wybory prezydenta rzeczpospolitej Polskiej

Pierwsza tura wyborów prezydenckich w Polsce w 2000 r. była zarazem turą rozstrzygającą. Ubiegający się o urząd prezydenta aleksander kwaśniewski zdo-był ponad 50% w skali kraju i został wybrany na drugą kadencję. Jednak o ile wy-grał z wynikiem 53,9% w kraju, o tyle zarówno na Pomorzu, jak i w Gdyni otrzy-mał zdecydowanie mniejsze poparcie zdobywając odpowiednio 49,57%, a w Gdyni 43,31% głosów (tab. 3.4). stosunkowo wysoki wynik na Pomorzu odnotowali kan-dydaci reprezentujący bardziej liberalny lub prawicowy („solidarnościowy”) elek-torat, andrzej Olechowski i Marian krzaklewski, których sumaryczna liczba gło-sów, gdyby zostały oddane na jednego kandydata przekraczała o ponad 5% liczbę głosów oddaną na urzędującego prezydenta, co potwierdza zdecydowanie orien-tację liberalną i/lub konserwatywną większości gdyńskiego elektoratu.

tab. 3.4. wyniki pierwszej tury wyborów prezydenckich w 2000 r. (w %)

Kandydat Polska Pomorskie Gdynia

aleksander kwaśniewski 53,90 49,57 43,31

andrzej Olechowski 17,30 23,42 29,68

Marian krzaklewski 15,57 17,45 19,29

Janusz korwin-Mikke 1,43 1,62 2,35

Lech wałęsa 1,01 1,33 1,25

Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.pkw.gov.pl.

wyniki pozostałych wyborów prezydenckich w Gdyni, w porównaniu do wy-ników w województwie pomorskim i w kraju, wskazują na kilka interesujących aspektów postaw politycznych i preferencji wyborczych mieszkańców miasta. Po pierwsze region pomorski cechuje wysoka aktywność polityczna, prawdopodobnie wynikająca z wyższej niż średnia dla Polski świadomości politycznej oraz kultu-ry politycznej, prowadzących do aktywności obywatelskiej, której wynikiem jest aktywny a nie deklaratywny udział w życiu politycznym. Frekwencja wyborcza w Gdyni w każdych wyborach prezydenckich w latach 2000-2015 była wyraźnie wyższa niż w kraju lub na Pomorzu (ryc. 3.1). Świadczy to wyraźnie o różnicy w postawach politycznych mieszkańców miasta w stosunku do postaw pozosta-łych obywateli, ocenianych przez pryzmat frekwencji w skali kraju lub regionu. Po-ziom frekwencji w wyborach prezydenckich w Gdyni w latach 2000-2015 wynosił od 63% do 67%, podczas gdy w województwie pomorskim w tym samym okresie sięgał od 55% do 63%, a więc najwyższa wartość dla regionu była na tym samym poziomie co najniższa dla Gdyni. w kolejnych wyborach frekwencja w Gdyni była wyższa niż na Pomorzu o 3,7% (2000 r.), o 7,91% (2005 r.), 8,49% (2010 r.) i 6,9%

47

3. Postawy społeczne i obywatelskie

(2015 r.). różnice w uczestnictwie w wyborach pomiędzy mieszkańcami miasta a średnimi wynikami dla Polski były jeszcze większe i sięgały w kolejnych wybo-rach od 2000 r. odpowiednio: 5,41%; 12,13%; 11,15% i 8,28%.

ryc. 3.1. Frekwencja w wyborach prezydenta rP w latach 2000-2015 (w %) Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.pkw.gov.pl.

elektorat gdyński wydaje się być trwale zorientowany liberalnie. w kolejnych wyborach prezydenckich w latach 2000-2015 głosował on albo na kandydata cen-trowego, reprezentującego ugrupowania liberalne i wolnorynkowe, albo na kandy-data reprezentującego centroprawicę, przy stosunkowo niskim poparciu dla kan-dydatów reprezentujących ugrupowania lewicowe, lewicowo-socjalne lub partie o charakterze populistycznym.

w drugiej turze wyborów prezydenckich z 2005 r. Lech kaczyński otrzymał w Polsce poparcie 54% elektoratu, na Pomorzu już tylko niecałe 43%, a w Gdy-ni jedyGdy-nie 36% głosów (ryc. 3.2). Jego kontrkandydat donald tusk odnotował w Gdyni spektakularne zwycięstwo z poparciem ponad 63%, podobnie jak na Po-morzu, gdzie otrzymał 57%, natomiast w skali kraju jedynie 45% tracąc szanse na urząd prezydenta.

