Udział rodziny we Mszy świętej niedzielnej

W centrum obchodu niedzielnego jest udział w Eucharystii, która w sposób szczególny jest głoszeniem zbawczych – paschalnych wydarzeń Chrystusa20. Jan Paweł II w Novo millennio ineunte przypomina, „że udział w Eucharystii powinien naprawdę być dla każdego ochrzczonego sercem niedzieli. Jest to powinność, której nie można pominąć, a przeżywać ją należy nie tylko jako wypełnienie przepisanego obowiązku, ale jako niezbędny element prawdziwie świadomego i spójnego życia chrześcijańskiego”21. Zaś papież Benedykt XVI dodaje: „Uczestniczenie w niedzielnym zgromadzeniu liturgicznym wraz ze wszystkimi braćmi i siostrami, z którymi tworzy się jedno ciało w Chrystusie Jezusie, jest nakazem chrześcijańskiego sumienia i równocześnie ono to chrześcijańskie sumienie formuje” (SC 73).

Wierni powinni w niedzielę gromadzić się w kościele na Mszy świętej, ponieważ jest ona źródłem uświęcenia i zbawienia człowieka. Podczas Eucharystii

17 J. Stala, Rodzina wspólnotą i miejscem wzrastania w wierze przez liturgię domowego Kościoła, dz. cyt., s. 290.

18 Por. G. Pyźlak, Katecheza rodzinna i jej wpływ na przygotowanie do życia małżeńskiego i rodzinnego, dz. cyt., s. 422.

19 Por. J. Laskowski, Małżeństwo i rodzina w świetle nauki Soboru Watykańskiego II, dz. cyt., s. 268.

20 J. Decyk, Misterium paschalne w obchodach roku liturgicznego, w: Rytuał religijny w rodzinie, red. W. Piwowarski, W. Zdaniewicz, Warszawa – Poznań 1988, s. 32.

195

spotykamy się z Chrystusem w Jego słowie i w Komunii świętej. Poprzez to spotkanie pogłębia się ludzka wiara, ludzie uczą się modlitwy, skupienia, umiaru, poczucia karności, panowania nad wyobraźnią, łączności z braćmi i siostrami, a życie ludzkie zostaje właściwie ukierunkowane22. Oczywiście sama obecność fizyczna na Mszy świętej jest niewystarczająca i dlatego potrzeba czynnego uczestnictwa w niej poprzez przyjmowanie właściwych postaw ciała, wykonywanie gestów, odmawianie modlitw i włączenie się we wspólny śpiew, którym chwalimy Boga. Ponadto uczestnictwo w Eucharystii, która gromadzi ludzi we wspólnocie braci i sióstr, wymaga przezwyciężenia tego, co ludzi dzieli: niezgody, sporów i kłótni oraz otwarcia się na każdego człowieka, nawet na wroga i krzywdziciela23.

Spełnienie obowiązku niedzielnego uczestniczenia we Mszy świętej rozpoczyna się już w sobotni wieczór, kiedy celebruje się pierwsze nieszpory z niedzieli. Jest to forma pomocy dla ludzi przebywających w tym dniu poza miejscem zamieszkania, dla turystów i pielgrzymów oraz tych, którzy w niedzielę są zobowiązani do pracy24. Należy „jednak koniecznie pamiętać, – pisze Benedykt XVI – że niedziela sama w sobie zasługuje, by być uświęconą, by nie kończyło się na tym, że jest ona dniem, w którym ‹‹Bóg jest nieobecny››” (SC 73). Od tego obowiązku zwalniają wyjątkowe sytuacje życiowe, jak: choroba lub opieka nad osobą chorą czy małym dzieckiem, daleka droga do kościoła czy bardzo złe warunki atmosferyczne. Oczywiście inaczej odnoszą się one do mieszkańców wsi, a inaczej do mieszkających w mieście i dlatego w każdym z tych przypadków należy kierować się głosem sumienia25. Osoby chore lub w podeszłym wieku, które nie mogą pójść do kościoła w niedzielę powinny wysłuchać transmisji Mszy świętej przez radio lub telewizję. Pozwala ona duchowo łączyć się ze wspólnotą wiernych i dlatego tym osobom należy w rodzinie zapewnić taką możliwość przeżycia niedzielnej Eucharystii26.

22 Por. T. Sinka, Moja niedzielna Msza święta, Kraków 2001, s. 7.

23 Por. W. Głowa, Msza święta mój największy skarb, Lublin 2003, s. 13.

24 K. Matwiejuk, Niedziela – „mała Pascha”, dz. cyt., s. 219-220. Potwierdza to Kodeks Prawa

Kanonicznego, w którym czytamy: „Nakazowi uczestniczenia we Mszy świętej czyni zadość ten, kto bierze

w niej udział, gdziekolwiek jest odprawiana w obrządku katolickim, bądź w sam dzień świąteczny, bądź też wieczorem dnia poprzedzającego” (KPK kan 1248 §1).

