Ostatni blok, który miał za zadanie zweryfikować wiedzę młodzieży na temat zagrożeń, rozpoczyna pytanie dotyczące częstotliwości występowania podanych za-grożeń w środowisku ankietowanych. Mieli oni do wyboru szereg najbardziej praw-dopodobnych zagrożeń wybranych przez twórców ankiety. Należało zaznaczyć, czy podane zagrożenie występuje: bardzo często, często, ani często, ani rzadko, rzadko oraz bardzo rzadko. Pierwsze miejsce, jako zagrożenie występujące bardzo często, to napoje alkoholowe. Są one najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoak-tywną używaną przez młodzież. Następnie zagrożeniem występującym bardzo czę-sto są również środki odurzające i cyberprzemoc. Te pierwsze wraz z alkoholem są dziś bardzo łatwo dostępne, zwłaszcza w większych miastach i młodzież sięga po nie często z braku zainteresowania ich problemami ze strony rodziców, najbliższego otoczenia. Podobnie działa cyberprzemoc, na którą narażone są jednostki szukające pocieszenia i zrozumienia w przestrzeni wirtualnej, również łatwo dostępnej. Ta-kie wyniki potwierdzają konieczność podejmowania oddziaływań profilaktycznych, mających na celu uświadomienie młodzieży o konsekwencjach takich zachowań. Zagrożeniem najrzadziej występującym według ankietowanych jest odpowiednio
handel ludźmi, w tym młodzieżą, pigułka gwałtu oraz sexting. Jest to fakt pociesza-jący, bowiem jeśli chodzi o styczność z pigułką gwałtu oraz handlem ludźmi, w wielu przypadkach najczęściej kończy się to tragicznie.
Następne pytanie dotyczy styczności ankietowanych z wyżej wymienionymi za-grożeniami. Najpopularniejszym z nich jest zdecydowanie alkohol, bowiem stycz-ność z nim miało około 90% respondentów, co można już wywnioskować z poprzed-niego pytania. Drugie miejsce zajmuje przemoc fizyczna i psychiczna, a następnie środki odurzające. Z takimi zjawiskami styczność miało około 65% ankietowanych, jest to dość znaczna liczba i również należałoby się zastanowić nad podjęciem od-powiednich kroków, w celu jej zmniejszenia. Zapobieganie agresji i przemocy wśród młodzieży jest złożonym problem wymagającym czasu i zaangażowania różnych in-stytucji.
Rys. 11. Styczność z zagrożeniami w najbliższym otoczeniu respondentów
Źródło: opracowanie własne
O ile styczność z sextingiem w najbliższym otoczeniu jest realna, fakt, iż pojawił się handel ludźmi i pigułka gwałtu, może budzić pewnie wątpliwości. Jest to zaled-wie 10-15% odpozaled-wiedzi i nie mamy pewności, czy są rzetelne. Niemniej jednak może to utwierdzać w przekonaniu, że takie zagrożenia występują.
Ważnym aspektem edukacji młodzieży na temat zagrożeń jest świadomość tego, gdzie należy szukać odpowiedniej pomocy w związku z ich występowaniem. Na py-tanie, „czy wiedziałbyś, gdzie szukać pomocy, gdyby spotkałyby Cię podane zagro-żenia?” dominowały odpowiedzi – tak. Adekwatnie do częstotliwości
występowa-nia w otoczeniu danego zagrożewystępowa-nia, była to większa lub mniejsza liczba osób, zatem w przypadku alkoholu, który jest na pierwszym miejscu wśród zagrożeń, ponad 90% ankietowanych wiedziałaby, gdzie szukać pomocy. Następnie pomoc w przypadku występowania środków odurzających (85% ankietowanych) jako zagrożenia oraz przemocy fizycznej (70% ankietowanych) i psychicznej (65% ankietowanych) po-zwala zauważyć, że młodzież jest odpowiednio poinformowana, zatem teoretycznie obecne programy nauczania przynoszą dość dobry skutek. Należałoby jednak je po-prawić, jeśli chodzi o stosunkowo nowe zagrożenia, takie jak handel ludźmi, pigułka gwałtu i sexting. Pocieszającym jest fakt, że większość młodych ludzi wie, gdzie ta-kiej pomocy szukać, z drugiej strony jednak nie ma pewności, czy odpowiedzi nie są zwyczajnie zmyślone, jak w poprzedniej części ankiety.
