KONCEPCJA I MODELE JEDNOSTEK POMOCNICZYCH GMINY W USTROJU SAMORZĄDOWYM POLSKI W LATACH 1990-2015
POLSCE W LATACH 1990-2015
2.3. JEDNOSTKI POMOCNICZE GMINY, ANALIZA PORÓWNAWCZA NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH
2.3.2. Organizacja osiedli samorządowych na przykładzie miasta Poznania
Władze miasta Poznania zdecydowały się na powołanie jednostek pomocniczych w 1991 roku. Zgodnie z przyjętym założeniem, osiedla, powoływane na skutek oddolnych inicjatyw mieszkańców, miały zagwarantować budowę i rozwój społeczeństwa obywatelskiego w tym mie-ście. 19 listopada 1991 roku utworzono pierwszą jednostkę pomocniczą, którą było Osiedle Smo- chowice. Dwa miesiące później, 7 stycznia 1992 roku powstały Osiedla: Umultowo, Stare Wino-grady, Plewiska i Sołacz. Do 2010 roku w Poznaniu działało 69 osiedli.
Przyjęcie zasady oddolnego powoływania jednostek pomocniczych poskutkowało wieloma negatywnymi konsekwencjami w podziale administracyjnym miasta, do najważniejszych z nich można zaliczyć: silne rozdrobnienie, nierówność osiedli pod względem powierzchni i liczby lud-ności, woluntaryzm w wyznaczaniu granic poszczególnych osiedli. Najmniejszym utworzonym osiedlem było Osiedle Zagroda o powierzchni 0,06 km2, a największym Szczepankowo-Spławie- Krzesinki, mające niemal 16 km2. Wspomniane już Osiedle Zagroda liczyło w 2010 roku 477 mieszkańców, tymczasem największe pod względem liczby ludności Osiedle Piątkowo Zachód zamieszkiwało 36 tysięcy osób. Osiedla miały różne statuty i różną strukturę organów. Jedne po-siadały radę i zarząd, inne np. Osiedle Wilczy Młyn, zarząd osiedla oraz walne zebranie miesz-kańców. Roczne plany rzeczowo-finansowe małych osiedli wynosiły po kilkanaście tysięcy zło-tych, co powodowało trudności z realizacją nawet niewielkich zadań. Kolejnym problemem były tak zwane „białe plamy”, czyli tereny, na których nie funkcjonowało żadne z osiedli. Przykładem może być tu plac Wolności, którego płyta położona była poza jakimkolwiek osiedlem, pomimo że otaczające go ulice stanowiły granicę aż trzech jednostek pomocniczych266
.
Obserwowane trudności z działalnością jednostek pomocniczych Poznania oraz pojawiające się głosy wskazujące na konieczność podjęcia działań zmierzających do poprawy funkcjonowania tych struktur doprowadziły do opracowania koncepcji reformy ustroju miasta. Inicjatorem zmian był ówczesny prezydent Poznania - Ryszard Grobelny, który w 2008 roku zaprezentował radykalny projekt reformy funkcjonowania jednostek pomocniczych. W proces jego opracowania zaangażowani byli również eksperci Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej - Jerzy Regulski i Dominik Górski267.
Projekt reformy zakładał zastąpienie istniejących osiedli przez 16 dużych dzielnic, obejmuj ą- cych swym działaniem cały obszar miasta. Dzielnice samorządowe miały przejąć na siebie część obowiązków gminy, m.in. w zakresie funkcjonowania gimnazjów, szkół podstawowych,
266
A. Szabelski, Osiedle - jednostka pomocnicza miasta Poznania, [w:] red. P. Sztando, J. Zujewicz, Vademecum poznańskiego radnego osiedlowego, Fundacja ALTUM, Poznań 2015, s. 14.
267
123
przedszkoli, zarządzania drogami gminnymi, wewnętrznymi, chodnikami, parkingami osiedlowymi, utrzymania dzielnicowych domów kultury i klubów, placów zabaw, osiedlowych boisk, urządzeń sportowych i terenów rekreacyjnych oraz zapewnienia porządku i bezpieczeństwa obywateli268.
