Ogólna ocena jakości życia

do ogólnej oceny jakości życia wykorzystano wyniki odpowiedzi na cztery pytania zawarte w ankiecie instytutu Badań nad Gospodarką rynkową. dotyczy-ły one zadowolenia ze swoich warunków życia, zadowolenia ze swojego życia, satysfakcji z życia rodzinnego oraz zaufania do innych ludzi. Odpowiedzi na te pytania pozwoliły stworzyć jednorodny tematycznie wskaźnik, którego wartości w największy sposób kształtowane są przez dwie pierwsze kwestie. Przy takich założeniach jakość życia w Gdyni, na tle pozostałych 20 powiatów województwa pomorskiego oceniona została jako przeciętna – Gdynia zajęła w tym zestawieniu 11. miejsce (Raport techniczny…, 2013).

Ocena jakości życia autorstwa J. Czapińskiego, t. Panka i innych (2015) do-konana została na podstawie analiz cząstkowych obejmujących zagadnienia: ka-pitału społecznego, dobrostanu psychicznego, dobrostanu fizycznego, dobrostanu społecznego, poziomu cywilizacyjnego, dobrobytu materialnego, stresu życiowe-go i patologii. Gdynia zajęła w tej ocenie w 2015 r. dziesiątą pozycję w skali kra-ju, podczas gdy w 2011 r. zajmowała szóstą. w 2015 r. atutem okazał się przede wszystkim dobrobyt materialny. słabą stroną był dobrostan fizyczny i wysokie na-tężenie patologii (tab. 6.1).

Pomiar dobrobytu materialnego obejmował dochody gospodarstw domowych, ich wyposażenie w dobra i urządzenia domowego użytku. względnie korzystny stan gdyńskiej gospodarki i wynikające z niego niskie bezrobocie oraz ponadprzeciętne dochody gospodarstw domowych (M. tarkowski i inni, 2016) stanowią podstawę tego dobrobytu. analiza patologii obejmowała nadużywanie alkoholu i używanie narkotyków, palenie papierosów, wizyty u psychiatry i psychologa, bycie sprawcą lub ofiarą łamania prawa. Część z tych problemów została omówiona w rozdziale 5.

dobre rządzenie, działanie 5.2 wzmocnienie potencjału administracji samorządowej). Ba-danie zostało wykonane przez Pracownię Badań społecznych. Przeprowadzono je w dniach 19.04-27.05.2013 r., na losowej próbie 7 tys. mieszkańców województwa pomorskiego w wieku powyżej 15 lat. w Gdyni przebadano 728 osób. Zastosowano metodę bezpośred-nich wywiadów kwestionariuszowych, w miejscu zamieszkania respondentów. Gospodar-stwa domowe dobierane były metodą random-route, polegającą na poszukiwaniu adresów poruszając się w ściśle określony sposób, poczynając od wylosowanego punktu startowego.

następnie pod wytypowanym adresem losowano respondenta (Raport techniczny…, 2013).

więcej informacji na stronie projektu: www.monitoring.ibngr.pl.

99

6. Jakość życia

w pozostałych wymiarach jakości życia Gdynia plasowała się na miejscach od 9. do 17. (tab. 6.1) – najczęściej w czołówce miast o przeciętnej jakości życia.

