Rody i linie przeznaczane do produkcji brojlerów indyczych

Mieszańce międzyrodowe i międzyliniowe

W obrębie tego gatunku wyhodowano kilka typów użytkowych, różniących się ce-chami pokrojowymi lub produkcyjnymi. Są to indyki typu lekkiego, średniego i ciężkiego. Przede wszystkim różnią się one masą ciała, ukształtowaniem tuszki i czasami nawet barwą upierzenia.

Typ lekki to głównie indyki o małej masie ciała. Dorosłe samce ważą średnio 8,5 kg, samice 4,0–4,5 kg. Do uboju przeznacza się je w wieku 12 tygodni. W stadach reprodukcyjnych indyczki osiągają wczesną dojrzałość płciową, rozpoczynają nieśność w wieku 30 tygodni i znoszą ok. 120 jaj. Przedstawicielem tego typu są rasy Beltsville i Białe Szerokopierśne, które posłużyły do wytworzenia wielu współczesnych rodów indy-ków. Lekki typ indyków jest ceniony przez konsumentów ze względu na niewielką masę tuszki patroszonej (ok. 3,5 kg), chętnie kupowanej z okazji uroczystości rodzinnych. Inną rasą należącą do typu lekkiego były indyki Bronz Standard, o ciemnej barwie upierzenia, przeznaczone do chowu ekstensywnego. Rasa ta nie jest wykorzystywana w chowie inten-sywnym do produkcji materiału rzeźnego ze względu na ciemne upierzenie i obecnie jej hodowla jest ograniczona.

Typ średni indyków wyhodowano, kojarząc ciężkie indory z lekkimi indyczkami. Dorosłe indyki w wieku 30 tygodni ważą 12–17 kg, a indyczki 6–9 kg. W stadach repro-dukcyjnych do rozpłodu przeznacza się te ptaki w wieku 31–33 tygodni, w ciągu 6 miesię-cy użytkowania rozpłodowego indyczki znoszą 110 jaj. Przedstawicielami tego typu są: Białe Holenderskie, Białe Szerokopierśne i Bronz Szerokopierśny.

Typ ciężki. W wieku 30 tygodni indory ważą 20–26 kg, indyczki 10–15 kg [5]. Odznaczają się wybitnym umięśnieniem, szczególnie klatki piersiowej. Stanowią cenny materiał dla przetwórstwa, do produkcji wędlin i porcji kulinarnych. Nieśność dorosłych indyczek jest niewielka, znoszą ok. 50 jaj. Typ ciężki charakteryzują trudności w reproduk-cji. W fermach reprodukcyjnych indory służą do kojarzeń z lekkimi lub średnio ciężkimi samicami.

Do produkcji młodych indyków typu brojler przeznacza się mieszańce międzyrodo-we i międzyliniomiędzyrodo-we, które pozyskiwane są w wyniku reprodukcji najczęściej dwu- i trzy-stopniowej (schematy 2.2, 2.3, 2.4).

Dzięki temu uzyskuje się tzw. efekt heterozji u mieszańców głównie w cechach nisko odziedziczalnych, tj. przede wszystkim w nieśności, wylęgowości i w zdrowotności. Są to bardzo ważne przymioty, które powinny charakteryzować indyczki używane do dal-szej reprodukcji. Mieszańce znoszą więcej jaj, z których następnie lęgną się indyczęta prze-znaczane do produkcji młodych ptaków typu brojler.

Ród ojcowski Ród mateczny

stado

rodzicielskie ♂ A x ♀ D

stado

towarowe ♂♀ AD

Ród ojcowski Ród mateczny stado

prarodzicielskie ♂ C x ♀ D

♂♀ CD

(♂ nie są przeznaczone do dalszych kojarzeń) stado

rodzicielskie ♂ A x ♀ CD

stado

towarowe ♂♀ ACD

Schemat 2.3. Kojarzenie dwustopniowe (mieszańce trzyrodowe) indyków rzeźnych [3]

Ród ojcowski Ród mateczny stado prarodzicielskie ♂ A x ♀ B ♂ C x ♀ D stado rodzicielskie ♂ AB x ♀ CD stado towarowe ♂♀ ABCD

(♂ CD i ♀ AB nie są przeznaczone do dalszych kojarzeń)

Schemat 2.4. Kojarzenie dwustopniowe (mieszańce czterorodowe ) indyków rzeźnych [3]

Mieszańce wytwarzane są przez duże firmy hodowlane, które prowadzą selekcję w kierunku określonych cech zarówno w liniach ojcowskich, jak i matecznych. Pożądane właściwości to: masa ciała, ukształtowanie tuszki (przede wszystkim klatki piersiowej), dobre wykorzystanie paszy mierzone stopniem jej zużycia na jednostkę przyrostu, zdro-wotność, poprawa wylęgowości i uzyskanie optymalnej dla danej linii nieśności. Ta ostat-nia cecha doskonalona jest w liostat-niach matecznych rodu żeńskiego.

