Otoczenie bliĪsze zespoáu piákarskiego

W bezpoĞrednim otoczeniu zespoáu sportowego znajdują siĊ zarówno czynniki bĊdące bezpoĞrednio czĊĞcią organizacji sportowej, jak i jej otoczenia bliĪszego. Rozpatrując kluby sportowe, zasadnym wydaje siĊ odejĞcie od klasycznej koncepcji otoczenia, rozdzielające czynniki wewnątrzorganizacyjne i zewnĊtrzne. Zespóá piákarski pozostaje na tyle waĪną i eksponowaną czĊĞcią klubu, Īe ograniczenie siĊ jedynie do czynników w ramach organizacji, nie byáoby adekwatne do specyfiki organizacji sportowych. Czynniki zewnĊtrzne takie jak przede wszystkim kibice, których wpáyw na zespóá i caáa organizacjĊ wykracza poza tradycyjnie rozumianą rolĊ klientów.

Klub sportowy którego czĊĞcią jest druĪyna piákarska funkcjonując w przestrzeni gospodarczej, realizuje róĪne zadania związane z obsáugą druĪyny i klientów –– kibiców. Przyglądając siĊ strukturom klubów polskiej ekstraklasy moĪna wyodrĊbniü poszczególne elementy struktury klubu sportowego. Rozpatrując zagadnienia związane z relacjami pomiĊdzy zespoáem piákarskim a klubem w ramach którego on funkcjonuje, moĪna dostrzec zaleĪnoĞü hierarchiczną w odniesieniu do powiązania pomiĊdzy druĪyną a zarządem. To zarząd klubu wyznacza cele dla zespoáu, poĞrednio poprzez sztab szkoleniowy. OdpowiedzialnoĞü za wyniki przekazywana jest na gáównego trenera, który osobiĞcie i czĊsto jednoosobowo odpowiada za efektywnoĞü swojego zespoáu. TĊ zaleĪnoĞü ilustruje wypowiedĨ jednego z trenerów, dotycząca zakresu odpowiedzialnoĞci spadającej na niego z tytuáu wykonywania pracy pierwszego trenera w klubie, WáaĞciciel klubu przekazaá w moje

rĊce druĪynĊ wartą miliony záotych, wyznaczyá cele i oczekuje ich realizacji, moim zadaniem jest nie zawieĞü jego oczekiwaĔ. Ta wypowiedĨ sugeruje peáne poczucie

odpowiedzialnoĞci ze strony pierwszego trenera za wyniki druĪyny piákarskiej, przekonanie o tej odpowiedzialnoĞci, przejawiaáo siĊ takĪe w innych wywiadach, a takĪe moĪna ją zaobserwowaü w wypowiedziach trenerów w sytuacjach kiedy zespoáy przez nich zarządzane osiągają wyniki poniĪej oczekiwaĔ. ZaleĪnoĞü z innymi podmiotami w ramach klubu sportowego, takich jak dziaá marketingu, administracja, czy dziaá handlowy jest w wiĊkszym stopniu oparta na wspóápracy. Przyglądając siĊ naturze tych relacji moĪna odnieĞü to do koncepcji sieciowych zaleĪnoĞci w organizacji wystĊpującej w zarządzaniu. Wynika to zarówno z róĪnorodnoĞci zadaĔ wykonywanych przez poszczególne dziaáy klubu sportowego, jak i koniecznoĞü wspóápracy pomiĊdzy nimi. Warto jednak zwróciü uwagĊ na przywoáywany fakt sáuĪebnoĞci pozostaáych dziaáów klubu wzglĊdem druĪyny piákarskiej, której dobre wyniki stanowią fundament sukcesu caáej organizacji sportowej. Odwoáując siĊ do tych obserwacji, moĪna stwierdziü, Īe zespoáu piákarskiego z pozostaáymi elementami klubu ma charakter zarówno hierarchiczny jak i sieciowy.

