycyjnych wartości, uznawanych przez to środowisko za podstawę amerykańskiej demokracji. Swoje działania motywuje obywatelską troską o zachowanie minimalnego pułapu kontroli sprawowanej przez rząd federalny nad prawem jednostek do posiadania i użycia broni. Jej założyciele: William C. Church i George W. Wintage byli wojskowymi, którzy powodowani obywatelską troską o kondycję narodu, posta-nowili wykorzystać specjalistyczną wiedzę dotyczącą broni w budowaniu świadomego i odważnego społeczeństwa. Stowarzyszenie powstało, aby uczyć Amerykanów, jak bez-piecznie obchodzić się z coraz dostępniejszą w drugiej połowie XIX wieku bronią. Jego członkowie promowali zdrową rywalizację, bezpieczeństwo, zasadę fair play, wpajając swoim zbiorowościom potrzebę patriotyzmu i kształtując tożsamość narodową. Za ich sprawą strzelectwo stało się jednym z ukochanych sportów Ameryki, elementem pew-nego stylu życia, manifestacją tradycyjpew-nego systemu przekonań. Początkowo NRA pro-mowała przywiązanie do broni i sportową rywalizację, organizując zawody strzeleckie i gromadząc członków w klubach łowieckich. W latach 30. XX wieku zademonstrowała swe wpływy polityczne, uczestnicząc w narodowej debacie dotyczącej kontroli posiada-nia broni palnej, jednak głosy członków NRA popierały racjonalne i zgodne z duchem konstytucji ograniczenia. Jeszcze w 1972 roku wpływowi reprezentanci organizacji ze-znawali przed Kongresem, popierając zakaz sprzedaży taniej broni ręcznej⁷⁴.

Gwałtowne zaostrzenie kursu politycznego datuje się na drugą połowę lat 70., od kiedy strategia rozwoju organizacji przekształciła sieć nieco staromodnych klubów strzeleckich w masowe narzędzie oddziaływania politycznego⁷⁵. W 1975 roku powołano Instytut na Rzecz Akcji Ustawodawczej (Institute for Legislative Action, ILA). Podczas narodowej konwencji w Cincinnati 1977 roku na czele stowarzyszenia stanęli Harlon Carter i Neal Knox wskutek manipulacji, która w annałach NRA zapisała się jako „re-wolta w Cincinnati”⁷⁶. Zwolennicy twardego kursu usunęli na drugi plan amerykańskich

73 The Bill of Rights…, s. 106.

74 S.D. Gold, Gun Control. Open for Debate, Marshall Cavendish, New York 2004, s. 65.

75 T. Skocpol, M.P. Fiorina, Civic Engagement in American Democracy, Brookings Institution Press, Washington D.C. 1999, s. 479.

76 S.D. Gold, Gun Control…, s. 65.

Broń jako kategoria symboliczna w historii i polityce Stanów Zjednoczonych 47

gentelmanów-tradycjonalistów, zasadniczo tym samym przekształcając oblicze NRA⁷⁷. Organizacja postawiła na masowe pozyskiwanie poparcia; od 1978 roku liczba człon-ków wzrosła ponad trzykrotnie⁷⁸. Zamiast promowania kwestii bezpieczeństwa użycia broni skoncentrowano się na popularyzowaniu ideologii utożsamiającej wszelkie prze-jawy jej kontroli z łamaniem praw wolnościowych Amerykanów.

