Wstępna analiza sprawozdania finansowego i procedury analizy wskaźnikowej

Po przekształceniu sprawozdania finansowego w postać analityczną pierwszym etapem analizy jest analiza wstępna, która polega na ustaleniu wskaźników dynamiki i struktury kluczowych wielkości charakteryzujących badaną jednostkę. Analiza ta pozwala poznać badany podmiot i wskazać elementy wymagające uwzględnienia na dalszych etapach badania. Analiza struktury pozwala określić, jaką część zbiorczej wielkości finansowej stanowi badana pozycja sprawozdania finansowego, np.: jaką część sumy bilansowej stanowią należności krótkoterminowe. Analiza wstępna jest następnie punktem wyjścia do przeprowadzenie analizy przyczynowej opartej na analizie odchyleń.²²³

Analiza struktury może być realizowana zarówno w wersji ogólnej jak i szczegółowej. Przykładowo analizując aktywa bilansu w wersji ogólnej podstawą odniesienia stanowi suma aktywów. Analiza w wersji szczegółowej dotyczy określonej pozycji aktywów, np.: dla wielkości zbiorczej aktywów trwałych wielkościami szczegółowymi są: wartości niematerialne i prawne, rzeczowe aktywa trwałe, inwestycje długoterminowe i długoterminowe rozliczenia międzyokresowe. W tym przypadku bazą odniesienia są aktywa trwałe. To drugie podejście pozwala poddać analizie wybrane do badania pozycje szczegółowe sprawozdania finansowego i pozycje, które mają niewielką wartość w stosunku do wielkości zbiorczych.

Analiza wstępna dla rachunku zysków i strat polega na ustaleniu wskaźników dynamiki i struktury dla poszczególnych analizowanych okresów sprawozdawczych. W wersji ogólnej analizy struktury dla wielkości przychodów bazą odniesienia powinna być suma przychodów, dla wielkość kosztów – suma kosztów, zaś dla wielkości wynikowych – najczęściej przyjmuje się zysk brutto.

223 Szerzej na ten temat w: “Sprawozdania finansowe i ich analiza – analiza finansowa” pod redakcją B. Micherdy, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2005.

Warto wspomnieć w tym miejscu o wstępnej analizie rachunku przepływów pieniężnych, w którym strumienie przepływów pieniężnych grupuje się z jednej strony w ramach trzech działalności:

 operacyjnej,

 inwestycyjnej,

 finansowej,

z drugiej zaś możliwe są dwa kierunki tych strumieni:

 nadwyżka (+),

 niedobór (–).

Pozwala to zestawić przepływy dla celów interesującej, syntetycznej interpretacji w osiem przypadków podlegających ocenie224

, co prezentuje tabela 3.1.

Tabela 3.1 Rozpoznanie sytuacji finansowej jednostki gospodarczej na podstawie analizy strumieni

rachunku przepływów pieniężnych

Rodzaj strumieni Przypadki

1 2 3 4 5 6 7 8

Operacyjny + + + + - - - -

Inwestycyjny + - + - + - + -

Finansowy + - - + + + - -

Źródło: opracowanie własne na podstawie D.W. Olszewski, op. cit., s. 25

Ogólna interpretacja wyróżnionych przypadków przedstawia się następująco:

 przypadek 1 - wskazuje na dużą płynność finansową i przygotowywanie się do nowych przedsięwzięć lub przejęcia innej jednostki gospodarczej,

 przypadek 2 - wskazuje na wysoką rentowność i możliwość inwestowania oraz regulowanie zobowiązań wobec właścicieli lub wierzycieli,

 przypadek 3 - wskazuje na procesy restrukturyzacyjne,

 przypadek 4 - wskazuje na typową jednostkę gospodarczą rozwijającą się,

 przypadek 5 - wskazuje na przejściowe trudności finansowe jednostki gospodarczej,

 przypadek 6 - wskazuje na sytuację charakteryzującą młode „rozwijające się” jednostki gospodarcze,

224 Por. D. W. Olszewski, „Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstwa”, Centrum Edukacji i Rozwoju Biznesu, Warszawa 1992, s. 35.

