Odpowiednie stosowanie Kodeksu postępowania administracyjnego

Istotną wartość posiada określenie, które przepisy k.p.a. będą miały odpo-wiednie zastosowanie w procedurze nadania stopnia doktora habilitowanego.

Określenie to jest o tyle istotne, że na etapie odwołania od uchwały rady wy-działu w sprawie odmowy nadania habilitacji podstawą zarzutów może być właśnie wskazanie np. niezastosowania właściwych przepisów k.p.a. lub jego błędnego zastosowania, lub błędnej wykładni.

Zwrot „stosuje się odpowiednio przepisy” stanowi odesłanie często wy-stępujące w naszym systemie prawa. Problem zwrotu „odpowiednio [stosować prawo]” stanowił przedmiot wielu wypowiedzi w piśmiennictwie i orzecznic-twie, zarówno w bardziej ogólnej płaszczyźnie⁴, jak i w poszczególnych

ob-2 Wyrok NSA z dnia 10 kwietnia 2008 r., sygn. akt I OSK 58/08, Legalis nr 119275; wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Wa 184/09, Legalis nr 221174.

3 Wyrok NSA z dnia 18 czerwca 2010 r., sygn. akt I OSK 420/10, CBOSA.

4 Zob. J. Nowacki, „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa, PiP 1964, z. 3, s. 367–376; idem, Ana-logia legis, Warszawa 1966; L. Morawski, Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002, s. 299–302, a ostatnio A. Błachnio-Parzych, Przepisy odsyłające systemowo (wybrane zagadnienia), PiP 2003, z. 1, s. 43 i nn. oraz R. Hauser, Odpowiednie stosowanie przepisów prawa – uwagi porząd-kujące, „Przegląd Prawa i Administracji” 2005, t. 45, s. 151 i nn.; w judykaturze np. uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 30 stycznia 2000 r., sygn. akt I KZP 50/00, OSNKW 2000, z. 3–4, poz. 16; uchwała SN z dnia 23 maja 2006 r., sygn. akt I KZP 6/06; wyrok WSA w Gdańsku z dnia 29 lipca 2010 r., sygn.

akt II SA/Gd 166/10, CBOSA; uchwała SN z dnia 6 grudnia 2000, sygn. akt III CZP 41/00, OSNC

MGR DARIUSZ P. KAŁA

168

szarach prawa⁵. Według poglądów nauki prawa i odwołujących się do nich orzeczeń SN i sądów administracyjnych należy wskazać, że przez zwrot „od-powiednio” rozumie się, że niektóre przepisy wskazane do odpowiedniego zastosowania należy stosować bez żadnych zmian w ich dyspozycji do wska-zanego zakresu odniesienia, niektóre przepisy należy stosować z określonymi zmianami w ich dyspozycji do wskazanego zakresu odniesienia, a niektóre przepisy nie mogą być stosowane w ogóle do wskazanego zakresu odniesienia⁶.

Zgodnie z utrwaloną i niekwestionowaną linią orzeczniczą sądów ad-ministracyjnych odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a. do postępowania o nadanie stopnia doktora habilitowanego oznacza, że niektóre przepisy k.p.a.

będą stosowane wprost, niektóre z modyfikacjami, a niektóre nie będą stoso-wane w ogóle⁷.

W rozważaniach na temat odpowiedniego stosowania k.p.a. pomocne są tezy wypracowane w orzecznictwie.

W związku z tym do postępowania o nadanie stopnia doktora habilitowa-nego będą miały odpowiednie zastosowanie przepisy art. 77 § 1, art. 80 i art.

107 § 3 k.p.a., zgodnie z którymi organ administracji publicznej, a takim jest Centralna Komisja, ma obowiązek w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy, a podjęte rozstrzygnięcie należycie uzasadnić po-przez wskazanie podstawy faktycznej i prawnej⁸.

2001, nr 4, poz. 57; wyrok WSA w Warszawie z dnia 12 maja 2010 r., sygn. akt IV SA/Wa 346/10, CBOSA; wyrok NSA z dnia 20 lipca 2010 r., sygn. akt II FSK 516/09, CBOSA; wyrok WSA w Białym-stoku z dnia 14 stycznia 2010 r., sygn. akt II SA/Bk 603/09, LEX nr 554968.

5 Zob. w płaszczyźnie wzajemnego stosunku k.k. i k.k.s.: Z. Siwik, „Odpowiednie” stosowanie przepi-sów kodeksu karnego w prawie karnym skarbowym, „Przegląd Prawa i Administracji” 1987, t. 23, s.

97 i nn. oraz glosa G. Łabudy i T. Razowskiego do postanowienia SA we Wrocławiu z dnia 16 maja 2002 r., „Prokuratura i Prawo” 2003, nr 3, s. 101 i nn.

6 Por. J. Nowacki, „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa, op. cit., s. 370–371; uchwała SN z dnia 23 maja 2006 r., sygn. akt I KZP 6/06.

7 Wyrok NSA z dnia 10 kwietnia 2008 r., sygn. akt I OSK 58/08, Legalis nr 119275; wyrok NSA z dnia 18 czerwca 2010 r., sygn. akt I OSK 420/10, Legalis nr 293417; wyrok NSA z dnia 26 kwietnia 2006 r., sygn. akt I OSK 1364/05, Legalis nr 275857; wyrok NSA z dnia 2 grudnia 2010 r., sygn. akt I OSK 1614/10, CBOSA.