Podobnie wyglądał wynik wyborów z 2010 r., gdy Bronisław komorowski wy-grał zdecydowanie w Gdyni z wynikiem 71%, na Pomorzu z wynikiem ok. 65%, a także w kraju, jednak z wynikiem o 18% mniejszym niż w Gdyni, gdyż zdobył poparcie 53% wyborców (ryc. 3.3). Jarosław kaczyński uzyskał w Gdyni

jedy-– 44 jedy-–

Pomorzu o 3,7% (2000 r.), o 7,91% (2005 r.), 8,49% (2010 r.) i 6,9% (2015 r.). Różnice w uczestnictwie w wyborach pomiędzy mieszkańcami miasta a średnimi wynikami dla Polski były jeszcze większe i sięgały w kolejnych wyborach od 2000 r. odpowiednio: 5,41%;

12,13%; 11,15% i 8,28%.

Ryc. 3.1. Frekwencja w wyborach prezydenta RP w latach 2000-2015 (w %)

Źródło: opracowanie własne na podstawie www.pkw.gov.pl.

Elektorat gdyński wydaje się być trwale zorientowany liberalnie. W kolejnych wyborach prezydenckich w latach 2000-2015 głosował on albo na kandydata centrowego, reprezentującego ugrupowania liberalne i wolnorynkowe, albo na kandydata reprezentującego centroprawicę, przy stosunkowo niskim poparciu dla kandydatów reprezentujących ugrupowania lewicowe, lewicowo-socjalne lub partie o charakterze populistycznym.

W drugiej turze wyborów prezydenckich z 2005 r. Lech Kaczyński otrzymał w Polsce poparcie 54% elektoratu, na Pomorzu już tylko niecałe 43%, a w Gdyni jedynie 36%

głosów (ryc. 3.2). Jego kontrkandydat Donald Tusk odnotował w Gdyni spektakularne zwycięstwo z poparciem ponad 63%, podobnie jak na Pomorzu, gdzie otrzymał 57%, natomiast w skali kraju jedynie 45% tracąc szanse na urząd prezydenta.

Ryc. 3.2. Wybory prezydenckie, druga tura w 2005 r. (w %).

48

nie niecałych 29%, na Pomorzu także stosunkowo niewiele, gdyż 35% (w kraju aż 47%). również w tych wyborach frekwencja w Gdyni była wyższa od frekwen-cji w kraju, tym razem także o ok. 12%, co potwierdza kolejny raz tezę o większej aktywności politycznej gdyńskiego elektoratu.

ryc. 3.2. wyniki drugiej tury wyborów prezydenckich w 2005 r. (w %) Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.pkw.gov.pl.

– 45 – Źródło: opracowanie własne na podstawie www.pkw.gov.pl.

Podobnie wyglądał wynik wyborów z 2010 r., gdy Bronisław komorowski wygrał zdecydowanie w Gdyni z wynikiem 71%, na Pomorzu z wynikiem ok. 65%, a także w kraju, jednak z wynikiem o 18% mniejszym niż w Gdyni, gdyż zdobył poparcie 53%

wyborców (ryc. 3.3). Jarosław Kaczyński uzyskał w Gdyni jedynie niecałych 29%, na Pomorzu także stosunkowo niewiele, gdyż 35% (w kraju aż 47%). Również w tych wyborach frekwencja w Gdyni była wyższa od frekwencji w kraju, tym razem także o ok.

12%, co potwierdza kolejny raz tezę o większej aktywności politycznej gdyńskiego elektoratu.