 przypadek 7 - wskazuje na trudności finansowe jednostki gospodarczej oraz próby ich pokonania poprzez sprzedaż majątku trwałego,

 przypadek 8 - wskazuje na prawdopodobieństwo bankructwa jednostki gospodarczej. Analiza dynamiki pozwala zbadać zmiany poszczególnych wielkości w sprawozdaniu finansowym w czasie. Dynamikę można ustalać do bazy stałej, czyli wielkości z wybranego z przeszłości momentu (tzw. okresu bazowego) oraz do bazy zmiennej porównując wielkości za dwa kolejne okresy (bieżący i poprzedni). Podejście pierwsze wskazane jest dla dłuższych okresów czasu i w praktyce jest rzadko spotykane. Wskaźnik dynamiki wyższy od 100% oznacza, iż dana wielkość z okresu na okres rośnie, wskaźnik mniejszy od 100% oznacza jej spadek.

Praktyczne stosowanie analizy dynamiki nie jest zadaniem łatwym i dotyczy następujących obszarów:225

 przekazania właściwej informacji o zastosowanej metodzie ustalenia wskaźnika,

 sprzeczności interpretacyjnych w przypadku występowania wahań badanej wielkości, np.: układ trójkąta lub złamanego dyszla,

 konieczności merytorycznej oceny otrzymanych wyników, np.: wysoki wskaźnik dynamiki będącym pochodną niskiej bazy odniesienia,

 asymetrii przy wzroście i spadku badanej wielkości wyrażonej w procencie lub ułamku, który wynika z właściwości rachunku procentów,

 prawidłowego ujęcia i interpretacji wielkości ujemnych i zerowych.

Przykładowo przy analizie dynamiki powstać może problem analizy wielkości o różnych znakach (jedna z wielkości jest dodatnia, a druga ujemna). Rozwiązaniem problemu może być zastosowanie następującej formuły: należy odnieść różnicę pomiędzy badanymi zmiennymi (bieżący minus poprzedni) do wartości bezwzględnej okresu bazowego. Pozwala to prawidłowo wskazać zmianę badanych wielkości zarówno co do kierunku jak i siły tej zmiany. Jeżeli w którymkolwiek okresie choć jedna z badanych zmiennych wynosi zero, wówczas wskaźnik dynamiki również będzie wskazywał wartość zero, zaś interpretacji należy dokonywać w oparciu o zmianę badanych wielkości.

Jednym z obowiązkowych punktów każdego przeglądy analitycznego jest zastosowanie analizy wskaźnikowej. Wydaje się, że celowe byłoby skonstruowanie wymagań, w zakresie analizy finansowej w normach wykonywania zawodu biegłego

225 Podsumowanie występujących problemów praktycznych w zastosowaniu analizy dynamiki wraz w propozycjami rozwiązania przedstawił: D. Wędzki, „Analiza wstępna sprawozdań finansowych – nie taka prosta”, Rachunkowość nr 4, Warszawa 2003.

rewidenta dotyczących wykorzystania analizy wskaźnikowej, ograniczonych do zarysowania jedynie warunków modelowych, bez rozstrzygnięć szczegółowych. Wystarczyłoby zalecenie wykorzystania dalszych procedur analizy finansowej, zarówno w podejściu retrospektywnym, jak i prospektywnym. Ogólne zalecenie wykorzystania dalszych procedur analitycznych pozwala biegłemu rewidentowi (ekspertowi) bądź podmiotowi badającemu, na stosowny do konkretnej sytuacji dobór szczegółowych miar analitycznych.

Przy ustalaniu wskaźników finansowych niezbędne jest stosowanie następujących zasad:²²⁶

 celowości – wskaźniki ustalać należy z myślą o pomiarze określonego, istotnego obszaru działalności gospodarczej,

 odpowiedniość – polega na powiązaniu ze sobą tylko takich wielkości, które pozostają w logicznym związku, umożliwiającym ich prawidłową interpretację,

 współmierności – która polega na odpowiednim sposobie wyrażenia powiązanych ze sobą wielkości; jest to szczególnie ważne przy zestawianiu wielkości strumieniowych z wielkościami statycznymi,

 porównywalności – zarówno w czasie danych dotyczących badanej jednostki jak i w przestrzeni z innymi jednostkami.

