Procedury zamówień współfinansowanych z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój

W perspektywie finansowej 2014–2020 przedsiębiorcy mogą po-zyskać środki na dotację w ramach nowego programu operacyjnego bazującego na dawnym Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospo-darka, obecnie – Inteligentny Rozwój. Jego głównym celem jest wzrost innowacyjności polskiej gospodarki poprzez zwiększenie nakładów na badania i rozwój (B+R) oraz kreowanie popytu przedsiębiorstw na innowacje i prace badawczo-rozwojowe. Program ten finansowany jest wyłącznie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalne-go oraz środków krajowych – publicznych i prywatnych, i obejmuje

81 Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020, Dz.U.

z 2014 r., poz. 1146 ze zm. Art. 2 pkt. 12: Korekta finansowa – kwota, o jaką pomniej-sza się dofinansowanie z UE dla projektu lub programu operacyjnego w związku z nieprawidłowością indywidualną lub systemową.

93 2.4. Udzielanie zamówień współfinansowanych…

zakresem wsparcia 16 regionów. Na realizację tego programu opera-cyjnego przeznaczono ok. 8,6 mld euro, co czyni Program Operacyjny Inteligentny Rozwój drugim pod względem budżetu programem w ra-mach nowej perspektywy. Środki z PO IR przeznaczone są na dofi-nansowanie projektów badawczo-rozwojowych, prowadzonych przez beneficjentów samodzielnie lub we współpracy z sektorem nauki. Jego celem jest finansowanie aparatury, sprzętu badawczego, technologii i infrastruktury dla tworzenia centrów badawczo-rozwojowych oraz realizacji projektów prowadzonych przez konsorcja naukowe. Wspar-ciem finansowym w ramach tego programu operacyjnego mogą zostać objęte projekty znajdujące się na Polskiej Mapie Drogowej Infrastruk-tury Badawczej o kluczowym znaczeniu dla rozwoju kraju⁸².

Uszczegółowieniem zasad realizacji projektów finansowanych z PO IR są wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ra-mach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014–2020⁸³. Jak wynika z przywołanego dokumentu, umowy zawarte w wyniku przeprowadzonych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego w ramach realizacji projektu oceniane będą w kontekście zgodności z wytycznymi dla tego programu, w wersji obowiązującej w dniu wszczęcia postępowania. W przypadku oceny kwalifikowalności po-niesionych wydatków należy stosować wytyczne w wersji obowiązu-jącej w dniu poniesienia wydatku. Jeśli chodzi o procedury zamówień publicznych, znajdujemy odwołanie do postanowień wytycznych ho-ryzontalnych.

Opisane w podrozdziale 4.3 wytycznych programowych Rozezna-nie Rynku zasady wydatkowania środków w ramach PO IR odwołują się do tych, określonych w wytycznych horyzontalnych, jednocześnie podkreślając, iż beneficjent stosować będzie zasadę uczciwej konku-rencji. Wytyczne programowe dla PO IR wprowadzają obowiązek upublicznienia zapytania ofertowego dla wydatków o wartości od 20 tys. zł netto do 50 tys. zł netto włącznie oraz w przypadku

zamó-82 Pierwsza Polska Mapa Drogowa Infrastruktury Badawczej powstała w 2011 roku, znalazły się na niej 33 projekty strategicznej infrastruktury badawczej z róż-nych dziedzin nauki. W styczniu 2013 roku Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zaprosiło naukowców do aktualizacji mapy. Zaktualizowana Polska Mapa Drogowa Infrastruktury Badawczej zawiera 53 punkty strategiczne dla roz-woju polskiej nauki i gospodarki. W 2006 roku powstała pierwsza Mapa Drogowa przedstawiająca plan rozwoju pan-europejskiej strategicznej infrastruktury służącej działalności naukowej (ESFRI), dotychczas dwukrotnie aktualizowana (w 2008 oraz w 2010 roku). Mapa Drogowa ESFRI w obecnym kształcie zawiera 48 projektów, z których 10 jest w fazie implementacji.

83 Dokument zatwierdzony 28 sierpnia 2015 roku.

wień publicznych powyżej 50 tys. zł netto, dla których nie stosuje się zasady konkurencyjności.

Beneficjenci wydatkujący środki w ramach Programu Operacyj-nego IR zobowiązani są do upublicznienia zapytania ofertowego na zasadach, jakie wynikają z wytycznych horyzontalnych dla wszyst-kich funduszy, tj. ma ono zostać umieszczone na stronie interne-towej wskazanej w komunikacie ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego.

Zgodnie z wytycznymi dla PO IR ogłoszenie o zamówieniu zawie-ra co najmniej określenie przedmiotu zamówienia, kryteria oceny ofert oraz termin ich składania. Warto zwrócić uwagę, iż minimalny zakres informacji, jaki powinno zwierać opublikowane zapytanie ofertowe, jest nieco węższy, aniżeli wynika to z wytycznych horyzontalnych.