National Rifl e Association, zaliczana do tzw. grup interesów jednego tematu (single issue organized lobby, SIOL), nie podejmuje całościowych analiz kondycji społecznej czy politycznej w Stanach Zjednoczonych, koncentrując się jedynie na problematyce dostępu i użycia broni, edukacji w tym zakresie, bezpiecznego korzystania z broni, rozwoju sportów strzeleckich itp. Obszarem zainteresowania NRA jest propagowanie przekonania, że „intencją twórców Konstytucji było zapewnienie obywatelom możliwo-ści posiadania takiej samej lub większej ilomożliwo-ści broni, niż znajduje się w posiadaniu sił rządowych”⁷⁹. Retoryczna potęga NRA polega na szerokim wykorzystaniu myśli Tho-masa Jeffersona, Jamesa Madisona, Johna Adamsa, ThoTho-masa Paine’a i podbudowywaniu swej argumentacji mozaiką cytatów z XVIII-wiecznych mędrców. „Konstytucja nigdy nie powinna tak być pomyślana [...], by móc zabraniać obywatelom Stanów Zjednoczo-nych posiadania własnej broni” – dowodzi Samuel Adams w akcie ratyfi kującym kon-stytucję USA z 1788 roku. „Żaden wolny człowiek nie powinien być pozbawiony prawa do użycia broni” – zwykł mawiać Thomas Jefferson⁸⁰. Strategia bazowania na świętoś-ciach amerykańskiej demokracji okazała się niezwykle skuteczna. Wieloletnie działania marketingowe sprawiły, że miliony Amerykanów hołdują przekonaniu o ścisłym związ-ku działalności NRA z koncepcją ustrojową Ojców Założycieli. W konsekwencji zatem, kto występuje przeciwko NRA, kwestionuje tym samym fi lozofi ę i wartości polityczne, na których ufundowano republikę amerykańską. Przewodzący stowarzyszeniu wciąż powtarzają Amerykanom „Ci od dawna martwi, biali faceci, którzy stworzyli Bill of Rights, wiedzieli co robią”⁸¹. Wysiłki NRA nie są wymierzone bezpośrednio w działania prowadzące do eskalowania przemocy i szerzenia sfery zagrożeń publicznych. Wręcz przeciwnie, ich celem jest utrzymanie prawa obywateli do samoobrony, a w przekona-niu konserwatywnego skrzydła społeczeństwa amerykańskiego nieodzownym warun-kiem realizacji tego prawa jest przyzwolenie na noszenie broni. Co więcej, prawo to jest pojmowane jako manifestacja przywiązania do wartości obywatelskich i idei „małego rządu”, podstawowej dla tradycji ustrojowej Stanów Zjednoczonych. Orzeczenie Sądu Najwyższego z 2008 roku, pozbawiające konstytucyjny zapis elementu kontrowersji, może zaowocować szerokim porozumieniem społecznym co do faktu, że trzymanie bro-ni z dala od przestępców, recydywistów, chorych umysłowo czy nastolatków bro-nie godzi w prawo ogółu obywateli do samoobrony, a stanowi część tego prawa. Zdecydowane rozstrzygnięcie kluczowego wątku narodowego sporu o anachroniczność zapisów II po-prawki otwiera więc nową perspektywę w debacie dotyczącej kontroli broni. W pewnym sensie takie rozstrzygnięcie podważa potrzebę istnienia NRA w jej dotychczasowej

for-77 Ibidem.

78 http://www.nraila.org/About/ (3.12.2009).

79 Ten Myths about Gun Control, NRA Institute for Legislative Action, 10.1994, s. 17.

80 M. Fita-Czuchnowska, Zabawy z bronią, „Wprost”, nr 23, 2006, http://www.wprost.pl/ar/91099/

Zabawy-z-bronia/?I=1226 (13.12.2009).

81 Ch. Fruehling Springwoot, Open Fire…, s. 111.

mule. Radykalność obrońców II poprawki nie ma uzasadnienia w rzeczywistości poli-tycznej, w której podstawy jej kwestionowania mogą zostać obalone przywołaniem roz-strzygnięcia z 2008 roku. Skoro w Stanach Zjednoczonych marginalne znaczenie mają grupy nawołujące do całkowitego zakazu posiadania broni, to, paradoksalnie, wyrok ten może stworzyć jakąś płaszczyznę porozumienia.