Przekazanie dzielnicom zadań miało iść w parze z wyposażeniem tych jednostek w profe-sjonalną administrację, w formie jednostek budżetowych funkcjonujących na obszarze każdej z nich. W poszczególnych siedzibach rad dzielnic zakładano uruchomienie punktu obsługi miesz-kańców, gdzie poznaniacy mogliby pobrać wnioski związane z załatwianymi sprawami urzędo-wymi, opłacić podatki, odebrać decyzje administracyjne itp. W stosunku do zadań przekazanych jednostkom pomocniczymi i realizowanych przy pomocy obsługującej je administracji urząd mia-sta i miejskie jednostki organizacyjne miały zachować tylko uprawnienia nadzorcze269
.
Przedłożony projekt reformy nie spotkał się z akceptacją Rady Miasta Poznania, która w celu wypracowania alternatywnej koncepcji reformy powołała Doraźną Komisję Rady Miasta Poznania ds. Jednostek Pomocniczych miasta Poznania. Po roku prac i konsultacjach społecznych zaprezentowano i uchwalono projekt, mniej „rewolucyjny” niż koncepcja reformy prezydenta Ryszarda Grobelnego. Projekt radnych zakładał konsolidację terytorialną istniejących osiedli, nadanie im nowych kompetencji i uprawnień oraz zwiększenie środków finansowych będących w ich gestii270. Liczbę osiedli ograniczono do 42, obejmując ich zasięgiem cały obszar miasta (zob. rys. 13).
Nowe ramy ustrojowe ujęto w znowelizowanym statucie miasta, który przyjęty został uchwałą Rady Miasta Poznania w dniu 9 listopada 2010 roku. Postanowienia statutu w sposób bardzo szeroki określają zakres działania osiedli, jest to cecha charakterystyczna dla rozwiązań ustrojowych przyjętych w tym mieście. Statut w pierwszej kolejności określa sposób powoływania osiedli, stanowiąc, iż może to nastąpić z inicjatywy Rady Miasta Poznania lub wniosku 1 0 proc. mieszkańców danego obszaru miasta. Kolejne unormowania dotyczą sposobu zmiany granic, podziału i łączenia osiedli. Podobnie jak w przypadku tworzenia jednostek pomocniczych statut wprowadza dualizm inicjatywy w tym zakresie. Decyzję podejmuje Rada Miasta Poznania, działając z własnej inicjatywy lub na wniosek mieszkańców osiedla jak też wniosek organów jednostek pomocniczych. Materię regulacji statutowych stanowi ponadto tryb i zasady nadzoru nad działalnością osiedli, w tym katalog przypadków, w których Rada Miasta Poznania może
268
Zob. J. Regulski, D. Górski, Koncepcja reformy jednostek pomocniczych miasta Poznania (założenia), Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Warszawa-Szczecin 2007, s. 16.
269
P. Swianiewicz, Błędne rondo marginalizacji?..., s. 180.
270
Konsultacje w sprawie rad osiedli - jednostek pomocniczych miasta Poznania, Serwis internetowy miasta Poznania
[http://www.poznan.pl/mim/info/news/konsultacje-w-sprawie-rad-osiedli-jednostek-pomocniczych-miasta-poznania,31744.html; dostęp: 21 stycznia 2017].
124 postanowić o rozwiązaniu ich organów271
.
271 Uchwały nr LXXX/1202/V/2010 Rady Miasta Poznania z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie Statutu Miasta Poznania, Statut Miasta Poznania, §§ 30-46.
Rysunek 13. Poznań - podział na osiedla samorządowe
125
Określając organizację wewnętrzną, w praktyce zunifikowano strukturę wewnętrzną tych jednostek, wprowadzając podział na organy stanowiące, tj. rady osiedli (wybierane w wyborach powszechnych) oraz organy wykonawcze - zarządy osiedli. Wprawdzie Statut Miasta Poznania dopuszcza wykonywanie funkcji uchwałodawczych przez walne zebrania mieszkańców, jednak tego typu rozwiązanie nie jest stosowane w żadnym z nich272
.
