Objawy zagrożeń kontynuacji działalności

Zjawisko upadłości jednostek gospodarczych jest naturalnym regulatorem całego systemu wolnorynkowego. Zasoby wykorzystywane w sposób nieefektywny zmieniają właścicieli co prowadzi do ich efektywnego wykorzystania. Proces ten jest niezbędny do sprawnego funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej. Pomimo tych pozytywnych faktów dla gospodarki jako całości zjawisko upadłości jest bardzo negatywne dla szeroko pojętego kręgu kontrahentów upadłej jednostki gospodarczej. W każdym z państw dąży się zatem do wypracowania zasad postępowania z podmiotami, które stały się niewypłacalne. Zasady te powinny gwarantować jak najpełniejsze zabezpieczenie kontrahentów upadłej jednostki.

Upadłość jednostki gospodarczej można rozpatrywać na trzech płaszczyznach:186

 ekonomicznej, czyli sytuacji charakteryzującej trwałą utratę zdolności płatniczej i/lub niedobory majątkowe czyli zjawisko w którym zobowiązania jednostki są większe niż jej majątek,

 prawnej, wynikającej z decyzji sądu o ogłoszeniu upadłości jednostki (w szczególnej sytuacji dotyczy to również postępowania naprawczego),

 psychologicznej, która wiąże się ze świadomością konsekwencji upadłości dla dłużnika lub wierzyciela.

Z ekonomicznego punktu widzenia przyczyny upadłości jednostek gospodarczych podzielić można na:187

 mikroekonomiczne zwane także wewnętrznymi lub endogenicznymi, które tkwią w jednostce i pozostają pod wpływem jej kierownictwa,

186 A. Hołda, B. Micherda, op. cit., s. 84.

187 A. Hołda, „Zasada kontynuacji działalności i prognozowanie upadłości w polskich realiach gospodarczych”, op. cit., s. 54.

 makroekonomiczne zwane zewnętrznymi lub egzogenicznymi, które wynikają z zasad funkcjonowania jednostki w danej gospodarce i pozostają poza bezpośrednim wpływem jej kierownictwa.

Do najczęstszych przyczyn endogenicznych, zależnych od jednostki gospodarczej zaliczyć można:188

 oparcie zarządzania jednostką gospodarczą na wiedzy i doświadczeniu jednej osoby, co możliwe jest w małych, kilkuosobowych jednostkach, niebezpieczne staje się zaś w jednostkach działających na większą skalę w której jednej osobie trudno ogarnąć całość działalności,

 niewłaściwą strukturę kadry zarządzającej z nadmiernym udziałem osób z wykształceniem technicznym, bez przygotowania z zakresu zarządzania i ekonomii,

 brak lub niewłaściwe funkcjonowanie systemu informacji finansowo – księgowej, co powoduje, iż kierownictwo jednostki gospodarczej posiada niepełną lub zafałszowaną informację o aktualnej sytuacji jednostki, a w efekcie prowadzi do podejmowania niewłaściwych działań,

 oszustwa kierownictwa jednostki zwłaszcza z zakresu sprawozdawczości finansowej,

 nadmierne, niekontrolowane tempo wzrostu,

 prowadzenie działalności na zbyt dużą skalę, niedostosowaną do możliwości technicznych i finansowych jednostki,

 próby realizacji dużych projektów, które z różnych przyczyn nie dochodzą do skutku.

Czynniki egzogeniczne, które wpływają na zjawisko upadłości w gospodarce, pozostające poza bezpośrednim wpływem jednostki, można podzielić na trzy podstawowe kategorie:¹⁸⁹

1. przyczyny związane z sytuacją sektora gospodarki lub gałęzią przemysłu, w której funkcjonuje jednostka gospodarcza:

 silna konkurencja w branży,

 duża konkurencja ze strony importerów występująca na rynku zbytu danej jednostki,

188 Tamże, s.54-55.

189 R. Pałczyńska-Gościniak, „Ocena przedsiębiorstwa w aspekcie kontynuacji działania” Monitor Rachunkowości i Finansów, 2001, nr 3 (27).