8 Wyrok NSA z dnia 10 kwietnia 2008 r., sygn. akt I OSK 58/08, Legalis nr 119275; wyrok NSA z dnia 8 października 2007 r., sygn. akt I OSK 659/07, Legalis nr 116255; wyrok NSA z dnia 2 sierpnia 2007 r., sygn. akt I OSK 1187/07; wyrok NSA z dnia 26 kwietnia 2006 r., sygn. akt I OSK 1364/05, Legalis nr 275857; wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 sierpnia 2004 r., sygn. akt I SA 2738/03.

Art. 107 § 1 i 3 k.p.a. stosuje się w postępowaniu o nadanie stopnia dok-tora habilitowanego z modyfikacjami⁹. Zgodnie z art. 107 § 1 i 3 k.p.a. decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowe-go osoby upoważnionej do wydania decyzji lub, jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowa-nego certyfikatu. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powódz-two do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wia-rygodności i mocy dowodowej, natomiast uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.

Z takich elementów składowych, z jakich składa się decyzja administracyj-na, powinna składać się uchwała rady wydziału. Okoliczność, że uchwała rady wydziału w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego podejmowana jest w głosowaniu tajnym przez organ kolegialny, nie zwalnia rady wydziału ze sporządzenia uchwały zgodnie z przepisami k.p.a. Organ kolegialny po-siada swojego przewodniczącego, który odpowiedzialny jest za przygotowa-nie projektu uchwały poddawanego głosowaniu. W związku z tym uchwała rady wydziału nie może być lakoniczna, gdyż świadczyłoby to o tym, że rada wydziału jako podmiot postępowania administracyjnego, jakim jest postępo-wanie o nadanie stopnia doktora habilitowanego, nienależycie zapoznała się z materiałem dowodowym postępowania habilitacyjnego i nie rozpatrzyła go wszechstronnie.

9 Wyrok NSA z dnia 10 kwietnia 2008 r., sygn. akt I OSK 58/08, Legalis nr 119275; wyrok NSA z dnia 26 kwietnia 2006 r., sygn. akt I OSK 1364/05, Legalis nr 275857.

MGR DARIUSZ P. KAŁA

170

W związku z powyższym uchwała rady wydziału powinna zawierać: ozna-czenie rady wydziału, datę wydania, powołanie podstawy prawnej, rozstrzy-gnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego przewodniczącego organu kolegialnego. Uzasadnienie faktycz-ne uchwały rady wydziału powinno zawierać: wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów (recenzji), na których się oparł, oraz przy-czyn, z powodu których innym dowodom (recenzjom) odmówił wiarygodno-ści i mocy dowodowej, natomiast uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podsta-wy prawnej uchwały, z przytoczeniem przepisów prawa.

Okoliczność, że Centralna Komisja podejmuje uchwałę w głosowaniu taj-nym, stanowi utrudnienie w sporządzeniu uzasadnienia w pełni odpowiada-jącego wymogom określonym w przepisie art. 107 § 3 k.p.a. Nie oznacza to jednak, iż jest ona zwolniona od wszechstronnej oceny wszystkich zebranych w toku postępowania dowodów, zwłaszcza opinii (recenzji) dotyczących do-robku naukowego i osiągnięć osoby ubiegającej się o przyznanie stopnia albo tytułu naukowego¹⁰.

Zasadniczo ograniczony jest zakres i przebieg postępowania dowodowe-go, które szczególne przepisy ustawy oraz rozporządzenia i statutu regulują w zasadzie samodzielnie. W postępowaniach w sprawach o nadanie stopnia naukowego nie znajduje zastosowania zasada czynnego udziału strony w ro-zumieniu art. 10 k.p.a., która według pełnomocnika strony skarżącej powinna się realizować uczestniczeniem kandydata w każdym stadium postępowania, w szczególności poprzez zapoznawanie go z całokształtem zgromadzonego materiału dowodowego oraz udziałem w postępowaniu dowodowym wraz ze zgłaszaniem przez kandydata wniosków dowodowych. Należy wziąć pod uwagę, że zasadniczym dowodem i podstawą podejmowanych decyzji w oma-wianych sprawach są recenzje i opinie przygotowywane przez powoływanych w tym celu recenzentów, będących specjalistami w określonej dziedzinie nauki,

10 Wyrok NSA z dnia 10 kwietnia 2008 r., sygn. akt I OSK 58/08, Legalis nr 119275; wyrok NSA z dnia 8 października 2007 r., sygn. akt I OSK 659/07, Legalis nr 116255; wyrok NSA z dnia 26 kwietnia 2006 r., sygn. akt I OSK 1364/05, Legalis nr 275857; wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 września 2006 r., sygn. akt I SA/Wa 520/06, CBOSA.

które w toku postępowania nie mogą być przedmiotem ani oceny, ani polemi-ki ze strony opiniowanego kandydata¹¹.

Art. 75 § 1 k.p.a. nie ma zastosowania w postępowaniu o nadanie stopnia naukowego i tytułu naukowego¹².

W postępowaniu habilitacyjnym należy stosować art. 84 § 2 k.p.a. z mody-fikacjami. Zgodnie z tą regulacją, odpowiednio stosowaną, recenzent podlega wyłączeniu na zasadach i w trybie określonym w art. 24 k.p.a., który także należy stosować w postępowaniu habilitacyjnym z pewnymi modyfikacjami.