Szczegółowy zakres kompetencji i wykonywanych przez osiedla zadań pozostawiono do określenia statutom tych jednostek pomocniczych. Statut Miasta Poznania wprowadza jedynie normę generalną, stanowiąc iż do zadań osiedli należą sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym273
. Statuty poszczególnych jednostek pomocniczych określają jednakowy dla wszystkich osiedli katalog zadań, do którego należą działania w zakresie:
272
Organy jednostek pomocniczych, Serwis internetowy miasta Poznania [http://www.poznan.pl/mim/osiedla /organy-jednostek-pomocniczych,p,9350,9730.html; dostęp: 21 stycznia 2017].
273
Statut Miasta Poznania, § 39.
Źródło: Mapa jednostek pomocniczych, Serwis internetowy miasta Poznania [http://www.poznan.pl/mim/osiedla /mapa-jednostek-pomocniczych,p,13569,13570,20473.html; dostęp: 19 grudnia 2016].
126 - tworzenia więzi lokalnych,
- funkcjonowania i rozwoju infrastruktury technicznej, - lokalnych dróg, chodników i parkingów,
- oświaty, kultury, sportu, rekreacji, - ładu przestrzennego,
- porządku i bezpieczeństwa,
- stanu środowiska, skwerów, zieleńców, parków, - dbałości o mienie miasta,
- usług świadczonych przez j ednostki organizacyj ne miasta274
.
Wydziały Urzędu Miasta Poznania oraz miejskie jednostki organizacyjne zobowiązane są do podejmowania działań umożliwiających osiedlom wykonywanie ich zadań. Zasady współpracy zostały określone w odrębnym zarządzeniu Prezydenta Miasta Poznania. Obsługą osiedli zajmuje się Wydział Wspierania Jednostek Pomocniczych Miasta Urzędu Miasta Poznania. Organy i jednostki organizacyjne miasta zobowiązane są do informowania osiedli o sposobie wykorzystania lub niewzięciu pod uwagę opinii i wniosków tych jednostek pomocniczych275
.
Statut Miasta Poznania określa także uprawnienia finansowe osiedli do prowadzenia gospo-darki finansowej w ramach budżetu miasta, które obejmują:
- opracowanie proj ektu planu wydatków osiedla i j ego realizacj ę,
- podejmowanie uchwał w sprawie sposobu wydatkowania środków naliczonych dla osiedla,
- zgłaszanie wniosków w konkursie zadań inwestycyjnych,
- wnioskowanie o ujęcie w budżecie miasta środków na zadania realizowane przez miasto na obszarze osiedla, nieujętych w planie wydatków osiedla276
.
Postanowienia statutu miasta tworzą kolejną normę generalną, której uszczegółowienie znalazło swe odzwierciedlenie w odrębnej uchwale Rady Miasta Poznania277. Przyjęte rozwiązanie - polegające na określeniu przepisami odrębnej uchwały Rady miasta, a nie postanowieniami statutów osiedli, uprawnień z zakresu gospodarki finansowej tych jednostek - należy do specyfiki ustrojowej Poznania. Podobny tryb statut miasta stanowi dla określenia zasad naliczania diet dla
274Uchwała nr LXXW1154/V/2010 Rady Miasta Poznania z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie uchwalenia statutu Osiedla Chartowo, Statut Osiedla Chartowo, § 8.
275 Zarządzeniu nr 26/2011/K Prezydenta Miasta Poznania z dnia 9 czerwca 2011 r. w sprawie współdziałania wydziałów Urzędu Miasta Poznania i kierowników jednostek organizacyjnych Miasta z jednostkami pomocniczymi miasta - osiedlami.
276
Statut Miasta Poznania, § 42.
277 Uchwała nr XVII/199/VII/2015 Rady Miasta Poznania z dnia 29 września 2015 r. w sprawie szczegółowych zasad naliczania środków budżetowych na realizację zadań przez osiedla oraz szczegółowych uprawnień do prowadzenia gospodarki finansowej przez osiedla.
127 członków rad i zarządów osiedli278
.
Powyższe regulacje prawne sprowadzają gospodarkę finansową osiedli do dysponowania czterema rodzajami środków finansowych:
- środkami wolnymi,
- środkami celowymi przeznaczonymi na realizację zadań powierzonych osiedlom, - środkami przeznaczonymi na budowę, przebudowę, modernizację dróg oraz oświetlenia, - środkami uzyskanymi w drodze konkursu na zadania inwestycyj ne („granty”)279
.
