Przeciwdziałanie wojnie informacyjnej z punktu widzenia infoofiary w wy-miarze zewnętrznym nie jest rzeczą prostą, gdyż zależy od sprawności pań-stwa, mentalności i poziomu intelektualnego jego elit oraz całego społeczeń-stwa. Wśród cech danej społeczności czy nacji, które wpływają na zdolność do przeciwdziałania wojnie, można wymienić30:
– głębokość istniejących podziałów w danym społeczeństwie;
– rzeczywisty poziom wykształcenia (w tym ekonomicznego) i świadomo-ści państwowej oraz narodowej;
– stosunek do własnego państwa i jego historii (w tym skłonność do jej nierzetelnej interpretacji);
– zróżnicowanie pod względem narodowym, etnicznym i religijnym;
– poziom zamożności społeczeństwa;
– stopień zaufania do elit;
– reakcje na wydarzenia polityczne czy społeczne oraz związane z tym za-chowania;
– stopień akceptacji zachowań nagannych, demoralizacja i alkoholizm;
– stosunek do mniejszości narodowych, religijnych, seksualnych oraz za-chowania stereotypowe;
– reakcja i wrażliwość na ocenę dokonywaną przez czynniki zewnętrzne lub międzynarodowe;
– selekcja negatywna jako ukryty standard w prowadzonej polityce perso-nalnej;
– stopień upartyjnienia elit oraz rzeczywisty sposób pojmowania przez nie pojęcia dobra wspólnego;
– kompetencje i poziom intelektualny rodzimych elit, w tym zwłaszcza w obszarze polityki zagranicznej, dyplomacji, działalności służb specjal-nych, rozwiązywania konfliktów wewnętrznych.
Skuteczne przeciwdziałanie wojnie informacyjnej wymaga stworzenia pewnego systemu defensywnego, który można określić jako system aksjo- normatywny (zob. rysunek 5), stanowiący powiązanie funkcjonalne ze-społu norm i wartości dotyczących wszelakich przejawów życia społeczne-go oraz istniejących organizacji, charakterystycznych dla określonej nacji,
30 Por. B. Pac, Wojna informacyjna jako skuteczne narzędzie destabilizacji państw i rządów, art.
cyt.
kultury, regulujących życie społeczeństwa oraz życie jednostki. System taki obejmuje zwyczaje, moralność, prawo czy etykę. Obrona przeciw wojnie in-formacyjnej wymaga więc przede wszystkim:
– skutecznej ochrony zasobów cywilizacyjnych danej społeczności;
– prowadzenia działań ukierunkowanych na utrzymanie integralności i nienaruszalności granic państwowych;
– zachowania i akceptacji ciągłości państwa przez daną nację;
– istnienia i poczucia wspólnoty narodowej, przynajmniej przez osoby de-klarujące daną narodowość;
– konsekwentnej polityki historycznej opartej na rzetelnych badaniach i analizie faktów, a nie na swobodnej ich interpretacji lub konfabulacjach tworzonych na bieżące zamówienie polityczne.
W funkcjonowaniu systemu aksjonormatywnego konieczna jest też ko-ordynacja i synchronizacja działań na poziomie odpowiednich agend pań-stwowych, samorządów, organizacji społecznych i politycznych, poparta so-lidną i rzetelną edukacją społeczeństwa w przedmiotowym zakresie.
Rysunek 5. Koncepcja obrony przed wojną informacyjną
Źródło: opracowanie własne.
ISTNIENIE I POCZUCIE WSPÓLNOTY NARODOWEJ
KONSEKWENTNA POLITYKA HISTORYCZNA OPARTA NA FAKTACH ELEMENTY SIŁ
DZIAŁANIA SYSTEMOWE, METODY I TECHNIKI
W
A SYNERGIA DEFENSYWNYCH DZIAŁAŃ AGEND PAŃSTWOWYCH, SAMORZĄDOWYCH, ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH I POLITYCZNYCH, EDUKACJA
Wnioski
Podsumowując dotychczasowe rozważania, należy zauważyć, że wojna in-formacyjna to bardzo ekonomiczny sposób osiągania celów strategicznych i niszczenia oporu infoofiary, prawie bez zaangażowania w sferze militarnej.
