Niedziela dniem radości, odpoczynku i solidarności rodzinnej

Innymi elementami chrześcijańskiego przeżywania niedzieli są radość i odpoczynek od codziennej pracy. Przypomina o tym soborowa Konstytucja

o liturgii świętej, w której czytamy: „Niedziela jest zatem pierwotnym dniem

świątecznym, który należy tak przedstawić wiernym i wpajać w ich pobożność, aby stał się również dniem radości i odpoczynku od pracy” (KL 106).

O świętowaniu przez chrześcijan niedzieli w duchu radości wspominają już najstarsze przekazy patrystyczne, z których wynika, że była to przede wszystkim radość paschalna35. Znajduje to potwierdzenie w następujących słowach: „Przeżywamy niedzielę jako dzień radości z racji Tego, który zmartwychwstał”

31 H. J. Sobeczko, Elementy kultury świętowania niedzieli w Polsce, „Roczniki Liturgiczne” (odtąd RL) 1 (56)/2009, s. 426.

32 Por. J. Biedroń, Liturgia Kościoła Domowego, „Powołanie, Pismo Alumnów WSD Sandomierz” 5 (41)/2004, s. 45.

33 Por. J. Poręba, Liturgia „domowego Kościoła”, AK 127 (1996) z. 2 (525), s. 211.

34 Por. J. Wysocki, Rytuał rodzinny, dz. cyt., s. 442.

198

lub „Grzeszy, kto w dniu tym jest smutny”36. Również Jan Paweł II ukazuje niedzielę jako dzień radości, a jednocześnie jako dzień pomagający kształtowaniu w sobie postawy radości poprzez odnajdywanie jej prawdziwych cech i głębokich korzeni. Tej radości jednak nie można mylić z przelotnym doznaniem czy zaspokojeniem przyjemności, bowiem prawdziwa radość chrześcijańska jest o wiele trwalsza i przynosi głębokie ukojenie (por. DD 57). Każda niedziela powinna być dla chrześcijanina, a więc i dla członków domowego Kościoła, dniem radości nie tylko tej duchowej i wewnętrznej, ale również uzewnętrznionej i aktywizującej ludzkie ciało37. Chodzi o to, by radość pochodząca od Chrystusa, która wypływa ze spotkania z Nim w słowie Bożym i w Komunii świętej podczas niedzielnej Eucharystii, była przeżywana także poza nią, w wolnym czasie. Ważne jest też, by dzielić się nią w gronie rodziny, przyjaciół, znajomych, chorych i cierpiących38.

Oprócz radości wynikającej ze świętowania dnia Pańskiego, ważną rolę stanowi odpoczynek niedzielny, który powiązany jest z powstrzymaniem się od prac niekoniecznych. Poucza o tym Katechizm Kościoła Katolickiego: „W niedzielę oraz inne dni świąteczne wierni powinni powstrzymać się od wykonywania prac i zajęć, które przeszkadzają oddawaniu czci należnej Bogu, przeżywaniu radości właściwej dniowi Pańskiemu, pełnieniu uczynków miłosierdzia i koniecznemu odpoczynkowi duchowemu i fizycznemu” (KKK 2185). Niestety, wielu ludzi dobrowolnie decyduje się na pracę w niedzielę, co ma negatywny wpływ na ich życie. Wejście w taki rytm powoduje zmęczenie, pojawia się zniechęcenie do jakichkolwiek innych form świętowania dnia Pańskiego, a nawet do uczestnictwa we Mszy świętej39. Niekiedy problem stanowią również podejmowane przez młodzież studia zaoczne. Zajęcia prowadzone często w niedzielę od rana do wieczora, z krótką przerwą na posiłek, powodują, że studenci nie mają możliwości odpoczynku, a nawet niejednokrotnie uczestniczenia w Eucharystii40.

36 Cyt. za: Tamże.

37 J. Decyk, Misterium paschalne w obchodach roku liturgicznego, dz. cyt., s. 31-32.

38 Por. J. Gręźlikowski, Duchowość dnia Pańskiego i jego świętowanie, dz. cyt., s. 276.

39 Por. B. Wolański, Społeczny ruch świętowania niedzieli – idea i działalność, w: Świętowanie niedzieli

kluczem chrześcijańskiej tożsamości, red. B. Drożdż, Legnica 2013, s. 21.