Wysokość środków wolnych przypadająca poszczególnym osiedlom ustalana jest w formie pogłównego i uzależniona jest od liczby mieszkańców oraz powierzchni każdej z jednostek pomocniczych. Środki wolne stanowią ponadto udział w podatku od nieruchomości, dochody z mienia komunalnego będącego w zarządzie osiedli oraz darowizn na rzecz miasta przekazanych przez darczyńców z przeznaczeniem dla wskazanych przez nich jednostek pomocniczych280
. Kolejną pulę środków stanowią środki celowe, których przeznaczenie jest ściśle określone, osiedla mogą je wydatkować na budowę, modernizację, remonty dróg i chodników (realizatorem tych zadań jest Zarząd Dróg Miejskich) oraz zadania powierzone dotyczące terenów zielonych jak też placówek oświatowych281
.
Oddzielnie wydzielone w budżecie miasta są także środki finansowe przeznaczone na do-finansowanie zadań inwestycyjnych, wyłonionych w drodze konkursów projektów zgłaszanych przez poszczególne osiedla. Zasady i tryb ich przeprowadzania określane są na podstawie od-rębnego zarządzenia Prezydenta Miasta Poznania282
.
Od czasu wdrożenia reformy osiedli wysokość środków finansowych będących w ich gestii wymiernie wzrosła (zob. wyk. 8) a osiedla otrzymały dodatkowe kompetencje i zadania. W roku 2011 poznańskie osiedla dysponowały kwotą blisko 10 mln złotych, pięć lat później, w roku 2016 było to już ponad 23 mln złotych.
W roku 2015 Rada miasta przyjęła propozycję prezydenta Poznania, aby zlikwidować Pro-gram Budowy Dróg Lokalnych, a budowę i przebudowę dróg scedować na rady osiedli. Dodat-
278 Uchwała nr LXXIX/1181/V/2010 Rady Miasta Poznania z dnia 12 października 2010 r. w sprawie zasad przy-znawania diet i zwrotu kosztów podróży służbowej dla członków organów jednostek pomocniczych - osiedli.
279
Finanse osiedli Poznania, Serwis internetowy miasta Poznania [http://www.poznan.pl/mim/osiedla /finanse,p,9350,9729.html; dostęp: 21 stycznia 2017].
280
Finanse osiedli, Strona internetowa Rady Osiedla Stare Miasto [http://staremiasto.poznan.pl/rada_osiedla/; dostęp: 21 stycznia 2017].
281 J. Ludwiczak, Poznańskie osiedla otrzymają ponad 23,5 mln złotych, Portal informacyjny Onet.pl [http://poznan.onet.pl/poznanskie-osiedla-otrzymaja-ponad-235-mln-zlotych/8b0zje; dostęp: 21 stycznia 2017].
282 Zarządzenie nr 512/2016/P Prezydenta Miasta Poznania z dnia 22 czerwca 2016 r. w sprawie organizacji konkursu na dofinansowanie zadań inwestycyjnych jednostek pomocniczych miasta - osiedli.
128
Źródło: Opracowanie własne na podstawie portalu internetowego Porozumienia Osiedli Samorządowych miasta Po-znania [http://www.porozumienie.poznan.pl/dokumenty; dostęp: 27 stycznia 2017].
Realizacja wskazanych przez osiedla zadań odbywa się na podstawie zarządzenia Pre-zydenta Miasta Poznania. Organy osiedla decydują o sposobie wydatkowania środków w przygotowywanych przez siebie planach finansowych. Zadania przyjęte w planie realizują samodzielnie wydziały lub jednostki organizacyjne miasta, organy osiedli we własnym zakresie lub we współdziałaniu z wydziałami urzędu i jednostkami organizacyjnym miasta oraz różnego typu instytucjami i organizacjami283.