 problemy w sprostaniu rosnącym wymaganiom rynkowym,

 silna koncentracja kapitału jednostek konkurencyjnych np. poprzez fuzje,

 nieustannie zmieniające się obszary konkurencyjności jednostek konkurujących,

2. przyczyny wynikające z ogólnej sytuacji w szeroko rozumianym otoczeniu jednostki gospodarczej:

 zmiany w systemie ekonomicznym lub politycznym państwa,

 recesja,

 inflacja,

 częste i niespodziewane zmiany prawa gospodarczego lub podatkowego,

 znaczące zmiany stóp procentowych, kursów walut, cen energii, paliw, itp.,

 zdarzenia losowe,

 konieczność wdrażania nowych metod działania oraz głębokiej restrukturyzacji w związku z otwarciem rynku na inwestycje zagraniczne oraz pojawienie się jednostek dysponujących kapitałem i nowoczesnymi metodami działania, 3. przyczyny wynikające z sytuacji globalnej:

 niekorzystna polityka handlowa państw ościennych bądź państw lub organizacji determinujących globalny handel,

 brak dostosowania norm produkcyjnych i usługowych do norm obowiązujących w innych krajach czy organizacjach gospodarczych,

 zmiany polityczne i gospodarcze w innych krajach.

Klasyczny cykl funkcjonowania jednostki gospodarczej obejmuje cztery zasadnicze etapy:¹⁹⁰

 wprowadzenie,

 wzrost,

 dojrzałość,

 schyłek.

Schyłek działalności gospodarczej jest procesem indywidualnym dla każdej jednostki gospodarczej. Na potrzeby niniejszego opracowania istotne jest uszczegółowienie fazy czwartej. Zdaniem A. Hołdy wyróżnić można cztery podstawowe fazy procesu pogarszania się sytuacji finansowej jednostki, a mianowicie:

190 A. Hołda, „Zasada kontynuacji działalności i prognozowanie upadłości w polskich realiach gospodarczych”, op. cit., s. 56.

 kryzys,

 zagrożenie bankructwem,

 upadłość,

 brak zdolności upadłościowej – permanentne bankructwo.

Podstawowe etapy cyklu życia jednostki gospodarczej z uszczegółowieniem fazy schyłkowej przedstawia schemat 2.3

W trakcie trwania pierwszego etapu fazy schyłkowej pojawiają się wyraźne sygnały świadczące o postępującym kryzysie w jednostce. Mogą one spowodować podjęcie działań restrukturyzacyjnych lub mogą zostać zbagatelizowane. W tym drugim przypadku dojdzie do pogłębienia nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostki gospodarczej, a także popełnianie błędów w podejmowanych działaniach. Brak działań restrukturyzacyjnych prowadzi zatem do załamania wzrostu jednostki gospodarczej i często gwałtownego przesilenia naruszającego istniejące stany równowagi.

Schemat 2.3 Zasadnicze etapy cyklu życia jednostki gospodarczej ze szczególnym uwzględnieniem

fazy schyłkowej

Źródło: A. Hołda, „Zasada kontynuacji działalności i prognozowanie upadłości w polskich realiach gospodarczych”, op. cit., s. 57.

Mia ra ro zwo ju jed n o st ki Czas W p ro wad ze n ie W zr o st Kr y zy s Z ag ro że nie ban kr uctwe m B rak zd oln oś ci up ad ło ścio wej (p er m an en tn e b an k ru ctwo ) Up ad ło ść Dojrzałość Bankructwo Schyłek

W fazie zagrożenia bankructwem pojawiają się realne przesłanki potwierdzające to zagrożenie, które najczęściej związane są z poziomem zadłużenia i wypłacalnością jednostki gospodarczej. Brak działań naprawczych prowadzi do ostrego zaostrzenia sytuacji kryzysowej.

Etap trzeci fazy schyłkowej to bankructwo jednostki gospodarczej, które oznacza brak możliwości obsługi zadłużenia jednostki co zazwyczaj prowadzi do upadłości.

Etap ostatni ma charakter fakultatywny i jest wynikiem zaniedbań kierownictwa dotyczących zgłoszenia i przeprowadzenia w określonym momencie i formie upadłości jednostki gospodarczej. Prowadzi to do utraty zdolności upadłościowej jednostki gospodarczej i wynika zwykle ze zbyt dużych kosztów przeprowadzenia upadłości w stosunku do majątku, którym dysponuje jednostka.

Proces restrukturyzacji działalności jednostki gospodarczej jest szczegółowo omawiany w literaturze przedmiotu.¹⁹¹ Podjęte działania restrukturyzacyjne mogą prowadzić do trwałego polepszenia sytuacji jednostki, czasowej poprawy sytuacji (pozwalającej przetrwać jedynie w krótkim okresie), bądź też działania te mogą nie przynieść pożądanych efektów co prowadzi do bankructwa jednostki gospodarczej.192

Obrazuje to schemat 2.4.