Modelowe podejście do oceny jednostek gospodarczych, a tym samym analizy finansowej, powinno mieć swój wyraz w działaniach analitycznych w ramach badania sprawozdania finansowego. Uwzględniając cele badania sprawozdania finansowego wydaje się, że istotne jest powiązanie następujących grup wskaźników finansowych:

 zyskowności,227

 wykorzystania majątku,

 wykorzystania kapitałów,

 płynności (w tym wskaźniki cash flow),

 rynku kapitałowego.

Wskazane grupy wskaźników finansowych tworzą model, którego konstrukcję uzasadniają cel i struktura rachunkowości. Ilustracją tego modelu jest schemat 3.1.

226 W. Skoczylas, „Zakres i sposób ustalania wskaźników stosowanych do analizy finansowej przedsiębiorstw”, Rachunkowość audytor nr 1/2, Warszawa 2004.

227 Ciekawe spojrzenie na współczesną analizę rentowności zawiera opracowanie: B. Micherda, „Jaka powinna być współczesna analiza rentowności (artykuł dyskusyjny)”, Rachunkowość nr 11, Warszawa 2008.

Schemat 3.1 Model analizy wskaźnikowej przydatny w badaniu sprawozdania finansowego

Źródło: B. Micherda, Ł. Górka, Wskaźniki analizy finansowej w świetle regulacji zawodowych badania sprawozdań finansowych, Zeszyty Naukowe UEK Kraków nr 750, Kraków 2007, s. 14.

Proponowane rozwiązanie modelowe spełnia warunki przydatności w metodyce badania sprawozdania finansowego. Wykorzystane w nim wskaźniki zyskowności, wskaźniki płynności wraz ze wskaźnikami cash flow oraz wskaźniki rynku kapitałowego, wskazują na osiągane cele przez badaną jednostkę gospodarczą. Są nimi odpowiednio:

 wygospodarowanie zysków,

 utrzymywanie płynności finansowej, oraz

 maksymalizacja wartości rynkowej jednostki gospodarczej.

Rozpatrywane zaś zgodnie z właściwym dla rachunkowości podejściem bilansowym wskaźniki wykorzystania majątku i kapitałów charakteryzują efektywność gospodarowania stojącymi do dyspozycji zasobami, niezbędnymi do realizacji tych celów.

WSKAŹNIKI ZYSKOWNOŚCI WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ WSKAŹNIKI RYNKU KAPITAŁOWEGO WSKAŹNIKI WYKORZYSTANIA KAPITAŁU WSKAŹNIKI WYKORZYSTANIA MAJĄTKU WSKAŹNIKI CASH FLOW

Minimalny²²⁸, a mimo to reprezentatywny, wykaz wskaźników finansowych w ramach wskazanych rozwiązań modelowych można by zatem sprowadzić do następujących grup:²²⁹

A. Wskaźniki rentowności:

 rentowność sprzedaży (zysk / sprzedaż),

 rentowność aktywów (zysk / aktywa),

 rentowność kapitałów własnych (zysk / kapitał własny).

W warunkach gospodarki rynkowej do oceny sytuacji ekonomicznej jednostki gospodarczej miarodajne są: zysk netto oraz sprzedaż wyrażona przychodami ze sprzedaży netto.

B. Wskaźniki wykorzystania aktywów:

 rotacja aktywów, a także poszczególnych istotnych grup aktywów.

Rotacja aktywów może być wyrażona zarówno za pomocą dni obrotu (aktywa [stan przeciętny] x 365 / sprzedaż) jak i szybkość obrotu (sprzedaż / aktywa [stan przeciętny]). W uzasadnionych specyfiką procesu gospodarczego przypadkach, np. dominującej roli pracy ludzkiej, możliwa jest odpowiednia modyfikacja tej ostatniej relacji (sprzedaż / wynagrodzenia [zatrudnienie]).

C. Wskaźniki wykorzystania kapitałów:

 struktura kapitałów, głównie (zobowiązania / kapitały),

 pokrycie odsetek zyskiem (zysk + odsetki / odsetki). D. Wskaźniki płynności:

 podstawowy (aktywa obrotowe / zobowiązania bieżące),

 zaostrzony ((aktywa obrotowe – zapasy) / zobowiązania bieżące), bądź też bardziej zróżnicowane stopnie płynności.