25 Por. A. Gorzandt, Z Bogiem w rodzinie, Lublin 1989, s. 39-40.

196

Msza święta niedzielna stanowi również dla wspólnoty Kościoła domowego najważniejszy moment w świętowaniu tego dnia. Eucharystyczna Uczta powinna zgromadzić wszystkich członków rodziny: małżonków razem, dzieci z rodzicami. Uczestnictwo dzieci we Mszy świętej wraz z rodzicami i innymi członkami rodziny pomaga pielęgnować ducha chrześcijańskiego w rodzinach27. Posiada także charakter formacyjny i katechetyczny, a także jest świadectwem wiary dawanym przez rodziców. Dziecko, uczestnicząc z rodzicami w Eucharystii i widząc, jak się modlą, uświadamia sobie ważność i potrzebę bycia na niedzielnej Mszy świętej28. Jan Paweł II przypomina o tym, zaznaczając, iż „przede wszystkim sami rodzice mają wychowywać swoje dzieci do udziału we Mszy świętej niedzielnej, korzystając z pomocy katechetów, którzy winni zadbać o to, aby program formacji dzieci powierzonych ich opiece obejmował przygotowanie do uczestnictwa we Mszy świętej, oraz wyjaśnić im, jakie jest istotne uzasadnienie obowiązku niedzielnego” (DD 36). Dzięki temu udział w niedzielnej Eucharystii będzie traktowany przez młode pokolenie nie tylko jako obowiązek, ale w pełni zrozumiałe przeżywanie wspólnotowej celebracji, w duchu radości i wdzięczności Bogu za stworzenie świata i życie, za paschalną tajemnicę Chrystusa i zesłanie Ducha Świętego wraz z Jego darami oraz zapowiedź powtórnego przyjścia Zbawiciela w chwale na końcu czasów29.

Uczestnicząc w niedzielnej Eucharystii, rodzina uświęca swój czas i przestrzeń rodzinną oraz uczy się, że życie nie ogranicza się tylko i wyłącznie do zaspokajania ludzkich potrzeb, ale jest budowaniem wzajemnych relacji30. Poprawny, czynny i owocny udział we Mszy świętej uczy domowników, zwłaszcza dzieci, najważniejszych postaw życiowych: umiejętności wybaczania sobie krzywd i urazów (akt pokuty), wspólnej modlitwy, umiejętnego słuchania słowa Bożego

27 W. Nowak, Zarys liturgii Kościoła domowego, dz. cyt., s. 63. Jak zaznacza J. Miazek wiele rodzin nie zna zwyczaju wspólnego uczestnictwa w niedzielnej Eucharystii, gdyż „każdy z jej członków idzie na inną Msze świętą. Wcale nierzadkie są wypadki, zwłaszcza w dużych miastach, że udział w zgromadzeniu niedzielnym pociąga za sobą rozejście się nawet z najbliższą rodziną – dzieje się tak, gdy tylko jeden z członków rodziny jest wierzący”. J. Miazek Wychowawcza funkcja liturgii w życiu rodziny

chrześcijańskiej, „Communio” 2 (1982) nr 5 (11), s. 66.

28 Por. W. Osial, Katechetyczne zadania rodziców w świetle homilii Jana Pawła II…, dz. cyt., s. 55.

29 Por. S. Rzepa, Dbać o chrześcijański wypoczynek własnej rodziny w niedzielę, w: Jak świętować

niedzielę?, red. B. Drożdż, Legnica 2012, s. 20.

30 B. Wolański, Dbać o świąteczny charakter dnia Pańskiego – niedzieli, w: Jak świętować niedzielę?, red B. Drożdż, Legnica 2012, s. 11.

197

(liturgia słowa), ofiarności i czynniej miłości (procesja z darami), wdzięczności i ducha ofiary (modlitwa Eucharystyczna) oraz pełnego uczestnictwa przy stole Pańskim31. Eucharystia jako ofiara i sakrament miłości pogłębia miłość ku Bogu i ludziom, ucząc członków rodziny, jak powinna wyglądać prawdziwa miłość małżeńsko – rodzinna32.

Mając świadomość tak wielkiej roli niedzielnej Mszy świętej, rodzina winna przygotować się do niej poprzez zapoznanie się z tekstami biblijnymi przeznaczonymi na ten dzień. Najlepiej byłoby to uczynić w sobotę wieczorem w obecności wszystkich domowników. Postawą przygotowującą do uczestniczenia w Eucharystii jest także realizowanie w ciągu całego tygodnia czynnej miłości, która wyraża się we wzajemnej pomocy i w życzliwym dialogu rodziców z dziećmi33. Nie sposób zapomnieć również o przygotowaniu duchowym, które wyraża się w skorzystaniu ze spowiedzi świętej, jeśli został utracony stan łaski uświęcającej. Jest to o tyle ważne, ponieważ dzięki temu członkowie rodziny będą mogli w pełni uczestniczyć we Mszy świętej, przyjmując dar Komunii świętej34.