Nie prokuruje nienawiści do agresora ze względu na straty materialne, a jej efekty, zwykle odroczone w czasie, są trudne do neutralizacji, a nawet nie-odwracalne. Oczywiście największe doświadczenia w prowadzeniu tego typu działań mają mocarstwa lub państwa, które kiedyś posiadały kolonie, nieza-leżnie od ich lokalizacji, czyli USA, Rosja, Niemcy, Francja, Wielka Brytania itp. Od takiej reguły istnieją wyjątki, jak chociażby Izrael. Społeczność na-rodowości żydowskiej była przez całe wieki rozproszona po świecie, musiała przetrwać w różnych warunkach, tworząc diaspory, dopóki nie doczekała się własnej państwowości. Fenomen polega na tym, że potrafi ona, niezależnie od miejsca zamieszkania, działać na korzyść swojego państwa jak dobrze za-projektowana organizacja sieciowa.
Wojna informacyjna to swoista „skrzynka z narzędziami”, czyli metoda-mi, technikametoda-mi, narzędziametoda-mi, działaniami systemowymetoda-mi, które można sto-sować w nieograniczony sposób w stosunku do narodów, grup społecznych, zawodowych, wyznaniowych itp. w zależności od celów infoagresora i wyma-gań, jakie stawia aktualna sytuacja.
Obrona przed tą wojną powinna się opierać na właściwym systemie aksjonormatywnym, odpowiednim wykształceniu społeczeństwa, korzysta-niu z różnych źródeł informacji, znajomości własnych słabych i mocnych stron, świadomości zagrożeń i ich źródeł oraz na wychowaniu opartym na tradycyjnym systemie wartości.
Należy mieć na uwadze, iż wojna informacyjna prowadzona w wymiarze wewnątrzorganizacyjnym, tj. w danym państwie, na przykład przeciw okreś- lonej partii politycznej, grupie społecznej, zawodowej czy religijnej może być efektem inspiracji zewnętrznej, gdyż zwykle jest to ukierunkowane na podział danej społeczności. Doskonałym rozwiązaniem dla infoagresora lub infoagresorów jest znalezienie odpowiedniej siły, reprezentowanej przez wy-brane stronnictwa polityczne, część elit, a także „szary tłum”, które zwykle nieświadomie stają się skutecznym narzędziem w procesie dekonsolidacji społeczeństwa, dezintegracji państwa czy zakłamywania historii w imię par-tykularnych interesów niezależnie od reprezentowanych barw partyjnych.
Doprowadzenie do trwałych podziałów stanowi gwarancję nieudolności lub
braku zdolności w przeciwstawianiu się wojnie informacyjnej i jej efektom, czego namacalnym rezultatem były trzy rozbiory I Rzeczypospolitej poprze-dzone czasami saskimi. Niemniej jednak, mówiąc o wspólnocie i jedności, należy pamiętać o tym, co powiedział Augostin Couchin w La Revolution et la Libre Pansée: „Należy rozróżniać pomiędzy jednością sztuczną opartą na teoriach i abstrakcyjnych założeniach a jednością opartą na faktach”.
Reasumując, można z powodzeniem stwierdzić, iż w zakresie prowadzo-nego na potrzeby opracowania procesu badawczego przynajmniej w prze-ważającej części osiągnięto założony cel, rozwiązano postawiony problem badawczy oraz udowodniono sformułowaną we wstępie hipotezę roboczą.
bibliografia
Beck G., Podręcznik manipulacji, zakazana retoryka, Helion, Gliwice 2007.
Bendkowski J., Kramarz M., Kramarz W., Metody i techniki ilościowe w logistyce stosowa-nej. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010 Brzeski R., Wojna informacyjna – wojna nowej generacji, Wydawnictwo Antyk Marcin
Dybowski, Komorów 2014.
Darczewska J., The anatomy of Russian information warfare. The Crimean Operation, the case study, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2014.
Encyklopedia PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982.
Grajewski P., Organizacja procesowa, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warsza-wa 2007.
Huovinen P., Hybrid Warfare – Just a twist of compound warfare? Views on warfare from the US Armed Force, National Defence University, Norfolk 2011.