Jak na ironię, przyznanie, że indywidualne prawo posiadania broni wynika bezpośrednio z tre-ści II poprawki do amerykańskiej Konstytucji, może stać się niezbędnym elementem sku-tecznej jej kontroli. Trudności natury politycznej w tym zakresie wynikały z obaw licznych obywateli, którzy cenią sobie prawo posiadania broni, że jakiekolwiek środki zapobiegawcze oznaczają początek drogi prowadzącej do całkowitej prohibicji⁸².

Być może zatem otwarte przyznanie, że prawo do samoobrony i pewien model życia ważny dla milionów Amerykanów mają solidne zakorzenienie w Konstytucji, umożliwi osiągnięcie społecznego konsensusu. Na rzecz utrzymania prawnego status quo pracują nie tylko członkowie NRA, ale też cały szereg mniej lub bardziej radykalnych grup, jak:

The Non-for Profi t Second Amendment Fundation, Mother’s Arms, Citizens Committee for the Right to Keep and Bear Arms (CCRKBA), Second Amendments Sisters (SIS), Pink Pistols czy Black Mas with a Gun⁸³. Samo NRA jest olbrzymią, sprawnie działającą, ma-szyną, której skrzydło lobbingowe stanowi Instytut na rzecz Akcji Ustawodawczej. Nie-zwykła aktywność w zakresie marketingu politycznego, rozwijania nieformalnych relacji w kuluarach urzędów waszyngtońskich, pozyskiwania wsparcia fi nansowego sprawiły, że NRA zyskała wręcz mityczną pozycję w obszarze amerykańskiego lobbingu:

Lobbyści NRA byli aktywni i skuteczni w przedsionkach, gabinetach i szatniach Kongresu, zyskując pewność, że przywoływane przez nich fakty, dane, przesłania i interpretacje, trafi ają do odpowiednich osób. NRA nagradza swych przyjaciół, wspierając ich kampanie, a karze swych wrogów, wspierając ich przeciwników politycznych⁸⁴.

Strategia działania aktywistów NRA jest bezpardonowa i zdecydowana. Marketingo-we komunikaty donoszą o imponującym współczynniku wygranych pojedynków usta-wodawczych w Izbie Reprezentantów i Senacie – 237 z 275, w które Stowarzyszenie było zaangażowane w 2000 roku⁸⁵. Nie ukrywa też roli, jaką odegrało w promowaniu kandydatury George’a W. Busha na prezydenta i Dicka Chenneya na wiceprezydenta, aktywizując posiadaczy broni w kluczowych okręgach wyborczych w Arkansas, Ten-nessee, Zachodniej Wirginii oraz na Florydzie⁸⁶. Strategia walki politycznej zaostrza się wprost proporcjonalnie do intensyfi kacji publicznej debaty na ważne dla NRA tematy, a zdolność do błyskawicznej mobilizacji rzeszy 4 milionów członków przynosi spek-takularne efekty. Spektrum podejmowanych działań sięga od zasypywania instytucji czy mediów listami protestacyjnymi do otwartego wyrażania wrogości. W końcu lat 50.

członkowie organizacji wysłali lawinę korespondencji do George’a Gallupa, sondujące-go amerykańską opinię publiczną w kwestii zaostrzenia bezpieczeństwa, oskarżając sondujące-go

82 The Bill of Rights…, s. 86.

83 Ch. Fruehling Springwoot, Open Fire…, s. 112.

84 D.K. Davidson, Selling Sin: the Marketing of Socially Unacceptable Products, Greenwood Publishing Group, Westport, CT 2003, s. 207.

85 Broszura NRA–ILA.

86 Ibidem.

Broń jako kategoria symboliczna w historii i polityce Stanów Zjednoczonych 49

o rujnowanie „praworządnych posiadaczy broni i miłośników sportów strzeleckich”⁸⁷. Działając według hasła „znaj swojego przeciwnika”, witryna internetowa NRA prezen-tuje czytelnikom pełną listę organizacji i postaci życia publicznego opowiadających się za zaostrzeniem kontroli broni w Stanach Zjednoczonych. Rejestr obejmuje m.in. Am-bulatory Pediatric Association, American Academy of Child Psychiatry czy National Association of School Psychologists⁸⁸.