Jak wskazano już wcześniej , radni osiedli mogą za działalność w tych organach otrzy-mywać diety lub zwroty kosztów podróży służbowych. Na dużych osiedlach miesięczna dieta nie może przekraczać kwoty 920 złotych. Na mniejszych górną granicą jest natomiast kwota 370 złotych. Podstawowa wysokość środków finansowych przeznaczonych na diety radnych wynosi dla każdego z osiedli 5 tys. złotych rocznie. Co więcej, w zależności od liczby mieszkańców danego osiedla, kwota ta może zostać zwiększona. Najwięcej środków na diety przysługuje Radzie Osiedla Rataje - 33 tys. złotych rocznie (co przy uśrednionym przeliczeniu na jednego radnego daje kwotę około 130 złotych miesięcznie). Najmniej na diety mogą wydatkować radni Osiedla Stary Grunwald - maksymalnie jest to nieco ponad 6 tys. złotych w skali roku. Część radnych wykonuje swoje obowiązki społecznie, część otrzymuje środki finansowe jedynie na pokrycie wydatków bezpośrednio związanych wykonywaniem obowiązków radnego osiedlowego (zwrot rachunków za telefon, kosztów dojazdu)284. Wysokość górnych progów uposażenia członków rad osiedlowych w porównaniu do innych dużych miast ukazuje tabela 20.
283 Zarządzenie nr 27/2016/P Prezydenta Miasta Poznania z dnia 12 stycznia 2016 r. w sprawie zasad planowania zadań jednostek pomocniczych miasta, monitorowania realizacji i sprawozdawczości.
284 Osiedlowi radni: ile pieniędzy otrzymują za swoją pracę?, Magazyn epoznan.pl [
http://www.epoznan.pl/news-news-45619Osiedlowi_radni_ile_pieniedzy_otrzymuja_za_swoja_prace; dostęp: 21 stycznia 2017].
Wykres 8. Wysokość środków finansowych osiedli Poznania w latach 2011-2016, w mln PLN
Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 Rok 2015 Rok 2016
kowe środki finansowe (32 mln zł w perspektywie czterech lat) zostały rozdzielone na osiedla proporcjonalnie do długości dróg gruntowych oraz liczby nieruchomości przy tych drogach289
129
Źródło: P. Swianiewicz, Błędne rondo marginalizacji? Jednostki pomocnicze samorządu w zarządzaniu dużymi mia-stami, Dom Wydawniczy i Handlowy Elipsa, Warszawa 2013.
Zasady i tryb wyborów do rad osiedli reguluje ordynacja wyborcza będąca jednobrzmiącym załącznikiem do statutów poznańskich jednostek pomocniczych. Wybory przeprowadza się według czteroprzymiotnikowej, większościowej ordynacji wyborczej w wielomandatowych okręgach wyborczych. Czynne prawo wyborcze mają wszyscy obywatele polscy, którzy ukoń-czyli 18 rok życia i stale zamieszkują na terenie danego osiedla. Biernego prawa wyborczego nie posiadają osoby karane za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego285
.
Za przeprowadzenie wyborów odpowiada Miejski Zespół ds. Wyborów Osiedlowych po-wołany przez Prezydenta Miasta Poznania, który do tego celu powołuje obwodowe komisje wy-borcze. Wybory do rad osiedli odbywają się na terenie całego miasta w jednym terminie. Ordyna-cja nie przewiduje rozłącznego terminu wyborów rad osiedli z wyborami samorządowymi, jednak wykształcona praktyka wskazuje, że wybory te przeprowadza się rozłącznie.
Obszar osiedla stanowi zwyczaj owo jeden okręg wyborczy, przy czym część osiedli podzie-lona została na kilka okręgów wyborczych (zob. tab. 21). W takim przypadku mandaty pomiędzy okręgami wyborczymi rozdziela się z zachowaniem proporcjonalności liczby radnych do liczby mieszkańców. Osiedle może być podzielone również na obwody do głosowania, w praktyce po-dział ten dotyczy tylko większych jednostek pomocniczych.
Specyfiką poznańskiego systemu wyborczego jest połączenie ordynacji większościowej z
285 Zob. Zasady i tryb wyboru do Rady Osiedla Stare Miasto, Uchwała nr LXXVI/1136/V/2010 Rady Miasta Poznania z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie uchwalenia statutu Osiedla Stare Miasto.