Kossecki J., Cybernetyka kultury, Biblioteka Myśli Współczesnej, Warszawa 1974.
Kossecki J., Totalna wojna informacyjna, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kocha-nowskiego, Kielce 1997.
Kossecki J., Wpływ totalnej wojny informacyjnej na dzieje PRL, Kossecki, Kielce 1999.
Libicki M., What Information Warfare Is?, National Defence University, Washington 1995.
Loubier A., Grupy redukcyjne. Techniki sterowania i manipulacji wewnątrz stowarzyszeń, Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski, Komorów 2006.
Minkina M., Gałek B., Kłamstwo i podstęp we współczesnym świecie, Oficyna Wydawni-cza Rytm, Siedlce 2015.
Neumann R., Ross A., Kodeks władzy, reguły manipulacji, Helion, Gliwice 2010.
Nye J.S., Przyszłość siły, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
Operational Planning, AJP 5, NATO 2005.
Pac B., Integracja wojny informacyjnej i hybrydowej w konfliktach międzynarodowych,
„Bellona” 1/2016, s. 53-77.
Pac B., Propaganda i kontrpropaganda w wojnie informacyjnej, w: Megatrendy współczes-nych zagrożeń bezpieczeństwa, red. J. Zawadzki, G. Pietrek, Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku, Gdańsk 2016, s. 147-166.
Pac B., Wojna informacyjna i operacje informacyjne jako przykład zintegrowanego oddzia-ływania w sferze militarnej i cywilnej, w: Forum Bezpieczeństwa. Współczesne zagroże-nia, red. W. Sulęta, Wydawnictwo JP, Gdynia 2014, s. 27-50.
Pac B., Wojna informacyjna jako skuteczne narzędzie destabilizacji państw i rządów, http://www.defence24.pl/299734,wojna-informacyjna-jako-skuteczne-narzedzie--destabilizacji-panstw-i-rzadow-raport (dostęp: 2.02.2016).
Pac B., Miler R., Zintegrowany CRM jako narzędzie tworzenia strategicznych więzi z klientami, w: M. Chaberek, A. Jezierski, Informatyczne narzędzia procesów logi-stycznych, Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku, Gdańsk 2010, s. 123-138.
Pac B., Nowak A., Borecki M., Zastosowanie operacji informacyjnych w planowaniu i prowadzeniu działań przez Siły Zbrojne RP w ujęciu doktrynalnym, Praca studyjna, SG WP/ZPO – P3, Warszawa 2008.
Rokiciński K., Pac B., Operacje informacyjne w działaniach militarnych, Wydawnictwo J.P., Gdynia 2010.
Schultz R., Godson R., Desinformation: The Strategy of Soviet Desinformation, Barkley Books, New York 1986.
Sun Tzu, Sun Pin, Sztuka Wojny, Helion, Gliwice 1996.
Śliwczyński B., Planowanie logistyczne, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2008.
Volkoff V., Psychosocjotechnika, dezinformacja, oręż wojny, Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski, Komorów 1999.
Wereda W., Zarządzanie relacjami z klientem (CRM) a postępowanie nabywców na rynku dostawców, Difin, Warszawa 2009.
Wolniak R., Skotnicka B., Metody i narzędzia zarządzania jakością. Teoria i praktyka.
Politechnika Śląska, Gliwice 2008.
Streszczenie
Wojna informacyjna we współczesnym świecie stanowi doskonały sposób do pro-wadzenia wrogich działań w wymiarze zewnętrznym i wewnętrznym. W dobie społeczeństwa informacyjnego nie sposób się przed nią uchronić. Nie może być działaniem chaotycznym. Wymaga odpowiedniej organizacji i zarządzania, dlate-go też musi mieć charakter systemowo-procesowy. Istotny jest osiągany rezultat.
W opracowaniu przedstawiono właśnie takie podejście do wojny informacyjnej, zdefiniowano technologię jej prowadzenia oraz starano się uporządkować związa-ną z nią terminologię. Zaproponowano też pewzwiąza-ną koncepcję obrony przed wojzwiąza-ną informacyjną.
Słowa kluczowe: wojna informacyjna, infoagresor, środki ciężkości, działania syste-mowe, świadomość