Ostra retoryka NRA wywołuje niejednokrotnie kontrowersje. Przyczyną rezygnacji George’a H.W. Busha seniora z członkostwa w 1995 roku był list NRA, w którym zwo-lenników zaostrzenia prawa federalnego w kwestii bezpieczeństwa korzystania z broni porównano do nazistowskich szturmówek⁸⁹. Podobne sformułowania i mroczne wizje nakreślane przez zwolenników nieograniczonego dostępu do broni postrzegają wszel-kie przejawy jej kontroli ze strony władz jako początek apokalipsy. Na przykład Aaron Zelman z organizacji Jews for the Preservation of Firearms Ownership w swej książce Death by Gun Control posługuje się w odniesieniu do tej debaty przywołaniem prawid-łowości historycznych. Przypomina, że bezpośrednio po wprowadzeniu prawa kontrolu-jącego posiadanie broni w Turcji (1911) przeprowadzono ludobójstwo bezbronnej lud-ności armeńskiej. Społeczność żydowską w nazistowskich Niemczech najpierw legalnie rozbrojono, aby potem przedsięwziąć przeciwko niej plan masowej eksterminacji. Lista podobnych przykładów, dotyczących Chin, Związku Radzieckiego, Gwatemali, Kam-bodży, Ruandy, ma wzmocnić wymowę głównego argumentu przeciwko ograniczeniom w posiadaniu broni – zmiana status quo zamieni Stany Zjednoczone w dekadencką, żąd-ną krwi swoich obywateli, anarchię⁹⁰.

National Rifl e Association jest jednym z głównych głosów w debacie o oddziaływaniu przemocy w amerykańskim społeczeństwie; tym, który neguje związek pomiędzy do-stępnością broni a rosnącymi statystykami przestępczymi. Nielogicznym jest, głosi NRA, oczekiwać, że przestępcy, którzy nie mają zamiaru podporządkowywać się prawom zaka-zującym gwałtów, morderstw, kradzieży i rozbojów, dobrowolnie przestrzegać będą pra-wa ograniczającego posiadanie broni. Taki pogląd od dawna jest obecny w amerykańskiej polityce. Prezydent Gerald Ford, cel dwóch niedoszłych zamachów, w debacie prezyden-ckiej z Jamesem Carterem w 1976 roku, twierdził: „Osoba, która zechce użyć broni w nie-legalnych celach, zdobędzie ją pomimo wymogu rejestracji czy wprowadzenia innych restrykcji. […] Nie powinno się w całym tym procesie karać praworządnego posiadacza broni⁹¹”. O sile ruchu świadczą nie tylko długie tradycje i determinacja w zapewnianiu, że broń jest jednym z symboli Ameryki, lecz także sprawność organizacyjna i poczucie moralnej racji. Jak ujął to stojący na czele NRA w 1992 roku Robert Corbin – „Mogą nas nazywać Imperium Zła. Mogą nas nienawidzić. Ale i tak wygramy”⁹².

87 S.E. Igo, The Averaged American: Surveys, Citizens, and the Making of a Mass Public, Harvard Uni-versity Press, Cambridge–London 2007, s. 174.

88 http://www.nraila.org/Issues/FactSheets/Read.aspx?id=15&issue=011 (13.12.2009).

89 P.F. Boller, Presidential Anecdotes, Oxford University Press US, New York 1996, s. 376.

90 A.S. Zelman, R.W. Stevens, Death by „Gun Control”: The Human Cost of Victim Disarmament, Mazel Freedom Press, Hartford 2001, s. 3.

91 S.D. Gold, Gun Control…, s. 67.

92 D. Morton, Gunning for the World, „Foreign Policy”, No. 152, 01–02.2006, http://www.foreign-policy.com/users/login.php?story_id=3329&URL=http://www.foreignpolicy.com/story/cms.php?story_

id=3329&page=5 (13.12.2009).