Tabela 20. Wysokość miesięcznych diet w jednostkach pomocniczych miast w odniesieniu do poznańskich osiedli
Miasto Jednostki pomocnicze Wysokość diet
Poznań 42 osiedla
maksymalna wysokość od 370 zł do 920 zł, rada osiedla może przyznać diety swoim członkom, łączny wydatek z tego tytułu nie może jednak przekraczać kwoty od 6 tys. zł do 33 tys. zł rocznie Kraków 18 dzielnic członkowie rad: 350 zł, członkowie zarządów 662 zł,
prze-wodniczący zarządów 2650 zł Łódź 36 osiedli członkowie zarządów 139 zł ryczałtem
Wrocław 48 osiedli kwota do podziału wg decyzji osiedla, w części osiedli przewodniczący, zastępca, skarbnik po 200-300 zł Gdańsk 5 dzielnic, 28 osiedli (nie funkcjonują na
obszarze całego miasta) przewodniczący zarządu 600 zł, z-ca przewodniczącego zarządu 350 zł, przewodniczący rady 300 zł Szczecin 37 osiedli przewodniczący rady 220 zł
Bydgoszcz 28 osiedli nie ma diet
Lublin 27 dzielnic przewodniczący zarządu 1500 zł Katowice 22 dzielnice (nie funkcjonują na obszarze
całego miasta)
przewodniczący rady i zarządu 400 zł, sekretarz 200 zł Białystok 28 osiedli (funkcjonowanie zawieszone w
latach 2006-2016)
możliwość pobierania diet przez członków zarządów osiedli, brak regulacji w sprawie ich wysokości
Gdynia 22 dzielnice nie ma diet Częstochowa 20 dzielnic nie ma diet Sosnowiec 5 dzielnic w fazie tworzenia nie ma diet Toruń działa 11 na 13 okręgów nie ma diet
130
okręgami wielomandatowymi. Oznacza to, że wyborca może oddać swój głos na więcej niż jednego kandydata, nie może jednak zagłosować na większą liczbę kandydatów niż ta wynikająca z liczby mandatów przypadających na dany okręg wyborczy.
Osoby, które stale zamieszkują na terenie danego osiedla i które uznają, że doszło do nie-prawidłowości, mogą wnieść w ciągu 5 dni od dnia wyborów protest wyborczy. Jeśli protest okaże się uzasadniony, Miejski Zespół ds. Wyborów Osiedlowych może zarządzić ponowne przeliczenie głosów lub unieważnić wybory i zarządzić ich powtórzenie286
.
W nowych warunkach ustrojowych (po przeprowadzonej reformie kompetencyjnej) wybory do poznańskich rad osiedli odbyły się dwa razy. Po raz pierwszy mieszkańcy miasta wybierali członków rad osiedli 20 marca 2011 roku, po raz drugi 22 marca 2015 roku. W pierwszych wybo-rach frekwencja wyniosła 7,72 proc w drugich 7,79 proc, przy czym w roku 2015 głosowanie nie odbyło się w dwóch spośród 42 poznańskich osiedli. Zarówno na Osiedlu Wola jak też Osiedlu Kiekrz chęć kandydowania w wyborach zgłosiło 15 osób, czyli dokładnie tyle, ile mandatów liczy każda z rad osiedla287. Zarówno w roku 2011 jak też w roku 2015 największa frekwencja została odnotowana na Osiedlu Morasko-Radojewo (rok 2011: 32,13 proc., rok 2015: 24,93 proc.). Naj-niższą w roku 2011 stwierdzono w okręgu wyborczym nr I Osiedla Św. Łazarz (3,33 proc.), na-tomiast w roku 2015 w okręgu wyborczym nr I Osiedla Rataje (2,99 proc.)288
.
Przyczynę małej frekwencji wyborczej część uczestników życia politycznego Poznania upa-truje w postanowieniach ordynacji wyborczej. Ich zdaniem system większościowy wielomanda-towy preferuje bloki wyborcze i zniechęca mieszkańców do uczestnictwa w procesie wyborczym. Wojciech Wośkowiak, wieloletni radny Osiedla św. Łazarz na łamach „Głosu Wielkopolskiego”
286
A. Szabelski, Osiedle - jednostka pomocnicza, s. 19.
287 K. Nowicki, Są już wyniki wyborów osiedlowych, Codzienny Poznań
[http://www.codziennypoznan.pl/artykul/2015-03-24/sa-juz-wyniki-wyborow-osiedlowych; dostęp: 28 stycznia 2017].