Uzupełniane są one wskaźnikami rotacji (głównie należności i zobowiązań) lub analizą kapitału obrotowego (kapitał stały [kapitał własny + zobowiązania długoterminowe] - aktywa trwałe netto).

Dynamiczna ocena płynności finansowej opiera się natomiast na rachunku przepływów pieniężnych (cash flow), w którym wyróżnia się wskaźniki:

228 Analiza wskaźnikowa posiada bogaty dorobek teoretyczny i praktyczny, por. T. Waśniewski, W. Skoczylas, Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie, op.cit., r. V).

229 B. Micherda, Ł. Górka, Wskaźniki analizy finansowej w świetle regulacji zawodowych badania sprawozdań finansowych, Zeszyty Naukowe UEK Kraków nr , Kraków 2007, s. 13-15.

 wystarczalności pieniężnej (odpowiednie relacje środków pieniężnych z działalności operacyjnej do niezbędnych potrzeb w zakresie inwestycji w aktywa trwałe, spłaty zobowiązań i wypłaty dywidend),

 wydajności pieniężnej (odpowiednie relacje środków pieniężnych z działalności operacyjnej do wartości sprzedaży, zysku z działalności operacyjnej bądź zaangażowanego kapitału).

Grupy tych wskaźników uzupełnić można wskaźnikami:

 struktury przepływów pieniężnych (odpowiednio udział zysku netto, amortyzacji oraz zwolnionych środków własnych do środków pieniężnych z działalności operacyjnej). E. Wskaźniki rynku kapitałowego:

 zysk na jedną akcję (zysk netto / liczba akcji),

 cena do zysku na jedną akcję (cena rynkowa akcji / zysk na jedną akcję),

 stopa dywidendy (dywidenda na jedną akcję / cena rynkowa akcji),

 stopa wypłat dywidendy (dywidenda na jedną akcję / zysk na jedną akcję).

Wskaźniki te dotyczą głównie spółek notowanych na giełdzie. Mogą one być jednak szerzej wykorzystywane w dążeniu do zobiektywizowania szacunków wyceny zasobów.

Ocenę obowiązujących w przeszłości rozwiązań w zakresie przeglądu analitycznego oraz analizy sytuacji jednostki gospodarczej spotkać można w pracach dotyczących problematyki analizy finansowej w badaniu sprawozdania finansowego.²³⁰ Ich zestawienie i analizę w kontekście powyższego modelu przedstawia tabela 3.2 i 3.3.

Tabela 3.2 Modelowa systematyka wskaźników finansowych zalecanych przez tymczasową normę

wykonywania zawodu biegłego rewidenta (przegląd analityczny)

Wskaźnik Formuła wskaźnika Model

I. Efektywność działalności

1. RS wynik operacyjny / przychód ze sprzedaży WZ

2. Sz wynik operacyjny / aktywa czynne* WZ

3. Ozi aktywa czynne / wynik operacyjny WZ

4. Soac przychód ze sprzedaży / aktywa czynne WWM

5. Son należności x 365 / przychód ze sprzedaży WWM

6. Soz zobowiązania x 365 / techniczny koszt wytworzenia sprzedanych produktów + wartość zakupu sprzedanych towarów

WWM

230 Por.: B. Micherda, Wykorzystanie analizy wskaźnikowej w badaniu sprawozdania finansowego, "Rachunkowość" 1994, nr 4; B. Micherda, Analityczna funkcja rachunkowości, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków 2001, r. V.

7. Soza zapasy x 365 / techniczny koszt wytworzenia sprzedanych produktów + wartość zakupu sprzedanych towarów

WWM

8. Wolt inwestycje w majątek trwały / umorzenia WWM

II. Finansowanie

9. SD zobowiązania / pasywa WWK

10. Smtkw kapitały własne / majątek trwały WWK

11. Tsf kapitały stałe** / pasywa WWK

12. Wus majątek trwały / aktywa WWM

13. Smo zobowiązania bieżące / majątek obrotowy WP

14. Wzp środki pieniężne / zobowiązania bieżące WP

15. P I aktywa bieżące / zobowiązania bieżące WP

16. P II aktywa bieżące - zapasy / zobowiązania bieżące WP

17. P III aktywa bieżące - zapasy – należności / zobowiązania bieżące WP

18. Abn aktywa bieżące - zobowiązania bieżące WP

III. Rentowność kapitałów

19. Sks kapitały własne / zobowiązania długoterminowe WWK

20. Ork wynik gospodarczy + koszty finansowe*** / kapitały stałe WWK

21. Pkf koszty finansowe / zobowiązania długoterminowe i kredyty bankowe - środki pieniężne

WWK

22. Rkw wynik operacyjny + dochody z lokat finansowych / kapitały własne WZ

* - majątek trwały i obrotowy - zobowiązania bieżące, ** - kapitały własne + zobowiązania długoterminowe,