199

Odpoczynek niedzielny według Jana Pawła II „pozwala sprowadzić do właściwych proporcji codzienne troski i zajęcia: rzeczy materialne, o które tak bardzo zabiegamy, ustępują miejsca wartościom duchowym; osoby, wśród których żyjemy, odzyskują prawdziwe oblicze, gdy się z nimi spotykamy i nawiązujemy spokojną rozmowę. Możemy także odkryć na nowo i zachwycić się głęboko pięknem przyrody (…)” (DD 67). Odpoczynek ten powinien obejmować całego człowieka, jego sferę cielesną i duchową, a więc powinien być duchowy i fizyczny. Każdy człowiek w sumieniu musi rozeznać, jaki rodzaj wypoczynku w danym momencie byłby dla niego bardziej konieczny, a tym samym milszy Bogu. Nie chodzi tu o bezczynność, ale czynne spędzenie wolnego czasu, które nie powinno jednak przerodzić się w zbytni aktywizm, powodujący zmęczenie innego rodzaju. Ważne, aby odpoczynek duchowy czy fizyczny nie oddalał człowieka od Chrystusa41.

Każda niedziela ma być także dla członków domowego Kościoła dniem odpoczynku, który jednak nie może być wypełniony nudą, pustka i bezczynnością, ale zagospodarowany różnymi ciekawymi zajęciami. Mogą to być odwiedziny bliskich i przyjaciół, wspólne wycieczki, spacery, zabawy, uprawianie sportu, a nawet czytanie ciekawych książek. Dzięki temu dzieci, spędzając wolny czas z rodzicami, uczą się wyrażania chrześcijańskiej radości i okazywania Bogu wdzięczności42. Można w ramach tego odpoczynku przeznaczyć pewien czas na rozwijanie osobistych zainteresowań. Może to być np. lektura dobrej książki religijnej, czytanie Pisma świętego lub czasopism katolickich oraz słuchanie muzyki religijnej albo poważnej. Oddawanie się tym zajęciom, które człowiek lubi, bez wątpienia pomaga odpocząć fizycznie i duchowo43. Niestety, często odpoczynek niedzielny w wielu rodzinach ma charakter bierny, spędzany w czterech ścianach własnego domu czy mieszkania, przed telewizorem lub w wirtualnym świecie komputera i internetu. Można zauważyć również zwyczaj rodzinnego odpoczynku w supermarketach połączonego z zakupami. W ten

41 Por. J. Gręźlikowski, Duchowość dnia Pańskiego i jego świętowanie, dz. cyt., s. 277.

42 Por. E. Osewska, J. Stala, W kierunku katechezy rodzinnej, dz. cyt., s. 234.

200

sposób gubi się we wspólnocie Kościoła domowego ważny czynnik religijnej formacji, jakim jest dobrze przeżyty dzień Pański44.

Niedziela posiada jeszcze jeden istotny element kształtujący jej charakter. Będąc dniem radość i odpoczynku, jest także dniem solidarności z bliźnimi, „w którym wierni mogą się poświęcić dziełom miłosierdzia, działalności charytatywnej i apostolstwu (DD 69). W polskiej kulturze świętowania dnia Pańskiego wymiar społeczno – charytatywny jest obecny. Taki charakter niedziela miała zawsze, ponieważ od samego początku działalność charytatywna wobec potrzebujących była praktykowana. Już w czasach apostolskich zgromadzenia niedzielne były okazją do wspomagania uboższych członków wspólnoty dobrami materialnymi (por. 1 Kor 16,2)45. Dlatego rodzina nie powinna zapomnieć w niedzielę o solidarności z bliźnimi, wyrażającej się poprzez spełnianie dobrych uczynków, takich jak: zaproszenie do domu na wspólny posiłek osoby potrzebującej lub samotnej, odwiedzenie chorych czy też sprawienie komuś radości poprzez jakiś gest miłości i dobra46. Ponadto można zdobyć żywność dla ubogiej rodziny oraz poświęcić kilka godzin praktykując jakąś konkretną formę wolontariatu i solidarności. Wszystko to może być sposobem realizowania w życiu miłości Chrystusa, zaczerpniętej przy stole eucharystycznym (DD 72). Konieczność wypełniania dobrych uczynków w niedzielę wynika z realizowania prawdy, że jesteśmy „nowym stworzeniem”, że należymy do Nowego Przymierza, które zawarł Chrystus w swojej Krwi, jako nasz reprezentant, z Bogiem Ojcem. A w tym Nowym Przymierzu fundamentalnym prawem jest przykazanie miłości Boga i bliźniego47.