Pierwszej oceny zasadności kontynuacji działalności dokonuje zawsze kierownictwo jednostki gospodarczej przystępując do sporządzenia sprawozdania finansowego. Zgodnie, bowiem ze znowelizowaną ustawą o rachunkowości kierownictwo ma obowiązek zamieszczenia w informacji dodatkowej wszelkich informacji o występującej niepewności, co do możliwości kontynuowania działalności. W informacji dodatkowej zamieścić należy oprócz opisu tych niepewności także zakres podejmowanych lub planowanych przez jednostkę gospodarczą działań mających na celu ograniczenie tej niepewności. Drugim etapem tej kontroli jest analiza przeprowadzona przez biegłego rewidenta. Jeżeli działalność jednostki gospodarczej jest rentowna i nie istnieją problemy związane z płynnością finansową oraz inne okoliczności, które mogą zagrażać przyszłości jednostki to założenie, iż będzie ona kontynuowała działalność nie wymaga szczegółowej analizy.

191 Por.: R. Borowiecki, „Restrukturyzacja przedsiębiorstw – próba syntezy dociekań literaturowych i doświadczeń praktyki”, [w:] „Restrukturyzacja a proces rozwoju i kreowania wartości przedsiębiorstw”, pod red. R. Borowiecki, A. Jaki, AE w Krakowie, TNOiK, Warszawa-Kraków 2002; S. Slatter, D. Lovett, „Restrukturyzacja firmy. Zarządzanie przedsiębiorstwem w sytuacjach kryzysowych”, WIG-Press, Warszawa 2001.

192 Strategie zarządzania jednostką w upadłości wraz z analizą kosztów bankructwa zawiera opracowanie A. Hołda, „Zasada kontynuacji działalności i prognozowanie upadłości w polskich realiach gospodarczych”, op. cit., s. 59-67.

Schemat 2.4 Alternatywne scenariusze restrukturyzacji działalności jednostki gospodarczej

Źródło: A. Hołda, B. Micherda, op. cit., s. 86.

Założenie powyższe nie może oczywiście stać w sprzeczności ze stanem prawnym (np.: postawienie jednostki gospodarczej w stan upadłości lub likwidacji nie wywołanej prywatyzacją przedsiębiorstwa państwowego, wygaśnięcie umowy spółki, utrata zezwolenia lub koncesji) lub gdy rzeczywistość gospodarcza przeczy możliwości kontynuowania działalności (np.: prowadzenie działalności przynoszącej straty, utrata rynków zbytu, problemy z płynnością finansową, które mogą doprowadzić do konieczności zgłoszenia w najbliższej przyszłości wniosku o upadłość przez jednostkę gospodarczą bądź przez jej wierzycieli). Przyczyny zaprzestania działalności gospodarczej mogą mieć także charakter nie finansowy. Najczęstsze z nich to: zawarcie umowy spółki na czas określony, wyczerpanie złóż, których wydobyciem jednostka gospodarcza się zajmowała, wygaśnięcie licencji bądź niemożność dalszej współpracy ze sobą wspólników. Przystępując do sporządzenia sprawozdania finansowego i chcąc uzasadnić założenie kontynuacji działalności kierownictwo jednostki gospodarczej powinno rozpatrzyć czynniki określające bieżącą i przewidywaną rentowność prowadzonej działalności, ustalić harmonogram wpłat należności i regulowania zobowiązań i w razie

Mia ra ro zwo ju jed n o stk i Czas Brak zdolności upadłościowej

Upadłość B an k ru ctwo Rozpoczęcie działań restrukturyzacyjnych Uzdrowienie o charakterze trwałym Czasowe uzdrowienie (przetrwanie zapewnione w krótkim okresie)

nadwyżki zobowiązań wcześniej ustalić możliwości przesunięcia terminów płatności lub zapewnić zewnętrzne finansowanie.

Podobnie przyczyny te sformułowane zostały w Międzynarodowych Standardach Rewizji Finansowej. W standardzie 570¹⁹³ wskazano także przykłady zdarzeń lub uwarunkowań, które pojedynczo lub razem mogą budzić poważne wątpliwości, co do zdolności jednostki gospodarczej do kontynuowania działalności. Standard ten dzieli zagrożenia kontynuacji działalności na:

 finansowe – mające związek z niekorzystnym kształtowaniem się podstawowych wskaźników finansowych lub płynnością finansową,

 operacyjne – związane z wewnętrzną organizacyjną sytuacją jednostki oraz jej sytuacją zewnętrzną w zakresie dostępnych rynków zbytu i zaopatrzenia,

 pozostałe – mające związek ze zmianami prawa w kraju lub będące następstwem toczącego się postępowania przeciwko jednostce gospodarczej.