288
Wyniki wyborów do rad osiedli Poznania z 2011 roku, Serwis internetowy miasta Poznania [http://www.poznan.pl/
Tabela 21. Wyniki wyborów do rad osiedli Poznania w latach 2011-2015
131
Źródło: Wyniki wyborów do rad osiedli Poznania z 2011 roku, Serwis internetowy miasta Poznania [http://www.poznan.pl/mim/osiedla/wyniki-wyborow-do-rad-osiedli,p,13569,13570,17256.html; dostęp: 28 stycznia 2017], Wyniki wyborów do rad osiedli Poznania z 2015 roku, Serwis internetowy miasta Poznania [http://www.poznan.pl/mim/osiedla/wyniki-wyborow, p,29254,29262,29851.html; dostęp: 28 stycznia 2017].
stwierdza, iż niskie zainteresowanie kolejnymi wyborami może wynikać z tworzenia się bloków wyborczych, w których startuje kilka lub nawet kilkanaście osób. Podobnego zdania jest Jan
Nazwa osiedla Okręgi
wyborcze
Liczba wyborców
Lic
głosuzbaących
Frekwencja Liczba wybieranych
radnych
2011 2015 2011 2015 2011 2015 2011 2015 2011 2015
Stare Miasto I I 23826 21024 943 1279 3,96% 6,08% 21 21
Stare Winogrady I I 5880 5940 237 347 4,03% 5,84% 15 15
Nowe Winogrady Południe I I 13008 12187 1216 620 9,35% 5,09% 15 15
Nowe Winogrady Północ I I 14747 13925 2108 1909 14,29% 13,71% 15 15
Nowe Winogrady Wschód I I 5305 4888 344 402 6,48% 8,22% 14 14
405 375 45 41 11,11% 10,93% 1 1
Naramowice I I 11795 12690 829 915 7,03% 7,21% 15 15
Umultowo I I 3160 3351 423 223 13,39% 6,65% 15 15
Morars ko-Radej owo I I 1528 1781 491 444 32,13% 24,93% 15 15
Piątkowo I I 1438215524 28705 647556 1367 4,50%3,58% 4,76% 10 21
11
Jana III Sobieskiego i Marysieńki I I 8400 8081 589 296 7,01% 3,66% 15 15
Jeżyce I I 19698 18096 804 1096 4,08% 6,06% 21 21 Sołacz I I 4169 4034 356 218 8,54% 5,40% 15 15 Strzeszyn I I 4773 5227 788 562 16,51% 10,75% 15 15 Kiekrz I I 1397 * 108 * 7,73% * 15 15 Krzyżowniki Smochowice I I 6282 6484 765 1422 12,18% 21,93% 15 15 Ogrody I I 5545 5138 436 372 7,86% 7,24% 15 15 Podolany I I 5676 6122 728 890 12,83% 14,54% 15 15 Winiary I I 12603 4022 1080 444 8,57% 11,04% 15 5 4462 419 9,39% 7 III 2359 114 4,83% 3 Wola I I 4529 * 652 * 14,40% * 15 15 Ławica I I 5372 5799 616 598 11,47% 10,31% 15 15 Św. Łazarz I I 6009 27426 200 1353 3,33% 4,23% 4 21 23796 1007 4,23% 17 F abianowo-Kotowo I I 1401 1389 153 99 10,92% 7,13% 15 15 Grunwald Południe I I 2617 20733 236 1507 9,02% 7,27% 3 21 14380 997 6,93% 14 III 4671 423 9,06% 4 Grunwald Północ I I 8102 11935 521 386 6,43% 3,23% 10 15 4464 157 3,52% 5 Górczyn I I 10619 10413 574 436 5,41% 4,19% 15 15 Stary Grunwald I I 1502 1403 96 66 6,39% 4,70% 8 8 1506 1360 160 117 10,62% 8,60% 7 7 Kwiatowe I I 3660 3659 468 422 12,79% 11,53% 15 15 Junikowo I I 7132 7263 722 746 10,12% 10,27% 15 15 Wilda I I 23574 21945 1309 1427 5,55% 6,50% 21 21 Świerczewo I I 11625 11376 821 754 7,06% 6,63% 15 15 Zielony Dębiec I I 11362 10766 1037 971 9,13% 9,02% 15 15 Antoninek-Zieliniec-Kobylepole I I 7754 7760 1048 