analizując poziom kapitału społecznego pod uwagę wzięto frekwencję w wybo-rach samorządowych i parlamentarnych, udział w nieobowiązkowych zebraniach, pozytywny stosunek do demokracji, przynależność do organizacji oraz przeko-nanie, że innym ludziom można ufać. Część z tych kwestii została omówiona w rozdziale trzecim. Zagadnienia takie jak: poczucie szczęścia, ocena całego dotych-czasowego życia, nasilenie objawów depresji psychicznej, ocena minionego roku posłużyły do pomiaru poziomu dobrostanu psychicznego. Osąd całego dotychcza-sowego życia jest najbliższy pytaniu o ocenę satysfakcji z życia. dobrostan fizycz-ny oceniofizycz-ny został na podstawie odpowiedzi respondentów na pytania o natężenie symptomów somatycznych, poważną chorobę w minionym roku, stopień niepeł-nosprawności, natężenie stresu związanego ze zdrowiem. Ocena dobrostanu spo-łecznego opierała się także na opiniach respondentów na temat liczby przyjaciół, poczucia osamotnienia, poczucia, że jest się kochanym i szanowanym. Pomiar poziomu cywilizacyjnego uwzględniał wykształcenie, posiadanie i obycie z nowo-czesnymi urządzeniami komunikacyjnymi, czynną znajomość języków obcych i po-siadanie prawa jazdy. Zagadnienie stresu życiowego obejmowało jego natężenie w sześciu obszarach: finansów, pracy, kontaktów z urzędami, wychowania dzieci, relacji w małżeństwie, stanu mieszkania i okolicy zamieszkania.

Jednym z najważniejszych składników oceny jakości życia jest satysfakcja z niego. Zdecydowania większość gdynian wydaje się być zadowolona ze swojego życia. według wyników badania ankietowego z 2013 r., pozytywnie na ten temat wypowiedziało się 85% respondentów, z czego 35% sformułowało jednoznacznie twierdzące odpowiedzi (ryc. 6.1). w żadnym z analizowanych przekrojów demogra-tab. 6.1. Pozycja Gdyni wśród największych polskich miast w poszczególnych wymia-rach jakości życia w 2015 r.

Wymiary jakości życia Pozycja wśród 28 największych miast

kapitał społeczny 14

dobrostan psychiczny 9

dobrostan fizyczny 17

dobrostan społeczny 11

Poziom cywilizacyjny 13

dobrobyt materialny 2

stres życiowy 9

Patologie 26

Źródło: opracowanie własne na podstawie: J. Czapiński, t. Panek (red.), 2015.

100

ficzno-społecznych nie odnotowano istotnych zróżnicowań odpowiedzi. dominacja osób usatysfakcjonowanych z własnego życia odnotowana została w odniesieniu do obu płci, wszystkich grup wiekowych, kategorii stanu cywilnego, statusu zawodo-wego czy dochodozawodo-wego. Odniesieniem dla przedstawionych rezultatów są wyniki uzyskane w innych powiatach województwa pomorskiego. Odsetek mieszkańców Gdyni zadowolonych ze swojego życia na tym tle był ponadprzeciętny. Jedynie w czterech z dwudziestu powiatów udział odpowiedzi pozytywnych był wyższy.

wśród czterech miast na prawach powiatu – kategoria ta umożliwia bardziej miaro-dajne porównania ze względu na wielkomiejski charakter tych jednostek – Gdynia zajęła drugie miejsce.

ryc. 6.1. Czy jest Pan(i) obecnie zadowolony(ona) ze swojego życia? Odpowiedzi mieszkańców Gdyni w 2013 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów instytutu Badań nad Gospodarką rynkową.

Opublikowane wyniki Diagnozy społecznej (J. Czapiński, t. Panek, red., 2015) w przekrojach dotyczących miast i obejmujących Gdynię nie odnoszą się wprost do pytania o zadowolenie z życia. Bezpośrednie porównania nie są więc możli-we. Pod względem wartości ogólnego wskaźnika jakości życia w 2015 r. Gdynia uplasowała się na 10. miejscu wśród 28 miast. wyższe pozycje zajęły zarówno miasta większe (Gdańsk, kraków, Poznań, warszawa), jak i o zbliżonej wielko-ści (Olsztyn, toruń, Zielona Góra). niżej od Gdyni znalazły się również miasta

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Nie Raczej nie Trudno powiedzieć Raczej tak Tak

101

6. Jakość życia

większe (katowice, Lublin, Łódź, wrocław), jak i miasta o podobnej wielkości (Częstochowa, sosnowiec).