Rys. 12. Czy wiesz jakie skutki powodują wymienione zagrożenia?
Źródło: opracowanie własne
Ostatnie pytanie dotyczy świadomości młodzieży na temat skutków podanych zagrożeń. Odpowiedzi są bardzo zbliżone do tych w poprzednim pytaniu i znów występuje podobna sytuacja. Z wcześniejszych odpowiedzi wynika, że 70% respon-dentów dostrzega potrzebę edukacji. Skąd więc tak wysoka liczba, skoro większość z nich jednak potrafi wskazać, gdzie szukać pomocy oraz jakie skutki niosą za sobą takie zagrożenia?
Podejście respondentów pozostawia wiele do życzenia i może świadczyć o słabej wiedzy na temat zagrożeń. Należy skupić się na spopularyzowaniu zajęć o tej tema-tyce z udziałem funkcjonariuszy instytucji bezpieczeństwa publicznego, by maksy-malnie je uatrakcyjnić oraz by zawierały treści merytoryczne na wysokim poziomie.
Podsumowanie
Najważniejszym hasłem, które określa uczestników ankiety jest różnorodność. Ankietowani charakteryzują się różnym poziomem wiedzy, chociaż obowiązuje ich
taki sam system nauczania, mają też różne podejście do rzeczy związanych z zapew-nianiem ich podstawowych potrzeb tj. bezpieczeństwa. Autorzy ankiety próbowa-li zbadać ogólny poziom wiedzy młodych ludzi na tematy związane z bezpieczeń-stwem i poznać ich opinię na temat edukacji dla bezpieczeństwa. Okazało się, że wiedza, jaką posiada młodzież, jest niska. Co więcej, nie wszyscy widzą potrzebę w poszerzaniu swoich „horyzontów”. Wielu młodych ludzi podchodzi do tematyki bezpieczeństwa publicznego „z przymrużeniem oka”. Odpowiedzialnością za utrzy-manie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa obarczają wyłącznie wyspecjalizo-wane służby i instytucje, nie dostrzegając potencjału społeczeństwa. Zdecydowanie poważniej, do narzuconej tematyki, nastawione są młode kobiety. Mężczyźni bardzo często żartują na tematy poważne. Często ich bezmyślność związana jest z brakiem wiedzy i brakiem traumatycznych doświadczeń związanych z danymi zagrożeniami. Chociaż świat cały czas się rozwija, nadal najbardziej popularne zagrożenia zwią-zane są ze środkami odurzającymi (z alkoholem na pierwszym miejscu, ze względu na łatwy dostęp do niego i niski koszt zakupu). Na przestrzeni ostatnich dziesięcio-leci pojawiły się nowe zagrożenia, o których do tej pory nie mówiono w kontekście młodzieży. Okazuje się, że o tychże nowych zagrożeniach (tj. np. sexting), młodzież wie najmniej. Można przypuszczać, że nadal najwięcej informacji młodzi ludzie czerpią od rodziców, którzy często posiadają wiedzę tylko na tematy zagrożeń, z któ-rymi mieli bezpośrednią styczność.
Należy zadać pytanie, dlaczego system oświaty dotychczas nie sprostał wymaga-niom edukacyjnym, jakie stawia przed ludźmi dynamicznie zmieniająca się rzeczy-wistość. Wyniki ankiety sporządzonej przez studentów Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu mogą dać początek rozmyślaniom na temat reformy edukacji dla bezpieczeństwa, ponieważ obecny poziom nauczania jest zdecydowa-nie zdecydowa-nieadekwatny do poziomu zagrożeń, na jakie narażeni są młodzi obywatele.
Mówisz mi, a ja zapominam; uczysz a zapamiętuję; angażujesz mnie, a ja się uczę
Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Cywilnego Szkoła Główna Służby Pożarniczej