Do objawów finansowych należy zaliczyć:

 występowanie w istotnej wielkości zobowiązań netto i krótkoterminowych zobowiązań netto,

 zbliżający się termin wymagalności pożyczek terminowych, przy braku realistycznych perspektyw przedłużenia terminu lub możliwości ich spłaty, bądź nadmierne uzależnienie od pożyczek krótkoterminowych wykorzystywanych do finansowania aktywów długoterminowych,

 zdarzenia lub uwarunkowania wskazujące na wycofanie pomocy wierzycieli,

 ujemne przepływy środków pieniężnych wykazywane w sprawozdaniach finansowych za okresy przeszłe lub planowane,

 niekorzystne kształtowanie się kluczowych wskaźników finansowych,

 poważne straty operacyjne lub znacząca utrata wartości aktywów, które służą do uzyskiwania wpływów,

 opóźnione lub nieregularne wypłaty dywidend,

 niemożność terminowego regulowania zobowiązań,

 niemożność dotrzymania warunków umowy kredytowej,

 zmiana trybu rozliczeń z dostawcami z kredytu kupieckiego na natychmiastową płatność w momencie dostawy,

193

 niezdolność zapewnienia finansowania niezbędnych prac rozwojowych nad nowym produktem lub niezbędnych inwestycji.

Do objawów operacyjnych należy zaliczyć:

 zamiary kierownictwa w zakresie likwidacji jednostki gospodarczej lub zaniechania prowadzonej działalności,

 odejście kluczowego personelu kierowniczego i brak odpowiednich następców,

 utrata podstawowego rynku, umowy franchisingowej, licencji lub głównego dostawcy,

 trudności z siłą roboczą lub niedobór ważnych surowców,

 zagrożenia ze strony istotnych konkurentów.

Pozostałe objawy wskazujące na zagrożenie kontynuacji działalności to:

 nieprzestrzeganie wymogów dotyczących kapitałów lub innych wymogów ustawowych,

 toczące się przeciwko jednostce gospodarczej postępowanie sądowe lub administracyjne, które w przypadku niekorzystnego rozstrzygnięcia dla jednostki wiązałyby się z powstaniem zobowiązań, jakie prawdopodobnie nie mogłyby zostać zaspokojone,

 zmiany w prawie lub polityce rządu, które mogą mieć negatywny wpływ na jednostkę,

 brak ubezpieczenia lub niewystarczające ubezpieczenie od skutków katastrof. Występowanie powyższych okoliczności nie zawsze oznacza poważne problemy jednostki gospodarczej z kontynuacją działalności. Wpływ niektórych zdarzeń może zostać złagodzony przez inne czynniki. Przykładowo kłopoty z terminowym regulowaniem zobowiązań mogą zostać zniwelowane poprzez działania kierownictwa dążące do zapewnienia wpływów w przyszłości, np.: pozyskanie nowego źródła finansowania, sprzedaż niepotrzebnych aktywów, zmiana polityki kredytowania odbiorców.

Faktem jest, iż to kierownictwo jednostki gospodarczej dokonuje pierwszej oceny założenia kontynuacji działalności. Jednak to biegły rewident ma za zadanie ocenić zasadność tego założenia oraz wskazać istotne niepewności dotyczące zdolności kontynuacji działalności przez jednostkę gospodarczą do ujawnienia w sprawozdaniu finansowym. Trzeba mieć jednak świadomość, iż biegły rewident nie zawsze będzie w stanie przewidzieć przyszłe zdarzenia lub okoliczności, które mogą prowadzić do zaprzestania działalności przez jednostkę gospodarczą. Nie stanowi zatem gwarancji

zdolności jednostki gospodarczej do kontynuowania działalności fakt, iż biegły rewident nie wskazał niepewności dotyczących kontynuowania działalności przez badaną jednostkę gospodarczą.