W każdym przypadku, kiedy beneficjent wydatkuje środki otrzymane na podstawie umowy o dofinansowanie projektu, stosując procedury zamówień publicznych, to on ponosi pełną odpowiedzialność za za-rządzanie projektem i jego merytoryczną realizację. Dlatego też istotne jest, by w trakcie realizacji projektu beneficjent monitorował ewentual-ne zmiany obowiązujących wytycznych programowych, ponieważ do oceny umów o udzielenie zamówienia publicznego zawartych w ra-mach projektu stosuje się wytyczne obowiązujące w dniu wszczęcia postępowania. Opierając się na poprzedniej perspektywie finansowej obfitującej w liczne zmiany programowe, należy się spodziewać, że również w obecnej perspektywie będzie ich wiele. Równie istotne z punktu widzenia kontroli jest zastrzeżenie w wytycznych progra-mowych obligatoryjnej weryfikacji wszystkich wydatków rozliczonych w ramach zamówienia, w przypadku gdy wartość zamówienia jest równa lub wyższa niż próg określony w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp – bez względu na to, czy benefi-cjent udzielał zamówienia w reżimie Pzp, czy poza nim. Niezależnie od tego, co zawierają wytyczne programowe, beneficjent powinien zapoznać się z postanowieniami umowy o dofinansowanie projektu.

W zależności od poddziałania, w ramach którego realizowany jest projekt, postanowienia wzorów umów mogą się od siebie różnić, znajomość szczegółowych warunków, które powinny zostać spełnione, pozwala zaplanować zakres działań koniecznych do przeprowadzenia procedur.

Analizując postanowienia wzoru umowy o dofinansowanie pro-jektu dla programu Inteligentny Rozwój⁸⁴, zwraca uwagę odesłanie do wytycznych horyzontalnych, ale również postanowienia dotyczące

84 Wzór umowy dla PO IR w 2015 roku.

95 2.4. Udzielanie zamówień współfinansowanych…

ustalania wartości zamówienia. Ustalanie wartości zamówienia win-no zostać dokonane w oparciu o zasadę tożsamości podmiotowej, przedmiotowej i czasowej. Beneficjent winien ustalić jego wartość, uwzględniając łącznie poniższe kryteria:

– usługi, dostawy, roboty budowlane są tożsame rodzajowo lub funk-cjonalnie;

– możliwe jest udzielenie zamówienia w tym samym czasie;

– możliwe jest wykonanie zamówienia przez jednego wykonawcę.

Beneficjent zobowiązany jest stosować niezawężające konkurencji oraz jakościowe kryteria oceny ofert. O ile konieczność stosowania kryteriów, które nie będą ograniczały konkurencji, wynika z przepi-sów, o tyle wymóg, by kryteria dotyczyły jakości, może budzić wąt-pliwości, chociażby w aspekcie jego opisania. Kontrowersyjne wydaje się także postanowienie, by beneficjent dokonując wyboru wykonawcy (dotyczy to zamówień na dostawy lub usługi niezbędne do realizacji projektu) pomiędzy kilkoma ofertami najkorzystniejszymi pod wzglę-dem gospodarczym, zobowiązany był do wyboru oferty najbardziej korzystnej, jeśli chodzi o oddziaływanie na środowisko i klimat (np.

mniejsza energochłonność, zużycie wody, wykorzystanie materiałów pochodzących z recyclingu etc.).

Zgodnie z art. 91 ust. 1 Pzp beneficjent wybiera ofertę najko-rzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w spe-cyfikacji istotnych warunków zamówienia, a zatem uwzględniając postanowienia umowy, należy przyjąć, iż konieczne jest zastosowanie odpowiednich kryteriów środowiskowych. Tylko wówczas beneficjent będzie miał możliwość zrealizowania przedmiotowego postanowie-nia. Jednak nawet w takiej sytuacji sformułowanie dotyczące kilku ofert najkorzystniejszych jest co najmniej wątpliwe. Kolejny wymóg, który z punktu widzenia beneficjenta może budzić zastrzeżenia, zo-stał okreś lony w § 15 Kontrola i audyt oraz przechowywanie dokumentów omawianego wzoru umowy. Wymóg ten dotyczy obowiązku przedsta-wienia przez beneficjenta na żądanie instytucji uprawnionych do kon-troli kosztów wszelkich marż występujących w umowach zawartych z wykonawcami i podwykonawcami (dotyczy to udzielenia zamówie-nia na potrzeby realizacji części zadań projektu podmiotom trzecim w zakresie co najmniej 20% kosztów kwalifikowanych). W praktyce oznacza konieczność takiego opracowania formularza ofertowego, by wykonawca przedstawił faktycznie naliczoną marżę, beneficjent podpisując umowę o dofinansowanie projektu, zobowiązany jest wy-pełnić wszystkie jej postanowienia, jednak wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia mogą być sceptycznie nastawieni do tego wymogu.