*** - nadwyżka kosztów operacji finansowych nad przychodami finansowymi. Źródło: B. Micherda, "Analityczna funkcja rachunkowości", op. cit., s. 134-135.

Tabela 3.3 Modelowa systematyka wskaźników finansowych zalecanych przez normę wykonywania

zawodu biegłego rewidenta (analiza sytuacji jednostki)

Wskaźnik Formuła wskaźnika Model

1. Sb Suma bilansowa

2. Wfn wynik finansowy netto WZ

3. Rm wynik finansowy netto / suma aktywów WZ

4. Rkw wynik finansowy netto / kapitał własny WZ

5. Rns wynik finansowy netto / przychody ze sprzedaży produktów i towarów WZ 6. Rbs Wynik ze sprzedaży produktów i towarów / przychody netto ze sprzedaży produktów i

towarów

WZ

7. P I majątek obrotowy ogółem / zobowiązania krótkoterminowe WP

8. P II majątek obrotowy ogółem - zapasy / zobowiązania krótkoterminowe WP 9. P III papiery wartościowe przeznaczone do obrotu + środki pieniężne / zobowiązania

krótkoterminowe

10. Son należności z tytułu dostaw i usług x 365 / przychód netto ze sprzedaży produktów i towarów

WWM

11. Soz zobowiązania z tytułu dostaw i usług x 365 / wartość sprzedanych towarów i materiałów + koszt wytworzenia sprzedanych produktów

WWK

12. Soza zapasy x 365 / wartość sprzedanych towarów i materiałów + koszt wytworzenia sprzedanych produktów

WWM

13. Pmtkw kapitał własny + rezerwy / majątek trwały WWK

14. Tsf kapitał własny + rezerwy + zobowiązania długoterminowe / suma pasywów WWK

15. Wrk Zestaw wskaźników (dla spółek akcyjnych) WRK

Źródło: B. Micherda, "Analityczna funkcja rachunkowości", op. cit., s. 135.

Zgodnie z zapisem Normy nr 1 wykonywania zawodu biegłego zalecane jest aby biegły rewident przeprowadzając badanie korzystał ze wskazówek wydanych przez Komisję ds. Standardów Rewizji Finansowej KIBR, które jednak – w odróżnieniu od norm – stanowią jedynie nie wiążące zalecenia.231

Aktualnie wydano takie wskazówki, gdzie zalecenia w zakresie analizy finansowej przybrały postać proponowanych wskaźników finansowych. Wydaje się zatem celowe przybliżenie tej obecnie obowiązującej propozycji z odpowiednią jej analizą porównawczą z przyjętym w opracowaniu podejściem modelowym. Obrazuje to tabela 3.4.

Tabela 3.4 Przykładowy wykaz węzłowych wskaźników charakteryzujących działalność i sytuację

jednostki innej aniżeli jednostka sektora finansowego zalecanych we wskazówkach w sprawie sporządzania raportu z badania sprawozdania finansowego

Wskaźnik Nazwa wskaźnika Formuła wskaźnika

Model

1. Sb Suma bilansowa

2. Pn Przychód netto ze sprzedaży produktów oraz towarów i materiałów 3.Wfn Wynik finansowy netto

4. Rm Rentowność majątku (ROA) wynik finansowy netto x 100 / średnioroczny stan aktywów

WZ

5. Rkw Rentowność kapitału

(funduszu) własnego (ROE) ^{wynik finansowy netto x 100 / średnioroczny stan} kapitału (funduszu) własnego WZ

6. Zns Zyskowność netto sprzedaży wynik finansowy netto x 100 / przychody netto ze sprzedaży produktów oraz towarów i materiałów

WZ

7. Zbs Zyskowność brutto sprzedaży wynik brutto ze sprzedaży produktów oraz towarów i materiałów x 100 / przychody netto ze sprzedaży produktów oraz towarów i materiałów