Już na etapie planowania badania i poznawania jednostki gospodarczej biegły rewident powinien zwrócić szczególną uwagę na czynniki, uwarunkowania i występujące ryzyko gospodarcze, które mogą zagrażać zasadzie kontynuacji działalności. Czujność taka niezbędna jest także w trakcie właściwego badania. Stwierdzenie okoliczności mogących zagrażać kontynuacji działalności przez jednostkę gospodarczą powinno mieć także wpływ na szacunek ryzyka badania i jego składowych.

Biegły rewident podczas oceny zasadności kontynuowania działalności powinien posiadać więcej informacji niż kierownictwo dokonujące pierwszej oceny. Wynika to z kontekstu czasowego weryfikacji zasady kontynuacji działalności i zakresu dostępnych danych na dzień oceny z punktu widzenia kierownictwa jednostki gospodarczej i biegłego rewidenta, co obrazuje schemat 2.5.

Okres objęty oceną kierownictwa jednostki gospodarczej, który podlega weryfikacji przez biegłego rewidenta powinien wynosić co najmniej 12 miesięcy od dnia bilansowego. Biegły rewident powinien jednak sprawdzić czy kierownictwo jednostki gospodarczej posiada informację o zdarzeniach, uwarunkowaniach oraz powiązanym ryzyku gospodarczym, które dotyczą okresu przekraczającego czas objęty podstawową oceną, a które mogą zagrażać zdolności jednostki gospodarczej do kontynuowania działalności. Im bardziej w przyszłość wybiega ocena tym większy stopień niepewności jej realizacji. Dlatego też biegły rewident powinien rozważyć konieczność dalszych badań w celu weryfikacji tych okoliczności. Zgodnie z postanowieniami MSRF 570 nie ma on jednak takiego obowiązku.

Zdaniem autora niniejszego opracowania, pomimo braku obowiązku oceny zdarzeń wybiegających poza okres objęty podstawową oceną kierownictwa jednostki, każdorazowe stwierdzenie takich okoliczności powinno podlegać ocenie biegłego rewidenta. Powinien on także ocenić zasadność poinformowania innych odbiorców sprawozdania finansowego o stwierdzonych zdarzeniach zagrażających kontynuacji działalności jednostki gospodarczej w okresie przekraczającym 12 miesięcy.

Schemat 2.5 Kontekst czasowy weryfikacji zasady kontynuacji działalności i zakres dostępnych danych

po dniu bilansowym z punktu widzenia kierownika jednostki i biegłego rewidenta

Źródło: A. Hołda, „Zasada kontynuacji działalności i prognozowanie upadłości w polskich realiach gospodarczych”, op. cit., s. 29.

Jeżeli biegły rewident stwierdzi występowanie istotnych zagrożeń dla kontynuacji działalności jednostki gospodarczej to powinien on:¹⁹⁴

 zwrócić się z prośbą do kierownictwa jednostki o dokonanie oceny zdolności jednostki do kontynuacji działalności w przypadku braku takiej oceny,

 dokonać przeglądu planów kierownictwa jednostki gospodarczej dotyczących przyszłych działań opracowanych wraz z oceną ich wykonalności,

 w przypadku przygotowania przez jednostkę prognozy przepływów pieniężnych i uznaniu jej przez biegłego rewidenta za znaczący czynnik przy ocenie możliwości

194

Tamże, s. 103.

Rozpatrywany okres weryfikacji założenia o kontynuacji działalności – punkt widzenia kierownictwa

Dzień bilansowy Dzień sporządzenia sprawozdania finansowego

Rozpatrywany okres przez kierownictwo (np. 12 miesięcy od dnia bilansowego) Dostępne dane

po dniu bilansowym

Rozpatrywany okres weryfikacji założenia o kontynuacji działalności – punkt widzenia audytora

Dzień bilansowy Dzień sporządzenia sprawozdania finansowego Dzień wydania opinii audytora

Rozpatrywany okres przez kierownictwo (np. 12 miesięcy od dnia bilansowego) Dostępne dane

po dniu bilansowym

Okres wybiegający poza ocenę kierownictwa

kontynuacji działalności należy dokonać oceny wiarygodności danych ujętych w celu przygotowania prognozy oraz ustalić czy istnieją odpowiednie uzasadnienia dla przyjętych założeń będących podstawą prognozy,

 rozważyć czy po dniu dokonania oceny przez kierownictwo jednostki gospodarczej ujawnione zostały nowe fakty czy informacje,

 uzyskać od kierownictwa jednostki gospodarczej lub osób sprawujących nadzór pisemne oświadczenie dotyczące planów przyszłych działań wraz z oceną ich wykonalności.

