Opinie uczniów na temat początkujących nauczycieli

Zdaniem dyrektorów postawy uczniów różnicuje przeważnie ich wiek. Badani zauważają, że uczniowie szkół podstawowych preferują młodych nauczycieli, których młody wiek i wygląd idzie w parze z bardziej partnerskim podejściem do ucznia (np. wspólna z uczniami gra w piłkę).

Z kolei starsi uczniowie (gimnazjum i liceum), jak zauważają dyrektorzy, mają tendencję do testowania nowego nauczyciela. Sprawdzają, na jaki margines swobody będą sobie mogli u pozwolić, jaką posia-da wiedzę merytoryczną. Zwracają także uwagę na wygląd nauczyciela, jego atrakcyjność fizyczną i styl ubierania.

Dyrektorzy twierdzą, że szczególnie istotne w relacjach z uczniami jest pierwsze spotkania i pierwsze wrażenie jakie nauczyciel robi na uczniach.

Dyrektorzy zgodnie podkreślali, że dzisiejsi uczniowie różnią się od swoich poprzedników sprzed kilku, kilkunastu lat. Są bardziej otwarci, skłonni do polemizowania, często też mają większą wiedzę – ogól-nie są bardziej wymagający merytoryczogól-nie, metodyczogól-nie i wychowawczo.

Zdarza się, że dyrektorzy weryfikują pracę stażystów prosząc uczniów o wypowiedź na temat nowoza-trudnionych nauczycieli. Dość powszechną praktyką jest, że nowym nauczycielom przydzielane są nowe (pierwsze) klasy, aby mogli sobie wypracować własne relacje z grupą.

Cytaty:

„Badawcze spojrzenia, na początek to wiadomo, próby podejmują, na ile można i co można z tym na-uczycielem”. Dyrektor, warmińsko-mazurskie

„Dzieci lubią młodych nauczyciel stażem pracy, młodą krew, a jak jeszcze coś poznali, z jakiejś innej strony nauczyciela, że na przykład nauczyciel matematyki lubi w piłkę grać, o, to jest tak: nasz fajny pan!” Dyrektor, warmińsko-mazurskie

„Każdy z nas pamięta, jak pojawiał się nowy nauczyciel, kwestia wyczucia, na co sobie możemy pozwo-lić. U maluchów to zadowolenie, radość i otwartość, natomiast w starszych klasach jest troszkę inaczej, sprawdzanie, próbowanie. Próbują, ale jeżeli widzą, że ktoś jest otwarty, lubią. Dzieci lubią, jak są na-uczyciele kreatywni i wymagający”. Dyrektor, małopolskie

8.6.12. Opinie uczniów na temat początkujących nauczycieli

Badani uczniowie widzą podejmowane przez początkujących nauczycieli próby określenia granic i aktywnie uczestniczą w tym procesie.

Doceniają osoby pewne siebie, czują się bezpieczniej, widząc, że nauczyciel jest silniejszy od nich, nie wypada z roli, wzbudza szacunek poprzez większą wiedzę i doświadczenie, nie okazywanie wyż-szości czy sztuczne zwiększanie dystansu. Pozytywnie odbierają chęć przekazania wiedzy w sposób niestandardowy, przy użyciu nowoczesnych technologii, metod aktywizujących, przykładów nawiązu-jących do znanej im rzeczywistości, zamiast książkowej teorii.

Badani uczniowie dostrzegali istotne różnice pomiędzy studentami odbywającymi praktyki w szkole, a nauczycielami rozpoczynającymi pracę w zawodzie (znacznie lepiej oceniali początkujących uczycieli niż praktykantów), co wzmacnia tezę o decydującej roli praktyk w jakości przygotowania na-uczycieli do zawodu.

83 Wiek początkujących nauczycieli (zazwyczaj są młodsi niż nauczyciele z dłuższym stażem pracy) może być zaletą – budzi pozytywne skojarzenia, związane z brakiem różnicy międzypokoleniowej, nawiązaniem do wieku starszego rodzeństwa, nie zaś rodziców. Jest to szczególnie wyraźne u uczniów starszych (gimnazjum, liceum). Nieco inne oczekiwania mają uczniowie szkół podstawo-wych.

Uczniowie szkół podstawowych poszukują u swoich nauczycieli oparcia, łagodności, większego dy-stansu zapewniającego poczucie bezpieczeństwa, kojarzone z osobami rodziców (głównie matki – żeńskie końcówki przymiotników).

Cechy pożądane i niepożądane, jakie dzieci w tym przedziale wiekowym przypisują nauczycie-lowi idealnemu, wymienione są poniżej, z zachowaniem części oryginalnych sformułowań:

 lubi dzieci

 przyjazny

 uczuciowy

 sprawiedliwy

 twórczy – ciekawie prowadzi zajęcia

 umie tłumaczyć

 umie dogadać się z dziećmi

 trochę poważny, ale nie za bardzo

 zadowolony z pracy – nie wykonuje jej z przymusu

 posiada własne zainteresowania – związane z nauczanym podmiotem, ale nie tylko takie

 dostrzega zdolności ucznia, pomaga mu je rozwijać, dostrzega starania

 wymagający

 nie krzyczy więcej niż to konieczne

 nie obraża

 nie wpisuje zbyt wielu uwag

 niezbyt rozluźniony – nie olewający

 nie rozpuszcza – wychowuje

84 Ważne, z punktu widzenia tej grupy wiekowej uczniów było, by nauczyciel nie zniknął z ich życia, by nie stracili dla niego na znaczeniu wraz z pojawieniem się własnego dziecka.

Dzieci dostrzegały, że starsi nauczyciele mają mniej sił fizycznych i psychicznych niż początkujący, są jednak często bardziej doświadczeni, cierpliwi – przyzwyczajeni do atmosfery panującej w klasach i w korytarzach i wyrozumiali, lepiej znają możliwości dzieci, ich język. Zaletą młodych było większe zaangażowanie, twórcze prowadzenie zajęć. Problemem – sposób zwracania się do nich – podobień-stwo do starszego rodzeństwa i spoufalanie się nauczycieli, kojarzone (jednostkowo) z „niedojrzałością psychiczną”.

Uczniowie gimnazjów i liceów oczekiwali od nauczycieli bardziej dorosłego traktowania, partnerstwa, możliwości wyrażania własnych sądów, szacunku dla podejmowanych decyzji, nawet kosztem pono-szenia negatywnych konsekwencji. W ich ocenie takie relacje dają im możliwość nauki podejmowania decyzji i brania za nie odpowiedzialności.

Zdaniem uczniów gimnazjów i liceów idealny nauczyciel to osoba, która:  lubi młodzież,

 posiada umiejętność zainteresowania przedmiotem – pomaga zbudować autorytet i atmosferę pracy podczas lekcji w sposób naturalny,

 potrafi rozbudzać w uczniach chęci do pracy własnej, rozwoju,

 prowadzi zajęcia w odniesieniu do rzeczywistych przykładów,

 stosuje różne formy pracy grupowej, dyskusji, posiada umiejętność improwizacji, wykorzysuje różnorodne pomoce naukowe (multimedia, gry, itp.),

 charakteryzuje się samodyscypliną, umiejętnością dobrej organizacji czasu pracy (pozosta-wianie przerw do dyspozycji uczniów),

 ma pozytywne nastawienie, poczucie humoru,

 ma wiele zainteresowań, pasje związane z wykładanym przedmiotem,

 ma dobre podejście do ucznia:

 komunikatywność,

 indywidualne traktowanie, nieokazywanie niechęci,

 chęć zrozumienia,

 nawiązywanie kontaktu,

 zainteresowanie problemami,