3. Przewozy towarowe
3.7. Przewozy towarowe w komunikacji międzynarodowej
W 2017 r. przewozy towarowe w komunikacji międzynarodowej wykonywało trzydziestu jeden licencjonowanych przewoźników, którzy przetransportowali blisko 74,4 mln ton i wykonali pracę przewozową na poziomie 23,3 mld tonokilometrów. Przewieziona masa w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosła o 10,9%, przy jednoczesnym wzroście wykonanej pracy przewozowej o 7,2%.
12,2% 16,4% 71,4%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
całkowite koszty działalności operacyjnej przewoźników
rzeczy
koszty paliw i energii koszty dostępu do infrastruktury pozostałe koszty
34,6% 65,4%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
całkowite koszty zakupu paliw i energii
Paliwa płynne Energia elektryczna
Rys. 45. Masa przewiezionych towarów w komunikacji krajowej i międzynarodowej w latach 2012-2017
Rys. 46. Praca przewozowa w transporcie towarów w komunikacji krajowej i międzynarodowej w latach 2012-2017
W 2017 r. w imporcie odnotowano wzrost przewiezionej masy towarowej o 19,3% oraz wykonanej pracy przewozowej o 16,2% rok do roku. Porównując do eksportu i tranzytu to w imporcie przewieziono największą masę i wykonano największą pracę przewozową – odpowiednio 41,4 mln ton i 11,6 mld tono-km.
W eksporcie w porównaniu do roku poprzedzającego spadł wolumenu przewiezionej masy i wykonanej pracy przewozowej odpowiednio o 4,1% i 14,5%. Przewieziona masa to 26,7 mln ton, a praca przewozowa - 7,9 mld tono-km.
W tranzycie porównując do 2016 r. nastąpił wzrost w masie o 39,7% przy jednoczesnym wzroście wykonanej pracy przewozowej o 51,1%. W tranzycie przez Polskę przewieziono 6,2 mln ton masy towarowej, a praca przewozowa wyniosła 3,8 mld tono-km.
166 114
0 50 000 100 000 150 000 200 000 250 000
2012
przewozy wewnątrz kraju import eksport tranzyt
28 708 932
0 10 000 000 20 000 000 30 000 000 40 000 000 50 000 000
2012
przewozy wewnątrz kraju import eksport tranzyt
W przypadku przewozów wewnątrz kraju nastąpił wzrost wolumenu przewiezionej masy w stosunku do 2016 r. Przetransportowano o ponad 10,3 mln ton towarów więcej niż przed rokiem (wzrost o 6,7%).
W analizowanym okresie wykonano natomiast pracę większą o ponad 2,6 mld tono-km (wzrost o 9,1%).
Udział przewozów w komunikacji międzynarodowej mierzony przewiezioną masą jest w dalszym ciągu stosunkowo niski. W latach 2012 - 2015 było to niecałe 30%, w 2016 r. - 30,2 %, a w 2017 r. około 31%.
Ze względu na odległości, na jakie odbywają się przewozy w tej komunikacji (w 2017 r. średnio około 313 km), ich udział w rynku według wykonanej pracy przewozowej jest odpowiednio wyższy. Do 2006 r.
oscylował na poziomie 50%, a w kolejnych latach następował stopniowy spadek. Na koniec 2017 r. udział przewozów międzynarodowych w rynku według wykonanej pracy przewozowej osiągnął poziom 42,5%.
W przewozach w komunikacji międzynarodowej w dalszym ciągu największy udział posiadały spółki grupy PKP. Ich łączny udział na koniec 2017 r. wyniósł: wg masy – 66,7%, wg pracy przewozowej – 68,5%. Wśród spółek, których udział przekroczył 2%, DB Cargo Polska osiągnęła udział wg masy 6,4% oraz wykonanej pracy przewozowej 7,5%, CTL Logistics 5,1% i 5,3%, Lotos Kolej 4,7% i 5,4%, CD Cargo 3,4%, i 2,7% oraz Inter Cargo, 2,2% i 3,3%.
Rys. 47. Udział przewoźników w komunikacji międzynarodowej w 2017 r. wg masy (powyżej 1,0%)
PKP Cargo 54,30%
PKP LHS 13,43%
DB Cargo Polska 6,40%
CTL Logistics
5,09% Lotos Kolej 4,67%
CD Cargo
3,42% Inter Cargo 2,20%
Rail Polska 1,40%
Freightliner PL 1,27%
pozostali 7,81%
Rys. 48. Udział przewoźników w komunikacji międzynarodowej w 2017 r. wg pracy przewozowej (powyżej 1,0%)
Analizując strukturę przewożonych towarów w przewozach międzynarodowych, podobnie jak w latach poprzednich zwraca uwagę znaczący udział przewozów węgla kamiennego. W 2017 r. kształtował się na poziomie 18,9 mln ton, a w 2016 r. wyniósł blisko 15,8 mln ton. Udział importu w przewozie węgla kamiennego na koniec 2017 r. kształtował się na poziomie 58%, podczas gdy w roku ubiegłym wyniósł 43%. Wzrost importu węgla był efektem zwiększonych przewozów tego surowca z kierunków wschodnich, zwłaszcza z Rosji. Jednocześnie w 2017 r. zmniejszył się udział eksportu z 55% w 2016 r.
do 36% w 2017 r.