Przykładami procedur badania, które może zastosować biegły rewident w przypadku stwierdzenia zagrożeń kontynuacji działalności mogą być następujące działania:195

 analiza i weryfikacja wraz z kierownictwem przepływów środków pieniężnych, planowanych zysków oraz innych powiązanych prognoz,

 analiza i omówienie najbardziej aktualnego sprawozdania finansowego jednostki gospodarczej (kwartalnego, półrocznego),

 przegląd warunków dotyczących skryptów dłużnych, umów kredytowych oraz ustalenie, czy nie naruszono określonych w nich warunków,

 przegląd protokołów ze zgromadzeń udziałowców (akcjonariuszy), posiedzeń organów nadzorczych i zarządzających jednostki gospodarczej w poszukiwaniu zapisów wskazujących na zdarzenia zagrażające kontynuacji działalności,

 uzyskanie informacji od prawnika jednostki gospodarczej o toczących się sporach prawnych i roszczeniach wraz z oceną racjonalności poglądu kierownictwa dotyczącego ich rozstrzygnięć oraz szacunków konsekwencji finansowych z nich wynikających,

 potwierdzenie istnienia mocy prawnej oraz możliwości wyegzekwowania ustaleń o uzyskaniu lub utrzymaniu pomocy finansowej zarówno od podmiotów powiązanych jak i stron trzecich wraz z oceną możliwości finansowych tych podmiotów do dostarczenia zagwarantowanej pomocy,

 prześledzenie zamierzeń jednostki gospodarczej w zakresie niezrealizowanych zamówień odbiorców,

 przegląd zdarzeń, które zaszły po zakończeniu okresu bilansowego w celu ustalenia tych które wpływają na zdolność jednostki gospodarczej do kontynuacji działalności,

195

 potwierdzenie istnienia, warunków i aktualności oferty kredytowej,

 pozyskanie i weryfikacja raportów dotyczących działań organów regulacyjnych,

 ustalenie stosowności potwierdzenia wszelkiego planowanego zbycia posiadanych aktywów.

Jako ciekawą i wartościową propozycję służącą ocenie możliwości kontynuacji działalności w warstwie prospektywnej uznać należy zakres procedur, które powinien zastosować biegły rewident przy analizie przepływów środków pieniężnych, a które stanowią znaczący czynnik przy rozpatrywaniu przyszłych skutków zdarzeń lub uwarunkowań. Są to:196

 ocena wiarygodności funkcjonującego w jednostce gospodarczej systemu informacyjnego, który dostarcza takich informacji,

 weryfikacja zasadności założeń przyjętych przy dokonywaniu takich prognoz,

 porównanie prognozowanych informacji finansowych dotyczących poprzednich okresów z danymi rzeczywistymi,

 porównanie prognozowanych informacji finansowych dotyczących bieżącego okresu z ich realnym wykonaniem do dnia badania.

Wykorzystanie prognozowanych informacji w ocenie zasadności założenia o kontynuacji działalności zalecane w MSRF 570 należy uznać za istotny przyczynek do tez prezentowanych w niniejszym opracowaniu. Wymagają one jednak upowszechnienia i rozszerzenia ich zakresu.

Jak istotne znaczenie posiada omawiane zagadnienie także w polskich przepisach wskazuje umieszczenie go w Normie nr 1 wykonywania zawodu biegłego rewidenta.¹⁹⁷ Zgodnie z punktem 48 tej normy przeprowadzając badanie jednostki gospodarczej, której kontynuacja działalności nie jest ustawowo zapewniona, biegły rewident ma obowiązek ocenić wiarygodność deklaracji kierownika jednostki, zawartej we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego, o zdolności kontynuowania przez jednostkę gospodarczą działalności w niezmniejszonym istotnie zakresie w dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej przynajmniej 12 miesięcy od dnia bilansowego. Jeżeli działalność jednostki gospodarczej jest rentowna i nie występują problemy z płynnością finansową to szczegółowa analiza deklaracji kierownika jednostki nie jest wymagana. Norma podaje przykłady zagrożeń kontynuacji działalności, do których należy zaliczyć:

196 Tamże, s. 103 i 111.

197

 znaczne trudności finansowe (brak płynności, wypowiedzenie umów kredytowych),

 znaczne straty za lata poprzednie i rok bieżący,

W dokumencie Wykorzystanie planów finansowych w badaniu sprawozdań finansowych (Stron 92-105)