WZ

8. PI Płynność – wskaźnik płynności I

aktywa obrotowe ogółem* / zobowiązania krótkoterminowe

WP

9. PII Płynność – wskaźnik płynności II

(aktywa obrotowe ogółem* – zapasy) / zobowiązania krótkoterminowe*

WP

10. PIII Płynność – wskaźnik płynności III

inwestycje krótkoterminowe / zobowiązania krótkoterminowe*

WP

231

11. Son Szybkość obrotu należnościami w dniach**

średnioroczny stan ogółu należności z tytułu dostaw i usług x 365 / przychód netto ze sprzedaży produktów oraz towarów i materiałów

WWM

12. Soz Stopień spłaty zobowiązań w dniach**

średnioroczny stan ogółu zobowiązań z tytułu dostaw i usług x 365 / (wartość sprzedanych towarów i materiałów + koszt wytworzenia sprzedanych produktów)

WWK

13. Soza Szybkość obrotu zapasów w dniach

średnioroczny stan zapasów x 365 / (wartość sprzedanych towarów i materiałów + koszt wytworzenia sprzedanych produktów)

WWM

14. Pmtkw Pokrycie aktywów trwałych kapitałem własnym i rezerwami długoterminowymi

(kapitał (fundusz) własny + rezerwy długoterminowe) / aktywa trwałe

WWK

15. Tsf Trwałość struktury finansowania

(kapitał (fundusz) własny + rezerwy długoterminowe + zobowiązania długoterminowe***) / suma aktywów

WWK

16. Wrk Zestaw wskaźników (dla spółek akcyjnych)

16a. Z/a Zysk na 1 akcję zysk netto / liczba wyemitowanych akcji WRK

16b. C/z Relacja ceny rynkowej 1 akcji do przypadającego na nią zysku (dotyczy spółek notowanych na giełdzie)

cena rynkowa 1 akcji / zysk netto na 1 akcję WRK

16c. D/a Dywidenda na 1 akcję zysk netto przeznaczony na dywidendy / liczba wyemitowanych akcji

WRK

16d. Kw/a Wartość księgowa spółki na 1

akcję ^{kapitał własny / liczba wyemitowanych akcji}

WRK

*bez „z tytułu dostaw i usług powyżej 12 miesięcy”

** uwzględnienia może wymagać okoliczność, że wielkości wykazywane w liczniku obejmują VAT, natomiast w mianowniku - nie

***łącznie z zobowiązaniami z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności powyżej 12 miesięcy Źródło: Biuletyn nr 57, Krajowa Izba Biegłych Rewidentów, Warszawa 2003.

Analizując zgłoszoną propozycję w porównaniu do poprzedzającego ją bezpośrednio wykazu wskaźników finansowych zalecanych przy badaniu sprawozdania finansowego dostrzec można zasadniczą zbieżność tych koncepcji. Różnice sprowadzają się bowiem do:

 dodania wskaźnika w postaci wielkości absolutnej charakteryzującego rezultaty jednostki gospodarczej, tj. przychodu netto,

 aktualizacji terminologii kategorii objętych treścią wskaźników z uwzględnieniem znowelizowanej Ustawy o rachunkowości, a także ich doprecyzowanie w zakresie sposobu uwzględniania problematyki podatku VAT i przyjęcia wartości średniorocznych232

dla wielkości z bilansu,

 odniesienia miar rentowności do światowych określeń (ROA i ROE),

 przyjęcia alternatywnej miary rotacji dla oceny zobowiązań (wskaźnik rotacji w dniach zastąpiono wskaźnikiem obrotowości),

232

Problem polega jednak na pozyskaniu danych ze sprawozdania finansowego. Podczas badania najczęściej dysponujemy danymi na początek i koniec okresu, zaś lepszym rozwiązaniem byłyby skorzystanie ze średnich miesięcznych lub dziennych stanów poszczególnych aktywów lub pasywów. W praktyce widać duże rozbieżności w zasadach ustalania stanów średniorocznych wśród poszczególnych biegłych rewidentów, co zaburza możliwość porównywania wskaźników.

 zaproponowania podstawowych wskaźników rynku kapitałowego.