W 2017 r. głównymi partnerami międzynarodowej wymiany z Polską były Niemcy, Czechy, Ukraina, Austria, Słowacja, Chiny oraz Włochy w eksporcie. W przypadku importu wymiana handlowa odbywała się głównie z Ukrainą, Rosją, Białorusią, Niemcami, Australią, Chinami oraz Czechami i Słowacją.
W strukturze przewożonych ładunków w komunikacji międzynarodowej w dalszym ciągu dominowały przewozy surowców takich jak węgiel, koks, brykiety i produkty rafinacji ropy naftowej. Najwięcej przetransportowano węgla (kamiennego i brunatnego), z udziałem 26% wg masy i 14,6% wg pracy przewozowej oraz ładunków takich jak koks, brykiety i produkty rafinacji ropy naftowej – 22,4% i 26,3%.
PKP Cargo 55,19%
PKP LHS 13,33%
DB Cargo Polska
7,51% Lotos Kolej 5,39% CTL Logistics 5,29%
Inter Cargo 3,30%
CD Cargo 2,67%
Captrain 1,09%
Ecco Rail 1,05%
pozostali 5,18%
W porównaniu z ubiegłym rokiem wzrosły udziały w przewozach chemikaliów oraz wyrobów metalowych. Wysoki udział w rynku posiadały ładunki ujęte w grupie „pozostałe”, do której można zaliczyć głównie „towary nieidentyfikowalne” oraz wszystkie towary, których udział w rynku kształtował się poniżej 0,5% (np. wyroby włókiennicze; maszyny, urządzenia, sprzęt elektryczny i elektroniczny;
meble, pozostałe wyroby gotowe). W stosunku do 2016 r. zanotowano spadek w przewozach artykułów spożywczych.
Rys. 49. Struktura towarów transportowanych w komunikacji międzynarodowej w 2017 r.
Partnerami Polski o największym udziale w wymianie handlowej podobnie jak w 2016 r. były: Rosja, Niemcy, Ukraina oraz Czechy. Z tego powodu również udział przewozów kolejowych w tych kierunkach był najwyższy - łącznie 59,9% przetransportowanej masy towarowej. Udział pod względem wykonanej pracy przewozowej pomiędzy Polską a tymi krajami w 2017 r. osiągnął poziom 52,1%. Zgodnie z miejscem nadania i miejscem docelowym przesyłek (wg listów przewozowych), największy udział stanowiły przewozy pomiędzy Polską i Rosją – 17,6% ogólnego wolumenu towarów (12 mln ton) oraz Polską i Niemcami odpowiednio 17,1% (11,7 mln). Ważnym partnerem w wymianie handlowej jest również Ukraina. W 2017 r. udziały w przewozach pomiędzy Polską i Ukrainą stanowiły wg masy 14,4%
(9,8 mln ton), a z Czechami zanotowano udziały w masie na poziomie 10,7% (7,3 mln ton).
Dane za lata 2013-2017 wskazują również na systematyczny wzrost w przewozach pomiędzy Polską a Chinami.
26,03% 22,36% 14,72% 11,36% 8,67% 6,86% 2,37% 2,02% 1,61% 1,24% 1,21% 0,81% 0,74%
14,59% 26,33% 14,30% 13,43% 13,58% 7,76% 2,08% 2,24% 1,51% 1,60% 1,19% 0,59% 0,80%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
węgiel kamienny i brunatny koks, brykiety i produkty rafinacji ropy naftowej pozostałe chemikalia rudy metali wyroby metalowe drewno,wyroby z drewna i korka produkty rolnictwa sprzęt transportowy puste opakowania artykuły spożywcze surowce wtórne wyroby z surowców niemetalicznych
masa praca
Rys. 50. Przewieziona masa (w tys. ton) w komunikacji międzynarodowej Chiny-Polska w latach 2013-2017
Rys. 51. Wykonana praca przewozowa (w tys. tono-km) w komunikacji międzynarodowej Chiny-Polska w latach 2013-2017
Dla towarów transportowanych z Chin, Polska jest ważnym krajem tranzytowym dla ładunków trafiających m.in. do Niemiec, Francji czy Włoch. Należy spodziewać się, że Polska ze względu na swoje położenie geograficzne (najłatwiejsza droga lądowa z Azji do Europy Zachodniej) wykorzysta trend światowy i zwłaszcza transport intermodalny przez nasz kraj będzie nadal wzrastał.
631,6 1016,1 1323,7 1421,4 1671,5
471,2 724,1 1021,6 1075,3 1224,5
0 200 400 600 800 1 000 1 200 1 400 1 600 1 800
2013 2014 2015 2016 2017
masa import masa eksport
262391 410134 541036 572329 665692
187299 286621 424319 445980 542531
0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000
2013 2014 2015 2016 2017
praca przewozowa import praca przewozowa eksport