Zarząd klubu odpowiedzialny za zarządzanie caáoĞcią organizacji. Zarząd bezpoĞrednio wyznacza ogólne cele zespoáu sportowego przeznaczając okreĞlone Ğrodki finansowe na jego dziaáalnoĞü w postaci budĪetu. ĝrodki te przeznaczane są zarówno na bieĪące funkcjonowanie zespoáu –– koszty treningów, meczów takie jak sprzĊt, czy przejazdy. Druga istotna czĊĞü budĪetu pocháaniająca zwykle jego najwiĊkszą czĊĞü to kontrakty zawodników, oraz sumy transferowe wydawane na transfery nowych graczy do zespoáu. W sezonie 2010/2011 budĪety klubów wynosiáy od 12 milionów (Ruch Chorzów) do 60 milionów (Legia Warszawa i Lech PoznaĔ)¹⁶⁵ záotych. Na podstawie budĪetu i w porównaniu z innymi klubami zarząd ustala cele na dany sezon i wysokoĞü premii przeznaczonych dla piákarzy za poszczególne osiągniĊcia. Pion sportowy którego zespóá jest gáówną czĊĞcią jest kierowany bezpoĞrednio przez dyrektora sportowego który podlega zarządowi i dba o rozwój czĊĞci sportowej organizacji. W gestii dyrektora sportowego leĪy zorganizowanie pionu sportowego, poszukiwanie potencjalnych wzmocnieĔ dla druĪyny, oraz nadzór

nad caáoĞcią tego obszaru w klubie. Zarząd klubu i dyrektor sportowy bezpoĞrednio wpáywają na zespóá zapewniając mu warunki do dziaáania.

Z punktu widzenia funkcjonowania druĪyny piákarskiej istotne zadania ma dziaá administracyjny zajmujący siĊ obsáugą obiektów sportowych uĪytkowanych przez organizacjĊ. Stan techniczny obiektów, ich przygotowanie wpáywa na komfort funkcjonowania zespoáu. Dziaá marketingu i handlowy zajmuje siĊ odrĊbną czĊĞcią dziaáalnoĞci caáego klubu mając nikáy wpáyw bezpoĞredni na funkcjonowanie zespoáu. Klub sportowy tworzy wiĊc warunki dla funkcjonowania zespoáu. Wpáyw jest obustronny. Zawodnicy są gáównym dostarczycielem produktu klubu sportowego dając pozostaáym dziaáom narzĊdzia do generowania wartoĞci dla odbiorców. Odpowiednie zestawienie dziaáalnoĞci wszystkich elementów klubu jest podstawą sprawnego funkcjonowania klubu.

Podmioty pozostające w bezpoĞrednim otoczeniu klubu sportowego wpáywają zarówno na caáą organizacjĊ jak i bezpoĞrednio na druĪynĊ. UĪywając modelu otoczenia organizacji warto zwróciü uwagĊ na klientów organizacji czyli kibiców. Rola kibiców sportowych w Īyciu klubu jest szersza z uwagi na to Īe czĊĞü z nich wspóápracuje z klubem przy organizowaniu i tworzeniu widowisk sportowych. Kluby podejmują wspóápracĊ ze stowarzyszeniami kibiców, w zamian za konkretne usáugi przez nie oferowane. Biorąc za przykáad MKS Cracovia SA kibice tego klubu organizują tak zwane oprawy meczowe dodając atrakcyjnoĞci widowiskom sportowym, organizują takĪe dodatkowe atrakcje na trybunach, jak na przykáad specjalny obszar dla dzieci odwiedzających stadion. Klub uáatwia te dziaáania przyznając wejĞciówki uprawniające do swobodnego poruszania siĊ po stadionie, wspiera akcje kibiców promując je przez oficjalne komunikaty, a takĪe stwarza pewne uáatwienia w infrastrukturze stadionu.

W odniesieniu do zespoáu piákarskiego kibice stanowią dodatkowy czynnik motywacyjny. Poprzez zainteresowanie grą piákarzy a takĪe tworzenie atmosfery podczas meczu wpáywają na morale piákarzy i stanowią wsparcie w trakcie zawodów sportowych. Trenerzy biorący udziaá w badaniach, a takĪe piákarze wielokrotnie podkreĞlają znaczenie tego zjawiska dla wyników. Przyglądając siĊ temu zagadnieniu z punktu widzenia zarządzania, moĪna odwoáaü siĊ do efektu Hawthorne, odnoszącego siĊ do zwiĊkszonej wydajnoĞci pracowników zdających sobie sprawĊ Īe

ich praca jest ewaluowana na bieĪąco¹⁶⁶. Kibice, którzy poprzez swoje opinie wyraĪane w czasie meczu (poprzez reakcje na poszczególne zagrania na boisku) oraz po nim, wpáywają na zawodników mających poczucie zainteresowania ich postawą w trakcie zawodów sportowych. Trenerzy zwracają takĪe uwagĊ na znaczenie pozytywnego wspierania zawodników poprzez zachĊcanie do zwiĊkszonego wysiáku w postaci dopingu prowadzonego na stadionie, dającego poczucie wspólnoty dąĪącej do jednego wspólnego celu. Warto teĪ zwróciü, Īe zwiĊkszone zainteresowanie ze strony kibiców wyraĪające siĊ w zwiĊkszonej frekwencji podczas meczów, oglądalnoĞci transmisji telewizyjnych z meczów, a takĪe iloĞci Ğrodków finansowych przeznaczanych na produkty dziaáu marketingu klubu sportowego, wpáywają pozytywnie na budĪet klubu, a poĞrednio na poprawienie sytuacji klubu w rozmowach z potencjalnymi sponsorami, czy teĪ zapewniając bezpoĞrednie wpáywy dla organizacji (bilety, karnety, pamiątki).