Ryc. 3.3. Wyniki drugiej tury wyborów prezydenckich w 2010 r. (w %)

– 46 – Źródło: opracowanie własne na podstawie www.pkw.gov.pl.

Także wybory z 2015 r. świadczą o stałości postaw i preferencji wyborczych mieszkańców Gdyni. W przegranych przez ubiegającego się o wybór na drugą kadencję wyborach prezydenckich Bronisław Komorowski zdobył poparcie ponad 65% gdyńskich wyborców (ryc. 3.4). Na Pomorzu otrzymał prawie 70% głosów, jednak w kraju głosowało na niego jedynie 48% wyborców, co dało wygraną Andrzejowi dudzie, kandydatowi Prawa i Sprawiedliwości. Ten ostatni zdobył w Polsce poparcie 51,55% wyborców, na Pomorzu 40%, a w Gdyni jedynie 34% elektoratu. Podkreślić należy fakt wysokiej, wyższej w Gdyni niż w kraju frekwencji. W tych wyborach do urn wyborczych w Gdyni poszło o ok. 7%

wyborców więcej niż na Pomorzu i o ok. 8% więcej niż w skali kraju.

Ryc. 3.4. Wyniki drugiej tury wyborów prezydenckich w 2015 r. (w %)

ryc. 3.3. wyniki drugiej tury wyborów prezydenckich w 2010 r. (w %) Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.pkw.gov.pl.

49

3. Postawy społeczne i obywatelskie

także wybory z 2015 r. świadczą o stałości postaw i preferencji wyborczych mieszkańców Gdyni. w przegranych przez ubiegającego się o wybór na drugą ka-dencję wyborach prezydenckich Bronisław komorowski zdobył poparcie ponad 65% gdyńskich wyborców (ryc. 3.4). na Pomorzu otrzymał prawie 70% głosów, jednak w kraju głosowało na niego jedynie 48% wyborców, co dało wygraną an-drzejowi dudzie, kandydatowi Prawa i sprawiedliwości. ten ostatni zdobył w Pol-sce poparcie 51,55% wyborców, na Pomorzu 40%, a w Gdyni jedynie 34% elek-toratu. Podkreślić należy fakt wysokiej, wyższej w Gdyni niż w kraju frekwencji.

w tych wyborach do urn wyborczych w Gdyni poszło o ok. 7% wyborców więcej niż na Pomorzu i o ok. 8% więcej niż w skali kraju.

ryc. 3.4. wyniki drugiej tury wyborów prezydenckich w 2015 r. (w %) Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.pkw.gov.pl.

Biorąc pod uwagę wyniki czterech kolejnych wyborów prezydenckich, w po-równaniu do wyników w województwie pomorskim i w kraju można stwierdzić, że w Gdyni występuje zarówno stosunkowo stałe, wysokie poparcie dla ugrupo-wań wolnorynkowych, centrowych i liberalnych, niskie poparcie dla ugrupougrupo-wań konserwatywnych, o socjalnym podejściu do obywateli i zorientowanych na zna-czący udział państwa w sferze gospodarczej. w Gdyni widoczna jest wyższa fre-kwencja we wszystkich wyborach prezydenckich, świadcząca o wysokim pozio-mie aktywności społecznej i kształtowaniu się kultury politycznej jej pozio-mieszkańców.

– 47 – Źródło: opracowanie własne na podstawie www.pkw.gov.pl.

Biorąc pod uwagę wyniki czterech kolejnych wyborów prezydenckich, w porównaniu do wyników w województwie pomorskim i w kraju można stwierdzić, że w Gdyni występuje zarówno stosunkowo stałe, wysokie poparcie dla ugrupowań wolnorynkowych, centrowych i liberalnych, niskie poparcie dla ugrupowań konserwatywnych, o socjalnym podejściu do obywateli i zorientowanych na znaczący udział państwa w sferze gospodarczej. W Gdyni widoczna jest wyższa frekwencja we wszystkich wyborach prezydenckich, świadcząca o wysokim poziomie aktywności społecznej i kształtowaniu się kultury politycznej jej mieszkańców.