W tej sytuacji propozycja „wskazówek” może być łatwo zlokalizowana w grupy wskaźników zaproponowanego modelu. Należy stwierdzić, że wszystkie wyróżnione, z wyjątkiem jak poprzednio wskaźników cash flow, mają swój wyraz w tej propozycji. Nie ma zatem sprzeczności z systematyką modelową wskaźników finansowych proponowanych w dorobku współczesnej analizy finansowej. Pozwala to na wykorzystanie przez biegłego rewidenta w badaniu sprawozdania finansowego dalszych procedur tej analizy.

Przedstawiona w opracowaniu koncepcja zalecanych w badaniu sprawozdania finansowego wskaźników finansowych odnosi się do „typowych” jednostek gospodarczych. Należy jednak zauważyć, że „Wskazówki w sprawie sporządzania raportu z badania sprawozdania finansowego” zawierają również zalecany zestaw węzłowych wskaźników dla podmiotów specyficznych. Przejawia się to w opracowaniu „wskazówek” w tym zakresie dla:²³³

 banków,

 zakładów ubezpieczeń,

 funduszów emerytalnych i inwestycyjnych.

Rozwiązanie to uwzględnia zatem specyfikę tych jednostek gospodarczych i taki też charakter mają miary analityczne będące treścią tych propozycji. Należy dodać, że w tym przypadku znaczenie tych miar ma szersze zastosowanie z racji tego, że na te jednostki gospodarcze nałożono obowiązek obligatoryjnego badania.

Jako bardzo cenną inicjatywę Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce należy ocenić powołanie Komisji ds. Analizy Finansowej, która opracowała i wydała sektorowe wskaźniki finansowe dla lat 2002-2007.²³⁴ Opracowanie to znacząco przyczynia się do lepszej oceny jednostek gospodarczych, których wskaźniki finansowe porównywać można ze średnią w danej branży (jest to tzw. grupa rówieśnicza).235

Ostatnio

233 Załącznik nr 2,3 i 4 do „Wskazówek w sprawie sporządzania raportu z badania sprawozdania finansowego”, Biuletyn nr 57 KIBR, op. cit., s. 73-81.

234T. Dudycz, M. Hamrol, W. Skoczylas, A. Niemiec, „Finansowe wskaźniki sektorowe – pomoc przy analizie finansowej i ocenie zdolności przedsiębiorstwa do kontynuacji działalności”, Rachunkowość nr 3, Warszawa 2005, T. Dudycz, W. Skoczylas, „Wskaźniki sektorowe w roku 2004”, Rachunkowość nr 5, Warszawa 2006, T. Dudycz, W. Skoczylas, „Wskaźniki sektorowe w roku 2005”, Rachunkowość nr 7, Warszawa 2007, T. Dudycz, W. Skoczylas, „Wskaźniki sektorowe za roku 2006”, Rachunkowość nr 5, Warszawa 2008, T. Dudycz, W. Skoczylas, „Wskaźniki sektorowe za roku 2007”, Rachunkowość nr 6, Warszawa 2009.

235 S.A. Ross, R.W. Westerfield, D.B. Jordan, „Fundamentals of Corporate Finance”, Irwin McGraw-Hill, Boston-New York 1998, s. 50 i następne.

opublikowane wskaźniki dla 2007 roku objęły 33.039 jednostek z 57 sektorów. Opracowanie zawiera następujące wskaźniki:

 wskaźnik rentowności operacyjnej aktywów,

 wskaźnik rentowności kapitału własnego,

 wskaźnik rentowności netto,

 wskaźnik rentowności sprzedaży,

 wskaźnik rentowności ekonomicznej sprzedaży,

 wskaźnik płynności finansowej I stopnia,

 wskaźnik płynności finansowej II stopnia,

 wskaźnik płynności finansowej III stopnia,

 okresu spływu należności,

 okres spłaty zobowiązań,

 szybkość obrotu zapasów,

 wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym i rezerwami długoterminowymi,

 trwałość struktury finansowania.

Opracowanie zawiera następujące dane: średnia arytmetyczna, odchylenie standardowe, mediana, wartość maksymalna, wartość minimalna, pudełko góra (przedział

W dokumencie Wykorzystanie planów finansowych w badaniu sprawozdań finansowych (Stron 133-146)