Media jako drugi po kibicach gáówny podmiot zewnĊtrzny oceniający postawĊ zespoáu piákarskiego, mają bardzo istotne znaczenie w budowaniu wizerunku klubu sportowego. Zainteresowanie mediów, budowanie popularnoĞci, tworzenie pozytywnej atmosfery wokóá druĪyny, wpáywa z jednej strony na wizerunek wĞród kibiców ale takĪe na atmosferĊ w samej druĪynie. Piákarze bĊdąc osobami publicznymi, są przedmiotem zainteresowania dziennikarze, co moĪe mieü zarówno pozytywne jak i negatywne skutki. Wspóápraca zawodników i sztabu szkoleniowego z mediami jest jednym z fundamentów media relations w klubie pozostającym istotnym zadaniem dla caáego klubu.

Związki sportowe organizujące rozgrywki tworzą przestrzeĔ prawną dla zespoáu. Poprzez stworzenie zestawu zasad druĪyna moĪe mieü ustalony konkretny cel w danych rozgrywkach. Przedstawiciele związków sportowych w trakcie meczów to sĊdziowie pilnujący przebiegu spotkania zgodnie z zasadami gry. Ich umiejĊtnoĞci i zdolnoĞci zawodowe wpáywają na widowisko sportowe i sprawny przebieg spotkania. W przypadku gorszej postawy sĊdziego, druĪyny mogą odczuwaü zniechĊcenie i frustracjĊ, która wyraĪana bywa w wypowiedziach pomeczowych a nawet w trakcie spotkania. Warto teĪ zwróciü uwagĊ Īe związki sportowe bezpoĞrednio wpáywają na dziaáalnoĞü klubu przez co poĞrednio na dziaáalnoĞü zespoáu, poprzez zatwierdzanie

zawodników, nagradzanie i karanie klubów za przekroczenie przepisów, czy teĪ ewentualne kary indywidualne dla poszczególnych zawodników.

Sport związany jest z rywalizacją, która nie dotyczy tylko i wyáącznie pojedynczych zawodów ale z racji konstrukcji rozgrywek ligowych powoduje, Īe niektóre mecze mają wiĊksze znaczenie od innych. Rywalizacja z klubami o podobnych celach wpáywa na motywacjĊ zawodników. Biorący udziaá w badaniach trenerzy zwracali uwagĊ na zróĪnicowanie motywacji zespoáu zaleĪnie od przeciwnika. ZwiĊkszona koncentracja przedmeczowa moĪe wynikaü z róĪnych przesáanek. Z jednej strony moĪe to byü wspomniana wyĪej bezpoĞrednia rywalizacja, ale warto zwróciü uwagĊ na istnienia rywalizacji miĊdzy poszczególnymi klubami, czĊsto obarczonych zaszáoĞciami historycznymi. Najlepszym przykáadem są mecze tak zwane derbowe czyli klubów z jednego miasta bądĨ regionu. CzĊsto okazuje siĊ Īe mimo znacznej róĪnicy w wynikach dwóch zespoáów uczestniczących w takiej rywalizacji zawody pomiĊdzy nimi mają zupeánie inne oblicze. Wpáywa na to zarówno przekonanie o istotnoĞci meczu ze strony samych zespoáów jak równieĪ presja otoczenia –– zarządu klubu, czĊsto stosującego dodatkowe premie motywacyjne w przypadku tego rodzaju spotkaĔ, mediów tworzących dodatkowe emocje w przypadku takich meczów i przejawiających nadzwyczajne zainteresowanie, jak i bardzo istotną presjĊ ze strony kibiców klientów oczekujących dobrego wyniku w spotkaniu z bezpoĞrednim rywalem. Reakcje zespoáów na tego rodzaju mecze bywają róĪne z jednej strony zwiĊkszona koncentracja i determinacja powoduje lepsze rezultaty, z drugiej strony presja wyniku moĪe spowodowaü zdenerwowanie i w efekcie nie zaprezentowanie peáni umiejĊtnoĞci.