1203 13,52% 15,50% 15 15 Chartowo I I 20440 19510 1591 1955 7,78% 10,02% 21 21 Główna I I 3169 3346 236 259 7,45% 7,74% 15 15 Głuszyna I I 3093 3291 498 367 16,10% 11,15% 15 15 Krzesiny-Pokrzywno-Garaszewo I I 1633 1667 232 228 14,21% 13,68% 15 15 Ostrów Tumski-Śródka-Zawady-Komandoria I I 5085 5083 429 379 8,44% 7,46% 15 15 Rataje I I 2744 2812 128 84 4,66% 2,99% 2 2 II II 5446 5121 325 506 5,97% 9,88% 4 4 III III 4651 4278 379 362 8,15% 8,46% 3 3 IV IV 3284 3072 276 338 8,40% 11% 2 2 V V 2526 2397 192 104 7,60% 4,34% 2 2 VI VI 4720 4411 323 278 6,84% 6,30% 3 3 VII VII 5328 5022 342 368 6,42% 7,33% 3 3 VIII VIII 2639 2526 190 171 7,20% 6,77% 2 2 Starołeka-Minikowo-Marlewo I I 5298 5357 598 409 11,29% 7,63% 10 10 II II 2471 2471 299 244 12,10% 9,87% 5 5 Szczepanikowo-Spławie-Krzesinki I I 4903 5206 866 616 17,66% 11,83% 15 15 Warszawskie-Pomet-Maltańskie I I 3811 3875 288 350 7,56% 9,03% 10 10 II II 1250 1172 255 161 20,40% 13,74% 3 3 III III 595 583 120 72 20,17% 12,35% 2 2 Zegrze I I 15383 14480 1006 1057 6,54% 7,30% 15 15 ŁĄCZNIE: 59 57 430647 407798 33263 31673 7,72% 7,79% 678 678
132
Zujewicz, koordynator projektu „Miasto Obywateli. Rozwój Rad Osiedli w Poznaniu” i radny Osiedla Stare Miasto. Stwierdza on: „Już teraz widać, że niektóre [osiedla] bardzo mocno się upolitycznia, choć nie w sensie partyjnym. Tworzą układ towarzyski i może to wyglądać, jakby działały same dla siebie. To może niekorzystnie wpływać na prace w radach, frekwencję”. Władze miasta Poznania uważają, że jest zbyt wcześnie na wyciąganie wniosków. Mariusz Wiśniewski Zastępca Prezydenta Miasta Poznania podkreśla: „Nie zamykam się na żadne argumenty. Postanowiłem, że po zakończeniu obecnej kadencji rad osiedli, przeanalizujemy także kwestię ordynacji. Jeśli wyniki wyborów nie odzwierciedlają rzeczywistych preferencji mieszkańców i są wyłącznie rezultatem przynależności do danego bloku, a nie nakładu pracy włożonego w zdobycie mandatu, to taką zmianę można rozważyć”289
.
Źródło: P. Swianiewicz, Błędne rondo marginalizacji? Jednostki pomocnicze samorządu w zarządzaniu dużymi mia-stami, Dom Wydawniczy i Handlowy Elipsa, Warszawa 2013.
Analizując kwestę małej frekwencji wyborczej w wyborach do poznańskich osiedli w odniesieniu do innych polskich dużych miast, w których działają jednostki pomocnicze gminy, mo
289 B. Dąbkowski, Radni osiedlowi chcą zmiany ordynacji wyborczej. Skarżą się na układy towarzyskie, Głos Wielkopolski [online] 22 czerwca 2015 [
http://www.gloswielkopolski.pl/artykul/3908437,radni-osiedlowi-chca-zmiany-ordynacji-wyborczej-skarza-się-na-uklady-towarzyskie,2,id,t,sa.html; dostęp: 28 stycznia 2017].
Wykres 9. Przeciętna frekwencja w wyborach do rad jednostek pomocniczych w dużych miastach w latach 2010-2014
Uwagi: 1. frekwencja liczona wg wzoru: liczba głosujących w wyborach do rad jednostek pomocniczych/ liczba