Współczesne mieszańce do produkcji mięsa dzieli się na trzy typy: lekki, np. Holly Berry 91, służą do produkcji małych tuszek, pieczonych najczęściej w całości. Indyki te ubija się w wieku 12 tygodni, przedłużanie tuczu jest nieekonomiczne.

Drugim typem są indyki średnio ciężkie, np. BUT 9 i BUT 8 (British United Tur-key) oraz Hybrid Grade Marker i Nicholas 300. Materiał jest dość łatwy w utrzymaniu, indyczki są ubijane w wieku 12–15 tygodni, a ważą one 7–9 kg, indory są odstawiane do rzeźni w wieku 18–21 tygodni, ich masa ciała wynosi 9–18 kg. Tuszki tak ciężkich samców przeznaczane są do przetwórstwa.

Najcięższe indyki stanowią mieszańce Big 6, Nicholas 700 oraz Hybrid Euro FP i Hybrid Converter. Optymalny wiek uboju indyczek to 14–16 tydzień, uzyskują one masę ciała wynoszącą w tym okresie 8–10 kg, indory ubijane są w wieku 18–20 tygodni, a ich masa ciała wynosi przeciętnie 17–21 kg. Tuszki ciężkich indyków dzieli się na porcje i wykorzystuje w przetwórstwie. Masę ciała różnych mieszańców indyków przedstawia tabela 2.6.

Tabela 2.6 Masa ciała różnych mieszańców indyków rzeźnych [16]

Wiek (tyg.)

Ciężkie Średnie Lekkie

Big - 6 Nicholas - 700 BUT- 9 Holly Berry - 91

♂ ♀ ♂ ♀ ♂ ♀ ♂ ♀ 12 9,54 7,08 9,02 6,64 8,63 6,37 5,66 4,26 14 12,09 8,72 11,47 8,13 10,92 7,81 7,11 5,16 16 14,60 10,25 13,93 9,47 13,19 9,12 8,56 5,93 18 17,05 11,46 16,33 10,65 15,40 10,26 9,92 6,61 20 19,42 18,56 17,54 22 21,72 20,54 19,60

Wymienione nazwy handlowe mieszańców przeznaczonych do produkcji mięsa były aktualne w roku 2006, firmy hodowlane co pewien czas wytwarzają nowy materiał, dosko-nalony w określonym kierunku, który otrzymuje nowe nazwy.

Ekologiczny chów indyków rzeźnych (ze znakiem Bio) został opracowany przez

Radę Europy. Produkowane są one w gospodarstwach ekologicznych, które nie mogą sto-sować preparatów chemicznych w profilaktyce i żywieniu. Określono ścisłe przepisy w odniesieniu do zasad chowu [2] oraz szczegółowe przepisy dotyczące wybiegów i ich pielęgnacji. Są one następujące:

• na 1 m² można chować nie więcej niż 10 indyków, w 1 budynku utrzymuje

się maksymalnie 2500 ptaków, na 1 sztukę należy przeznaczyć co najmniej

2,5 m² powierzchni wybiegu;

• chów może być prowadzony w budynkach typowych lub też w indycznikach

przewożonych na pola czy też pastwiska, lub pola po zebraniu zbóż;

• minimalny okres produkcji wynosi 20 tygodni.

Do chowu ekologicznego przeznacza się indyki wolno rosnące o brązowym lub ko-lorowym upierzeniu. Technologia tej produkcji oraz przepisy ją regulujące muszą jednak ulec zmianie, bo dotychczasowe doświadczenia nie przyniosły pozytywnych wyników ze względu na wysoką śmiertelność, duże zużycie paszy na jednostkę przyrostu i wysoki koszt produkcji. Ceny tuszek takich indyków są dużo wyższe niż ceny typowych indyków rzeź-nych z chowu intensywnego. Indyki z chowu ekologicznego charakteryzuje stosunkowo małe otłuszczenie a konsumenci są przekonani, że jest to produkt tzw. prozdrowotny.

2.4. Rody i linie hodowane do produkcji brojlerów kaczych